Katalog

Cumhuriyet ERMENI TERÖRÜNÜN ÖÜÜ ANATOMİSİ Sahibi: t ııınhuriyet Malbaacılık ve Ciazetecilik Turk Anonim Şirkeıi adına Nadir Nadi. • Gencl Yayın Müdüru: Hasan Omal. Müev*>e Müdurü: Kmine L>akii|>il. Yazı l>leri Mudurü: Ok*> (ionensin. • Haber Merkezı Msıdüru: Yalçın Bayer. Sayfa Duzeni Yoneımeni: Ali Acar. • Temsilciler: ANKARA: Yalçın Doğan.İZMİR: Hikmrt Çetinkaya. ADANA: Mehmrl Mcrean. TAKVtM 16 Şubat 1985 Imsak: 5.25 Güneş: 6.51 Servis Şefleri: Islanbul Haberlcri: Hrha Öz. Dış Haberler: Krgun Bakı. Ekonomi: Osman Ulagay, Küllur: Aydın Kmcç. Maga/in: Yakm Prkşen. Spor Daniimanı: Abdütkadir YucHman. Dü/eltme: Refik l)ıırba$. Ara>(ırma: !jahin Alpay, Iş Scndıka: Şukran Krtenci. • Koordınalor: Ahmel Konılsan, • Mali l>ler: Krol Krkul. llan: 7Jya Krgene. Halkla Ili^kıler: (.uldrrrn Kosar. Idarc: Husevin (iurer. Işlcıme: SadunSöıner. Ikindi: 16.16 Akşam: 17.45 Yatsı: 19.05 Basan ve Yayarv tumhuriyel Maıbaacılık veGaieıecilik T.A.Ş. Turk Ocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu İstanbul, PK: 246İslanbul, Tei: 526 1000(9haı). Telex: 22246 • Burolar: Ankara: Zıya Gökalp Bulvarı Inkılap Sokak No: 19/4 Tel: 33 11 4147, relex: 42344 • İzmir Halil Ziya Bulvan No: 64/3, Tel: 25 47 0913 12 30 Telex: 52359 • Adana: Çakmak Cad. No: 134 Kaı 3. Tel: 1455019731 Telex: 62155. öğle: 12.23 Ragıp Duran Ermeni Ulusal Hareketi (MNA) tideri Ara Toranyan, bir zamanlar ASALA 'nın Paris'te sözcülüğünü yapıyordu. Zaten örgütünün tam adı ASALA İçin Ermeni Ulusal Hareketi idi. Orly katliamı öncesinde basgösteren örgüt içi anlaşmazlıklar Toranyan'ı ASALA 'dan uzaklaştırmaya baslamıstı. Orly katliamı bardağı laşıran son damla oldu. Ara Toranyan, Orly katliamına Fransa'mn Ermeni "dava"sına desteğini zayıflatacağı düşüncesiylt karşı çıkmakla birlîkte, yataklıktan yargılandı. Soldaki fotoğrafta Ermeni Ulusal Hareketi'nin içinde bunca çalkantı yaratan ve ASALA 'yı bölen Orly katliamından bir görüntü, sağdaki fotoğrafta ise Ara Toranyan. Orly katliaım ASALA'yı böldti ı Orly katliamuun duruşraası önümüzdeki hafta Paris'in banliyösü Creteil'de başlıyor. Orly katliamı, Ermeni terör eylemlerinın doruğa ulaşmasını belgelemişti. Olay, Ermeni terör eylemlerine o güne dek pek umursamaz bir tavır takmınan başta Fransa, kimi Batılı hükümetlerin gözlerinin açılmasına neden olmuş, ama belki bundan da önemlisi Ermeni terör örgütlerinde yoğun çalkantılar ve bölünmeleri beraberinde getirmişti. Orly katliamı, esas olarak, eylemin sorumlusu ASALA'yı karıştırmıştı. Bu eylemden sonra ASALA bölünmüştü. Orly dunışması, kuşkusuz, Türk kamuoyunun ve Ermeni topluluklaruun yoğun ilgisi altında cereyan edecek. Orly duruşmasının arifesinde, olayın, içinde bölünmelere neden olduğu Ermeni terorizminin bir anatomisini incelemek yararlı olacak. Bu terorızm ASALA ismiyie özdeşleşmişti. Bu nedenle terorizmin anatomik incelemesine de ASALA ve Iideri Agop Agopyan'a bir göz atarak başlayalım. Orly katliamı ile ikiye bölünen ASALA'nın gerçek içyüzü muhaliflerin yayınlan ile iyice ortaya