Katalog

CUMHURİYET/14 HABERLER İOMAYIS 1989 CÜNEYT ARCAYÛREK yazıyor (Baştarafi 1. Sayfada) daki inat sürüyor. Ufak tefek kıpırdanmalar görüldü. Bayram boyunca TRT yine Özallar'ın buyruğunda. 26 marttan beri ya girdiği şoktan ya da rahatsızlığı nedeniyle ortalıklarda görülmeyen Semra Hanım, deniz kenarında eşine peştemal tutuyor fotoğrafta veya ekranda. Başbakan ise şu TRT'yi nasıl etse de yine avcunun içine alsa diye planlar yapıyor. Belki TRT yasasını değiştirmeyi, belki aday gösterilen kişiden hangisinden "daha çok yararlanabilmenin" hesaplarını yapıyor. Basının vazgeçilmezliğinden dem vurdu diye, kimi yazılarda, baktyorsunuz Özal'ın gazetecilere çiçek attığından söz ediliyor. Oysa Özal, belki deniz kıyısının doğasına etkisinden, belki de bastna vuracağı şamarın ucunu şimdiden göslermek istemediginden olacak sert çıkışlar yapmıyor. Ama dediği dedik. Basının yalan haber yazdığını, hakaretlere vardığını yinelemekten geri durmuyor. 12 Eylül yadgarı sivil paşamız Özal, 1982 Anayasası'nı beğenmiyormuş. "Birçok kısıntılar varmış" anayasada, gösteri yürüyüşleri, işçi haklan... Tam altı yıldır tersini söyleyen, nedense şimdilerde hidayete eren bir siyaset adamı Demirel'e göre kafa değişmedikçe hiçbir şey değişmez. Doğru. Mütniş icraatının enflasyonla maskelendiğini söyleyen Başbakan, seçimde umudunu "belediyelerin başarısızhğına bağladığım" vurguluyor. Çıkıyor Mediste kürsüye, belediyeler muhalefete geçse de devletin yasal her türlü yardımı esirgemeyeceğini söylüyor. öte yandan bir genelge yayımlıyor. Yerel yönetimlerin elini kolunu bağlıyor. Yerel yöneticileri başarısızlığa mahkum etmek için önlem üstüne önlem alıyor. Çifte standart diyorlar bu türden uygulamalara, ama halk dededen kalma deyimlerle ikiyüzlülük diye özetltyor. • Genelgenin iptali için SHP Danıştay'a dava açtı. Yazılı olan olmayan yasalara aykırı düşen başbakanlık buyruğunun gecersiz hale gelmesi için savaşım veriyor. Haklı da Özal a göre muhalefet belediyeleri nasıl başanstz olacak? Çok kolay. Genelgeye göre, badana yaptırmak, temizlik malzemesı almak, parası olsa da iş makineleri sağlamak, araçlara mazot alabilmek, Özal' ın buyruğu ile yasak! içişleri Bakam'ndan izin gerekiyor. Özal, insafa, insanlığa, hukuka sığmayan genetgesiyle belediyelerin elini kolunu bağlayacak, sonra dönüp işte gördünüz, belediyeler bizden çıktı, iş göremiyorlar deyip oy toplayacak. Mantığı bu AHMET TAN kadar basit. SHP Genel Sekreter YardımANKARA SHP kurultay cılanndan Adnan Keskin bay sancısı yaşıyor. Bu sancı, kimileramdan önce İller Bankası Ge rine göre sağlıklı bir doğumun nel Müdürünü ziyaret etti. TRT sancısı, kimilerine göre bir dış gekameralannı da çağırdı. Genel belik sancısı. Çünkü sonuçta hiçmüdüre ekranda hesaplaşma bir şey doğmayacak. Çekilen saııönerdi. Tabii olmadı. İller Banka cılar SHP'nin yanına zarar sı, belediyelerin hak ettikleri pa kalacak.. rayı da artık vermiyor. ANAP'lı SHP Genel Merkezi'ne bu ikinbelediyelerin bol keseden yaptık ci inanış egemen. ları borçları kestiğini bildiriyor, Son secimlerden "birinci parti" başvuruları geri çeviriyor. Bele olarak çıkmış bir partinin, hele de diyeler maddi olanakları zorla "eyliilde erken seçim" diyerek ikyan marifetlerini kullanmasalar, tidarı silkelemek isteyen bir parpersonele ücret ödeyemeyecek tinin kurultay toplaması büyük ler. İşte Özal'ın adaleti, işte dev bir hata değil mi? SHP Genel Sekreteri Deniz let anlayışı, işte oy arttırımı için bir iktidann ikiyüzlü uygulamala Baykal, "Bu sorunun muhatabı ben değilim" diyor. rı. Peki, tüzük değişikliği büyük At ortaya bir cümle, bulandır gürültüler kopardı. tşin ucunun suları. Özal, şimdi de 1 mayısta öldürülen gencin ensesinden gi kurultaya uzanacağını tahmin etmek gerekmez mi idi? ren kurşunla bağlantı kurup başSHP'nin "ikinci adamı"nın bu ka yönlere aktarıyor olayı. Tabii soruya da yanıtı kesin: daha şimdiden olayı soruştura Partiye zarar vereceğini bile cak SHP önergesini redde hazırbile hareket edenlere göre siyaset