Katalog

17 AĞUSTOS 2005 ÇARŞAMBA CUMHURİYET J l i J v U I ı U 1 V J J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr Kalpazanlara önlem dayanmadı; 7 ayda 10 trilyon liralık sahte banknot ele geçirildi Sahtepara elbombası gibi• Baştarafı 1. Sayfada 100 Amerikan Dolan ve 500 Avro başta olmak üzere emniyet güçleri tarafindan ele geçirilen sahte yaban- cı paralann toplam değeri ise 3.5 trilyon lirayı buldu. Böylece, yur- dun çeşitli illerinde emniyet güçle- ri tarafindan bu yılın ilk 7 ayında yapüan operasyonlarda 10 trilyon lirayı bulan sahte banknot ele geçi- rildi. Liman işletmeleri ve döviz bü- feleri başta olmak üzere kurum ve işletmelerin dolaşımdaki kâğıt para- lann sahte olup olmadığının tespiti için kullandıklan "sahte para de- dektörleri"ne olan talep de sahteci- lik olaylanyla birlikte arttı. Dedek- törlerin fıyatlan ise piyasada 75 Av- ro ile 300 Avro arasında değişiyor. Merkez Bankası'nın (MB) veri- lerine göre piyasada dolaşan 125 değişik seri numaralı 20 YTL'lik banknot, 68 değişik seri numaralı 50 YTL'lik banknot ve 55 değişik numaralı 100 YTL'lik sahte bank- not bulunuyor. Istanbul Emniyet Müdürlü- ğü'nün Kriminal Polis Laboratu- van'nada 1 Ocak2001 tarihinden bu yana intikal eden sahte bank- notların yüzde 75'ini 100dolarhk- lar oluşturdu. MADENİ PARANIN BİLE SAHTESİ YAPILDI Yedı ay gibı kısa bir sü- rede toplam 306 değişik seri numarayla sahtesi ya- pılan YTL banknotlarda, halen piyasadaki tüm ger- çek banknotlan diğerle- rinden ayıran en önemli özellik, farklı açılardan bakıldığında altın sansın- ; dan yeşıle doğru renk de- \ ğiştiren mürekkep kulla- j nılması. Bir diğer önemli unsur. banknot ışığa tutul- I duğunda TC yazısı ortaya i çıkıyor. Gerçek banknot- larda pamuk elyaf- tan para kâğıdı kullanılı- yor, sahtelerinde ise nor- mal kâğıt. Emniyet şeridi, filigran, TC yazan gizli görüntü, mikro yazılar ve kabartma baskı diğer özel- likler. Kalpazanlann yap- tığı kabartma baskı, oriji- nalindeki kadar belirgin değil. Ote yandan, sahte para- lar banknotlarla da sınırlı kalmıyor. Piyasada zaman zaman sahte madeni 1 YTL'ler de ele geçiriliyor. Sahte madeni para, yazıla- nmn kalınlığı, gerçeğine göre hafif oluşu ve özen- siz baskısıyla fark edilebi- liyor. Istanbul Emniyet Müdürlüğü'nün internet sitesinden (www.iem.gov.tr) paranın seri numarasını girerek sahte olup olmadığı kont- rol edilebiliyor. Son 4 senede 100 bine yakın sah- te 100 dolarlık banknot, kriminal laboratuvannda tespit edilirken ikinci sırada 7 bine yakın 1 milyon liralık sahte banknot yer aldı. Ban- kalardan MB'ye gelen banknotla- nn çok süratli ve özel bir teknolo- jik sistemle işlenip sahtelerinin ay- rıldığmı savunan MB yetkilileri ise piyasadaki sahte paralann yüzde 85'inin eski TL'lerden oluştuğuna dikkat çekiyorlar. Sahte banknotla- nn sadece yüzde 15'inin YTL cin- sinden olduğunu vurgulayan yetki- liler, sahte paralann bankalarda iş- lenmeden önce anlaşılması ve ATM'lerde gerekli güvenlik sis- temlerinin mevcut olması gerekti- ğınin altmı çiziyorlar. Merkez Bankası, bankalann ön- lem alması gerektığinı belirtirken sahte para mağdurlan, zararlannı karşılayacak muhatap bulamıyor. 