Katalog

3 TEMMUZ 1991 Mitsotakis'ten Yılmaz'a çagrı • ATİNA (Cumhuriyet) Yunanistan Başbakanı Konstantin Mitsotakis, TürkYunan diyaloğunun başlaması için Başbakan Mesut Yümaz'm söylediklerini memnunlukla karşıladı. Yunanistan hükümet sözcüsü Viron Polidoras'm dün basına açıkladığı Mitsotakis'in Mesut Yılmaz'a ilettiği mesajda "iki ülke ilişkilerinde yaklaşım sağlanması amacıyla taraflann bu yolda attığı adımlann sonuncusunun da atılması" dileğinde bulunuldu. DIŞ HABERLER CUMHURİYET/9 ABD Başkanı: Askeri önlemlere başvurabiliriz Başkan Bush, bir l hafta içinde Irak'ı ' ikinci kez ; uyardı. < • Bush'tan Irak'a tehdît tiğini, Irak'ın BM denetçilerini oyalamadan, derhal ilgili üslere sokmasını istedi. ABD Başkanı Bush, basın toplantısında Körfez Savaşı'mn Dış Haberler Servisi ABD rarlanna uyması gerektiğini söy Kuveyt'e demokratik bir düzen Başkanı George Bush, Saddam leyen Bush, "Saddam yalan söy getirmek amacıyla değil bir salHüseyin'i bir hafta içinde ikin leyip hile yapıyor. Bunun yanı dırganlığa karşı yapıldığım beci kez tehdit ederek nukleer te na kalacagını sanıvorsa aldanı lirtti. Bush, "Şunu belirtmek issislerin BM denetimine açılma yor. Konunun peşini bırakmaya tiyorum ki, savaş Kuveyt'te deması halinde, askeri önlemlere cağız. 2 ağustosta olduğumuz morasi sağlamak için yapılmakadar ciddiyiz" şeklınde konuş dı" diye konuştu. başvurabileceklerini söyledi. Gazetecilerin, Kuveyt'te saBaşkan Bush, Kennebunk tu. AA'nın haberine göre bu aşaport'taki yazlık evinde yargıç mada diplomatik girişimlerin vaş sonrasındaki karışıklıkla il', Clerence Thomas'ı Yük sürduğünü, ceşitli liderlerle de gili sorularına cevaben Bush, sek Mahkeme'ye aday gös görüşeceğini bildiren Bush, Kuveyt'te sıkı yönetim ilan edilterdiğini açıklamak için Irak'ın nukleer varhğının yalnız mesi kararını desteklediğini ve düzenlediği basın top ca ABD'nin sorunu olmadığını, Irak ile işbirliği yaptığına inanıJantısında Irak'a i uluslararası önem taşıdığını be lan insanlara karşı gösterilen tepkileri anladığını belirtti. lirtti. k iişkin soruları da Irak'ta bulunan ve bu ülkenin Başkan Bush, ABD'nin Irak Lyanıtladı. Sad dam Hüseyin' nükleer birikimine ilişkin kanıt nükleer, kimyasal silah potanL in BM ka ları BM ve ilgili kuruluşlara ılet siyelini imha etmekle görevli BM heyetiyle Iraklı yetkililer arasında surdurulen görüşmelerde, dün de bir gelişme kaydedilemediği bildirildi. BM. heyeti, Irak Başbakan Yardımcısı Tank Aziz, Dışişleri Bakanı Ahmed Hüseyin ElHodeir, Savunma Bakanı Hüseyin Kamil Hasan ve Atom EnerYöneticileri Derneğı'nin de yer aldığı gru leyen Amerikan askerlerini izlemeye çahşan jisi Kurumu Başkanı Said Mubun ortak gözlemlerini içeren raporda su bir ABC muhabiri "Suudiler almır" dene savi'yle, dün sabah 3,5 saat süren bir görüşme yaptı. noktalar vurgulandı: rek engellendi. Heyette yer alan BM yetkili• Pentagon basını kullanarak yanlış bil • Seattle Post gazetesinin muhabiri bir gi vermeye çalıştı. örneğin Irakhlan yanılt haberinde "EF111" tipi uçaklara değinmiş si Rolf Ekeus, basına yaptığı mak gerekçesiyle basına, denizden çıkart ti. Askeri sansür bu bölümü "sır" gerekçe açıklamada, "Çaba göstenneye ma planlarmdan söz edildi. siyle çıkardı. Ertesi gün uçaklar