lanıyor. Bir başka ayıbımız daha yapmamak bir hata tnıdır? var. Öldürülen genç Deniz Baykal, tüzük değişikliDevSol'danmış. DevSol'dan ğinin kopardığı gürültüden bu yaolunca öldürülmesi mi gerekiyor na ilk kez konuşuyordu. insanın. Bir başbakan idari soKonuşmamakta kehdisine göre ruşturma sürerken kimi yargılar, haklı nedenleri vardı. Başta milolasılıklar nasıl söyler bu da ay letvekillerinden olmak üzere çok rı bir konu. çeşitli ve o ölçüde de değişik tepBayramda küçük bir tur yap* ki ve eleştiriler ile karşı karşıya tık. Özal ömegin gitsin Afyon yo kalmıştı. lundaki Gömü köyüne. Bitmiş tüPaninin tüzüğü değişiyordu. kenmiş köylüyü dinlesin. icraa Değişiklik gereksinmesinin arkatını nelerin maskelediğini ancak sındaki gerçekleri herkes kendisio zaman çok daha net görebilir. ne göre yorumluyor ve değişiklikUçaktan bakıp aşağıya her şeyi ten zarar görecekler bağınyordu. pırıl pınl görmek, yüksek bürokTüzük değişikliğinin orkestra ratlardan yağ yakanların parlak şefi olarak Deniz Baykal'ın, bağıirdelemelerine kapılmakla, top ranlann sesini kısması olanaksızrakta yaşayan gerçeğin bağdaş dı. Beklenen, tüzük değişikliğine madığını bir kez anlayıversin. ha>ır diyenlerin feryatlannın kenKüçük gezimizde sıradan in diliğinden azalacağı idi. Feryatlar sanlar "niye gitmiyor" diye so azalmadı aksine "eyleme" dönüşruyor. Soru, giderek yüzde 80'le tü. Eylem, kurultay için imza topbütünleşen ulusal iradeyi daha lamaya yönelmeleri idi. Baykal, yine susmayı yeğledi. bileyliyor. Kalmakta direndikçe, başarı umutlan birer birer eski Belki eylemciler sayıyı tutturamadikçe, yüzde 21 75'in altına doğ yacaklardı. Kaldı ki eleştirileri yanıtlamak suçlamalara yol açabileru bir kayma başlayacak. cekti. Bu da "iktidara yiiniyen biHerkes görüyor gerçeği, oysa rinci parti" sıfatına uygun düşmeÖzal direniyor. yecekti. Suskunluğun bir nedeni Kızgın sesler soruyor: "Niye de "parti içi sorunlann kamuogitmiyor?" yunda değil de parti içinde tartıHerhalde daha kötü gitmek şılması ve karara baglanmasının için. geregi idi." Baykal: Daha güçlü SHP içîn dığı oy ne kadar bilir misiniz? Hayır. BAYKAL 2 bin 873. Böyle şey olur mu? Herkes naylon üyelerden yakınır. Sayın Hasan Fehmi Güneş'in tstanbul'da 70 bin naylon delege var diye yaptığı acıklama ortada. Böylesine sağlıksız bir üye tabanından sağlıklı bir parti demokrasisi çıkartmak, hele de iktidara yürümek olanaksızdır. Tüzük değişikliği bilgisayarlar aracılığı ile genel merkezde bir merkezi üye kütüğü oluşturmayı hedef almıştır. Buna kimsenin itirazı olamaz. Çünkü her gerçek üyenin hakkı zaten saklı tutulacak. Parti üye kimliği dağıtacaksınız öyle mi? BAYKAL Sürücü ehliyetnamesine benzer, soğuk damgalı, tüm kişisel bilgileri içeren, fotoğraflı ve özel kartlar bastırıp üyelerimize dağıtacağız. Bu zaman alacak. Ama bunu gerçekleştirmeye mecburuz. Bir sosyal demokrat partinin gücü şeffaf, pırıl pınl bir üyelik sistemini gerçekleştirmesi ile ölçülür. Tüzük genel merkeze delegeliğin iptali yetkisini veriyor. Bu parti içi demokrasiyi zedelemeyecek mi? Genel merkez sultası y»ratmayacak mı? BAYKAL Delegeliğin iptali diye bir durum yok. Delege seçimlerinin öne alınmasıdır söz konusu olan. Ayrıca bu durum aksine parti içindeki demokrasiyi güçlendirecek. Nasıl? BAYKAL Bir bunalım durumunda, yani ilin, ilçenin görevden ahnması söz konusu olduğunda, yeniden mevcut delegelerle seçime gidiliyordu. Bu, sorunu çözmek yerine sorunu yeniden kemikleştiriyordu. Oysaki, bu durumlarda daha geniş bir taban olan üyelere gitmek daha demokratiktir. Yani bir yetkinin ara tabaka olan delegelerden üyelere kaydınlması niçin antidemokratik olsun ki? Yeni yapılanmada son söz sahibi, delegcler değil üyelerdir. Bunun da daha demokratik olduğu ortadadır. Kaldı ki mevcut delegelerin sayı ve yapılarında bir değişiklik de söz konusu değildir. Baykal'ın anlattıklarından çıkan sonuç şu: Erken seçime götürülme yetkisine genel merkez de maruzken, delegelerin bir erken seçime gitmeleri niçin haksızlık