Katalog

?P NİSAN 1988 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 İSMAİL GLLGEÇ SİNEMA ATILLADORSAY HAYVANLAR Sinyor Oscar'ın kitle sineması Son fmporator (The Last Emperor) / Yönetmen: Bernardo Bertolucci / Senaryo: Mark Peploe, Bertolucci / Görüntu: Vittorio Storaro / Müzik: Ryuichi Sakamoto, David Byrne ve Cong Su / Oyuncular: John Lone, Joan Chen, Peter O'Toole, Ying Ruocheng, Ryuichi Sakamoto, Victor Wong, Dennis Dun, Jade Go / 160 dakika / (Lale, Kadıköy, Sinema 74, Atlantik). Son Çin Imparatoru Pu Yi'nin, gerçekten, de tarihın çok az insana armağan ettiğı turden bir yazgısı var. Çin'in afyona ve yabancı güçlere teslim olduğu yıllarda, 1908'de, daha 3 yaşındayken tahta geçen Çing sülalesinin son bireyi ve 3 bin yıllık Çin tmparatorluğu'nun son vârisi Pu Yi, biraz büyüyünce, içinde yaşadıgj Yasak Kent'in dışında "yeni bir imparator" bulunduğunu öğreniyor. Yü 1912'dir ve Sun Yat Sen, imparatorluğu devirerek bir cumhuriyet kurmuştur. Dışardan kimsenin giremediği, kendisinin de dışına çıkamadığı Yasak Kent'te, yüzlerce haremağası, rahip ve kadın arasında yaşayan, "uygar dünya" ile ılişkısıni Iskoçyalı oğretmeni Reginald Johnson aracılığıyla sağlayan, iki kadınla aynı anda evlenen Pu Yi, 1924'te yeni siyasal gelişmeler sonucu Yasak Kent'ten kovulacaktır. Onu sonra Tienşan kentinde, sonsuz servetini har vurup harman savuran bir "playboy", uluslararası bir hovarda olarak görüyoruz. Genç imparatoriçe ise bu arada gizemli ve tehlikeli bir kadın tarafından afyona ve seviciliğe alıştınlmaktadır. Pu Yi, daha sonra Japonlann elinde bir oyuncak olacak, çocukluğundan ben özlemini çekip eline geçiremediği gerçek iktidan, Japon şovenizrai ve istila heveslerınin gölgesinde. Mançurya lmparatoru olarak gidcrmeyi deneye "1900"ün yönetmeni Bertolucci'nin 9 Oscaflı "Son Imparatof'u *fr KİM KİME DUM DUMA REHİÇ AK ÛÇ YASINDA İMPARATOR de:: . << lmparator"u, uç yaşında tahta geçen son Çin Imparatoru Pu Yi'nin yaşarnöykusünü anlatryor. Tam anlamıyia görkemli bir film olan "Son Imparator'', buyuk bir tanhsel fresk, bir doruk. cektir. Japonlarla işbİTİiği, ımparatorun elinden her şeyin, bu arada halkımn bir bölurnu uzerinde hâlâ var olan saygınlığının da kayıp gitmesine yol açacaktır, Savaş sonunda, o, Japon faşizmiyle işbirliği yapmış bir vatan hainidir. Sovyetler'in, sonra Kml Çin yöneticilerinin elinde uzun hapıs yılları geçırecek, 1959'da serbesı bırakıldıgında Pekin parklannda bahçıvanlık yapacaktır. Ömrunun son yılları ise ona, Mao'nun ünlü "Kultür Devrimi"ne tanık olma ve dur durak bilmeyen bu "devrim"in kendi yandaşlaruu, sadık uygulayıcılannı bile nasıl hırpaladığını gorme fırsatını verecektir... Bertolucci'nin "Son İmparator"u tam anlamıyla görkemli bir film, bir büyük tarihsel fresk, uluslararası kapitali tipik Italyan bir melodram duyarhhğı ve bir opera lirizmiyle