Katalog

CUMHURIYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER dım sıralamasında ıse Turkı>e, İsraıl ve Mısır gıbı açık muttefik konumundakı ıkı ulkeden sonra uçuncu sıradadır Tıcarı platformda ıse, tum gelışmış Batı ulkelerının Ortadoğu tıcaretı 1982'den ıtıbaren önemlı ölçude gerılerken, Turkıye, son uç yılda, israıl dahıl bolgedekı 27 ulke ıçınde, hem ABD, hem de Avrupa ve Japonya ıle tıcaretı gehşen tek ulke olarak ortaya çıkmaktadır Tum bunlar, belırlı bır doğrultuda Turkıye'nın konumunun değıştığıne ışaret edebdıyorsa da, Ortadoğu bolgesı ıçın varıçevre statusune aday olmasında önemlı bır etkenın tran'dakı olumsuz gelışmeler olduğu öne surulebıhr 1970'lerde Iran, petrol gelırlennın getırdığı avantaja ek olarak gerek sanayının yapısı, gerekse Batı ıle ılışkılen açısından cıddı bır rakıp oluşturmuşken, devnmden sonra ve uzayıp gıden savasla beraber şansını buyuk olçude yıtırmış bulunmaktadır Bölgede ıkına bır seçenek olabılecek Mısır ıse, bugun ıçın, Turkıye've kıyasla pek çok alanda gerı durumdadır TEKNOLOJİ TRANSFERİNDE ORTADOĞU VE TURKİYE Bu aşamada, Turkıye'nın Ortadoğu ulkelerıyle olan ekonomık ılışkılennde bazı adımları atmaya hazırlıklı bulunmasında yarar olacaktır Ortadoğu ulkelerı, petrol gelırlen ıle gelışmekte olan obur ulkelere kıyasla avantajh durumda bulunmalarının yanı sıra, bırkaç sektor dışında sanavılerının ol dukça gerı duzevde olması nede nıyle teknoloji transfen alanında zengın bır pazar oluşturmaktadırlar Buna ek olarak, son vıllarda Batı ulkelerının, yaşadıkları ekonomık durgunluk sonucu, artan hızda yenı pazar arayışları ıçınde olmalan Ortadoğu'yu onemlı bır muşterı durumuna getırmıştır Bolgede satıcı ulkeler olarak ABD, B Almanya ve Japonya başı çekmekte, onları ttalva, Fransa ve tngıltere ızlemektedır Ancak, yapılan dışalımlara ve kurulan tesıslere karşın donanımı kullanma becensının yeterınce gelışmemış olması nederuyle pek çok kapasıte atıl olarak beklemektedır Bu bağlamda "uygun teknoloji" seçımı gundeme gelırken, Islam Konferansı ve UNCTAD çerçevesınde konuya ılışkın olarak surdurulen forumlarda teknoloji alımlannı gelışmış ulkelerden yapmak yerıne o teknolojıyı daha once transfer etmış ve kendı bunyesıne uydurmuş ulkelerden almanın daha yararlı olacağı ıfade edılmektedır Bu durumda, Turkıye, ınşaat sektörunde ka>dettığı gelışmeye ek olarak, satın almış olduğu teknolojıler ve onlann uyum, kullanım ve gehştırılmesınde ulaşrmş olduğu duzey ıle teknoloji transfen kapsamına gıren faalıyetlen, sanayının pek çok da lında gerçekleştırebılme potansıyelını kullanma şansına sahıptır Ozelhkle Ortadoğu ulkelerıne yönehk bu tur bır faahyetın dışsatım pazarlarından kaybetmek gıbı bır tehlıkevı beraberınde ta şıdığı duşunulebıhrse de, gehşmış ulkelerın deneyımlerı, teknoloji transferıyle sağlanan gelırlenn urun satışının getırdıklerınden fazla olduğunu gostermektedır öte yandan, soz konusu teknoloji pazarlarının obur ulkeler tarafından kapatılarak urun dışsatımımızın bu