Katalog

l + 23 NISAN 2012 PAZARTESİ CUMHURIYET SAYFA SÖYLEŞİ 9 “Türkiye Kime Kalacak” kitabmda AKP”nin vizyonunun sonuna gelindiğini anlatan Ulagay, tekseslilikten endişeli adı nı sinsi dev ' ı Ulagay, Türkiye'yi teksesli ülke haline getiren AKP'nin otoriterleşme eğiliminin toplumda gerilim yarattı ğı nı söyledi. AKP'nin adeta "Siz artı k onları dikkate almayı n, Türkiye'de tek güç var o da biziz" dediğini vurgulayan Ulagay, "Bu fevkalade tehlikeli lı ir anlayı ş ve sonunda mutlaka tepki yaratacağı nı düşünüyorum” diye konuştu. var o da biziz” deniyor. Bu anlayı ş Ekonomipolitika yazarı Osman asluı da bir vesayet anlayı şı . TürkiUlagay'uı son kitabı “Türkiye Kiye'yi nereye götürdüklerini bildikleme Kalacak?” büyük ilgi uyandı rdı . rini ve doğru yolun kendilerinde olKitabı n kapağı ndaki “Başbakan'ı n dugı uı u sawnarak adı m adı m büyük yazdı rdı ğı kitap” sözü, Ulagay'ı n patı rtı ya yol açmadan ilerliyorlar. O Türkiye 'nin kutuplaşması na yönelik yüzden ben buna sinsi devrim diyoendişeleı ine işaret ediyor. Başbakan rum. Bu fevkalade tehlikeli bir anlaTayyip Erdoğan”ı n “Büyük Türyı ş ve sonunda mutlaka tepki yarakiye” lı ayalinden, muhalefetin güç tacağnı ı düşünüyorum. lü bir öyküsünün olmaması na kadar Sizce Erdoğan başta takı yye mi her tarafı eleştiren Ulagay ile son ki yapı yordu yoksa bu otoriter eğilim tabı üzerine söyleştik. zaman içinde mi ortaya çı ktı ? Kitabı nı zda AKP'nin vizyoBu süreçleri çok mekanik görı nenunun sonuna gelindiğini, bunmek lazı m, kendi içinde bir dinamidan sonra farklı bir vizyon bulunği var. 2007 Cumhurbaşkanlı ğı seması gerektiğini savunuyorsunuz. çiminde Erdoğan ve AKP”ye karşı Bundan sonraki süreçte otoriteronla.rı ı ı iktidarı nı kesintiye uğratmaleşme ve Türkiye'yi teksesli ülke ha yı amaçlayan bir hareket dizisi olline getirme eğilimini çok tehlikeli gö masaydı gene bu yola gider miydi bilrüyorum. Başbakan°in dı şlayı cı söy miyorum. Ama baştaki 90 yı llı k lemi de tüm hı zı yla devam ediyor. Cumhuriyet projesinden farklı bir Bütün bunlar Türkiye”de gerilimi proje ortaya çı karma aı nacı , bir yerciddi bir biçimde turmandı racak. de onları gücü büyük ölçüde ellerinAma kı pı rdayan bir hoşnutsuzluk de toplamaya itecekti. Ama 2007”de var. Bazen bu tip şeyler Arap Baha karşı hareketle karşı laşı nca bu acilirı ”nda olduğu gibi umulmadı k bir yet kazandı . Kapatma davası na karolayla patlayabilir. şı alı nan önlemler geldi, referandum Askeri vesayet döneminin bitsonrası nda yargı üzerindeki etkileri mesinin ardı ndan yeni bir vesayet arttı ve malum davalar açı lmaya başdöneminin geldiği yönünde endilaı ı dı . Eski rejimle çok daha büyük bir şelerinizden söz ediyorsunuz kihesaplaşmaya gidildi. Tam bir güç tapta. konsolidasyonuna, yani artı k her şeEvet böyle endişelerim var. Topye hâkim olma noktası na gelindj. Bu lumu teksesli hale getziı me çabası ve noktaya gelme düşüncesi beı ı ce başfarklı seslere tahammülsüzlük var. ELÇİN POYRAZLAR kate almayı n, Türkiyede tek güç 'Geçmi bugünün )~ ?îqı ı"".'