konusun devam ediyoruz, bugünkü gö• Üst düzey bir Pentagon yetkilisi, "ya daki aynı bilgi Hava Kuvvetleri'nin basın rüşmelerle ilgili olarak konuşmak, şu an için iyi olmaz" desak bölgede" yakalanan bir grup gazeteci açıklamasında yer aldı. nin adını Suudilere vererek "ibret için vize• Hiçbir gazeteci, kara savaşını izleyeme di. öte yandan Irak parlamentolerinin iptal edümesini" istedi. di. Ordu muhabirlere helikopter vermedi. • Newsweek dergisine yazar emekli Albay • Los Angeles Times muhabirinin yazdığı sunun, ülkede çok partili sisteD. Hackworth bir bölgede gazetecileri iste her haberi önce yanındaki "eskort" okudu, mi öngören yasal düzenlemeyi meyen ABD askerlerinin süngü takıp gaze sonra Birinci Zırhh Tümeni'nin basın gö göruşmek üzere bugün toplanatecüere karşı hucuma geçtiklerini bildirdi. revlisi okudu, ardından haber, Tümen Kur cağı bildirildi. Irak Haber Ajansı INA, Dev• Askerlerin gözetimi altında savaş ala may Başkanı'na gitti. Haber daha sonra 7. nını dolaşan gazetecilerden ikisi, "yasak Ordu'ya geçti. Daha sonra merkez komu rim Komuta Konseyi ile Baas sorular" sordukları için ön hattaki yerleri tanlığının bir subayınca okundu. Her sefe Partisi liderliğinin geçen hafta perşembe günü yaptıkları topni yitirdiler. rinde habere yeni şeyler eklendi. • Gazetecileri dolaştıran askerler "nygun • Ateşkes ilan edildikten sonra bile bir lantıda, yasa tasansı metnini tagönnedikleri" sorular soran gazetecileri sus subay, Amerikan bombası ile vunılmuş bir mamlayarak onaylanmak üzere turmaya çalıştılar. askerin yattığı bölgeye gazetecilerin gitme parlamentoya sunduklarını duyurdu. • "Hıristiyan askerler ileri" marşını din sini önledi. POLTITKADA SORU1NLAR ERGUNBALa CNN televizyonu, Irak nükleer tesislerini BM denetimine açmadığı takdirde ABD'nin bu ülkeye karşı "tek başına" bir askeri harekât düzenleyebileceğini bildirdi. Silopi'de Yabancı Güç Yugoslavya'daki kriz, Türkiye'de gündemdeki çok önemli bir sorunun geri planda kalmasina yol açtı. İngiltere ve Frarv sa'nın Kuzey Irak'taki Kürtleri korumak için Güneydoğu Anadolu'da (Silopi'nin sözü geçiyor) bir uluslararası güç bulundurulması yolundaki önerileri VVashington tarafından kabul edildi. Müttefikler Kuzey Irak'tan çekildikten sonra, Saddam Hüseyin yönetimi Kürtlere karşı yine baskı yapmaya kaikısacak olursa Güneydoğu Anadolu'da üslenmiş olan bu güç (ABD, İngiliz, Fransız ve Hollandalı askerlerden oluşacağı belirtiliyor) Irak'a askeri müdahalede bulunacak. Amerikan basınında çıkan haberlere bakılırsa, VVashington bu planı pek gönüllü kabul etmemiş, İngiltere ve Fransa'nın öncülüğündeki AT ülkelerinin ısran sonucunda onayını vermiştir. Yine Amerikan basınındaki haberlere göre Ankara'nın bu projeye ciddi bir muhalefet göstermesi beklenmiyor. Bu tür yorumlar, herhalde VVashington'un Cumhurbaşkanı Sayın Ozal'a duyduğu güvenden kaynaklanıyor. Senaryo, neresınden bakılırsa bakılsın sakattır. Üstelik Türkiye açısından bize göre son derece sakıncalıdır. Önce, Bağdat yönetiminin ne tür davranışlarının Kürtlere baskı oluşturduğunu, hangi hallerde insan haklarının ihlal edilmiş sayılacağını takdir etmek, Türkiye'de üslenmiş müttefik güçlerin yetkisınde olacaktır. Doğal olarak katliam, soykırıma yönelik