çıktı. örgütün Iideri Agop Agopyan'a gelince, kendisine itaat etmeyen Ermeni, Filistinli, Fransız herkesi öldüren deli bir terörist... lettigi bir otel satın aldı. • Orly davasının bir numaralı sanığı Soner Nayır'ı yakalattıgı gerekçesiyle Ekim 1983'te MNA üyesi Gilberl Minasyan'ı idam cezasına çarptırdı. • Agopyan, örgüt içinde kişisel diktatörlüğünü kurarak, ASALA'yı faşist bir kuruluş haline getirdi. • Ermeni toplumu içinde gerginliği yoğunlaşürmak, Türk düşmanlığını körüklemek ve intikam duygulannı kabartmak amacıyla Ermeni yöneticilere, evlerine, işyerlerine ve Ermeni merkezlerine karşı bombalı saldırılar düzenledi. ASALAMR ASALAMR'yi Agopyan'dan ayıran bu tutumlarda görüleceği üzere, sonuç olarak, iki örgüt arasında, Türkiye'ye karşı tutum açısından büyük fark yok. Liderlik, kişisel hesaplaşmalar ve yönetim tarzı konusunda çıkan ayrılıklar, kamuoyuna, daha çok, "Kör terorizm hedefli terorizm" farklıhğının bir sonucu olarak aktarılıyor. Agopyan, gerçekten de "Nerede hareket, orada bereket" ilkesi ile hareket edip, Türk yurttaşlarını öldürmeyi ilk ve tek olarak saptarken, ASALAMR, şimdiye kadar hiç eylem gerçekleştirmemiş olsa da, esas olarak, silahlı mücadele adını verdikleri terorizmi savunmaya devam ediyor. ASALAMR aynca, kendisine bir ulusal kurtuluş hareketi görünümü vermek amacıyla, Türk aşırısolculan ve Kürt ayrılıkçıları ile işbirliğine özel önem verdiğini belirtiyor. Ancak edinilen bilgilere göre. Tipik bir terörist ASALA'nın kurucusu ve Iideri Agop Agopyan 38 yaşında, Irak doğumlu, tipik bir terörist. Asıl adı Bedros Havanasyan. Şimdiye kadar kullandığı takma isimler Agop Agopyan, Miran Minasyan ve örgüt içindeki kod adı "Miicahit". Fransız Istihbarat Örgütünün ve Agopyan'ın muhaJiflerınin topladıkları bilgilere göre ASALA'nın Iideri 1975 yılı öncesinde, Beyrut'ta George Habbaş'ın örgütu içinde, aktif görevler yapan bir militandı. Agopyan, 1976 Münih Olimyipatlan sırasındaki "Kara EyliU" grubunun gerçekleştirdiği kanlı baskına da katıldığmı iddia ediyor, ama Alman ve îsrail polisleri bu bilgiyi doğrulamadı. Agopyan, karizma ve prestij sağlamak için sık sık bu tür yalan ve sahte reklam yöntemlerine başvuruyor. Agopyan, Batılı istihbarat örgütlerinin dikkatini daha çok 1982 yaandan sonra çekmeye başladı. Çünkü lsrail birliklerinin Güney Lübnan'ı işgal edip Beyrut'u kuşatması üzerine, 1982 haziranından bu yana Beyrut'taki merkezinden yoksun kalan ASALA Iideri, son 3 yıl içinde çeşitli dönemlerde, Şam, Bekaa Vadisi, Kıbns Rum kesimi, Atina, Paris ve Berlin'de görüldü. Agopyan bu teftiş ve derlenme gezilerinde yeni destekler aramaya koyuldu. Ayrıca, Orly katliamından sonra örgüt içinde çıkan muhaliflerle uğraşmak zorunda kaldı. ASALAMR'nin yayımladığı "ASALA Gerçeği"nde şunlar yazılı: Agopyan, Orly davasının üç numaralı sanığı Soner Nayır'ı yakalattıgı için Ekim 1983 MNA (Ermeni Ulusal Hareketi) üyesi Gilbert Minasyan 'ı idam cezasına çarptırdı. ASALA, Türk düşmanlığını körüklemek ve intikam duygulannı kabartmak amacıyla Ermeni