Katalog

CUMHURIYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER kötu duzenlenmış hukumlere bır ornek, "iptal kararları gerekçesı >azılmadan açıklanamaz" deyışıdır Bu hukum uvgulamada çeşıtlı aksaklıklara neden olmaktadır Yargı karannın asıl bağlayıcı Uğı, vardığı yargıdadır Karann aynlmaz parçası olan gerekçe bu yargıya hangı nedenle varıldığını anlatır, gerekçenın bağlayıcılığı daha sınırlı ve es nektır Yargının bazı dallannda ozellıkle sözlu yar gılama yöntemı uygukndığında vargı, gerekçeh kd rardan önce bıldırılmektedır Uygulamada, ozellıkle toplumu doğrudan ılgı lendıren konularda örneğın raportorun goruşu çoğaltılarak dağıtıldığında çok kez basına sızabılmektedır Anayasanın kotu duzenlenmış hukmune aykın olduğunu bıldığımız bu durumu gerçek te pek de sakıncalı buhna>abıhnz Büıyoruz kı, anayasaya ve genel ılkelere göre yargılamada temel ılke gızlüık değıl, açıklıktır Toplumun ılgılendığı konularda Anayasa Mah kemesı'nın karannı vermesı ıle gerekçenın yazılarak Resmı Gazete'de yayımlanması arasında geçen surede gızlı kalması da çok kez gerçekleşmemek tedır Kaldı kı, konunun özellığıne gore, Anayasa Mahkemesı'nın gerekçe yazılmadan kendı karan nı açıklaması gereklı de olabılır 1972 yılında, uç genç ıçın verılmış ölum cezalarını onaylayan yasanın ıptalı uzenne, mahkeme, karann gerekçesı yazılmadan, yalnız hukum fıkrasını, yanı yasayı iptal ettığını Resmı Gazete'de yayımlayarak açıklamış ve ayrıca uygulayıcılara da bıldırmıştı Boyle yapmasa ıdı, bellı bır usule bağlanmış adam ol durme dıye mtelendırebıleceğımız olum cezaları nın yerıne getırılmesı, yasal dayanak ortadan kalk mış bulunan bır sırada yapılacak oldurmelerle açık cınayete dönuşecektı "Acele seçım"e ıhşkın yasanın ıptahnm duyurul masında da ıvedılık vardır Seçım ışlemlerı başlamış, scçım tanhı olarak göstenlen tanhe az bır sure kalmıştır Geçen her an ulkede bu ışle uğraşanla nn uğraşlannın boşa gıtmesı, devlet çarklannın boşa donmesı demektı Anayasa Mahkemesı kararlarının duyurulması konusunda ahşılmış uygulama, karann hemen o g t o devlet yayın kuruluşlarınca duyurulmasıdır TRT'nm, Anayasa Mahkemesı kararlannın genye yurümeyeceğı hesaplan yaparak geç duyurulmasından yarar umanların denetımınde olduğu da duşunulurse, karann mah kemece açıklanmasının kaçınılmaz bır görev oldu ğu bıle soylenebılır randır lptal kararı, niteliği gereği gerı yurur Anayasada yanıltıcı ve yanlış bıçımde "iptal kararı genye yurumez" denilmiş olması, bu hukuksal ku rumun niteliği gereği olan etkilerini ortadan kal dıramaz (•) Anayasa yargısında geleneksel ayrım, soyut (normun doğrudan anayasaya uygunluğunun denetımı) ve somut (bır yargı yennde uygulanacak normun anayasaya uygunluğunun denetımı) norm denetımı sonuçlan bakımından değışık değıldır Şoyle kı, bır dava sırasında uygulanacak kurahn anayasaya uygun olup olmadığının denetlenmesı ıçın Anayasa Mahkemesı onune gonderılmesı du rumunda dava gerı bırakılmakta ve iptal karan verılmışse bu karann genye yuruyeceğı, yanı ıptalın o davada »ve uyuşmazlık konusu yapılmış butun başka benzer olaylarda etkîlı olacağı, yuksek mahkemelenmızın sayısız kararl.