İ` Sahipsiz bir dunyaya dogru ı \ı l gg, Önün geçiyor' yo l E Türkiye”nin 21. yüzyı lda bir fı rsat yakaladı ğı nı söylüyorsunuz. Dünyadaki sistem ve bu sistem içindeki hakimiyet noktaları değişiyor. Bu biraz aşağı dakilerin yukarı ya çı kması ve yukarı dakilerin etkisini kaybetı nesi 'la E 9 gibi bir şey. ABD artı k her dediğini . yaptı racak güçte degil. Çin ve Hindistan gibi ülkeler başta olmak üzere çok f kutuplu bir dünyaya doğru gidiyoruz. ' ' 3 : ' Z , Ashnda sahipsiz bir dünya bu. Hiçbir Başbakan ı nulı alefet partilerini yeteneksiz, beceriksiz, Türkiye'yi ve dünyayı anlamayan kişiler olarak tan beri vardı , bunun belki metodu taı tı şı labilir. Öte yandan Türkiye”nin il ; r , oytuı alaı ı ı açı lı yor. Türkiye'nin ve aynca temel dayanak İslami uygarlı ktan . kendı ozellı klerı nedenı yle ekonoı mk gelişme potansiyeli var. Çok süremiz kalmadı ama hala demogra?k ?rsat , penceresini kullanabiliriz. alı nmalı . Batı ile ilişkilerde ı se Kürecik”teki NATO ?íze kalkanı nda ; . İ . 3 li iy yada Türkiye gibi ülkelere de yeni bir körüne Batı “nı n etkisinde kalmamalı İ ' ' gücün tek başı na yönetmediği bir dün Kitabı nı zda söz ettiğiniz Erdogan Büyük Türkiye hayali nedı Erdoğan çok pragmatik biri. Bazı şeyleri deniyor, yapabilecek gibi goruı ı uyorsa devam ediyor. Engellerin çok cı ddı olduğunu görüyorsa geri çekı lı yoı onu erteliyor ve belki başka bir donemde yeniden gündeme getiriyor. Bugun geldiğimiz noktada Türkiye nı n tek hãkimi haline geldi. Medyayı ve kamuoyunu manipüle etnı e operasyonunu çok iyi yönetı yoı Dersim olayı , 12 Eylül, 28 Şubat gı bı geçmişle ertelenmiş olan hesaplaşmaları adeta programlı şekilde gündeme sokarak, buı ı ları her guı ı manşetlere taşı yarak gündemi başka yöne çevirme taktiğini uyguluyor 12 Eylül, 28 Şubat”ı konuşmaktan ulkenin teksesliliği öne çı kamı yor. Bı r de Erdoğan dünyanı n eski dünya olmadı ğı nı , Batı 'nı n egemenlı gı nı kaybettiğini görüyor. Ona gore koru yarı sı na yakı n bir bölümü AKP”ye ciddi bir biçimde muhalif Bu toplu göstermeye çalı şı yor ve onları dı şlı bir güç olarak ifade edilmedisiyasi yor. Öyle ki “Siz artı k onları dikği için gücünü yeterince göremiyoruz olduğu gibi pragmatik bir tutum ı çı ne giriyor. Muhalefetin Ö kü ü ok " Siz Erdoğan?n siyasi başarı sı nı n ardı ndai ibirY ii Y kü olması nı ANIN ADI: ı ı üı ı üı töı ı üı ruı tı ı ı vı ' gösteriyorsunuz? Bu öykü nedir? Erdoğan”ı n hikâyesinin gücünün birkaç nedeni var. Bir tanesi Elçı n Poyrazlar, Osman Ulagay'Ia son kitabı üzerine 1 Türkiye”de yaşayan toplumun özlemleı inin elece' ı 8e g dönük beklentilerinin ne olduğu konusunda ciddi bir ?lcre sahip ve bunu önemseyerek yola çı kmı ş birisi. Asker, bürokrasi gibi yan güçlere dayanma şansı olmadı ğı ndan onun bir yere varmak için toplumdan destek alması şarttı . Bunu ilk önce etkili hizmet götürerek belediyelerdeki icraatı yla kanı tladı . Partiyi kurarken de çok geniş kapsamlı anketler yaptı rarak toplumun neyi önenı sediğini dikkate alarak yola çı ktı . Erdoğan hâlâ halkı n nabzı nı n (Fotoğraflar: ağ gpl ueun . u' ' sohbet etti. . "> .zı` iç DE|ı ı llR) ,ı / 'iz <, `= : \..¬ \\ ,ç,. .sı `\\ . tutmayı sürdürüyor. ikincisi dünyadaki tabloyu iyi okudu. Uluslararası piyasaları n neye baktı ğı nı iyi hesaba kattı . Ekonomiyi ayakta Ü' , tl tumanı n ne kadar önemli olduğunu baştan beri anladı . Uçüncüsü de 2002”de AB ile bütünleşme hede?ni \ .' E bugün farklı bir ülke olurdu. Bu kadar teksesli, tek söylemli bir ülke haline gelmemiş olurdu. Cumhuriyetin kuruluş dönemindeki hikâye, yani Mustafa Kemal'in idealindeki hikâye çok müthiş bir hikâye. Ancak o hikâyeyi o günkü şartlardan alı p bugünün şartları na getirdiğiniz zaı ı ı aı ı bugünün Türkiyesi”nde sadece geçmişteki bir başarı hikâyesi olarak