şekılde azalması, yaşamaya başladığımız bır olgudur Bu şekılde, yenı teknoloulerı uygulama şansı yuksek alanlarla, urun satışının duşuk duzeylerde seyrettığı pazarlara oncelık tanınarak, teknoloji transfen konusunda etkınleşmenın yaran ortaya çıkmak tadır SONÜÇ Dunya ekonomısıne bır ust düzeyde eklemlenme asamasında bulunan Turkıye, atacağı bılınçlı adımlarla bu surecı yönlendırebılecek konumdadır Bu doğrultuda, Ortadoğu ulkelerıne teknoloji transfen olanaklarını değerlendırmek uzere etkın bır polıtıka benımsenmesınde, gerek teknoloji alımları, gerekse, satımlan ıçın ılkeler saptanarak kısa ve uzun dönemlı hedeflerın oluşturulmasında ve eyleme geçılmesınde yarar görulmektedır // ŞUBAT 1986 Orfadoğu^da Yeni Bir tşlev ÜstlenebHiriz Turkıye bır yandan daha yenı teknolojüere geçerken, obıır \andan da uzun yülard'ır kullanarak uztnanlaştığı teknolojıler yoluyla edınmış olduğu bırıkımı satma aşamasma gelmıştır PENCERE Sükut Her Zaman Altın Değildir... Neşe Aksoy un kulotu şu günlerde basınımızın onemlı sorunlarından bınsıdır Gazetelerde sutun sutun haberier, boy boy fotoğraflar yayımlanıyor Eğlence dunyamızın unlulerınden Neşe'ye 'kulotsuz sahneye çıktığı gerekçesıyle" ıkı gunluk yasak cezası verılmıştı Bu ceza haklı mı, haksız mı 9 Hukuk devletı değıl mıyız9 Elbette gazetecı olayı kovalayacak Neşe dıyor kı ' Ben aslında kulot gıyıyorum, ama, külotun ız yapmaması ıçın askılan yuksek Hem yetkılılere de kulotumu gostermeye hazınm " Kımı gazetecı, arkadaşımız Neşe'nın ılgınç davasını ızlıyor ve savunuyor Gazetecılığın bır eğlencelı yanı da budur Batıda da bu tür basın var, bızde ışın dozu bıraz kactı sanınm, en "cıddı" beş gazetemızın bırıncı sayfaları gereğınden çok neşelendı, ama ne dıyebılırız? Bu ışler, kanun zoruyla, çatık kaşla, yasaklarla duzelmez Lıberal değıl mıyız? Kamuoyu durumu belırler, ısteyen ıstedığı gazeteyı alır okur Devlet yetkılısının Neşe'nın kulotuyla ılgılenmesı, kımı okur ıçın ılgınç bır haberdır * Ancak basında yayımlanan başka haberier de var Bırkaç gün once Dıyarbakır Askerı Savcısı 19811984 arasında cezaevınde olenlerı açıkladı Asken Savcının açıklamasını devletın Anadolu Ajansı kamuoyuna duyurdu Bu kaynağa göre Dıyarbakır Cezaevı'nde 30 ölum olayımn dökümu şöyle Kendını yakarak olduren 4, açlık grevınden olen 6, ıntıhar eden 4 kışı Ötekı ölumler ıse ya "normal" veya "ecelıyte. " Bır sanığın cezaevınde kendısını yakması, ıntıhar etmesı. olum orucuna gırmesıni" nedenlerı vardır Durup dururken hıç kımse kendını yakmaz ıntıhar etmez, açlık grevıne başlamaz Bu olayların ardındakı gerçekler nelerdır? Yasalar onunde durum nedır? Kuşkusuz bu sorular aydınlatılacaktır, devletın yetkılı kışılerı konuyu yasal yollardan ele alacaklardır Ben konuyu basınımız açısından duşünuyorum Uygar dünyada gazetecılığın "olmazsa olmaz" koşulları yururluktedır Bır ınsanın kendını yakması Ingıltere'den Japonya1 ya, Hotanto'dan Patagonya'ya dek bır gazetecı ıçın önemlıdır Ancak bızım basında konuya eğılen