1 Haziran'da yürürlüğe giren yenı Türk Ceza Kanunu (TCK) sahte pa- ra ile ilgili her suça ağır cezalar ge- tiriyor. Yalnızca sahte parayı üreten, piyasaya sokan, saklayan değil sah- telığini bılerek ya da daha sonra öğ- renerek kullanana da hapis ve para cezası venlıyor. Yenı TCK'ya göre sahte parayı üretene veya piyasaya sokana 2 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adlı para cezası verilecek. Sahte parayı bılerek kabul eden kişi 1 yıl- dan 3 yıla hapis cezası alacak. Yalçın Ayaydın (solda) fuara kaüldı. Türk tekstilcilerin Londra çıkarması Ekononıi Servisi - Tekstil sektöründe faaliyet gösteren 14 Türk firması, Londra da açılan "Pure London FuarTna katıldı. İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon Ihracatçı Birlikleri (İTKİB) Fuarlar Komitesi Başkanı ve Yönetim Kurulu Cyesi Yalçın Ayaydın, yaptığı yazılı açıklamada, fuann geçen günlerde Londra'da gerçekleşen terör olaylanna karşın geçen yıla oranla ziyaretçi sayısında yüzde 5 lik artış olduğuna dikkat çekti. Alıcılann yüzde 86'sının yeni marka arayışı ile fuan ziyaret ettiğini belirten Ayaydın, bunun Türk firmalan için yeni fırsatlar yaratacak bir gelişme olduğunu ifade etti. Y Ö N T E M Ç O K Yarısı sahte yansı gerçek YTL'ye geçişle birlikte artan güvenlik önlemleri, kalpazanlara da fazla mesai yaptırdı. Sahte para basanlann en son yöntemlerinden biri ise tedavüldeki banknotlann yansını kesip, sahte olan diğer yansıyla birleştirmek. Bu yöntemle basılan banknotlar sahte para dedektörlerinin de birçoğundan geçiyor. Diğer yöntemler şöyle: • Büfe, bakkal ve market alışverişlerinde yüksek değerdeki sahte banknot kupürleri verilerek para üstünün gerçek para olarak alınması, • Araçlara alınan akaryakıt karşıhğı benzin istasyonlanna verilmesi, • Sinema ve tiyatro gişelerine verilmesi, • Milli Piyango bayilerine verilmesi, • Canlı hayvan ticareti yapan kişilere ve seyyar satıcılara verilmesi, • Taksi sürücülenne verilmesi, • Gazıno ve eğlence yerlerine bahşiş ve hesap ödemesi olarak verilmesi. TÜPRAŞ yüzde 9'un üzerinde fiyat arttırdı, pompaya yansıması yüzde 3'ü bulacak Akaryakıta yüksek zam• TÜPRAŞ 'ın akaryakıta uyguladığı dağıtım fiyatının kurşunsuz benzmde yüzde 75'i, özel tüketım vergisi ve katma değer vergisınden kaynaklanıyor. Ekonomi Servisi - TÜP- RAŞ, süper benzin, kurşun- suz benzin ve 98 oktanlık kurşunsuz benzin fiyatlannı yüzde 9'un üzerinde arttırdı. Benzinlenn rafineri çıkış fi- yatına, bugünden geçerli ol- mak üzere zam yapıldı. Zam- mın pompa fıyatlanna yüzde 2.9 ile yüzde 3 arasında yan- sıması bekleniyor. Süper benzınin çıplak metreküp ra- fineri çıkış fiyatı yüzde 9.8 oranında artarak 586.88 YTL' den 644.15 YTL'ye yükseldı. Süper benzinin dağıhm şır- Uluslararası borsalarda ham petrol fryatlarında önceki gûn başlayan küçük oranlı gerileme dttn de devam etti. ABD'de rafinerikrde meydana gelen üretim aksakhklannın hafiflemesi nedeniyk ABD ham petrolünün eyliil ayı varil testim fiyatı 19 sentİik düşüşle 66.08 dolara geriledi İran'ın nükleer progranunı sürdürmekte kararh gözükmesi, petrol fîyatlannda daha önceki yükselişin en önemli nedeni olarak gösteriliyor. ABD'de güçlü talebe rağmen rafinerikrde meydana gelen üretim aksakhklan da fiyatlardaki vükseüşi etkilrvor. (Fotograf: AP) ketlerini ilgilendiren "vergi- K" rafinen çıkış fiyatıysa yüzde 2.9 oranında artarak metreküpte 2 bın 318.56 YTL'den 2 bın 386.14 YTL'ye çıktı. TÜPRAŞ'ın yaptığı ayar- lamanın ardmdan, dağıtım şu-ketlennin pompa fiyatlan- nı belırleyıp açıklamalan bekleniyor. TÜPRAŞ'ın akaryakıta uyguladığı dağı- tım fiyatının, kurşunsuz ben- zinde yüzde 75 'ı, motonnde yüzde 65'i, LPG'de yüzde 58.1'ı, 98 oktan kurşunsuz benzınde yüzde 75.7'sı özel tüketim vergısı ve katma de- ğer vergisinden kaynaklanı- yor. Asıl fiyat, dağıtım şir- ketlerine uygulanan vergili fiyatın, ürüne göre yüzde 41.9'u ile yüzde 24'ü düzeyınde kalıyor. ^AIRFEL Herkes icin son teknoloii EKONOMİ POIİIİK ERİNÇ YELDAN Yazanmız yıllık izninin bir bölümünü kullandığı için yazısını yayımlayamıyoruz. 