Katalog

15 HAZİRAN 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR tSMAtL GÜLGEÇ CUMHURİYET/5 iflYIN DÜNYASINDA İNCELEMEARAŞTIRMA YÖNETENŞAHİN ALPAY Sosyalîznıîn geleceği lara gerekli özerklık tamnmalıdır" (s.75). Bu ifadenin de içinde pekçok problem taşıdıMurat Belge, Birikim Yayınlan, Istanbul 1989, ğı ortada. 277 s. Belge'nin "bütünü görebilme" Murat Belge'nin geçen hafta "Sosyalizm, eğer geleneksel uğraşı içinde kapsamaya çalıştığı larda yayırnlanan Sosyalizm, ideolojilere gerçekten alternatif pekçok konudan biri de Türkiye'Törkiye ve Gelecek başlıklı kita bir görüş olacaksa, çoğulcu bir de egemen ideoloji olduğunu sabı, sosyalizm ve bu açıdan Türki dünya fdsefesini içtenlikle benimvunduğu "korporatizm" konusu. ye üzerine ülkemizde bugüne ka semeli ve sindirmelidir... TürkiKitabımn "serbest bir sohbet" oldar yazılmış olan en ilginç çalış ye'de çoğulculuğun bir garantisi ma niteliğinin ağır bastığı bolümmalardan biri. Kitabı bu denli il olacağım kitlelere kamtlamayı" lerinde Belge'nin kullandığı kavginç kılan özeUiklerin başında, ya başarmalıdır (s.137). ramlan tanımlamayışı, çalışmanın zarın kendisini Türkiye'de solun dikkat çeken zaaflarından biri. "Sosyalizm hem kendi içingenel olarak Marxist kanadına de, hem de genel olarak toplumörneğin "Egemen tdeoloji: yerleştirmekle beraber, Mar da bireyselliği teşvik eden ve biKorporatizm" başlıklı bölümde xizm'e ve "devrimciliğe" deştirel reyselliğin yeşermesine zemin Belge, farklı anlamlarda kullanıbir gözle bakması. Türkiye'de oluşturacak ortamları yaratan, labilen, çeşitli ayrımları olan bu Manrizm açısından Bernstein'ı, çoğaltan bir düşünce ve pratik olkavramı, açık bir tanımım yapKautsky'i, Mao'yu, Staün'i ve Le malıdır. Çoğulculuğun içtenlikle madan kullamyor. Korporatizm nin'i eleştiren birçok yazar çıktı. benimsenmesi, aslında temeldir ve ile ne kastettiğini tanımlamaya en Ama genelde Mantist olarak ni onun bir olgu haline gelmesi, sağyakın geldiği yerde, "bırlik ve betelenebilecek bir bakış açısından, hklı bir bireyselliğin de garantisiraberlik klişesi"yle simgelenen Marx'ın ve Manrizm'in öğretile ni meydana getirir." "Milli bütunlük içinde sınıfların, rinin eleştirilmesini de içeren bir tabakalann çıkarlannın uzlaştınl "Sosyalizm zorunlu bir şey çalışma ülkemizde ilk kez kaleme olduğu için sosyalist olmayız. Sosdığı, uzlaştınlabileceği iddiası"nalmıyor. dan söz ediyor (s. 133). Marxist yalizm iyi bir şey olduğu için... sosyalizm hariç bellibaşlı siyasal Belge'nin, peşinen, "teorik bir Sosyalist oluruz. Öyleyse bu, metin olmaktan çok serbest bir özünde ahlaki bir karar ve bir Belge'nin çok genel bir düzey ideolojilerin tümunun bu iddiada sohbet" olarak tanımladığı kita seçmedir" (s.167). de de olsa, "sosyalizmi uygulayan olduğu (bu arada Belge'nin de benimsediği çoğulcu demokrasinin bı, gerçekten Türkiye'de Mancist bu varsayıma dayandığı) duşunüsol'un üzerinde durması ve dülürse, bu anlamda kullanılan korşünmesi gereken pekçok noktayı Türkiye'de Marxizm poratizm kavramının fazla açıkele alıyor. Bunların bir kısmı açısından Mao'yu, Stalin'i layıcı guce sahip olmadığı açıktır. Mandst aydınları, bir kısmı da ve Lenin 7 