olsun ki? Artık "delege pazarcılığı" diye nitelenen parlicilik sona eriyordu. Delegeler nihai hakem olmaktan çıkanlıyordu. Böylece siyaset yapmanın daha özel deyişle millervekili olmanın yolu tek tek üyelerle sıcak ilişki kurulmasından geçiyordu. Çünkü delege sistemi, ara tabakalara siyaseti teslim etmek demekti. Parti meclisince yapılan yeni tüziîğe göre milletvekili seçilmek artık üye tabanı ile hemhal olmaktan geçiyordu. Ancak, bu görüş pratikte hiç geçerli depdi. Çünkü, yeni tüzük, genel merkeze "sımrsız merkez yoklaması" yetkisi veriyordu. Bu ise milletvekilliğinde son sözün genel merkezde olduğu anlamına geliyordu. Öyle mi? Genel merkezdeki odasında Deniz Baykal, 3 saati aşan bir konuşmada bu görüşe hayır diyordu. Çünkü, "merkez yoklaması" tüm demokrasilerde vardı. tngiliz tşçi Partisi'nde de vardı. tnönünün CHP'sinde de. Ingiliz İşçi Partisi'nde milletvekili adaylan parti yönetimi ile "işbirliği" sonucu belirleniyordu. Demokrasi ile çelişir yani da yoktu. Merkez yoklaması sayesinde Bülent Ecevit gibi, Hikmet Çetin gibi değerli politikacılaı ortaya çıkmıştı. Önceki tüzükte bu yoktu. Ama fıilen her seçimde bir yasa ile bu hak bütün partilere zaten veriliyordu. narak söz konusu düzenlemelerin yapıldığım söyleyenleri boş laf etmekle eleştiriyordu. Böyle boş laflarla aynı şekilde kendilerinin de ANAP yasaları ile maaş aldıklarını, milletvekili olduklarını falan söylemek gerekebileceğini anlatıyordu. Baykal'ın içtenlikle ve nefes nefese anlattıklarının özeti şu idi: İlk erken seçimlerde iktidar olabılmesi için SHP yamalı bohça görüntüsünü kesinlikle silmelidir. Bunun koşulu ise sağlıklı üye yapısına kavuşması, delege egemenliğinin üye tabanına yayılması idi. Bu iki mekanizmanın oluşma. sı ve merkez yoklaması yetkisi ile değişikliğini kurultay reddederse genel meıkezin aşın güçleneceği yeni biı kör düğüm oluşacak mı? iddialan ise gerçek dışı olmasa da Baykal'dan aldığımız izlenim "gerceküstü" iddialardı. olmayacağı yönünde. Soruyoruz: Tutarsızdı, siyasetin doğasına Tüzük değişildiginiz kurulaykın idi. tay reddederse bunu güvensizlik Neden mi? sayar mısınız? Yanıtı Baykal veriyor: Bu konu çok erken. iktidar olmak için halkından Israr ediyoruz. Yanıtlıyor.: destek isteyen bir partinin yöneti Bakarız. mine parti içi siyasetçiler inanmazlarsa halk niye inansın ki? Son gelişmeler bu "bakaru" SHP'yi 'yamah bohça'lıktan çı anlamının tüzük kurultayını sekaracak tüzük kurultayı. Kurultay çimli kılmak ve kurultayda yenihazirarun ilk günlerinde toplana den güven tazelemek yönünde olcak. Parti meclisinin yaptığı tüzük duğunu gösteriyordu. Genel Sekreter tüzük değişikliğini anlattı İnönü, ÖzaVın sözjerini yanıtladv 'Demokraside kimse babası sayesînde başbakan obnaz' SHP lideri İnönü, Çin'de Türk gazetecilerle sohbet ederken özal'ın demecini eleştirdi. özal'ın 141, 142 ve 163. maddelere ilişkin sözleri üzerine "6 yıldır iktidarda, demokrasi için hiçbir şey yapmadı. Yapacaksa yapsın, kim engel oluyor? Fikir özgurluğunü getireceğim diyen insan, basın üzerine güvenlik güçlerini tahrik etmez" dedi. sectiği için olacak. Kimse babası sayesinde başbakan olmaz. Demokraside bu böyledir, biliyoruz. Biz Başbakan'ı eteştiriyoruz. O kişisel meseleleri getirmeye çalışıyor. Anayasa konusunda gücü yok sayın Özal'ın. Onlar geçti. Sadece genel seçime gidecek kadar zaman var. Bir an önce yapmasını tavsiye ederira." Başbakan Özal'ın düşünce özgürlüğüne ilişkin sözlerini de değerlendiren SHP lideri İnönü, bunların iktidara gelmekte olan partinin söyleyeceği konular olduğunu belirtti. tnönü, Özal'ın TCK'nın 141, 142 ve 163. maddelerine ilişkin açıklamalarını şöyle değerlendirdi: "Altı yıldır iktidarda; demokrasi için hiçbir şey yapmadı. Yapacaksa yapsın, kim engel oluyor. Fikir özgürlüğünü getireceğim diyen insan basın üzerine güvenlik güçlerini tahrik etmez. Özal'ın altı yıldır söyledigi, bazılan zengin olsun ondan sonra demokrasi yolunda ilerleriz sözleri oldu. Artık halkın beklemeye taharamülü kalmadı. Halkın