buluştuvan, kendi turünde bir doruk... Bertolucci'nin sineması, uzun tarihinde ilk nez bir "yabancı"ya açılan ünlü ve mitolojik "Yasak Kenfin, kendisine sunduğu iç ve dış mekân olanaklannı ustalıkla değerlendirivor. Tıpkı Batı'ya açılma surecini yaşayan Çin yönetiminin kendisine sunduğu diğer olanaklan (20 bin fıgüran, Pekin'in dev studyolan, vb.) değerlendirmesini de bildiği gibi.. Vittorio Storaro denen eşsiz görünttı yönetmeninin kameraları, Yasak Kent'in avlusunu dolduran binlerce fıgüranın üzerinden, sarayın ipek, lak ve yeşim yuzeylerinden, sevişen üç kişinin bedenlerirü bellibelirsiz, ama bu yuzden daha da yoğun bir erotizmle gösteren Çin çarşaflanndan yumuşaklıkla kayıp gidiyor. Pu Yi'nin duşüş yıllannı, uzun tutukluluk serüvenini, sefi], bezgin iç mekânlan tam bir kedere dönuşturmeyi de aynı ustalıkla başarıyor... "Son tmparator", kuşkusuz öncelikle çok "estetik" bir film; mekân/insan ilişkilerinin, ışık/gölge oyunlarmın baştan sona ustaca kunılduğu... Öte yandan, füm kuşkusuz benzersiz bir tanh dersi içeriyor. Çin'in nerdeyse tum yuzyılımıza yayılan tarihi, en önemli noktalanyla aynı zamanda tüm bir Uzakdoğu tarihine dönüşüyor. Bir zamanlann Çin'i üzerindeki yabancı (özellikle tngiliz) oyunlarından, Japon militarizminin ve ırkçılığının urkünç aşamalarına, ÇanKayŞek'in "mllliyetçi" birliklerinin mezar soygunculuğuna dek inen davranışlanndan Kültür Devrimi'nin haşin uygulamalanna, tüm Uzakdoğu'yu allak bullak eden birçok olaya, belki biraz yüzeysel, biraz toptancı, ama genel bir yaklaşım getiriyor film... Kimi zaman eklenmiş belgesel filmlerle, özellikle Dünya Savaşf nın, Japonlann Mançurya kıyımlannın, atom bombasının vb. korku veren görunumleri, Bertolucci filminin estetiğine yadırgatmayacak biçimde ekleniyor. Tarihin belli anlannda, ulusların, halkların, ülkelerin, kıtalann yazgısının, belli kişilerin yazgısıyla nasıl çakıştığım bir kez daha göruyorsunuz. Oyuncularm hepsi başanlı... Peter O'Toole'un kompozisyonu denli, imparatorun gençliğinden 60 küsur yaşına dek olan değişimini ustaca veren John Lone, imparatoriçede aynı biçimde inanılmaz bir fiziksel değişimi veren (elbette makyajalann katkısı da unutulmamalı) Joan Cheng, Japon casusu Amakasu'da Unlü Japon şarkıcısı (aynı zamanda filmin Oscar alan müziğinin de 3 bestecisinden biri) ve daha önce "Füryo" filminin başrolunde izlediğimiz Ryuichi Sakamoto'nun oyurüan da birinci smıf... Tüm bunlara karşın, "Son tmparator", tam anlamıyla bir "auteur" film değil. Bertolucci'nin "Devrimden Önce"den "La Luna"ya, "Paris'te Son Tango"dan "1900"e tum yapıtını öylesine kişisel ve özgün kılan oğeler, temalar, ticari sinemaya meydan okuyan tavır, "Son tmparator"da yerlerini, bir kitle sinemasırun daha belirgin ve "kolay" oğelerine bırakmış. Bertolucci, yaşamının tam 3 yüını alan ve ardında uluslararası buyuk