6. IF HAZIR GlYİM FUARI İstanbul moda merkezi olmaya aday Ekonomi Servisi - 6 IF Uluslararası Istanbul Hazır Giyim Fuan, 25 Ağustos'ta açılacak. IF Konseyi, 25-27 Ağus- tos 2005 tarihleri ara- sında TÜYAP'ta yapı- lacak 6. IF Uluslararası İstanbul Hazır Giyim Fuan'yla ilgili basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda konuşan IF Konsey Başkanı Cengiz Say, hazır giyim sektörünün tümünü temsil eden konsey ta- rafindan 25-27 Ağustos 2005 tarihleri arasında düzenlenecek fuara, Türkiye'nin en tanın- mış moda tasanmcılan Ozlem Süer, Bahar Korçan, Arzu Kaprol. Hakan Yıldınm ve Ümit Ünal'ın, hazırla- dıklan "Voices Projesi" ile destek vereceğini aktardı. Ana mesajı "Moda- nın Ekseninde İstan- buJ" olarak behrlenen fuarda bu yıl yerli ya- bancı 550'nın üzerinde katılımcı firma ve fir- ma temsilcisınin yer alacağını ifade eden Say, fuann, sektörün en önemli buluşması oldu- ğunu belirtti. Say, bu yıldan itiba- ren yılda 2 kez gerçek- leştirilecek olan fuann tanıtım bütçesinin 2 milyon YTL olduğunu belirterek fuann toplam 62 bın metrekarelik alanda yapılacağını ve geçen yıla oranla bir misli fazla ziyaretçi beklendığını söyledi. SÖNMEZ: BÜYÜMENÎN SONU Ekonomide durgunluk uyansı Ekonomi Servisi - Ekonomist Mustafa Sönmez. cari açık ve sı- cak parayla ilgili değer- lendirmelerde buluna- rak uzunluğu kestirile- meyecek bir durgunlu- ğun Türkiye'nin günde- mine girmek üzere oldu- ğu uyansında bulundu. Ekonomist Mustafa Sönmez, AKP iktidan- nın IMF desteklı ekono- mi politikasındaki "ci- cim aylannın" geride kalmış göründüğünü be- lirterek "2002'de uç ve- ren 2003'ten sonra hızla- nan sıcakpara rüzgâny- la seyreden yelkenh' ar- tık ilerleyemez durum- da" dedı. Sönmez, hem büyüme, hem de ihra- cattaki yavaşlamayı, sı- cak paranın giriş yerine çıkışa başlamış olması- nın, büyüme döneminin de sonuna gelindiğinin işaretleri olarak değer- lendirdi. Sönmez, çıkmasından korkulan ve sıcak para olarak adlandınlan ya- bancılara ait paralann toplamının Temmuz 2005 sonu itibanyla 44 milyar dolara ulaştığına dikkat çekti. İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU / ÖZLEM YÜZAK Üstün teknoloji Sessiz çalışma Estetik tasanm Enerji tasarrufu Yaygın satış ve servis ağı Klima teknolojisinden beklediklerinizin hepsi ve daha fazlası Airfel'de. lyı Bir Karar lcın İnce Düsünün AIRFEL DEMIR demirsogutma@mynet.com Soğutma San. veTic.Ltd.Şti. DEMİR SOĞUTMA TEL: (0212) 635 63 23 Ünlü fütürist John Na- isbitt, "Insan ve Tekno- loji" adlı kitabında, "Tek- noloji uzun süre arkasın- dan koşmak zorunda kaldığımız birhavuç gibi- dir. Teknoloji hızlandıkça biz de arkasından dört- nala koşmaktayız" der. Gerçekten de yaşam- lanmız teknolojiye o ka- dar derin dalmış halde ki, daha fazlasının elde edil- mesi giderek daha doğal geliyor. Küresel rekabet ortamında şirketlerin de ellerindeki en büyük mal- zeme teknoloji. Yoo hayır asıl amaç yeni teknoloji değil! "Yeni teknolojiler yaratmanın ötesinde, var olan teknoloji ile nasılye- nilikçiyaratıcı ürünlerge- liştirilebilir" arayışında büyük bir çoğunluk. Bugün içlerinden birin- den, yakıt hücre teknolo- jisinden yararianılarak or- taya