tek gazetecı Hurrıyet Başyazan Oktay Ekşı oldu Ötekı gazeteler, cezaevınde kendını yakan ıntıhar eden, açlık grevınden olen ınsanlar konusuna Sayın Bayan Neşe Aksoy'un kulotu kadar eğılmedıler Nıçın? Bır yasal yasak mı vardı 9 • Hayır Tersıne, Dıyarbakır Askerı Savcısı bır yasa adamıdır, devlet görevlısıdır, konuyu ortaya o koymuştur, olayı gerçeklığıyle kamuoyuna duyurmuştur Oyleyse basınımızın elını kolunu tutan nedır? Saygın yazarlarımız var, yazı mudurlerımız, genel yayın müdurlerımız, dostlarımız arkadaşlanmız neden gazetecılık ışlevlerını yerıne getırmıyorlar' Ola kı Dıyarbakır Cezaevı'nde kendını yakanlarla, ıntıhar edenlerle, olum orucu sonunda yaşamlarını yıtırenlerle hıçbır noktada yakınlaşamıyoruz, uzlaşmaz ayrılıklar vardır aramızda fıkırlerı bıze çok ters gelebılır kımbılır belkı de yurdumuzu bolmeye ya da parçalamaya çahşmışlardır, en buyuk vatan sucunu ışlemışlerdır Hıçbır şey değışmez Hukuk hukuktur, ınsanlık da ınsanlık • Bılıyorum, Dıyarbakır Cezaevı'ndekı olay, duyarlı, urkutücü, belkı de kımılerını korkutucu bır alana gırıyor Ne olursa olsun ınsanlığımızın Turkluğumuzun uygarlığımızın gereğını yerıne getırmek zorundayız Kımı zorunluklardan kaçamayız, bır kez kaçış yoluna gırıldı mı kendı kışılığımıze, ulusumuza, tarıhımıze saygısızlığımız başlamış demektır AYŞE GÖZEN ÎkîısatçıPlanlamacı "Yuksek teknoloji" devımının, bu teknolojının çok uzağındakıler arasında bıle ıyıce yaygın laştığı gunumuzde, gelışmış Batı ülkelerı hızla >enılıkler varatır larken, gelışmekte olan Uçuncu Dünya ülkelerı de olanaklan ölçusunde transferler \aparak bu ılerlemenın kıvısından koşesınden pavlarına du>enı edınme çabasındadırlar Turkıve ıse, bır yandan daha >enı teknolojılere geçerken, öbur vandan da uzun yülardır kullanarak uzmanlaştığı teknolojıler yoluyla edınmış olduğu bırıkımı satma aşaması na gelmıştır îşte bu yazıda, dun ya ekonomısının ışleyışı doğrultusunda ulkelerın ışlevlerıne değınılerek, Ortadoğu bölgesındekı son gelışmeler ışığında Turkıye'nın rolu ırdelenecek \e bu rol bağlamında teknoloji transfen nın önemı vurgulanacaktır DUNYA EKONOMİStNİN tŞLEYİŞİ İÇtNDE ULKELERİN ROLLERİ Dunya ekonomısının ışleyışı uzerıne gelıştınlen bır kuramsal çerçeveye gore, ulkeler arasında, kullandıklan teknolojlerın gelışme duzeylerı (sermaye ışgucu oranlan) ve dolayısıyla dışarıya sattıkları urunlenn nıtelığı paralelınde bır ışbolumu vardır Bu ışbolumune gore, ılerı olçude "sermayeyoğun" teknolojilere sahıp "merkez" ulkeler ıle görece olarak "ışgucu >oğun" teknolojılerı kullanan "çevre" ulkeler ve her ıkısı arasında köpru ışlevı gören "yançevTe" ulkeler olmak uzere uç tıp ulke ortava çıkmak tadır Merkez ulkeler, sureklı ola rak teknolojılerını gelıştınp yenı urunlere vönelırlerken, eskıyen teknolojılennı çevre ulkelere transfer ederek, standart urunlen onlann uretmesını sağlamakta ve bu tur urunlen dışandan alma voluna gıtmekte, ya da kullanımını terk etmektedırler Bu denklem ıçınde, yarıçe\re ulke bır yandan