\rıyla saptanmış bu lunmaktadır Olayımızda, seçımlere ılışkın yasa doğrudan iptal davasına konu yapılmıştır, ama da vayı açan sıyasal partının amacı, belkı soyut de netıme vesıle olmak yanında, somut olarak o yasanın hukuka aykın sonuçlarından ıptalını sağlayarak kaçınmaktı Doğallıkla iptal bu seçım dönemını etkıleyecektır İptal edılen yasa iptal kara nnın Resmı Gazete de yayımlandığı tarıhte yururlukten kalkar bıçımındekı kotu duzenleme, ancak yasanın o tanhten ıtıbaren artık yok olduğu, bu yasaya dayanılarak hıçbır ışlem yapılamayacağı bı çımınde anlaşılabılır Yoksa, gerı yurume vardır ve ılk andan berı anayasaya aykın olan bu yasaya dayanılarak yapılmış butun ışlemler dayanaklanru yıtırmışlerdır Yerı gelmışken bır kez daha altını çızmekte ya rar var İptal kararının gerı yuruyeceğı, anayasadakı yanıltıa hukmun uygulamada duzeltılmesı gereği yabancılara satılan Boğazıçı tepelerı ve koru larının satışı ve Imar Yasası'na son dakıkada "gol taktığı"yle eklenerek Boğazıçı Yasası'nı delen hukumlere dayanılarak yapılmış ışlemler ıçın de vardır Bu satışlar ve ışlemler dayanaksız kalmıştır Hukuka aykın ışlemler kazanılmış hak doğurmazlar Bırkaç kışıye kazanılmış hak tanımak, eğer tum kent, tum yurttaşlar, kamu bakımından "kaybedılmış haklar" yaratacaksa hıçbır bıçımde hukuka uygun ve haklı sayılamaz "Çevreyı gelıştır mek(le) devlet odevlf'dır Yönetımın iptal edılmış anayasaya aykın yasaya dayanılarak ortaya çıkmış hukuka aykınlıkları duzeltmek, ortadan kaldırmak ödevı vardır Tum yönetıcılerın hukuka saygılı olmasında hepımızın, tum yurttaşların çıkarı, kamu yaran vardır (*) tptal kararlarımn genye etkısını Mülkıyelıler Bırlıgı nce ya yunlânmakta olan Prof Bahn Sava ya Armağan da ayrıntılı ola rak ın<.elemekteyım Bu konuda Armağan a başvurulabılır 26 EKİM 1987 Anayasa Mahkemesi Kararı lptal, iptal ettiği yasanın yurürlüğe konulduğu anda anayasaya aykırı olduğunu gosteren "bildirici" dolayısıyîa geri yurur nitelikte bir yargı karandır. lptal kararı, niteliği gereği geri yürur. Anayasada yanıltıcı ve yanlış biçimde "iptal kararı geriye yurumez" denilmiş olması, bu hukuksal kurumun niteliği gereği olan etkilerini ortadan kaldıramaz. CUMHURtYETTE/V OKURLARA... OKAY Gömysts Heyecan Doç. Dr. YILDIRIM ULER Hukuk Fakültesi Öğ. Üyesi Yasama yetkısı Turkıye Buyuk Mület Mechsınındır ama, hukuk devletının ve anayasanın ustunlüğünun bır gereğı olarak T C Anayasa Mahkemesı TBMM'nın yaptığını yok edebılır Hukukun ve yargının toplum yaşamında ne denlı önemh olduğuAnayasa Mahkememızın son karanyla bır kez daha vurgulanmış oldu özal'ın, kendıne uygun bıçımde ve koşullarda yapmaya çalıştığı 1 kasım "acele seçam"ı yargı engelıne takıldı "Engel"e tepkıler belkı doğal karşılanabılır, ama acaba haklı mı 9 Kamu yargısında yargıç, yanlann getırdığı ka nıtlarla, sav ve savunmalarla bağlı değıldır Davaanın savları yetersız de olsa, Anayasa Mahkemesı önüne getınlmış yasayı anayasaya aykınlık yonünden ınceleyerek bır karara vanr Kamu yargısında özel hukuk yargılamasında hâlâ geçerlı sayılan sav ve