bir sermaye bulunan filmini, kaçınılmaz biçimde yığınlar için çekici özelliklerle bezeli bir buyuk tarihsel melodrama, "Ruzgâr Gibi Geçü"den "Doktor Jivago"ya, "Ben Hur"dan "Kınllar"a bu türde anılan birçok fılmle benzeşen, geniş solukiu bir büyük destana dönuştürmüş. Elbette Bertolucci'nin çok daha kişisel ilk yapıtlar.ru, hatta "1900"ü daha çok önemsemek mümkun ve haklı olabilir; ama bu çekince, "Son tmparaior"dan alabileceğımiz zevki yine de azaltmıyor. PÎKNİK PtYALE MADRA BİR VB2LEED& BIC BEBEK AGOYOR HIZLI GAZETECÎ .VECDET ŞE V 1seMSX W9«i Kaıılı geleneklere karşı Ezilenler (Yaşlı Adamlar Topluluğv) / (A Gathering of Old Men) / Yönetmen: Volker Schlöndorff / Oyuncular: Richard Widmark, Louis Gossett Jr., Holly Hunter, Joe Seneca, Woody Strode I (Dünya) Alman sinemasırun usta adı, "Michael Kolhaas", "Teneke Trampet", "Swann'ın Aşkı" gibi filmlerin yaratıcısı Volker Schlöndorff un Amerika serüveninin (Schlöndorff bir süredir ABD'de yaşıyor ve çalışıyor) Arthur MUler uyarlaması "Satıcının Ölümü"nden sonraki ikinci üriınü... "SatKanm Ölümü"nde tiyatro/sinema ilişkilerine değişik bir bakış getirmeyi ve "tiyatro oldugunu saklamadan, sinema estetiğini de yakalamayı" deneyen sanatçı, bu ikinci ABD malı filmde, ilgisini çeken bir kitabı uyarlamaya girişmiş. Lousiana yöresinde, Fransız kökenli ve "kajun" denen beyazlarla Afrika kökenli zenciler arasında geçen bir öykü... Bir zenci emekçi, kendisini öUım tehdidiyle izleyen bir beyazı vurur. Bu yorede, yuzyılhk gelenekler, bir beyızı öldüren bir zencinin hemen orada, "linç" denen tipik Amerikan ve son derece uygar (!) bir yöntemle cezalandırılmasını öngörmektedir. Ama bu kez, yalnızca siyah adamlarıru koruma sevdasındaki bir genç kız, zencılerin çalıştığı geniş tcpraklann sahibi Marshall ailesinin son varisi Candy değil ("Haberter" filminin unutulmaz Holl> Hunter'ı), aynı zamanda, artık bir kez olsun birleşerek beyaz baskısına karşı çıkan görmüş geçirmiş zenciler de bu durumu önJemeye kararlıdır. Bir "yaşlv adamlar topluluğu" oluşur ve ABD'nin Guney yorelerinin çirkin, kanh geleneklerine karşı durrnayı dener... "Ezilenler" ya da "Yaşlı Adamlar Toplulugu', genelde ilerici, "angaje" bir tavn hep korumuş olan Schlöndorff'un bir kez daha "ezfleoler"Ln yanında yer aldığı; baskıyı, sömürüyu kınadığı oldukça etkileyici bir siyasal/toplumsal bildirisi olan bir film... Yaşlı ve deneyimli şerif Mapes'in (Richard MVidmark) vtya Candy'nin zencilere iyi, dostça davranması bile, aslında bilinçaltmdaki çıkar hesaplanna dayalı bir davranıştır. (Nitekim Candy, bir sahnede, ne pahasına olursa olsun korumayı denediği yaşlı kâhya Mathu'ya "Sensiz ben burasını nasıl çekip çeviririm?" diyerek bu gerçeği ortaya koyuyor). Tek çözüm, elbette birleşmede, bir araya gelerek güçlu olmadadır. Film, bu çağdaş ve ilerici tavrı koymada belki biraz