yöneticilere; evlerine, işyerlerine ve Ermeni merkezlerine karşı bombalı saldırılar düzenledi. ASALAMR'nin iki yöneticisi ile Batı Almanya'da bir kez ortak toplantı yapan Türk aşırısolcu gruplarından biri, daha sonra "Kitlemizden tecrit oluruz" gerekçesiyle böyle bir işbirliğine yanaşmadı. TKP ve TKPîşçinin Sesi adlı Moskova yanlısı örgütler ise sadece yayınlarında "1915 soylurunım" kınamakla yetiniyorlar. İsveç polisi Stockholm'de ASALAMR'nin PKK liderleri ile düzenli toplantılar yaptığını edindiğini ileri sürdüğü bilgilere göre bildirdi. Ayrıca lsrail istihbarat örgütu, Kürt ve Ermeni müitanların, Bekaa Vadisi'nde aynı kamplarda eğitim gördüklerini öne sürmüştu. ASALA 'nın ikiye bölünmesinin yanı sıra, özellikle ABD, Kanada ve İngiltere'deki bir grup öğrenci Ermeninin, her iki örgütün siyasetlerini eleştirip, "MarksizmLeninizm temelinde Ermeni ulusal bağımsızlık savaşının öncü mufrezesini kurraa" gırişimleri içinde oldukları gözlendi. Bu azınlık grubun görüşleri, " A r m e n i a n S t r u g g l e " (Washington), "Vanguard" (Londra) ve "Haratsabah" adlı dergilerde yayımlandı. Bir ölçüde Maoculuğa, bir ölçüde de Troçkizme yakın görüşleri savunan bu grupçuklar, ASALA'nın "Kör terorizmi"ni, ASALAMR'nin ise "milliyetçi" tutumunu kınıyorlar. Ayrıca SSCB ve Sovyet Ermenistan'ı konusunda ilginç tahliller geliştiriyorlar. Böltinmenin ilk işareti ASALA içindeki bölünmenin ilk işareti, Orly katliamından bir gün sonra, Fransa'daki MNA (Ermeni Ulusal Hareketi) sözcüsü Ara Toranyan'ın açıklamasında görüldü. 16 temmuz günü Fransa radyolarında yayımlanan demecinde Toranyan, Orly olayının Ermeni davasına zarar verdiğini söyledi ve bombalı saldınyı kınadı. Ermenilerin bu sözcüsü, son 10 yıl içinde ilk kez bir şiddet eylemini mahkum etmişti. Ancak Toranyan bu açıklamasına karşıhk olarak iki kez ölümden döndü. 1983 ve 1984 yıllannda arabasının altına yerleştirilen bombalardan birincisinde Ara Toranyan sağ salim kurtuldu, ikinci saldından hafıf yaralı olarak çıktı. Toranyan, bu saldırılarla ilgili bir soruyu yanıtlarken de "ya Türk gizli polisi ya da davamıza yabancı ve kör terorizmi savunan Ermeni grupçukJannın marifeti" şeklinde konuştu. Orly katliamının Güney LUbnan'ın işgalinden bir yıl sonra ve ASALA içindeki anlaşmazlıkların su yüzüne çıkmaya başladığj bir dönernde meydana gelmesi de, örgütün bu kanlı eyleme bir cankurtaran simidi BA TININ GÖZÜ,\Ü AÇAN KA TLİAM 15 Temmuz 1983. Fransa 'nın Orly hava meydamnaa THY'nin yolcu kabul ettiği bölüme konan bomba patlıyor. 8 ö!ü,50'den fazla yaralı. Katliam, Ermeni terör eylemlerine o güne dek umursamaz tavır takınan başta Fransa, kimi Batılı hükümetlerin gözlerinin açılmasına neden olmuştu. gibi sanldığını gösteriyor. Terorizmin mantığı uyarınca, bir örgüt ancak sansasyonel ve çok olumlu bir eylem yaptığı sürece ayakta kalabilir ya da güçlenir. Bu açıdan, Orly katliamı, Agopyan'ın dağılmaya başlayan militanlarına bir gövde gösterisi olarak nitelenebilir. 