savunmanın genışletılmesı ve değıştınlmesı yasağı geçerlı değıldır Kamu yargısında yargıç kendılığınden araştırma yaparak gerçeğı araştırmakla yukumludur Venlen ek dılekçeler tu yo değıl, ılgılılenn yargıcın yükumluluğune yaptıklan yardımlardır Tarbşmalı Karar. Anayasa Mahkemesı'nın bır karara çoğunlukla ulaşmış olması o kararı n kuşkulu ve tartışmah olması demek değıldır Bır kararda azınlık oylannın bulunmasının o karann geçerhhğını etkılemeyeceğmı hukuka yabancı olanlara anlatmaya çabşmak belkı anlamlı bır çaba de ğıl Çoğunlukla, alınmış karar, hukukçu ıçın karşı oylarla beslenmış, olgunlaşmış, zengınleşmış, de yım yennde ıse, daha değerlı bır karardır Bır yasa nasıl tek oy farkla Meclısten geçtığınde, geçerlıhk yönünden büyuk çoğunluk ya da oybırlığıyle kabul edılmış yasadan kesınhkle farksız ıse, çoğunlukla vanlmış bır yargı kararı da herkes ıçın bağlayıcıdır Bu, hukukun temel bır ılkesı olarak böyledır O Yargısal yöntemlerin güvencesi Yargı yerlen yargısal yöntemlerle çahşırlar Yargısal yöntemler, çevre etkı ve baskısının, yârgıçların kışısel eğılımlennın vanlacak vargı, verılecek karar üzerme yansımasını en aza ındırmek amacıyla duzenlenmış ve yuzyıllardan suzulerek gelıştınlmış yöntemlerdır Anayasa Mahkemesı Başkaru'nın karardan önce bır gazetecıye "yapacakları toplantıran kendılen ıçın olağanustü bır durum olmadığaru, dığer iptal davalarından bır farkı bulunmadığını, yalnızca ıvedılığı olduğunu" söylemesı, "Bız kanun hükumlerı anayasaya aykın mı, degıl mı onu denetleyeceğız Bu denetleme sonucu çıkacak karann sonuçlan bızı ılgılendırmez" demesı tam gerçeğın anlatımıdır Verılecek kararm sonuçlan da yargıcı ılgılendırmez örneğın, bır eylemın suç oluşturup oluşturmadığı, bır kışının cezalandınlıp cezalandırılmayacağı, ülke koşullan ya da öbür etkenlere göre değıl, yasaJara göre belırlenır Bu nedenle, bır üyenın "Sadece hukuk dıye bakarsanız, belkı iptal gerekır Ama, genel bır değerlendırme yaparsanız, ülkenın koşullannı, şu andakı sıyasal durumu, Meclısın bugunkü kompozısyonunu, bazı mılletvekıllennın adaylann belırlenmesmden sonra başvurduklan çeşıtlı yöntemlen topluca değerlendırsenız ış değışır" yolundakı gönışü, yargı ışlevıne yabanadır ve çoğunlukça benımsenmemıştır Bır yargı karan sonucunda "kaos" doğacağı duşünülemez Hukuk ıçınde çözumsuzluk yoktur Hukuk dışına duşulduğünde kaos olabılır Karann önceden açıklanmış olması Tepkılerın bır bölümü, anayasada Anayasa Mahkemesı'nın çalışma ve yargılama yöntemlenne ılışkın kımı hukümlerın hukuk tekruğı bakımından pek kötü duzenlenmış olmasına dayanmaktadır Yasalarda uygulanamayacak hukumler bulunabılır örneğın, seçımlere ılışkın yasanın yainızca ön seçımlenn yapılrnayacağını öngören maddesı iptal edılmıştır Bır Meclıs karan olması gerekırken yasa bıçımıne sokulmuş bu yasanın seçımlenn 1 Kasım 1987'de yapılacağını emreden maddesı iptal edılmemıştır ve yururluktedır Ama, bu emrın uygulanması olanaksızdır Anayasada da ıçenksız, uygulamaz, anlamsız hukumler ne yazık kı vardır Anayasada laylann hızlandığı bır donemde, en azından onumuzdekı gunlerde kâğrt