çıkartılan ürünlerden bahsedeceğiz. Konu önemli, çünkü dünyanın enerji kaynaklan sınırlı ve altematif enerji arayışlan sürüyor. Yakıt hücre teknolojisi nedir? önce bu konudan başlayalım. Havadaki hidrojen ile oksijenin ay- rıştırılarak ortaya çakın enerjinin elektrik enerjisi- ne çevrilmesi demek ya- kıt hücre teknolojisi. Yani petrol, doğalgaz, kömür, linyit gibi enerji kaynakla- rına gereksinim olmadan enerjinin elde edilmesi. Dolayısıyla bu teknoloji hem ülkelerin hem de ko- nu ile ilgili şirketlerin gün- deminde. Klima, şofben, kombi gibi ısrtma ürünle- ri ile tanıdığımız, Türki- Alternatif Enerjide Yeni Açılımlar, Vaillant diyor ki. ye'de de faaliyet göste- ren Alman devi Vaillant'ın Türkiye Genel Müdürü Christoph Grosser ile sohbet ediyoruz. Çünkü Vaillant, yakıt hücre teknolojisi ile çalı- şan kombilerin üretimini gerçekleştirdi, hatta pro- je bir süreden beri Avru- pa'nın çeşitli şehirierinde test ediliyor. Binayı ısrtırken aynı za- manda elektrik de üreten bir kombi bu söz konusu olan. Avrupa Birliği 5. Çerçeve Programı tara- findan da desteklenen projenin toplam maliyeti 8.6 milyar Avro. Yakıt hücre teknolojisi ile geliş- tirilen cihaz, ısının yanın- da elektrik de üretiyor, üstelik sahibine ürettiği elektriğin fazlasını satma imkânı da tanıyor. Bugüne kadar yürütü- len denemeler kapsa- mında Almanya, Hollan- da, Ispanya ve Portekiz'e yerleştirilen 31 yakıt hüc- re cihazı, tek kontrol mer- kezi ile birbirine bağlana- rak bir enerji santralı bile oluşturulmuş durumda. Grosser bunları "toplu- ma olduğu kadar çevre- ye de yararlı" diye tanım- lıyor. Ancak yakıt hücre teknolojisinin toplumlar tarafindan benimsenebil- mesi için hükümetlerin teşvik etmesinin ve mad- di olarak destek olması- nın da şart olduğunu vur- guluyor. Çünkü halen kullanılan enerji türierine göre bu teknoloji daha pahalı. "Bireveyerleştir- menin bugünkü maliyeti 8-10 bin Avro dolayında. Ancak tabii ki talep art- tıkça maliyet de düşe- cektir" diyen Grosser'in vurgulamaya çalıştığı bir diğer husus da enerjinin verimi artacağı için tüke- ticinin daha sonra öde- yeceği faturanın düşük olacağı. Tabii cihazın ge- liştirilmesi ile farklı açılım- lar da gündeme gelecek. örneğin Akıllı Evler yer- leştirilen cihaz ortama göre hangi enerjiye ihti- yaç varsa hangisi daha avantajlı ise onu seçe- cek. Bu şekilde güneş ve rüzgâr enerjisinden de daha verimli şekilde ya- rarlanılabilecek. 1979 yılından beri Tür- kiye'de olan Grosser çok iyiTürkçedebiliyor. "Tür- kiye bizim için bu bölge- de üs niteliğinde. Yuna- nistan, Bulgaristan, Ro- manya, Türk cumhuri- yetleri, Iran, Irak, Kıbns Rum Kesimi bu ülkelerin hepsinden Türkiye so- rumlu" diyen Grosser'a göre bir noktada bu tek- noloji Türkiye'de binalar- da uygulanmaya başla- nacak. Ancak Türkiye'nin en önemli sorunlanndan biri binalann yalıtımı. Av- rupa'da metrekare başı- na 30 watt ısı kaybı olur- ken Türkiye'de bu sayı metrekare başına 120 watt. Dolayısı ile öncelik- le yalıtım bilincinin geliş- mesi gerekiyor. Şüphesiz Türkiye 70 milyon nüfusu ile önemli bir pazar. Bugün olmasa bile yakın gelecek için cazip. Türkiye'ye yakıt hücre teknolojisini sok- maya çalışan tabii ki yal- nız Vaillant değil. İlk aşa- mada Vestel ve Demirdö- küm'ün de bu teknoloji- den yararlanarak ürün geliştirdiklerini biliyoruz. önemli olan, geliştiri- len teknolojiden toplum- ların azami faydayı sağ- laması. Tabii çevre ve doğa unsurunu göz önünde bulundurarak...