Özal'a inancının olmadığı 26 Marl seçimlerinde ortaya çıktı. Demokratik hak ve özgürlükler üzerine SHP millervekillerinin hazırladıklan yasa önerileri var. Sayın Özal onlara baksa iyi olur. Çünkü hiçbirini mediste kabul etmediler." SHP Genel Başkanı Erdal tnönü Çin gezisi hakkındaki izlenimlerıni aktarırken de "Partimize büyük itibar gösterdi Çin yetkilileri" diye konuştu. tnönü şöyle dedi: "Bizi ana mahalefet ve ileride iktidann partisi olarak gördnkleri anlaşılıyor. Bizim demokratik kalkınma. banşa katkı yapma, TürkÇin ilişkilerini geiiştinne cabamıza inandıklan açık. Bu ilişkileri önemli görüyorlar. Görüşmelerimizde bize, Çin'de iktidar partisi olarak geçirdikleri deneyleri anlattılar. Sosyal adaletle bir arada gelişmenin şart olduğnnu kabul ediyorlar ve bu doğrultuda gayret gösteriyoıiar. Bizimle ilişki kurmanın degerine inanıyorlar." PEKİN/CANTON (Cumhoriyet) SHP Genel Başkanı Erdal İnönü, Başbakan Turgut Özal'ın Şeker Bayramı'nın 2. günü gazetecilerle yaptığı sohbet toplantısında, "Benim babam ne asildir, ne paşadır. Babam basit memur, annem de öğretmen. Başbakan olmuşsam demokrasi sayesinde olmuşumdur" sözlerine yanıt verdi. İnönü, "Hiç kimse babası sayesinde başbakan olmaz. Demok Peki niçin bir sınırlama ge raside bu böyledir, biliyoruz" (irilmedi? dedi. BAYKAL Bu konu konuşulÇin gezisini sürdürmekte olan du. Bazı arkadaşlarımız yüzde 10 tnönü ağırlandığı Devlet Konuk gibi bir rakam konulsun dediler. Evi'nde gazetecilere Özal'ın deAncak bunun doğru olmayacağı, mecine ilişkin olarak şunları çünkü bu sınınn bir hakmış gibi söyledi: görüleceği, gerek olmadığı halde, "Her zaman söyledigi şeyler. bu sınırın doldurulmak istenece Yerel seçimleri kaybetmesinin raği gibi bir uygulama ortaya çıka hatsızlığı bir türlü geçmiyor. Yebileceği kanısına varılıp sınırdan nilginin etkisinden kurtulamıyor. vazgeçildi. Yeni seçimlerde kim başbakan Baykal "ANAP yasası"na sığı olacaksa demokrasi içinde, halk SHP Siirt PEKİM'den HİKMET ÇETİNKAYA (Baştarafi 1. Sayfada) stra olarak hesabımıza yazılıyor. Bu arada televizyonun düğmesine basıyoruz. Reklamların hemen hemen hepsi, dayanıklı tüketim mallarına yönelik. Buzdolabı, çamaşır makinesi, vkJeo, otomobil reklamları 510 dakika sürüyor televizyonda. Ama arz, talebi karşılamıyor. Belki bu yüzden karaborsa hortluyor Çin'de. Hong Kong kapısı çok kişinin başını belaya sokacağa benzivor. Dünkü yazımızda da belirtmiştik. Öğrenci eylemleri 4 mayıs günü sona erdi. Ancak Sovyet lideri Gorbaçov'un 15 mayısta Çin'e yapacağı resmi gezide, öğrencilerin Tienan Men Alanı'nda lider Deng aleyhine gösteri yapması bekleniyor. Çinli yöneticilerin şimdiye dek öğrenci eylemlerine sıcak baktıkları biliniyor. Eğer öğrenciler işi daha da azıtırlarsa Pekin çevresinde mevzilenmiş askeri birliklerin olayı engelleyecekleri, hatta zor kullanacakları, yabancı diplomatik çevreler taralından öne sürülüvor. Çinli çevirmen, "işçiler öğrencitere destek verdi" dedi olayları anlatırken. Destek "işi bırakma" ya da "yavaşlatma"ydı. Öğrenciler, arkalanna sadece işçileri değil, halkı da almışlardı. Sadece Pekin'de 70 yüksekckul ve üniversiteden 30'unda dersler boykot edilmişti ilk eylemde. On bin öğrenci üniversite kampusundatoplanmıştı. Öğrencilerin istemleri "demokrasi ve özgürtük" olarak iki ana maddede toplanıyordu. Demokrasi ve özgürtük sözcüğü insan haklanyla birlikte bütünleşiyordu. Düşünce özgürlüğünün simgesi sayılan Hu Yao sanda Türkiye'ye giden Çin hebang'ın 15 nisanda ölüm habe yetinin geziden memnun olup olrinin duyulmasıyla daha radikal madıklarını sordu. Ling, bu sorubir eylem türü kendiliğinden or ya biraz düşünerek yanıt verdi: taya çıkıyordu. Bu kez öğrenciler Çin lideri Deng Siaoping için Evet, memnun kaldık. "Çok yaşlısın, çek git", "Deng, İnönü, bu kez olağan esprisihalkın desteğini yitiriyorsun" gi ni yaptı: bi pankartlar taşımaya başlıyor Düşündünüz biraz, neden lardı. acaba? Oysa iki yıl önce, yani 1987 yıİnönü ile Ling bir süre görüşlındaki öğrenci eylemlerinde Çin tüler. lideri Deng Siaoping, "En büyük Havaalanına gitmek üzere sensin" pankartlarıyla destekle Devlet Konuk Evi'nden aynlırken niyordu. 