bulmak, hukumetın aldığı son kararla mümkun olabılecek Bakanlar kurulu oncek gunku karanyla kâğıt ıthalmde fon ve gumruğu sıfıra ındırdı boylece SEKA fıyatının yuzde 50 ustünde de olsa dışardan kâğıt getırtılebılecek Ithal kâğıdın, ıthal sıgaradan farklı bır anlayışla ele alınması olumlu bır gelışme Kâğıt darlığı, seçıme doğru bolge tahlıllerını yenıden başlatmamızı bır sure gecıktırdı, bu açığımızı onumuzdekı gunlerde hızla kapatmaya, ulkenın her koşesınden seçım haberlennı yoğunlaştırmaya çalışacağız Daha once sozünu ettığımız sıyasal dızılen de yıne kâğıt durumuyla bağlantılı olarak yayımlamayı planlıyoruz Sıyasal heyecan şu anda partılenn ıçlerınde daha yoğun olarak yaşanıyor Ankara buromuz da tam kadro neredeyse 24 saat süren bır çalışma duzenme lyıce alışmış durumda Geçen hafta ıçınde DYP'yı yenı çalkantılara gotüren Yuksek Seçım Kurulu kararı gece yarısı öğrenıldığınde sabahın erken saatierıne kadar sürecek bır ekıp çalışmasının yenı bır örneğını daha yaşadık Aynı heyecanı VVashıngton temsılcımız Ufuk Guldemır, 25 yıl oncekı Kuba krızının belgelennı sağlayıp geçmeye başladjğında bır kez daha yaşadık Geçen gunlerde yuzüncu yaşını kutlayan Internatıonal Herald Tnbune'ün 1930'lardakı yazı ışlerı müdüru Erıc Havvkıns anılarında şoyle dıyor "Garıp olan şu kı, butun buyuk olaylar neredeyse her zaman, en az bekledığımız anlarda gelıverıyor " Sakın bır cuma sabahı sakın bır gazete hazırlarken DSP hareketının ıkı onemlı adının SHP'den aday olacağı haberı de boyle gelıverıyor ve btr yanlışa yol açmamak ıçın kaç kışı saatlennt harcıyor başka parçasını elde ettı MSP davasına bakan heyetın başkanına ne gıbı baskılar yapılmıştı? Korfezdekı tırmanma da Dış Haberler Servısımızı de uzun geceler tam kadro halınde nobete dıktı Kâğıtsızlık bır suru haberı gereği gıbı kullanmamızı engellerken, belkı de tek tesellımız daha bırkaç yıl once nasıl 8 sayfaya çalıştığımızı anımsamak oluyordu Bır de tabıı tırajımızdakı duzenlı artış Satış Servısımızın raporları 140 bın dolayında bır ortalama satışı koruduğumuzu göstenyor * Uluslararası Basın Enstıtüsu, geçen hafta Italya'nın Bellagıo kentınde "lletışımın Geleceğı" genel başlığı altında bır toplantı duzenledı Toplantıya Müessese Mudurumuz Emıne Uşaklıgıl de katıldı ve Turk basınındakı teknolojık gelışmelen ele alan bır konuşma yaptı Uluslararası Basın Enstıtüsu Yurutme Kurulu'nda halen Genel Yayın Mudurumuz Hasan Cemat Turkıye'yı temsıl edıyor IPI'nın 1988 genel kurulu da mayıs ayında istanbul'da yapılacak * Bır de uzucu haberımız var Sekız yılı aşan bır suredır kolektıf çalışmanm zevklı bırçok yanını bırhkte yaşadığımız arkadaşımız Cengız Çandar aramızdan ayrıldı Gazetecılığını sureklı gelıştırerek, uluslararası polıtıka alamnda ve Ortadoğu ustune uzman gazetecılığm onemlı ömeklerını veren Cengız Çandar arkadaşımızın meslek yaşamının bundan sonra da aynı başarılarla dolu olacağına ınanıyoruz Geçen hafta, Uğur Mumcu "12 Eylul Adaletf'n/n bır lptal kararlan geri yürur lptal, iptal ettığı yasanın vururluğe konulduğu anda anayasaya aykın olduğunu gosteren "bıldı rıcı", dolayısıyîa geri