197582 döneminde, ASALA Iideri Agopyan, Beyrut'taki merkezden lran, Suriye, Bau Avrupa, Kanada ve ABD'deki militan ve sempatizanları kolayhkla yönetebiliyordu. Çeşitli ülkelerdeki kültür ya da dayanışma derneği adı altında faaliyet gösteren yasal kitle örgütleri de ASALA'ya maddi yardmı ve kadro sağlayabiliyordu. Agopyan o zamanlar örgütün tartışılmaz tek hâkimi idi. Orly katliamından sonra Batı Avrupa'daki ASALA yanlısı demeklerde bir kararsızlık dönemi başladı. lmzasız iki broşürde, ASALA'nın tutarlı bir siyasi çizgiye sahip olmadığı, "Miicahit"in "demokratik merkeziyetçilik" kurallarına her zaman uyum göstermediği belirtildi. Bu iki broşür de o zamanlar sadece Ermenice olarak ve büyük bir olasılıkla Washington'da basılmıştı. Sonunda, 1984 martında, büyük haber ajanslan, ASALAMR (ASALADevrimci Hareket) adlı yeni bir örgütün kuruluş bildirisini yayımladılar. Agopyan'ın iki önemli adarru, Monte Melkonyan, (Hacik Avadisyan ve Dimitri Gheorghiu isimlerini de kullanır) ve Akks Yenikomşuyan, ASALA'nın muhaliflerini yeni bir örgüt çatısı altında birlestirmeyi başardılar. Her ikisi de Beyrut doğumlu bu iki yeni liderden Melkonyan, Los Angeles'ta mühendislik eğitim görmüş, 29 yaşında dört dil bilen bir ideolog, Yenikomşuyan is.e fedakâr bir örgüt militanı. 1980 yılında Cenevre'de bomba imal ederken bombanın patlamasıyla kör oldu. ASALAMR, kısa zaman içinde, Batı Avrupa, Kanada ve ABD'deki Ermeni kültür ve dayanışma derneklerini yeniden diriltti ve bünyesi içine aldı. Ayrıca bir dızi siyasi ve ideolojik çalışmalara ağırlık verdi. Ne var ki, Ermeni toplumunun maddi yardımlannın hâlâ esas olarak Agopyan topluyor. Su başını tutmuş olan bu eski yönetici, tehdit ve şiddete başvurarak, ASALAMR'nin güçlenmesini önlemeye çalışıyor. Buna karşılık ASALAMR'nin yayımladığı en önemli belge olan "ASALA Gerçeği" Agopyan'ın tüm kirli çamaşırlarını bir bir ortaya döküyordu: Bu belgede şunlar yazılıydı: • Agopyan, 1982 aralık ayında Atina'da Kuveyt Hava Vollan'nın bir uçağını Abu Nidal adına bombaladı. Karnig Varhadyan adlı ASALA militanı eylem sırasında öldü. • Karlen Ananyan adlı ASALA militanı, Agopyan'ın emirlerine uymadığı için mahkeme edildi, işkence gördii ve öldü. • Örgülün parasına el koyan Agopyan, altın kaçakçılıgı yaptı ve Atina yakınlannda kendi adına iş Teröristleıin 12 yühk kanlı eylem tablosu Ermeni terorizminin son 12 yıllık eylemleri gözden geçirilirken, adam ötdürme, bombalı tehdit ve benzeri saldmlann nedenleri araştmldığında bu dönemler Türkiye'nin iç ve dış politikası, özellikle de Türkiye SSCB, Türkiye ABD, Türkiye Ortadoğu ve Türkiye Batı Avrupa ilişkileri değerlendihlmeli ayrıca Lübnan, lran ve Suriye'deki Ermeni toplumlannın siyasal eğilim ve gelismeleri aynntılı olarak tahlil edilmelidır. Terorizm gibi birçokfaktörün rol aldığı bir ortam, ancak tarihi, coğrafi, siyasal, ekonomik, toplumsal hatta psikolojik faktörlerin aynntılı olarak deşilmesiyle anlaşılabilir bir alan haline gelebilir. Bu ise ancak bir doktora çahşmasmın konusu olabilir. Ama biz, şimdilik böyle bir çalışmaya ancak önbilgi ve ipucu verebilecek nitelikteki yukarıdaki tablonun ilk saptamalarını şöyle özetleyebiliriz: 1 Y1LLAR GEÇTİKÇE: Tablonun birinci ve ikinci yatay kolonları incelendiğinde 7385 dönemi içinde, Ermeni terorizminin 8283 yıllannda zirveye çıktığını göniyontz. Budurumu biryandan Türkiye'nin o dönemdeki içpolitik güçlükleri, biryandan da ASALA 'nın örgütsel ve stratejik sorunlan ile açıklamak mümkün. 