davranışiann, ev yıkma gibi eylemlerin insan hakları ihlalini oluşturduğu tartışılmaz bile. Ama bunların dh şında, ne gibi davranışlar Irak'a askeri müdahaleyi gerekli kılacak niteliktedir? Söz geiişi, bir yörede bir ayaklanma çıksa, merkezi hükümetin ayaklanmayı bastırmak için almak zorunda kalacağı önlemler, askeri müdahale hakkının doğmasına yol açacak mıdır? Bu konuda kararı, Türkiye'de üslenmiş müttefik güçler verecektir. Başka bir deyişle Batılı ülkeler, uluslararası hukukun üzerinde bir yetki ve otoriteye sahip olacaklardır. Böylece, BM Güvenlik Konseyı'nde yaşanmakta olan durumun benzeri ortaya çıkacaktır. BM yasasının 39. maddesine göre "Güvenlik Konseyi barışa tehdit, barışın bozulması ve saldırganlık olayını saptar ve bu konuda ne gibi önlemler alınacağını kararlaştırır." Güvenlik Konseyi'ne hangi durumlarda banşın tehdit edildiğini saptama yetkisinin tanınması, bu organı uluslararası hukukun üzerinde bir kanun koyucu durumuna getirmiştir. İşte Güneydoğu Anadolu'da üslenecek Batılılar da bu tür bir yetki ile donatılmış olacaklar, Güvenlik Konseyi hangi hallerde barışın tehdit edildiğini saptayabildiği gibi, Batılılar da Irak'taki hangi uygulamaların insan haklarının ihlali anlamına geldiğinı kararlaştırabileceklerdir. Kaldı kı bu noktada Batılılarm çelişkili tutumu da ortaya çıkıyor. insanların evlerinin yıkılması, katliam ve toplu sürgün gibi tartışılmayacak biçimde insan haklarının ihlalidir. İsrail, yıllardır işgal altındaki topraklarda yaşayan Filistinlilerin evlerini buldozerlerle başlarına yıkar. Batılılar, bu gibi durumlarda müdahale etmek üzere İsrail'in yakınlannda da bir uluslararası güç bulundurmayı acaba düşünüyorlar mı? Projenin Türkiye açısından sakıncalarına gelince; bu gücün ülkemizde üslenmesine izin verildiği takdirde Türkiye kelimenin tam anlamı ile ABO ve İngiltere nin "stçrama tahtası" olacaktır. Irak'ta ne gibi uygulamaların insan haklarının ihlalini oluşturduğu, müttefik bırliklerinin ne zaman müdahale edeceği, müdahalenin boyutlarının ne olacağı gibi konularda Ankara'nın hiçbir söz hakkı olmayacak, göstermelik bir söz hakkı tanınsa bile kararlar VVashington ve Londra'da alınacaktır. Böyle bir durum, Türkiye'nin Irak ve diğer Arap ülkeleri ile olan ilışkilerini olumsuz yönde etkilemesinin yanı sıra ülkemizin bölgede ve dünyadaki itibarı için de ağır bir darbe olusturacaktır. Komşu bir ülkeye müdahale için topraklarını yabancı birliklere açmayı kabul eden bir dış politika anlayışı, dünyanın hiçbir yerinde saygı yaratmaz. Üstelik bugün Irak hakkında karar verme yetkisini kendilerinde görenler, yann bu yetkilerinin sınırlarını Türkiye'yi de kapsayacak biçimde genişletmeyi düşünebilirter. Neden olmasın? Bir kez "Buyrun Paşam" dediniz mi onun sonu gelmez. NATO projesine Yunan engeli • BRÜKSEL (AA) Marmaris yakmlarındaki AksazKarağaç'ta yapımı devam eden deniz üssüne ait iki askeri projeye, NATO altyapı fonlanndan kaynak tahsis edilmesine Yunanistan'ın itiraz ettiği öğrenildi. Yunanistan, ileride ABD 6. Filosu'nun da yararlanmasının söz konusu olduğu usse ait projelerin gerçekleştirilmesine, konunun ele alındığı ittifak altyapı komitesinde itiraz etti. Kaynaklar, ait komitede soruna uzmanlar düzeyinde çözum bulunamadığını, bu