1987'de Çin'de gerçek İnönü çevirmene bir çiçek gösleştirdiği reformlarta öğrencilerin terdi: sevgisiyle yücelen Deng Siao Bu ne çiçeği acaba? ping, şimdi istenmeyen adam Çevirmen, "Devlet çiçeği ilan ediliyordu. efendim" deyince İnönü başını Deng Siaoping, Çin'de hâlâ salladı: seviliyor ve sayılıyor. Hayli yaşlı Anladım, resmi çiçek... olmasına karşın, belleğinin yerinİki saatlik bir rötarla Pekin'den de olduğu söyleniyor. Ancak öğ havalanıyoruz Çin Hava Yolları1 renciler, Deng'e oğlu için öfke nın Boeing 647 tipi jet uçağıyla. duyuyortar. Özüriülere Refah Fo' Üç saatlik bir uçuştan sonra nu'nun başında bulunan Deng'in Canton'a iniyoruz. Hava müthiş oğlunun Öğrenciler arasındaki sıcak. Grinin ve yeşilin egemen adı ilginç: Prens. Demek ki, Çin oldugu bir yer Canton. lideri Deng, oğlu "prens" yüzünErdal İnönü, Canton'da da resden kötüleniyor öğrenciler tara mi törenle karşılanıyor. SHP heyetini götüren aracın önündeki fından. Tienan Men Alanı'nın hemen eskord, siren sesleriyle kente ilerisinde "Yasak Kent"in girişi doğru yol alıyor. Dang Oteli'nin görülüyor. Hemen yanında Halk önünde alkışlaria karşılanıyor Kahramanları Abidesi. Arkasın SHP lideri İnönü... Odamıza çıkıyoruz. Pırıl pırıl da ise Mao'nun anıt mezarı. Sonışıklı bir kent ayağımızın altında. ra Halk Kcngresı Sarayı. Ancak bu suskunluk, Şefin de itiraf ettiği bir "yanlış bilgilennıe'ye ve "bUgilendirıne>e" yol açtı. Ne idi, yanlış bilgilenme ve bilYasak Kent'te alacakaranlık. Üç yaşında sütannesinin kuca gilendirme? ö n c e küçük bir özet verelim: ğinda Yasak Kent'e giden Çin'in SHP'nin tüzüğü değişiyordu. son imparatoru Pu Yi'nin o maBu değişiklik en önemli üç çerçeceraiı yaşamının geçtiği yer. Bernardo Bertolucci'nin 9 Oscar ka vede odaklanıyordu: 1. Üyelik düzeni. zanmış filminin çekildiği mekân 2. Delege sistemi. burası. Yüzyıllık yalnızlığı, çılgın 3. Merkez yoklaması. bir tutkuyu, hüznü en ince ayrınAralannda milletvekilleri de oltılanyla yaşamış imparator Pu Yi. mak üzere, SHP "kamuoyu" üyeBir ilkyaz akşamında binlerce likle ilgili öngörülen değişikliği bir yıllık tarihin içinde sessizliğe gö "stfırlama" işlemi olarak göriiyormülüyor 10 milyonluk koca kent. du. Yani, mevcut 700 bin dolayınAlaca bir karanlık uzun bir yürü daki SHP'ye kayıtlı tüm üyelerin yüşün ardından nice sabahlara hepsinin kaydı silinecek, hepsi yebelki hep böyle kavuştu. ni baştan başvurup elemeye tabi Dün sabah Erdal inönü bol bol tutulacaktı. resim çekti yasak kentte. O görBu, parti içinde milletvekilinkemli yapı, her gün yeriiyabancı den mahalle üyesine dek, herkebinlerce turistin ilgisini çekiyor. sin yeni tüzükten anladığı idi. Sanırız Son İmparator filmini çe Evet SHP'de üyelikler sıfırken yönetmen Bertolucci, yasak lanıyor mu? kentin gizemli ve görkemli havaDeniz Baykal buna kocaman sını tam anlamıyla yansıtama bir "hayır" diyor ve devam ediyor: mış. Yasak kenti dün gezdikten Ne alakası var efendim. Kesonra bu yargıya varmamak iç sinlikle böyle bir işlem söz konuten değil... su değil. Partiden atma, üyelikten Yedi bin metrekarelik bir ala çıkarraa falan kesinlikle bahis kona kurulu ve giriş kapısı Tienan nusu olamaz. Değişikliğin hedefi, Men Alam'na bakan Halk Kong üyelik kurumunu sağlıklı bir yaresi Sarayı ise gerçekten zengin pıya kavuşturmaktır. Bunun için Çin tarihinin bir simgesi. On bin de hedef alınan iş kimlik yenilekişi altı ay gibi kısa bir sürede bi me işlemidir. Üyeler kimliklerini tirmiş Halk Kongresi Sarayı'nı. göstererek parti üyelik kimliklerini Kongre salonu büyük bir opera alacakiardır. Daha önce hem işyeyı andırıyor ilk bakışta. Yan tara rinde hem ikametgâhta yazım söz konusu olduğundan, bir kişi birfındaki bölümde ise beş bin ki den fazla yerde partiye kayıt yapşinin sığabileceği resepsiyon sa tırabiliyordu. Bunun önüne geçlonu var. Kulisleri daha göz alıcı mek