kaçınılmaz şekılde merkeze artık deger aktarırken, öte yandan da çevre ulkelerden aktarılan artık degenn bır bolumunu kendısıne >onelttığınden ekonomık olarak çevreye gore daha ıvı durumda bulunmaktadır TURKİYE'NİN ORTADOGU BOLGESİNDEKİ KONUMU Ortadoğu bolgesınde 1985 ıçınde belırgınleşen gelışmeler, dunva ekonomısı ıçınde bır çevre ulke olarak yer alan Turkıyenın varıçevre ulke olma aşamasına geldığı şeklınde yorumlanabılmektedır Bolgede vaşanan polıtık gergınlıkler ıçınde tarafsızlığını korumaya özen gostererek bır denge unsuru oluştururan Turkıve, ekonomık açıdan da dıkkat çekıcı bır konumdadır Mart 1985 ıtıbarıyle ABD bankalarının Israıl dışındakı 17 Ortadoğu ulkesıne verdıklen kredılerde Turkıye başı çekmektedır Onu Suudı Arabıstan ve Kuveyt gıbı ıkı petrol zengını ulke ızlemekte, uzun yıllar boyunca on sıralarda yer alan Mısır altıncı sırada bulunmaktadır ABD'nın askerı yar HESAPLAŞMA BURHAN ARPAD "Devlet Adamları Kapltalizmi" Istanbul'da beledıye otobuslerıyle bır yerden bır başka yere utaşmak başlı başına bır sorun Ötobuslenn ıçı de dışı da leş gıbı Itış kakış ıstıf edılmış yuzlerce ınsan her an patladı patlayacak Surtuşmeler dalaşmalar karşılıklı ağır sozler, çırkın suçlamalar Dörduncu Levent'te bındığım 52 tabela sayılı otobus, bır yarım saat sonra Harbıye'ye ulaşabılmış Nışantaşı'na donmuştu, dura dura, santım santım yol alma çabasında Yuzunu görmedığım bır yolcu, belırlı bır Orta Anadolu ağzıyla "Hıç utanmadan benden 300000 lıra ıstemıştı" dedı Yuksek sesle konuşuyordu Ad söylememıştı, ama kendısınden 300000 lıra ısteyen kışının Demokrat Partı dönemınde Devlet Bakanlığı, sonraları da bankalarda yönetım kurulu uyelığı yaptığını belırttı öfkelı yolcu, kendısını sessızce dınleyen tanışına çıkışır gıbı "Hıç utanmıyorlar ruşvet alırken, mıllete ıhanet edıyorlar" dıye surdurdu konuşmasını "Devlet Bakanlığı sırasında Boğaz'da yaptırdığı 300 metrekarelık uç katlı vıllanın butun malzemesını ve mobılyasını Londradan getırtmıştı" dıye yuksek sesle suçlamıştı yıne Tophane'de ınınceye kadar konuştu Bır taşımacılık ortaklığından 25 mılyon lıra açıktan para aldı dıye Yuce Dıvan'a verılmış olan bır başka bakanı düşundum Kafadan dışsatım (hayalı ıhracat) yolsuzluklarıyla devlet kasasından mılyarlar vurdu gerekçesıyle savcılığa verılmış unlü holdtng ağalarını da Ulke polıtıkasmı yonetenler, sorumlu kışıler, ust duzeyde burokratlar hıç mı tedırgın olmuyorlar'? Olduklannı sanmıyorum Günluk, ya da haftalık boyalı basında çıkan fotoğraflarda hepsı kahkahalarla guluyor, mutluluktan uçuyorlar1 Neden gulmesınler? ANAP yonetımmın Hazıne mustesarlık katına yukselmış bır polıtıkacı 25 yılda ıkı yuz mılyon lıralık bır varlık edınebılmıştı Musteşar, Hurrıyet yazarı Emın Çolgeçen'ın, "Bu varlığı nasıl edınebıldınız7" sorusuna, "Çok çalışarak ve pek çok tutumlu yaşayarak ' dıye karşılık vermıştı ANAP'çıların, Hazıne musteşarının bu sozlerının Hürrıyet: te çıktığı gun bır başka gazetede, Sabah'ta, resımlı bır yazının