anlatabilirsiniz. Oysa toplumun bugünkü özlemlerini, ihtiyaçları nı ve bugünkü iddiaları na uyarlamak gerekiyordu. Cumhuriyeti kı ı ran ve Cumhuriyet felsefesini benimseyen kuşakta “Türkiye için iyi olanı biz bildiğimiz için ülkeyi bizim yönetmemiz lazı m” şeklinde seçkinci bir yaklaşı m var. Oysa “Biz demek ki toplumun beklentilerine karşı lı k verecek bir şey bulamı yoruz ki halk Batı lı ları nı n da yükselen yeni güçler karşı sı nda bocaladı ğı nı nedeniyle ortaya çı kan tabloda sanki bu görünüyor. Bugünkü iktidar blokunu oluşturan güçler karşı ları ndaki savunuyorsunı ı z. Evet buna çok benziyor. Bocalarken muhalefetin ülkenin geleceğinde çok de o olayı n dinaı niğini kavrayamı yorlar. etkili olamayacağı nı düşündükleri ve Yani “Biz kendi etkimizi korumak artı k kontrolü tamamen ellerine ı 5, \ı telaffuz etti. Bu da Türk toplumunun talepleri arası ndaydı . ilk iktidar döneminde de bu yönde adı mlar atı ldı . Toplumun bir kesiminin de dini duyarlı lı klar meselesinde kendini daha rahat, daha özgür hissetmesini sağladı . Bütün bunlar iyi bir hikâye oluşturdu. Netice alı nmaya başlandı ğı zaman da o hikâye güç kazandı . Uluslararası ortam da buna uygundu. Yükselen pazar ülkeleri ciddi bir biçimde yükselişe geçiyordu ve sermaye buralara akmaya başlamı ştı . AKP tutarlı adı mlar attı ve bu fı rsatı iyi kullandı . Bir de elbette Erdoğan özel hikâyesi, vücut dili, konuşma tarzı ile bir kesimin rol modeli haline geldi. Onun kişiliğinin de bu hikâyede önemli bir payı var. 'Bu kitabı n ana sorusu” için ne yapabiliriz” sorusuna yeterli bir yanı t bulamı yorlar. Tarihsel olarak bakarsak bu yeni yükselen güçlerin, toplumun alt sı nı ?arı m oluşturan ve fazla dikkate alı nmamı ş kesimlerin yükselme hı rsı , düı tüsü ve iktidara tı rmanma arzusu çok güçlü bir dinamik. Bı ma karşı lı k yı llardı r iktidarda olmaya alı şmı ş olanlann kendi pozisyonları nı koruma düı tüsü ise çok statik, yaratı cı olmayan ve hep savunma re?eksi içindeki bir yaklaşı m. Bir de bu kesim çözümler üretmek aldı kları için bir noktada kendi aralanndaki bir hesaplaşnı anı n, güç paylaşmanı n arayı şı içine girmiş olabilirler. AKP”nin ayrı ca ülkenin tüm potansiyelini kullanmaması nı eleştiriyorsunuz. Türkiye bugün birçok bakı mdan 2000'li yı llarda öne çı kma potansiyeline sahip bir ülke, ancak bunu yapabilmek için ülkeı ı izdeki bütün birikimi kullanmak bizi seçmiyor” demneli. İşte bu ayrı m çok önemli. 2011 seçiminde bile hâlâ “Cahil halk oy vermedi, o yüzden seçilemedik” dendi. Bu kesimin en büyük ga?eti de bu. Siz, Batı 200 yı llı k egemenliğini kaybederken Türkiye”nin yerine “Biz vazifemizi yaptı k ama dı ş güçler izin vermedi” şeklinde savunmaya geçiyorlar. Bu bir avunnı a aslı nda. zorundası nı z. Oysa AKP bölücü ve dı şlayı cı tavrı nedeniyle insan, seı maye ve kültür birikiminin önemli bir Peki, Erdoğanh desteklemeyenlerin bir öyküsü neden yok? Kitabı n ana sorusu bu aslı nda. Bu Peki, ciddi bir hareket ortaya çı kmazsa biz AKP ya da Gülen hareketi arası nda seçim yapmak zorunda mı kalacağı z? hikâyenin karşı sı nda ona rakip olabilecek bir hikâye olsa Türkiye bölümünü dı şlaı nı ş oluyor ki bu çok büyük bir dezavantaj. Bu böyle devam ederse belki bu yüzden semı ayesini Türkiye”den çı karı ı ı ak isteyenler olacak, çok parlak gençler “Bu ülkede bir şey yapı lmaz” deyip dı şarı kaçacaklar. 7 Şubat”taki MIT soruşturması + l CMYB