üzere yalnızca ikametgâhta Kongre Sarayı nın. Duvarlarda üyeligi benimsedik. Bu dunımda dev tablolar asılı. Tümü de renkli SHP iiyesi bir kişi, yetkili organa ipekie dokunmuş. Bir panda tab gidip kimliğini kanıtladığı anda, losu var ki görülmeye değer. kendisine üyelik belgesi verilecekKongre Sarayı'nın bahçesinde tir. Yapılacak iş bir anlamda kengenç kızlar tenis oynuyorlar. Er disini yetkili organa göstermesidir. dal İnönü, Çin Ulusal Halk Mec Bu nedenle sıfırlama ve yeniden lisi Genel Sekreter Yardımcısı kayıtlanma iddialan doğru deYou Ling'le görüşürken, 23 ni ğildir. Niye bu işe tam erken seçim seferberliğinin söz konusu olabileceği bir anda gerek görüldü? BAYKAL Bu gerek tüzükten doğuyor. Tüzüğün geçici ikinci maddesi üyeliklerin yeniden düzenlenmesini öngörür. Ayrıca zamanlamanın yanlış olduğunu söyleyenler, doğru zaman hangisidir, onu söylesinler. Zamanlama hatası yok mu? BAYKAL Hayır yok. Aksine zamanlamada çok isabetli davranılmıştır. Çünkü genel seçimlere en uzak olan nokta, yerel secimlerden çıkılan noktadır. Üyelikteki en aksak yön ne idi? BAYKAL SHP'nin mevcut üyelik yapisı inanılmaz ölçüde sağlıksızdır. Konuda akıl almaz örnekler vardır. Diyarbakır'ın Bismil ilçesinde üye sayımız 9 bin 356 olarak görünüyor. Bu ilçede SHP'nin son genel seçimlerde al BBCde grev Ingiliz yayın kurumu BBC çalışanlan ücret artışı istemiyle greve gitti Greve BBCde çalışan muhabir, teknisyen, yönetici ve programcılar katılıyor. Ücret anlaşmazlığı nedeniyle grev kararı alan Ulusal Gazeteciler Sendıkası, 48 saat sürecek greve 25 bin BBC çalışanından yansının katıldığını bildirdi. Grev yüzünden BBC'nin özellikle haber yayınlan aksıyor. Grev üzerine BBC binasının önünde toplanan grevciler, taşıdıklan pankartlarla taleplerini dile getirdiler. (Fotoğraf: AP) Kurultay içîn imza veren 3 delege disiplin kurulunda ADANA (Cumhuriyet Güney tlleri Bürosu) SHP Siirt 11 Yönetim Kurulu, olağanüstü kurultay için imza veren delegelerden üçünü ihraç istemiyle disiplin kuruluna verdi. Bazı il yönetim kurulu üyeleri, Deniz Baykal'ın istemiyle karann alındığını açıklarken, Genel Sekreter Baykal bu konuda herhangi bir emir verilmediğini belirtti. Olayla ilgili olarak ilk kez siz beni bilgilendirdiniz. Dosyayı incelettireceğim. Hangi gerekceyle alınmış, ona bakacağım. Bu, kurultayı doğrudan ilgilendiren bir olay değil. Lç kişi söz konusu, mesele yok. Bu aşamada herhangi bir değeriendinne yapma imkânım yoktur." GAZETECİLERİ KORUMA KOMİTESİ RAPORU Türkiyede gazetecilik tehlikeli NİLAY KARMAN Türkiye'de gazetecilik, "Tebükeli meslek" olarak nitelendirildi. Merkezi New York'ta bulunan Comittee To protect Journalists (Ga. zetecileri Koruma Komitesi) tarafından yayımlanan "Basına Saldınlar 1988" başlıklı son raporda, aralannda Türkiye'nin de bulunduğu 15 ülkede basının koşullarının özellikle kaygı verici olduğu bildirildi. Bağımsız bir kuruluş olarak Gazetecileri Koruma Komitesi tarafından geçen yıl 85 ülkede yapılan inceleme sonunda Şili, Çekoslovakya, tsrail, Afganistan, Burma, Kolombiya, Guateraala, Kenya, SSCB, Nikaragua, Panama. Filipinler, Güney Afrika, Türkiye ve tngiltere'de basının güç koşullar altında faaliyette bulunduğunu vurgulanıyor. Raporda Türkiye, Çekoslovakya, Kenya, Güney Afrika, Brezilya ve Burma'da gazetecilik "tehlikeli meslek" kategorisine sokuluyor. Raporun Türkiye ile ilgili bölümünde bir basın mensubunun gerçeği ortaya çıkartmak olan "profesyonel zornnluluğunu" uygulamaya çalıştığında susturulma, hapse atılma hatta ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı belirtiliyor. Raporda, Türkiye'deki belli başlı yayın organlarının sorumlularırun komünizm ve aynbkçı propaganda yapmakla suçlandığı belirtilirken, sol örgütlerle bağlantılı olan çok sayıda küçük yayın organının sorumlularımn, yasadışı örgütlere üye olmak da dahil birçok suç yüzünden tutuklandığı bildiriliyor. Raporda sol eğilimli 2000*6 Doğru Dergisi için geçen yıl milli duygulan zayıflatmak, komünizm propagandası yapmak