başlığı çarpıcıydı "Hırsızlık yaparken yakalanan emeklı ışçının dramı 39500 lıra emeklı aylığı alıyorum Bu para 10 gun bıle yetmıyor Daha sonrakı günlerde sağdan soldan açığı kapatmaya çalışıyorum Borç gırtlağı aştı Mahalle bakkalı bıle veresıye vermıyor Çalmaktan başka çare bulamadım " Evlı ve uç çocuk babası emeklı ışçı çaresızlıkten para çalarken polısçe yakalanmış ve beş yıl hapıs ısteğıyle yargıca gönderılmıştı Elı terazılı ve gozlerı bağlı bır bayan adalet dağıtımı sımgeler Fransız kulturunun benımsendığı ulkelerde boyle bılınır Gozlerı bağlı olunca yargılamada yan tutma durumu ortadan kalkar dıye duşunulmuştur derler Arkada bıraktığımız 1985 yılının mılyarlık vurgunları, tutuklamalar, yargılamalar gıbı hepsı bırbırınden sarsıcı olayiar, kırk yıl oncelere goturdu Isvıçre'de çıkan lıberal eğılımh 'Dıe Wettwoche" gazetesının yazarı Peter Schmıdt, 1949 ılkyazında Turkıye'ye gelmıştı O günlerın deyımıyle "Turkıye'nın demokrasıye geçış" donemını ıncelemek ıçın TUrkıye'de ıkı hatta kalmış olan Isvıçrelı gazetecı Peter Schmıdt, şu yargıya vermıştı "Türkıye'de devlet kapıtalızmı değıl devlet adamları kapıtalızmı var'" O yıllarda ulke yonetımını elınde tutan partı ılerı gelenlennı suçluyordu Zıra uç partıden oluşan o günlerın Buyuk Mıllet Meclısı, kımı polrtıkacılar, kımı yolsuzluklara karışmış olmakla suçlanıyordu Imar yolsuzlukları dışalım ızın belgesı satışlarıyla açıktan kazançlar sağlayanlar dıye Turk tıyatrosunun usta yazarlarından Celal Musahıpoğlu, butun oyuniarında, çökuş donemı Osmanlı Imparatorluğu'nda burokrası mekanızmasının ne denlı çuruduğunu dıle getıren olaylar ve kışılerı ele alır Yobaz ve ıkı yuzlu sozde dın adamları, açıktan para almak ıçın yasadışı yollara başvuran yuksek duzeyde burokratlar, sağlıksız ve yetersız kımı sultanların gorevlendırdığı' sadrazam"ların, devletı ne denlı gülunç ve guç durumlara duşurduğünu canlı ve başarılı bır anlatımla ortaya koyar Celal Musahıpoğlu'nun oyunları arasında Aynaroz Kadısı" ve "Bır Kavuk Devrıldı" ılk akla gelenlerdır Ozelhkle Aynaroz Kadısı Oyunun bır bölumunu ozet olarak anlatıyorum Kavalalı tuccar Adem Ağa'nın zahıre yukledığı dört kalyon (yelkenlı orta boy gemı), denıze açılmak uzeredır Fakat son anda umulmadık bır engel ortaya çıkar Kryı koruma orgutu denetçısı çavuş zahırenın boşaltılmasını zıra gemılerde arama yapacagını soyler Fırtına patlamak uzeredır Yazıcının onerısıyle kadı efendıye sunduğu dılekçeyle bır mıktar akçe bırak1 mıştır Bunu goren kadı Yakup Efendı, "Ruşvet ha " dıye kopurur Çekışme ve tartışma, pazarlığa donüşur Karşılıksız para alamayacağını soyleyen kadı, kıyı kumlannın 1500 kılesını (ölçu bırımı) bır akçeden satmayı onerır Parayı hemen odeyen tuccar gemılere koşarken, yenı bır engelle karşılaşır Satın aldığı kumları goturmesı gerekmektedır Adem Ağa, çaresızlık ıçınde kıvranırken, yenı bır çozum bulunur Satın aldığı 1500 kıle kumun taşınma parası olarak 1500 akçe daha oderse sorun kalmayacaktır Yoksa ruşvet