eleştiren birçok Nitekim Belge'nin, Türkiye'de Belge'nin "ortalama sosyalist Kemalizm yanı sıra "Özal zihniyazar çıktı. Ama genelde militan" olarak nitelediği bir keyeti"nin, "tslamcı ideoloji"nin ve simhilgilendiren konular; bir kısMarxist olarak sosyal demokrasinin de korporamı sosyalist pratiğedavranışa, bir nitelenebilecek bir bakış tist olduğunu ve "Türkiye'de yalkısmı sosyalist teoriye ilişkin huaçısından, Manc'ın ve nız sosyalistlerin (ya da suslar. Belge'nin incelemesinin komünistlerin) korporatist olMancizm 'in öğretilerinin başka bir özelliği, sosyalist mücaeleştirilmesini de içeren bir mayan bir ideoloji oluşturma ve dele yönteminden Türkiye'nin yayma imkânına sahip" bulunduözelliklerine; sosyalizm açısından çalışma ülkemizde ilk kez ğunu (s. 135137) öne sürmesiybilim ve ahlaktan, sosyalizm açıkaleme alınıyor. Belge'nin le, korporatizm kavramı anlamlı smdan din ve gündelik hayata kakitabı Türkiye'de Mancist bir çözümleme aracı olma nitelidar uzanan pekçok konuyu kapsol'un üzerinde durması ve ğini yitiriyor. saması; takdir edilecek bir yakladüşünmesi gereken pekçok şımla, bunun beraberinde getirdiği bütün riskleri göze alarak, "tek noktayı ele alıyor. "Ortalama milttan" tek ağaçları değil, ormanı Belge kıtabının çeşitli bölümlegörmeye" yönelik bir çaba olmarinde, kendi deyişiyle "ortalama sı. "Sosyalizm.. bilim değildir.. toplumlar" (s. 198) ya da "şim sosyalist militan"a yönelik hatıröncelikle bir toplum projesidir" diye kadar girisilmiş somut sos latmalarda bulunuyor: "Silahlı "SUahsız ve legal" (s.168). "Burjuva bilimi / işçi sı yalizm deneyleri" (s. 179) ola mücadele gibi radikal bir ortam mfı bilimi gibi aynmlar... Çok an rak atıfta bulunduğu reel sosya bazı göz yaşartıcı yüceliklere de sosyalizm lamlı değildir" (s.171). lizmlerin, bu ülkelerde son yıllar zemin hazırlar. Ama bu parlak Belge kıtabında Türkiye'nin "Geleceği sıkı bir bilimsel da yaşanmakta olan gelişmelerin anlar istisnalardır; kural olan, mevcut koşullarında "silahsız ve lik içinde planlamaya çalışmak, bir değerlendirmesini yapmaktan kan ve ateş içinde daha çok zillelegal" olarak yürütülecek bir müumulduğunun tersine, özgürluk kaçınması; benimsediği görüşleri tin üremesidir. Kahramanlar sahsadeleyle kurulacak olan sosyalizten çok kısıthlık getirir... Insan Avrupa Komünizmi denilen akı nenin önünde göz kamaştınr, min belirleyici özellikleri olarak şu mutluhığu planlanamaz" (s.169). raın görüşleriyle, Gorbaçovcu ama arka plandaki gölgelerın içintemel noktalar üzerinde duruyor: "Sonunda hiyerarşisiz bir luk'la ya da sosyal demokrasiyle de korkular, ihanetler, boyun eğ "Ortodoks 'devleti parçatoplum idealini mi düşünüyoruz? karşılaştırmaya girişmeyişi. sa meler, gaddarlıklar ve daha neler lama' tezi.. parçalanan aygıtın yevunduğu sosyalizm anlayışına sarine çok daha otoriter bir başka Buraya varmak için şimdi ters rahat ve berrakhk getirme olanak yayılır" (s.33). "Sosyalizm, kin, sının kunılması sonucunu verdi... yollara düşüp, 'disiplin' vs. adı lannı haylı sınırlamış. Bu bağlam intikam ve düşmanlık üstüne kuSorun toplurau güçlendirerek dev na hiyerarşiler kurarak, olan hi da, Belge'nin Mancist sosyalizmin