aceleci davraruyor, bıraz fazla "tez filmi" görünümüne duşuyor. Ama içerdiği hümanist bildirinin özu de yadsınamaz... "Ealenler", çok önemli bir film değil, ancak bir ilerici, hümanist sinema örneğı olarak görulmeyi hak ediyor... Schlöndorff, "Ezilenler "de ırkçılık ve sömürüyü sergiliyor Aıl.! tıie»J\ \ V BİlSSl'Nİl / . ^/ \ ^ss**^^«JI II \ &02&JNCULUK YAFfıQ/NlZ IÇ'ıN hlOOlPU, A ÇİZGtlİK KÂMtL MASARACI şu sıralar sinemalarda Volker ScWöndorft' "Eatenter" adıyta oynatılan filmi, Sinema Günleri 88'de "Yaşlı Adamlar Topluluğu" adıyla gösterilmişti Ünlü zenci oyuncu Louis Gosett Jr. ve "Haberler"in unutulmaz Holly Hunter'ı "Ezilenler"ın başanlı oyunculan arasında. 29 Nisan DUMLUPINAR DAVASL. 1953're 8U6UN, DUMLUPIM4K. DAVASt'uA gAŞLANMtŞTT S HİSAN, f, ÇAHAKKALE &OĞA2f'/yOA NA8CLAND ADLI ISl/EÇ ŞiLEBİNt'N ÇAR.PVĞI TÜ/SK DeMizALTl <S€MlSt OUMLUP<tJA& UCAAEKl SATM(Ş, fcAZAOA 81 peutzci şEHtr OLMUÇTU. o S/&ADA DENtZAUnNIN ÜSTVMOE SULUMAM KOMUTAAJ SAgei ÇELJEB/O6LU SUYA PÜÇMüÇ I/E ÇiLEP MÜ/ZETTE8AT1 Ki/emfirtMiçrt. MAHKEMB 3 £K/MD£ SOUüÇCÂA/M/f, ISVEÇLl KAPpQN OSCAR SUÇLJJ 8ULÜHARAK & AY UAPİS "Yammda Olsaydın", DavidLeland'ın ilkyönetmenlikdenemesi Genç însan portresi Yanımda Olsaydtn (Wish You Were Here) / Yönetmen: David Leland / Oyuncular: Emily Lloyd, Tom Bell, Jesse Birdsall / (Kent, Sinepop) ya yaşlı, erkeklerle kurduğu ilişkiler, ona hiçbir biçimde aradığı iletişimi getirmediği gibi, varlığını karutlamak için giriştiği bol küfürlü konuşmalar, teşhircilik vb. davranışlar da hele o küçuk çevrede, kısa surede toplumda yalıtılması ve yalnız kalması sonucunu getiriyor... "Yammda Olsavdım" görülduğü gibi, son zamanlarda kimi filmlerde rastladığımız türden bir "genç insan portresi"... Kalıramanı Lynda, örneğin Claude Goretta'nın "Dantelci Kız"ı veya son Sinema Günlerrnde gördüğümuz Maurice Pialat'nın "AşkUnmıa" fHminin genç kıayla özdeşükkr taşı "Yaşlı Adamlar Topluluğu" gibi, "Yammda Olsaydın" da Cannes 87'den geien bir film... Oscar alan veya uluslararası şenliklerde kendinden söz ettiren filmlen sıcağı sıcağına ülkemizde gormek ne zevk... "Yammda Olsaydın" tngiliz yazar, yönetmen ve oyuncusu David LelandMn ilk yönetmenlik denemesi... 1950'lerde bir Ingiliz kasabasında 16 yaşındaki Lynda'nın öykusü bu. Annesinin ölümünden beri hiç iletişim kuramadığı babası ve ablasıyla birlikte yaşayan Lynda, sevgiye, ilgiye olan gereksinimini cinsellikle ve kaba, taşkm bir dışdvurumculukta buluyor. Genç ve "»•„, yor. Leland'ın alabildiğine alçakgönüllü, ama yine alabildiğine inandıncı ve sıcak filmi, bizlere kimi gençlerin anlayamadığımız, katılmadığımız ve eleştirdiğimiz davranışlannın ardında ne türlu sorunlar, yalruzlıklar ve mutsuzluklar olduğunu duyumsatıyor. Leland, ilk yarıda hafif, uçan bir guldurü biçimınde geliştirdigi filmini, ikinci yanda daha dramatik bir yörungeye kaydınyor. 