ve cumhurbaşkanına hakaret suçlarından 13 kez dava açıldığı hatırlatılıyor. Bu derginin Yazı lşleri Müdürü Fatma Yazıcı'nın 1989 yılı başında yüksek mahkemeye iki kez yaptığı başvurunun geri çevrildiği ve Yazıcı'nın hapse mahkum edildiği bildiriliyor. Rapor Milliyet Gazetesi'nin haziran 1988'de bir Kürt grubunun lideriyle yaptığı röportajı yayımladığı için toplatıldığını söylemekle devam ediyor. Aynca Türkiye'de 12 Eylül 1980'den hemen sonra, küçük bazı sol yayın organlarında komünizm propagandası yaptıklan gerekçesiyle tutuklanan 24'ün üzerinde gazetecinin halen hapiste olduklan vurgulanıyor. Basına saldırılar raporunda geçen yıl tüm dünyada toplam 26 gazetecinin öldünildüğü açıklanıyor. Bu öldürülme olaylarından ikisinin Afganistan'da savaş koşulları nedeniyle meydana geldiği bildirilirken öteki olayların genellikle gazetecilerin yazdıklanndan dolayı gerçekleştiği ifade ediliyor. Buna örnek olarak geçen yıl Brezilya'da güçlü gruplar aleyhine yazı yazan iki gazetecinin yine bu gruplarca öldürülmesi gösteriliyor. 100 sayfalık raporun tsrail ile ilgili bölümü "brairdeki basın özgürlüğü işgal altındaki topraklarda Filislin basınını korumadı" cümlesiyle başhyor. 1988 yılmda İsrail makamlanmn çok sayıda Filistin gazetesini kapattığı ve en aı 44 Filisinli gazeteciyi de yargılamadan toplama kampına gönder IPI, özel araştırcna heyeti gönderiyor BATI BERLİN (Cumhuriyet) Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), gazetecilere yapılan saldırıları incelemek üzere Türkiye'ye özel bir araştırma heyeti gönderme kararı aldı. lPI'nın Batı Berlin'de düzenlenen 38. genel kurulu çalışmaları sırasında gündeme gelen Türkiye'de basın mensuplarına yapılan baskılar, özellikle de 1, 4 ve 5 mayıs günleri yapılan saldınların görüşülmesinden sonra karar tasarılannı hazırlayan komite üyeleri Türkiye'ye saldırı olaylarını araştırmak üzere bir heyet gönderilmesi yolunda bir tasarı hazırladı. Genel kurula sunulacak tasannın son metni gereğince IPI Genel Kurulu'nun "Türkiye'de basın DUŞUNÜYORUM ÖYLEYSE VURUN tlhan Selçuk 17. bası 3000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 3941 Cağaloğlutstanbul Fadıl Ekinci başkanlığında toplanan SHP Siirt tl Yönetimi, olağanüstü kurultay için imza veren Zübeyr Aydar, Methi Aydın, Emin Oğrak, Salih Aktan, Ahmet Timurtaş, Şakir Aksoy ve Emin Uras'ın ihraç istemiyle disiplin if.ıuıluna verilmeleri konusunu görüştü. Toplantı sonunda eski Batman tlçe Başkanı Salih Aktan, eski Eruğ tlçe Başkanı Metni Aydın ve eski Şırnak tlçe Başkanı Emin Oğrak'ın "parti ilke ve tüzüğüne aykın davranışlarda bulunduklan" savnyla disiplin kurudiği açıklaruyor. luna "tedbirli" olarak sevk edilBasının güç koşullar içinde ol mesi kararı alındı. SHP tüzüğüduğu bildirilen Sovyetler Birliği, nün 78/d maddesine göre "tedGuetemala ve Tayvan'da ise gide birli" olarak disiplin kuruluna verek değişik görüş bildiren görüş ve rilen üyeler delege atamıyor. yorumlann bile yayımlanmasına izin verilmeye başiandığı memni Ekinci: Genel merkez yetle kaydediliyor. istedi Tüm dünyada gazetecilerin SHP tl Başkanı Fadıl Ekinci, haklarını korumakla yükümlü olan Gazetecileri Koruma Komi ihraç isteminin genel merkezden tesi kâr amacı gütmeyen ve belli geldiğini öne sürerek, kurultaya bir partiye eğilinıi olmayan ba imza verenlerin parti ilke ve tüzüğımsız bir kuruluş. 1979 yılmda ğüne aykırı davranışlarda bulunAmerikan ABC Televizyon muha duğunu savundu. Ekinci, ihraç isbiri Bill Stewart'ın Nikaragua'da teminin disiplin kurulunca reddeve tüm dünyada dâ çok sayıda ga dilmesi halinde tl Disiplin Kuruzetecinin çeşitli biçimlerde öldü lu Başkanı Av. Zeki Ekmen'in rülmelerinden sonra 1985 yılmda Merkez Disiplin Kurulu'na veriNew York'ta kurulan komitenin leceğini söyledi. başkanlığını Amerikalı hukukçu Bu arada il yönetim kurulu Jantes Goodale, onur başkanlığı üyelerinden Kasım Nas, toplantını da ünlü Amerikalı televizyon da İl Başkanı Ekinci'nin keııdilesunucusu Walter Cronkite rine "Deniz Baykal