2 FRANSA EVSAHlBİ: Ermeni teröristlehn eylem alanlarını gösteren 3. yatay kolona baktığımızda Fransa'yı liste başında görüyoruz. Üstelik yukarıdaki tablo sadece ölümle sonuçlanan eylemleri sımflandırmıştır. Yaralama ve maddi zarara yol açan eylemleri de labloya ekleyecek olsak Fransa yine lis StRECEK m EYLEM SAYIS1 1973 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1 2 FRANSA AVUSTURYA 1 1 1 2 2 YUNANİSTAN AVUSTURYA 3 6 ABD (2) PÖRTEKİZ KANADA BULGARİSTAN TÜRKİYE 6 FRANSA (2) YUGOSUVYA BELÇİKA PORTEKİZ TÜRKİYE 4 İRAN (1) AVUSTURYA (3) VATİKAN İSPANYA LÜBNAN ÜKE ABD NEDEF D D(2) D D D 0(2) 0(2) 0(3) 0(5) G(1) 0(3) G(2) 0(1) 0(3) 0(1) 0: DİPLOMAT Turkiyemndış temsüca*terinde!gdrevl! tüm persomi G: GENEL Ö:ÖZEL Kıyıma, katüama yönel* sakhn &eJ şfftart veya laştere yöneök saMtn bi çok çeşitli unsurlara bağtıdır. i ıne ue J. yutay kolondan şu sonuçlan çıkarabilihz: a) Ermeni terorizmi uluslararası niteliklidir. b) Eylemler daha çok ermeni toplumunun yoğun olarak yaşadığı ülka'enle çerçekleşmektedir. (Fran te başı olurdu, ancak o zaman eylem sayısı 2530 arasında belirirdi. Terorizmin çoğrafyası, kuşkusuz lojistik ve kitle desteği, istihbarat, söz konusu ülke vönetimlerinin Ermeni sorununa yaklaşımlan, kitle iletisim ağının önemi, güvenlik güçlerinin önlemleri gi sa, ABD, Lübnan ve lran) c) Şimdiye kadar üç eylem hariç (tran, Yugoslavya, Bulgaristan) terörist saldmlann hepsi Batı Bloku ülkelerinde meydana gelmistir. ç) Ermeni terorizminin eğrisi son üç yılda Batıdan Doğuya kayma eğilimi göstermiştir. (8284 döneminde Ankara, Burgaz, İstanbul ve Tahran eylemleri dikkat çekiyor.) 3 HEDEFLİ TERÖRDEN KIYIMA: Tablonun son yatay kolonu Ermeni teröristlerin son yıllarda seçilmiş hedeflerden (diplomatlardan) Orlyvari katliamlara, Alfortvillevari kışkırtıcı bombalama eylemlerine, dahası turizm acentesi bombatamak ya da işadamı öldürmek gibi faaliyetlere doğru yol aldığını gösteriyor. Bu eğrinin nedenini de ASALA 'nın mantıksız ve siyasi temelsiz, askeri eylem stratejisi ile açıkiamak mümkün. On yıllık hedefli terör (7383) amacına ulaşamamıştır. Artık amaç sadece silahlı propagandaya dönüşmüştür. 4 İİİRALIK KA TİLLER ÇETESİ: Sonuç olarak Ermeni terörist örgütleri, kendilerinin iddia ettikleri gibi FKÖ ya da İRA gibi kitle desteğine sahip ve ulusal kurtuluş savaşı verdiklerini belirten örgütlerin tutarlılığına, disiplinine ve eylem yöntemine kumluşundan bu yana hiçbir zaman kavuşamamıştır. ASALA, kimi zaman Abu ÎSidal'ın, kimi zaman da Suriye ya da Libya istihbarat örgütlerinin elinde ve emr'mde bir kiralık kaüller çetesi durumuna düşmüştür. FRANSA (2) İSVİÇRE HOLLANDA FRANSA