olur, haramdır, gunahtır' Lıberal eğılımlı Isvıçrelı Peter Schmıdt'ın sert yargısı ve Osmanlı Imparatorluğu doğumlu Celal Musahıpoğiu'nun acıklıgulduru oyunu arasında boylesı bır benzerlık' Celal Musahıpoğiu'nun guldurulerı guncellığını surduruyor Doğubeyazıt Nüfus Memurlugu'ndan aldığım nüfus cüzdanımı kaybettım Hükümsüzdür NECDET Veznecüer Kız Yurdu kımlıgımı kaybettım Geçersızdır OLARAK TAKI İÇ MİAAARİ DESEN YAĞUBOYA Beğenisi ve duygulanna güvenen kişilerin, çizgi ve zevklerini insanlaria paylaşabileceği çok az meslekten biıi modacılık... Türkiye'de, moda olgusunu profesyonel veya amatörce yönlendimnek isteyenler için; Moda ve Stilistiik alanında, ülkemizde ilk kez dünya standartiannda kurulan okulun, ŞUBAT 1986 kayıtlan başlamıştır. MESLEK ÇOCUKLARLA RESİM TEKSTİL .1 istasyon sanat evi RAFIK SANATI Grafik Sanatı; k&paktan aynnb,sayı 5 "MOSF İlhan Selçuk İSTANBUL Teşvikiye Maçka Cad. Maçka Palas No: 41/611 Tel: 140 56 50 ANKARA: G. Osmanpaşa Noktalı Sok. No: 6 Tel: 28 35 08 TÜRK HABERLER AJANSI PANELİ TURKIYE'DE DEMOKRASİ'NİN DÜNÜ, BUGÜNÜ, r»» YARINI' **•• Grafik Sanatl, sayı 5: Ulkemızde Reklam Fotoğrafçılığı Uzenne, Reklam Fotoğrafçılığı 'Ismarlama Uç Duğme Nasıl Çektım Neler Çektım, Once Muzığı Ogrenmek Anlavış ve Fotoğrafçılık New York Parıs Istanbul Sozde Profesvonellık Reklam Fotograflarından Seçmeler, Bır Grafık IKtdmız Avdın Ulken, Merkez Ajans, Yannın Ustaları Serıgrafı Ile Trıkromı Baskı 3 Yenı Eğılımler Sergısı, Kıtaplar ve Resımler 3 Abıdın Dıno Yenı Urunler Adresler, is'anbul Ankara Izmır dışırdakı Kent'ere dagıtılmayacagından edın mek ıste/enıenn abone olmalan gerekır Odemelı ısteme adresı. p^(i4 ^ne Cad No 4 i 2 Lrrt>r Ni IblAfJBJL M2 1 38 P atillâ dorsay yönetmenler, filmler,ülkeler kdvdahilHOOIira cağaloğlu yokusu 4O/tel522 6924 Katılanlar • HASAN AKSAY MSP Eskı Mılletvekıh • TAHA AKYOL Tercuman Gazetcsı Genel Yayın Yonctmenı • MEHMET BARLAS Mıllı^et Gazetesı Başyazarı • GUNERI CIVAOGLU Guneş Gazetcsı Gencl Yayın Yonetmenı • HUSAMETTIN C1NDORUK DYP Genel Başkanı • IHSAN SABR1 ÇAGLAYANG1L AP eskı Mılletvekıh, Mıllı Savunma ve Dışışlerı eskı Bakanı • AGAH OKTAY GUNER MHP esk. M.lletvek.lı • Prof Dr AYDIN GUVEN GURKAN SHP Genel Başkanı • HASAN ESAT ISIK CHP eskı Sendtoru Mıllı Savunnid ve Dışışlerı eskl Bdkanı • HALUK OZDALGA DSP MYK Uyesı • ULKU SOYIEMFZOGLU MDP Genel Bdşkanı • Prof Dr TARIK ZAFER TUNAYA Anayasa Profesoru • MbSUT VIIMAZ Devlet Bdkanı Yoneten AVNI AKYOL 9 YALC1N DOGAN bası çıktı YALÇIN DOĞAN IMF KISKACİNDA TÜRKİYE B IMF KISKACİNDA TURKİYE 2. basım TEKIN YAYINEVÎI İNSAN HAKLARI DOSYASI l \ fK G<ı/cleı ıkr Cı n ı m iı Bıırhdiı Fıli'k Sıilımıı IAKIH 15 i>ul)<ıı 19H6 Cııııidrusı S A A I 10 00 17 00 Nııl PHIK lın ddi< IIVCIITI 1 tırk Haln rlı r A|diısı ııcldiı u ıııııı ı (fıt< |>•1•( 4 ERBİL TUŞALP INSAN" Fıvan 880 TL IKDV dahıl) PROF. DR. RJIDVAN CEBİROĞLU Çocuk Psıkıyatristı Kıratı Sok. No: 43 Osmanbey Tel: 146 06 01 3. BASI ÇIKTI Tekm \a\me\t ŞAHtN Tel 526 74 U BİLGE SELÇUK