rulamaz... Devrimrilik, uğursuzleti söndürmedir. Bu tarz bir pra yerarşileri güçlendirerek gideme özü diyebileceğimiz, işçi sınıfı ik luk kuşu gibi bir yere tüneyip insanlara niçin mutsuz, sinirli, kıztik çokpartili olmak dunımunda yiz oraya" (s. 182) tidarırun kurulması ve üretim gın olmaları gerektiğini bıkıp dır... Sosyalizmdışı bir partiyi Marazm'in araçlan üzerinde ozel mülkiyete usanmadan anlatmaktan ibaret zorla kapatıp baskı altına almak, son verilmesi prograrru konusun değildir... TCK'nın tanımladığı sorgulanması kendine güvenen bir sosyalist ikda ne düşünduğünu öğrenemiyo (141. maddede), 'fesat heyeti' tutidarın tasavvur sınırlan içinde olKarl Marx'ın geliştirdiği ku ruz. Belge'nin sosyalizmin ekono ründen örgütlenmelere bu ülkede maması gereken bir tedbirdir." ramlarla toplumları çözümleme mi programıyla ilgili olarak yazÇeşitli toplum kesimlerinin, "si ve yorumlama çabasına büyük bir dıkları şu satırlardan ibaret: gerek yoktur. Sosyalizmin savunmagücu... Kitlelerin bilincineyeryasi partiye kadar uzanan her tür katkı yaptığı biliniyor. Bu büyuk İü örgütlenme özgurluğu olmalı düşünürun teorilerindeki tutarsız "Ekonominin işleyişinde düzgun leşecek meşruluk anlayışında dır." (s.7576). "Kolayca 'burju hk ve çelişkilerin, Marxizm'in bir bir planlamadan yararlanmak yatar" (s. 6465). Onaylamadığı va demokrasisi' deyip geçtiğimiz yanda Bernstein'ın evrimci sosya akıl kârıdır elbette, ama bu bir bir tür sosyalist pratiğe yönelttiseyin... Pekçok öğesi işçilerin ve lizmi, öte yanda Lenin'in devrim merkezi kumanda duzenine dö ği bu tür eleştiriler, Belge'nin kiemekçilerin çok çeşitli mücadele ci Mantizm'i gibi birbirleriyle ne nüşmemeli, ekonomik işletmele tabımn belki de en önemli yanını leriyle ortaya konmuştur" (s. 77). redeyse taban tabana zıt, çok sa re ve bunların içinde fiilen çalışan meydana getiriyor. Ş.A. 4 Ş K ANLATM4NIN ZAMANi <^ ANIASILPI. ^ s ŞEN BUNüN İY. YAM fcöTu BiRŞBT OWU&UNA ŞAAPlLDItcTAN SONRA Sosyalizm, Türhiye ve Gelecek / yıda ve çok farklı yonımlarına zemin hazırladığı da biliniyor. Ne var ki, Murat Belge'nin bu kitabında ortaya koymaya çalıştığı, yeterince işlenmiş ve açıklığa kavuşmuş olmamakla beraber, genelde özgurlükçu, çoğulcu, bireyci. özyönetimci ve ahlaki sıfatlanyla nitelenebilecek sosyalizm anlayışının Manust sosyalizmle fazla bir ilişkisi olduğunu söylemek güç. Belge'nin sosyalizme katmaya çalıştığı nitelikler, guçlü bir biçimde esinlendiği anlaşılan Marxist düşünür Gramsci'nin "Revizyonist Komünizmi'nin de hayli ötesine gidiyor. Kitabın "Sosyalizm ve Bilim" başlığını taşıyan bölümünde "bilimsel sosyliznTe, diyalektik ve tarihi materyalizm"e, "Ortodoks Marxizm'in dediği yaklaşma yöneltilen, "teorik bir metin olraaktan çok serbest bir sohbet" çerçevesinde işlenmiş ve geliştirilmeye muhtaç eleştirilerin, Mara'ın ve Maraizm'in bazı temel öğretilerini sorguladığı çok açık. '{&/*, KİM KİME DUM DUMA m:ııit: PİKNİK /'/) İI.E MİDRA HIZLI GAZETECI \EU>ETŞE\ ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACI KISA KISA ULUSLARARASI POLÎTİKA VEDIŞ POLİTİKA ANALtZl Faruk Sönmezoğlu, Filiz Kitabevi, Istanbul 1989, 718 s. Bronislaw Malinowski'nin (18841942) özgün