yurur nitelikte bır yargı ka O K W AKBAL EVET/HAyiR MALtYE VE GUMRUK BAKANLlGl HESAP UZMAN YARDIMCILIĞI GtRİŞ SINAVI Malıye ve Gümrük Bakanlığı Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlıgı ma 23 24 ve 25 Kasım 1987 gtlnlennde Ankara, Isıanbul ve lz mır de Hesap Uzman Yardımcılığı gırış sınavı açılacaktır SINAVA KATILABİLMEK lÇlN a) Devlet Mcmurları Kanunu'nun 48'ıncı maddesınde yazüı rute hklere sahıp olmak, b) 1 I 1987 tarıhınde 35 yaşını doldurmamış bulunmak c) Eğıtım süresı en az dört yıl olan, sıyasal bügıler, ıktısat, ışletme, hukuk, ıklısadı ve ıdarı bılımler fakulte ve yOksekokullan veya aynı süre eğıtım veren ve bunlara eşıtlığı Yuksek Oğretun Kurulu'n ca kabul olunan benzerı yabancı fakulte veya yüksekokuilann bınnden mezun olmak getekmektedır Sır.avlara gırış şartlarıru ve sınav koşullanru gosteren brosttr ıle başvuru formu, Hesap Uzmanlan Kurulu Başkanhjı ve kurulumu zun Ankara lstanbul ve lznur Cnıp Bajkanlıklan ndan sağlanabı lır Isteklılerın 2 Kasım 1987 günü akşamına kadar Malıye ve Güm rük Bakanlığı Hesap Uzmanlan Kurulu Başkanlıfc ANKARA ad resıne belgelen ıle bırhkte yaalı olarak basvurmalan duyurulur " Kıbrıslı araştırmacı ve eğıtımcı Dr Salâhı Sonyel Ingıltere1 de öğrenım gören Turk çocukları konusunda bır araşlırma yapmış Buna gore ortaoğrenım duzeyındekı çocuklanmızın başarı duzeyı yuzde 12 4' Oysa Hıntlı çocuklarınkı yuzde 253, Pakıstanlıların yuzde 22 Afrıkalıların yuzde 177 Rumların yuzde 177 Karayıplı Bangladeşlı çocukların başarı oranı bıle Turklerden yuksek' Sonyel'ın araştırmasına gore en başarısız oğrencıler, bızım çocuklarımız Bılmem avuntu mu olacak Ingılız, Iskoç çocuklan da, Hıntlilerden Pakıstanlılardan daha geride ımış1 Onlann başarı oranı yüzde 154 "Kıbns Turk Cemıyetı'nın Londra'da yayımladığı "Toplumun Sesı" dergısınde bu konu aynntılanyla ele alınmış Bu konuda ana babaların dıkkatını çekmek ısteyen cemıyet bır bulten yayımlamış, dıyor kı ' "Gerı durumda olan Turk öğrencıterının basarısızlıkları karsısında Kıbrıs Turk Cemıyetı olarak bız susamayız Çocuklarımızı sınavlannda ılen bır duzeye çıkarmak ıçın onlemler almalıyız Ne yazık kı ılgılıler Kıbrıs Turk Cemıyetı'nın 25 yıl başanyla surdurdüğu Turk dılı okullanna el koyarak bu okulları edeta sondürdüler Turk dılı okullarının bugunku durumu hazındır Okullar, dershaneler oğrencı sayıları çığ gıbı koparak duşmuştur öğrencılenmıztn başanstzlıklannı ortbas edecek yerde onu tartısmalı ve gereken onlemlerı almalıyız Örtbas etmekle başansızlıklar ortadan kaldınlmaz, daha da arttırıhr Turk çocuklarının Afrıkalı, Asyalı çocukların da gerısınde kalmaları uzücü bır durumdur Bılmem bu tur araştırmalar Avrupa'nın başka ulkelerınde de yapıldı mı'' Örneğın Almanya'da, Fransa'da Hollanda'da, Isveç'te yaşayan Turk çocuklarının başarı ya da başarısızlık oranları nedır^ Bunları kım araştınyor? Turktye mıllı eğıtımının boyle ışlerle ılgılenecek halı yok' Çocuklanmızm kafasım karıştıran, gerıleten, çağdaş bılımden, uygarca duşunmekten uzaklaştıran bır tutum ıçındekı mıllı eğıtımımızden yurtdışındakı çocuklarımızı duşunmesı