1950'lerin taşra İngilteresi'ne belli bir nostalji de içeren film, bu nostaljiye teslim olmuyor; o yülar İngilteresi'nin toplumsal/sınıfsal ilişkilerinin hiç de kolaylaştırmadığı ve kuşkusuz bir olçude bugun de suregelen gençlik sorunlannı acımasızca neşterliyor. "Yammda Olsaydın", çok şey beklememek kaydıyla izlenebilecek ve özellikle genç seyircilerin ilgisini çekebilecek bir film... 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet Sabiha Gökçen Türkkuşu Başöğretmeni Atatürk km Sabiha Gökçen, birkaç günden beri şehrimizde bulunuyor. Sabiha Gökçen, Yeşilköy hava meydanında, bugünden itibaren tayyaresiyle antremanlar yapmaya başlayacaktır. Sabiha Gökçen daha bir müddet Istanbul'da kalarak Amerikan tayyareleriyle yapılacak muhtelif uçuş tecrübelerine nezaret edecektir. Kendisinir 29 Nisan 1938 Defdardan Kazımın, İstanbul Defderdarlığına muhasebat umum müdiirü Ihsamn, muhasebat umum müdürluğüne tahsilat umum müdiirü Şevketin, tahsilat umum müdürluğüne voridat umum müdür muavini Nihad Alinin geçmeleri mevzuu bahistir. Tetkik bürosu reistiği için varidat umum müdürü tsmail Hakkının varidat umum müdürlüğü için de Mümtazın isimleri geçmektedir. 193919» Balkan turnesine çıkacağı tarih, henüz kararlaşmış değildir. Bu seyahatin haziranın ilk haftalanna doğru başlaması muhtemeldir. Maüye VehdAetmde Ankara 28 (Telefonla) Maliye Vekâletl yüksek memurları arasında esaslı bir değişiklik yapılwası muhtemeldir. Bu ciimleden olmak üzere Maliye Vekâleü Müsteşarlığına Istanbul LYNOA'NIN ÛYKÜSÛ Ingiliz yönetmen David Leland'ın "YanımdaOIsaydın" adlı filmi, 1950'lerde İngiltere'de bir kasabada yaşayan 16 yaşındaki Lynda'nın öyküsünu anlatıyor. Özellikle genç seyircilerin ilgisini çekebilecek filmde Lynda'yı Emily Lloyd oynuyor. BASINYAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN Genel Müdürlüğümüzde mevcut VAX Bilgisayar Sistemleri ile yürütülen haber ve ofis otomasyon programlarının sağhku, kesinüsiz ve etkin bir şekilde yurütülebilmesi amacıyla 2 adet sözleşmeli programcı ahnacaktır. 1. GENEL ŞARTLAR: Yüksekokul mezunu olup, konusunda en az (1) yd tecrübeli olmak, iyi derecede tngilizce bilmek. 2. ÖZEL ŞARTLAR: a) VMS lşletim Sistemi tecrübesi, VAX Sistem Yönetimi tecrübesi, VAX Netvvork Yönetimi tecrübesi. Veri Tabaru Yönetimi tecrübesi, b) Asagıdaki programlarna dillerinden 2 lanesini iyi derecede bilmek: Cobol, Fonran (Pascal, Modula2 tercih sebebi) gerekmektedir. c) Sistem Analizi konusunda deneyimi olanlar tercih edilecektir. Müracaatlann; özgeçmişini belirten dilekçeye ö|renim belge&i, nüfus cüzdara örnegi ve 2 adet vesikalık fotoğraf ekleyerek 9.5.1988 pazartesi günü mesai bitimine kadar Atatürk Bulvan No: 203 Kavaklıdere/ANKARA adresindeki Genel Müdürlük Personel Şubesi Müdürlügtl'ne yapılması gerekmektedir. (Aylık brut Ocret 390.000.TL'dir.)