adı Sex and Repressâon in Savage Sociery olan eseri dilimize çevrildi. STALİN VE BAROK Ertuğrul özkök, AFA Yayınlan, nisan 1989, 167 s. Ertuğral Özkök'Un Bveda Başkaldın'yı (1987) izleyen yeni kitabımn tam adı Stalin ve Barok: Istanbul Üniversitesi tktisat Fakültesi Uluslararası llişkiler BölüSovyetler Birliği Üzerine Fevkamü öğretim üyesi Dr. Fanık Sönlade Şahsi Gözlemler. Son iki yılmezoglu'nun kapsamh çahşması, dır Hiirriyet gazetesinin Mosko"uluslararası politika alanının teva temsilciliğini de yapmakta olan mel öğeleri olan devletlerin dış poÖzkök bu kitabmda, Sovyetler litikalarının analizi konusunda bir Birliği ile ilgili gözlemlerini yazıgenel çerçeve" oluştunna>ı amaçyor. Özkök kitabını sunarken lıyor. Bir ders kitabı olarak da yaşöylediyor: "Itiraf edeyim ki, bu rarlanılması duşunülmüş olan çaülkeye ön yargı kimyasına bulaşlışma Uç ana bolümden oluşuyor. mış bir ruh terkibi ile gittim. Sov^ Birinci kısımda uluslararası poliyetler Birliği'ue kenar mahalle detika disiplininin temel sorunları; likanlısı edasıyla ön yargılı omuz ikinci kısımda uluslararası politiatışın açıklanabilir bir yanı bulunkanın aktörleri olan devletlerin dış duğunu sanmıyorum. Türklerle politika amaç, strateji ve araçlaRuslar tarihlerinin çeşitli dönemn; üçüncü kısımda da dış politilerinde on yedi defa savaştüar. Bu ka ortamı ile dış politika davrasavaşlann gölgesinde yaşanan bir nışlan arasındaki ilişkiler incele TÜRKİYE'DE DEVLET VE SINIFLAR / Çağlar tarihin, insanlan ön yargılı kılmaııiyor. Sönmezoğlu'nun kitabı, ülsının affedilebilir bir yanı olsa gekemizde uluslararası politika ku Keyder, Çev. Sabri Tekay, rekir. Yine de bu ön yargıyı, toramı üzerine yazılmış az sayıdaki Iletişim Yayınlan, İstanbul taliter bir fırtınanın kafamda yaçalışmalardan biri. 1989, 195 s. rattığı tahribatın yanında çok müÇağlar Keyder'in 1987'de tngil tevazı kalır diye düşünüyorum." İLKEL TOPLUMLARDA tere'de Verso Yayınevi tarafından CtNSELLİK VE BASKI / basılan State and Class in Turkey: YENİÇAĞ BİLİMİNİN B.Malmowski, Çev. Hüsen A Study in Capitalist Develop DOĞUŞU Alexandre Koyre, Çev. ment adh kitabımn T'ürkçesi yaPortakal, Kabalcı yımlandı. Keyder'in, Türkiye'de Kurtuluş Dinçer, ARA Yayınevi, Mayıs 1989,198 s. "kapitalist gelişmenin iilke tarihi Yayınlan, İstanbul 1989, Antropolojide A.R.Radcliffe nin ozgullukieri çerçevesinde na 196 s. Brovvn ile birlikte "yapısalcı sıl şekillendiğini" konu alan kitaRusya'da doğup ABD'de ölen işlevselci" olarak nitelenen ku bı üzerine bir değerlendirme ya ünlü bilim tarihçisi Alexandre ramları geliştirmiş olan ünlu Po zısını önumuzdeki haftalarda ya Koyre'nin (18821964) ölümünlonya asıllı Amerikalı antropolog yımlayacağız. den sonra yayımlanan Etudes d'histoire de la Pansee Scienlific (Bilimsel Düşüncenin Tarihi Üzerine tncelemeler) adh kitabından seçilen, 193063 yılları arasında çeşitli yerlerde yayımlanmış yazılan Türkçeye çevrilerek bir kitapta toplandı. Bu çok önemli bilim tarihçisini ve çalışmalannı tanıtan bir yazıyı önumuzdeki haftalarda yayımlayacağız. AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHA\ GÜRSES GÖZURİ BAĞU SAHİN DfcNİZ >OM GÖZLERİ BAĞU ŞAHİN / Deniz