bunlann ihyapıyor. raç edilmesini istiyor" dediğini "Basına Saldınlar 1988" başlık anlattı. lı raporun hazırlanmasında tüm Eski Siirt İl Başkanı Zübeyr dünyadaki gazetecilerin, Uluslara Aydar, yönetim kurulu karanmn rası Af Örgütü, tusan Haklan Iz antidemokratik olduğunu söyledi. leme Komitesi, INDEX On Cen Aydar, son toplantıda üyelere gesorship ve Uluslararası Basın Ens rekli çağrı yapılmadığını ve az titüsü'nün katkıları bulunuyor. üyeyle karar alındığını öne sürerek, "Merkez tlçe Başkanı Atilla Durak'tan kaynaklanıyor bu. Ben kendisiyle görüştüm. Bana bu konuda Baykal'ın emri olduğunu söyledi. Belki de Baykal'ın adını kullanıyorlar. Yönetim kurulu üyelerini 'genel merkez bizi özgürlüğünü daha da kısmayı fesheder' diye lehdit ettiler. Kaamaçlayan gelişmeler ve gazeteci rar ancak böyle çıktı" dedi. lere yapılan saldırıları derin bir nzüntü ile öğrendiği, Türk gaze Baykal: 'Emir lecilerinin basın özgürlüğünü sağlama yolundaki çabalannı takdir vermediırT le karşıladığı" kaydedilerek Cumhuriyet'in sorulannı yanıt"Türk hükümeti, son olaylann layan SHP Genel Sekreteri Deniz sorumlulannı ortaya çıkarmak Baykal, tl Başkanı Fadıl Ekinci'üzere tarafsız bir soruşturma ye bu konuda bir emir vermediaçmaya" çağınlıyor. Genel kurul ğini söyledi. Baykal şöyle devam da buna ek olarak "gazetecilere etti: yapılan saldınlaıia ilgili bilgi al"Herhangi bir yöntemle talimak ve somnılulann ortaya çıka mat da göndermiş değilim. Türkinlmasına katkıda bulunmak ama ye'de birçok yerde, bir sürii insacıyla lPI'nın Türkiye'ye özel bir nın imzası var. Yani bunlara böyheyet göndermesi" kararı da le bir şey mi yapacağız? Bu konualınacak. da genel ya da özel bir politika söz Kemal Anadol'dan tepki SHP tzmir Milletvekili Kemal Anadol, "gelişmelerin olayı doğraladığını" söyleyerek, "parti içi dernokrasiye ters düşen bir uygulamayla karşı karşıya bulundnklannı" bildirdi. Kemal Anadol, "Olağanüstü kurultayın toplanması için imza veren Sürtli delegeleri genel merkezden genel sekreterin ya da bir başka yetkilinin ihraç edilmesini istediği yolunda bilgi aldık. ö n ce buna ihtimal vermedik. Fakal sonradan gelisen olaylar ve yakuıdan tanıdığım eski ilçe başkanlannın disiplin kuruluna sevk edil. mesi olayı bütün çıplakhğıyla ortaya koyuyor" dedi. Mardin Milletvekili Adnan Ekmen de söz konusu karan kabul etmenin mümkün olmadığını belirterek, "Bunlar kurultayın toplanması konusunda imza verdikleri için ihraç ediliyorlar. Böyle olursa parti parti olmaktan çıkar. Bu parti altı milyon seçmenin partisidir. Kimsenin babasuun partisi değOdir. Ciddi bir değerlendirme yapılmalıdır. Kurultay Baykal'a partiyi iktidara götürsün diye görev verdi. Klik ve hizip için görev verilmedi Baykal'a" dedi. Ekmen, genel merkezin yakırr bulduğu diğer il başkanlarma da konuyu götürebileceğini sözlerine ekledi. Bir dönemin (Baştarafı 18. Sayfada) ayaklanması sırasında Kadar'ın üstlendiği baskıcı rol anlatılıyor. Hükümetin yayın organı Magyar Hırlap Gazetesi'nde geçen cumartesi yayımlanan bir belgede Kadar'ın İçişleri Bakaru olduğu 1948 yılında Lazslo Rajk adlı bir komünist liderin dövülmesi için emir verdiği belirtiliyor. Rajk 1549'da ihanetle suçlanarak asılmıştı. Geçen hafta tarihçilerin düzenlediği bir toplantıda akademisyen Maria Ormos, yönetimden Kadar'ın 1956 ayaklanması lideri tmre Nagy'nin gözaltına alınması, yargılanması ve idam edilmesi olaylarındaki rolünü sergileyen tüm belgeleri yayımlamasını istedi. 1956 ayaklanmasından sonra Batı ülkeleri tarafından soğuk karşılanan Kadar 6O'lı yıllarda uyguladığı ekonomik reformlarla prestij kazandı. Ancak Kadar'ın reformları 70'li yıllarda ölçüsüzce alınan dış borçlar yüzünden ortaya çıkan ekonomik durgunluk ve Karar tasansmın genel kurulun konusu değildir. Karar bizi ilgi Doğu Bloku'nun en yüksek kişi bugünkü oturumunda ele alına lendirmiyor. Her kurul kendi yet basına düşen borç miktarına ularak kesinleştirilmesi bekleniyor. kisi ve takdiri içinde davramr. şılması nedeniyle kesintiye uğradı.