nedenle konunun gelecek hafta büyükelçiler düzeyindeki konsey toplantısında ele alınarak bir çözüme kavuşturulmasına calışılacağını ifade ettiler. ABD basıru, Körfez savaşındayapılanların tekmrlanmamasını istedi G. Afrika'da af bilmecesi • PRETORYA (AA) Güney Afrika hukümeti ile Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC), siyasi tutukluların serbest bırakılması | konusunda anlaşmaya vardıkları bildirildi. Guney Afrika Devlet Başkanı Frederik de Klerk, yayımladığı bildiride, hükümet ile ANC'nin, pazar günü yaptıkları toplantıda, taraflarca geçen ağustos ayında kararlaştırılan "Siyasi mahkumların serbest bırakılması koşullan" üzerinde anlaşmaya vardıklannı acıkladı. WASHINGTON (AA) Amerikan basınının önde gelen kuruluşlan adına Savunma Bakanı Richard Cheney'e gönderilen raporda, Körfez savaşmda basının haber alma özgürlüğünün ordu' tarafından önemli ölçüde kısıtlandığı belirtildi. Raporu mektup eşliğinde Cheney'e gönderen 17 basın orgammn yöneticileri, "Ordunun getirdiği kısıtlamalaruı, muhabir ve foto muhabirlerinin savaşı tam olarak ve zamanında bildinnesini imkansız küdıgını" bildirdiler. ABC, NCB, CBS ve CNN TV'si, Newsweek, Time dergileri, Washington Post, New York Times, Los Angeles Times, Wall Street Joumal, USA Today gazeteleri ve AP ile UPI ajansları üst düzey yöneticilerinin de aralarında olduğu grup adına Cheney'e yollanan mektupta "Gelecekteld ABD askeri harekâtlarında bağımsız haber alnşımn sağlanması ana ilke olmalı" denildi. Amerikan Gazete Yayımalan Derneği, Gazete Yaa Işleri Müdürleri ve RadyoTV Pentagon'a yaybm ateşi Telecard sahipleri bu bayramı da paralı geçirdiler! Telecard sahipleri Telecard sahibi olmanın ayrıcalığını bir kez daha yaşadılar: Bankalan bu bayramda da açıktı... Bankasız (ve parasız) kalmadılar... Bu bayramda, Telebanka ve Otobankalar'da 54.906.619.000 lira tutannda tam 201.424 işlem yaptılar!. Ya siz? Siz de hemen bir Telecard alın, Telecard sahibi olmanın ayrıcalığını yaşamaya başlayın... Nice bayramlarai JVASHINGTON Li Peng KahireVle • KAHtRE (AA) Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Li Peng, dün bazı Ortadoğu ülkelerini kapsayan gezisinin ilk durağı olan Mısır'ın başkenti Kahire'ye geldi. Körfez krizinden sonra Ortadoğu'yu ziyaret eden en yüksek düzeyde Çinli yetkili olan Li Peng, Mısır'da Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek ve Başbakan Atıf Sıtkı ile bir araya gelecek. Kahire'deki diplomatik kaynaklar, Ortadoğu barış sürecine ilişkin gelişmelerin ele alınacağı görüşmelerin gündeminde iki ülke arasındaki askeri işbirliği ve bölgenin kitlesel imha silahlanndan anndırılması konularının özel bir yer tutacağını bildiriyorlar. Bıısh'ım kritik Türkiye gezisi ABD Başkanı'nın Türkiye'ye yapacağı ziyaret, Washington açısından "siyasi bir mayın tarlasına" girmekle eşdeğerli sayıhyor. UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON ABD Başkanı George Bush'un bu ayın ikinci yarısında gerçekleşecek Türkiye ziyareti, Amerikan yönetimi açısından adeta siyasal bir mayın tarlasına girmekle eşdeğerli sayılıyor. Türkiye'de muhalefetin, basımn ve kamuoyunun bir bölümü Cumhurbaşkanı Özal'ın siyasi meşruiyetini sorguluyor. Başkan Bush eğer ziyaretini "Özal agırükJT