Şom, Tekin Yayınevi, İstanbul 1989, 109 s. GARFIELD JIM DAUS BEN'MLE SAVAŞAMAZ , DEU1EEIN TEPESINPE GÖPEBILDIĞIM CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ'NDE YENİ KITAPLAR Kod: 021.411 021412 021.413 021.414 032 089 051001 051002 051.003 066 082 075 137 086.165 086 297 086 298 104 097 191.039 191.040 192 020 308 021 414.008 414 009 414 010 Kitabın Adı: Orgel Kontunun Balosu Yavru Kayık San Tay Bir Savaş SonuBarışın Kenannda Felsefe Dergısı 89/2 Maldoror'un Sarkıları Gılles ile Janne Kadın ve Kukla Sessız Bir Olum Gazıantep Savunması Suç ve Ceza Kahraman Pinokyo (10 kitap) Yunus Emre (10 kitap) Halk Şıırınde Başkaldm Gabrıel Marks'ın Gotha Programının Eleştınsı Ûzerıne Generaller Kısında Yaşam Kaynakcaları Malone Öljyor Mavı Boya Gel Zaman Gıt Zaman Doğum Gunü Armağanı VazarfÇevinmn: R.Radiguet/M H Doğan Zeyyat Selımoğlu Suleyman Bulut S Lenz/Z Selımoğlu Lautreamont/O İnce Mıchel Toumıer/Mehs Ece Pierre Louis/T Yücel Sımon de Beavoır/B Karasu Lahanızade M.Nurettın Dostoyevskı Yayınevi: Tur: Roman Cocuk Cocuk Öyku Dergı Sıır Roman Roman Roman Can Can Can Can De Gece Gece Gece lletışım Kastaş Rıza Zelyut • Gurhan Uckan VarınaYasın/L Oğuz Ortıan lyıler Samuel Beckett/M H Ûzdağ Ayla Çınaroğlu Turan Yüksel Gulsum Akyaz Oda Oda Oda Anı Sosyal Amaç Amaç Btblıotek Ara Demet Demet Demet Roman Cocuk Çocuk Antoloıı Öykü Inceleme Öykü Roman Cocuk Çocuk Cocuk Gazeteci Deni/ Som, Türkiye'deki savunma sanayii üzerine yaptığı araştırmaları kitap haline gctirdi. Gözlerı Bağlı Şahin adını verdiği kilabını sunarken Som, şoyle dıyor: "Savunma sanayiıııde olup bitenlere ilişkin bu inccleme KasımAralık I988'de Hurriyet gazetcsinde on uç gun yayımlandı. Yıllardır 'tabu' sayılmış konulara değinilmesi ve bazı gerçeklcrin ilk kez guııısığına çıkması Rratı: ilgi çekti. Gazeledc yayımlanan yazı dizisi bıtli, ama savunma sa5000nayiinde yeni gelişmelcr oldu. Bu 3000yenı gelişmeleri de bir araya lop3500layınca, ortaya bu kitap çıktı." 3000Uğur Mumcu da kitaba ya/dığı 50001 3 5 0 0 onso/dc şunları ya/ıyor: "Gumı6 0 0 0 mu/dc iki turlü gazctccilik var. Biri, dedikodu ga/eteciliği, ötcki 60003 0 0 0 araslırmacı ga/elteilık. Dedikodu 5 5 0 0 ga/cteciliği kolaycı bir >olduı. 1 8 0 0 0 Ya/ılacak konu için o\lo u/uıı 5 0 0 0 araşlırmalar gcrckme/. Okur için bu yazıları okumak da kolaydır... 5000Dcııiz Som, Türkiyc'dcki savun150003000ma sanayii şirkctlcrini scıgilcyc2500rck, guç olan bir isc gıriyor. Ara^ 5000lırıııacı ya/clccıliğiıı gorcv aluııı 4 4 0 0 da biKİuı. Kıyıda balık aslaııuık 1500 dcğıl, b'lgı ve lıabcı dcııı/ıııdc kıı1500 lac almak 1500 TARİHTE BUGÜN MVMTAZ AKIKA\ 15 Haziran 1926 'OA 8UGUU, GAZl MUSTAFA KEMAL E YAP/LMASt PLAA/ LANAN B/K SUit£AST O/PTAYA ÇftCM/Şrı• 8tC yuRr SEZJ SıME ÇO44N CUMHU&SAŞKAUI', f? HAZHSAH GUMU OE TUTULAN B(£ SAN0ALCI OLA/V G.IISI7T.I TARAFfNDAN YAPfLAN IHBA&, ruM GEÇlg.lLMESİMl SAĞlAM/fr/ rAgAMCA VE 8ALAG/YLA yAKALANAN MıLLErVE&U ZıyA Huğ Ş'T İLE LAZ ISMAİL , 6UBCÜ YuSUF ADL/ K/Şf L£e&EAJ BAŞL4A1A/SAK İ TL/eMA SOMUCUA/DA, 8/4Z DE OLDUĞU B/RÇOK KIŞı 7TJTUXUj4A/MlŞT/ MESİNOB, PAŞALAK BetSAAT £DE/e<£AJ, £SAıt CAlrir BEy'LE BifSLıfcrE T9 *:/? GAZİ'YE İZMİR'DB SUİKASTPlÂNff. /^