ıstenır mı? Dın gorevlılerı gonderırler, ımam hatıp çıkışlı oğretmenler gorevlendırırler, ne kadar gerıcı yayın varsa onları zorla okuttururlar Böylece kendılerıne duşen gorevlerı yerıne getırdıklerıni sanırlar1 Yurtdışında ulkemızı gereği gıbı tamtmak, Turklerın sorunlarını çözumlemek, ulusal çıkarlanmızı savunmak ıçın çaba harcayan derneklerden bırı, belkt bırıncısı Kıbrıs Turk Derneğı1 dır Bu dernek yıllardan berı Londra'da kuçuk lokahnde toptentılar duzenleyerek, Turkçe "Toplumun Sesı", Ingılızce "Turkısh News" adlı ıkı dergı yayımlayarak kendı ölçusunde uğraşır, dıdınır Dernek başkanı Mustafa Gençsoy ve dergılerın yonetıcısı unlu Kıbrıslı şaır Osman Turkay ve bırkaç arkadaşı dırençle bu savaşımı surdururler Zaman zaman mıtıngler, toplantılar yaparlar, bıldırıler yayımlarlar "Toplumun Ses;"nın son sayısında Kıbrıs ve Ege sorunu da ele alınmış Başyazıda şoyle denıyor Ege sorunu, Turkıye ıle Yunanıstan'ın masa başına oturup göruşmelerıyle çozumlenecektır Gunumuz dunyasında hıçbır şey savaşla çozumlenemez Savaş yıkım getırır, sorunları da çoğaltır Turkıye, en yetkılı ağızlardan bırkaç kez Ege adalarında ve Yunan topraklarında gözu olmadığını açıklamıştır Türkıye'nın ancak Ege'dekı çıkarları ve denızdekı haklan söz konusudur kı eğer uluslararası yasaların ışığı altında ıkılı anlaşmalarla bunları elde edemezse Batı sahıllennde nefes alma hakkını bıle kaybedecektır" Yurtdışında Turkıye'yı tanıtan Turk halkının haklarını savunan derneklere dergı ve gazetelere ınançlı kışılere buyük gerekseme vardır Ulkeler haklarını korumak dunyaya kendı duşüncelerını benımsetmek ıcın buyük paralar harcıyorlar, kendı yurttaşlarının oluşturduğu lobıler kuruyorlar Oysa bız dış ulkelere şunun bunun öğutledığı, kayırdığı bır bolümu gıttığı ulkeyı bılmeyen, tanımayan, o ulkenın dılını doğru durust konuşamayan kışılerı yolluyoruz Boyle çabaların da hıçbır etkınlığı olmuyor Londra'nın göbeğınde bır Kıbrıs Turk Derneğı var Yıllardır ozvenyle gorev yapan ınsanlar var Neredeyse ceplerınden para vererek surdurduklerı yayınlar var Kıbrıs yönetımı, Turkıye Turızm ve Kultur Bakanlığı bu derneklere, yayınlara ne gıbı yardımlar da yapıyor bılmıyorum Tanıtma harcamalarına onemlı ödenekler aynldığını duyuyoruz Ama bunlardan olumlu sonuçlar alınıyor mu, orası bellı değıl '7te Ingıltere'de ortaoğrenım sıralarındakı Turk çocuklarının durumu Çocuklarımız Hıntlı Pakıstanlı, Afrıkalı çocuklardan çok daha duşük duzeyde Bu gerçeğı görup de uzuİTiemek 9 elde mı Türk Çocuklan Niye En Geride!?.. ANMA TE3VIÜRHAN ASİL (19531984) ölumunun uçuncu yıldönumunde sevgı>le anıyoruz EŞİ: GULDANE ASİL ÇOCUKLARI: ARZU, OZLEM, AYDIN Dr. ERDAL ATABEK çalışmasına yenı muayenehanesınde 26 Ekım V987 pazartesı gününden ıtıbaren devam edecektır Altıyol, Serasker Cad. No. 112 Kadıkoy Tel: 336 04 49 avat 'konuşur'... Giysinizle, gömleğinizle konuşur. Uyum kınmak ister onlaria.. Renkler, desenler, çizgiler özenle birleştiginde şıklığınızın 'konuşması' için... NECLA ÇAKICI (GÖK) ıle VoAA? 11 HASAN GÖK'e 25 Ekım 1987 Isıanbul mutluluklar dılerız AKSOY AİLESİ M0ü A DA VAKKO'DUR