tutarsa, ABD^ ye zaten kuşkuyla bakmakta olan bu toplum diliminin tepkilerini üzerine toplayacak. Bush, eğer bu görüştekileri tatmin eder gibi bir davranısa girerse bu sefer de dostu Ozal'ı tedirgin etme olasıbğı var. Bu bakımdan, ABD Başkanı, ziyaretinin tonunu nazik bir dengede götürmek durumunda. yor. Bu değerlendirmeye göre solda her ne kadar ABD aleyhtan duygular yaygınsa ve bu duygular tslamcı kesim tarafından paylaşüıyorsa da solun temel olarak Batıya dönüklüğü ve Türkiye'nin AT üyeliğini arzulaması nedeniyle anti Amerikan dalganın geniş halk kitlelerine yayılacak bir uzlaşı platformu bulamayacağı kaydediliyor. Aynca Islami kesimde öne çıkmış isimlerin dahi Batı ile bir şekilde bağları bulunduğuna inamlıyor. Üstelik Islama kesimdeki anti Amerikan duygulann ANAP içindeki Islamcı kanat tarafından paylaşılmadığı düşünülüyor. VVashington'a göre ANAP içindeki tslamcı muhafazakârlar, "ABD ve Batı Ue ilişldJerin alternatifi olmadığını" görüyor. Bu nedenle de Türkiye'nin temel dış tercihlerinin yukanda sözü edilen dilime egemen olan Amerikan aleyhtan havadan büyük ölçüde etkilenemeyeceği düşünülüyor. Pireffi: Yönetim • Dış Haberler Servisi Dünyanın ünlü lastik ureticilerinden biri olan Pirelli Grubu'nun ust kademelerinde bazı yönetim değişiklikleri yapıldı. Başkan vekilliğine atanan De Giorgi'nin yerine murahhas aza olarak Brezilya'daki Pirelli Grubu'nun üst yöneticilerinden Dr. Piero Sierra getirildi. Dr. Alberto Pirelli'den önce Turk Pirelli'nin murahhas azalığı görevinde bulunan yüksek muhendis Luciano Mattioli de dünyadaki tüm Pirelli kuruluşlannın oluşturduğu lastik sektörünün başına atandı. Bu arada uç yıldan beri yurdumuzda Türk Pirelli'nin murahhas azalığı görevini sürdüren Dr. Alberto Pirelli ise, Italya'daki ana şirketin yönetim kurulu başkan vekilliğine getirildi. tki olasdık Eğer Bush bu dengeye aldırış etmezse, o zaman iki olasılık söz konusu; birincisi, Amerikan yönetiminin belli bir tercih yapmış olabileceği, yani durumun nezaketini görmüş olmasma karşın yine de kartlan özal'dan yana oynamaya bilinçli bir şekijde karar verdiği, ikincisi ise, "Özal'ın meşruiyetini sorgulayan toplum kesiminin" halkm büyük bölümünün duygulanm yansıtmadığı gibi bir değerlendirme yapılmış olması sonucunda bu dengenin dikkate alınmadığı, özal'ın meşruiyetini sorgulayan muhalefet partilerinin hiçbirisinin kamuoyu yoklamalannda ezici oy toplayamıyor olması, Amerikaklann bilmediği bir şey değil, ABD, aynca Türkiye'de Amerikan aleyhtan duyguların sadece dar bir çevreye özgü olduğunu, ülkenin temel politikalannı etkileyemediğini düşünü Mayın tarlası Bush ziyaretinin hazırlıklanm yoğun bir şekilde sürdüren Amerikan yönetimi uzunca bir süreden beri bu siyasi mayın tarlasındaki patikalann yan etkilerine kafa yonıyordu. Hatta çeşitli şekillerde muhalefetin, aydınlann kulağına hoş gelebilecek ince mesajlar verilmesi göz önunde bulunduruluyoıdu. Son zamanlarda daha bir rahatlama oldu. Bunda Türkiye^ de yeni bir kabinenin işbaşına gelmiş olması önemli rol oynadı. ABD Başkanı George Bushun Türkiye ziyaretinin belki de en ilginç yönlerinden birisinin bu siyasi mayın tarlasında nasıl bir denge tutturulacağmı izlemek olacağı düşünülüyor. "hizmette sınır yoktur YAPI^CKREDi n