Katalog

CUMHURİYET/8 HABERLERİN DEVAMI WLUL1984 UĞUR MUMCU (Baştaraft 1. Sayfada) GOZLEM Sîgarasız (Baştarafı 1. Sayfada) 70'lık yenı rakı ıse 1000 lıradan 1100 lıraya çıktı Kuçuk rakı 60 lıra zam görurken, buyuğun tıryakıye yenı yuku 100 lıra oldu, böylece buyuk rakı almak daha da avantajlı oldu Kuçuk Altınbaş rakısı 675 lıradan 750 Iıraya, büyuk Altınbaş 1325 lıradan 1450 hraya yukseltıldı Küçuk Votka 450 lıradan 500'e, buyuk Votka 900'den 1000 hraya ulaştı. Tekel Genel Mudurluğu'nden yapılan açıklamaya göre, 30 cc'lık Tekel bırası 40 lıradan 50 lıraya, 50 cc'lık bıra 60 lıradan 80 hraya, 1 fıçının lıtresı 60 lıradan 100 hraya çıktı 2 bın lıraya satılan Ankara Vıskısı 2500 lıra oldu, lıkör ve kanyak ve dığer ıçkı türlenrun yenı fiyatları şöyle • Tabıı Kanyak 20 cc'lık 420, 35 cc'lık 650, 70 cc'hk 1275, Kalıte Kanyak 1450, Vermut 70 cc'lık 350, Moka Kahve Lıköru 50 cc'hk 650, Bındalh 50 cc'hk 650, 1 sınıf hkörler 50 cc'lık 650, 2. sınıf hkörler 50 cc'lık 550, Cın 35 cc'hk 630, 70 cc'lık 1235 fspırto türlenne yapılan yenı zamla 35 cc'lık saf ıspırto 690, 70 cc'hk 1320, tuvalet ıspırtosu 50 cc'lık 500, yakılacak ıspırto 70 cc'hk 275, 100 cc'lık 275, dokme 275 hra oldu Ithal malı sıgaralardan Marlbora, Kent, Palmall, Parlıament, Wınston, Camel, Salem, Dunhıll, Rothmans, J P Specıal, 450 hraya, H B Crown fîlter, Ertne, Topkapı Efes, Lord 425, Samsun 216, Mılde Sorte ve GauJoıses Caporal 375 hradan satılacak Ham tuzun flyatı yüzde 66 zamla 3 lıradan 5 lıraya yukseltıldı Çığ çekırdek kahve, puro ve Tekel'ın urettığı şarap fiyatlanna zam yapılmadı "Zamlar belli oldu, olmadı" denırken, bazı bayıler dün akşam satışa başladılar Ancak kımı, kulaktan dobna bdgı yuzünden "islemeyerek" kımı de, "binu isteyerek" farklı fıyatlardan Tekel maddesı sattı Cumhunyet muhabırlennın bazı ba>ilerdekı gözlemcıler ve akşam sıgaraıçkı satın alan yurttaşlarla konuşmaları sırasında, 140 ya da 150 lıradan Samsun Maltepe, 1250 lıradan büyuk rakı satıldığı ortaya çıktı Zamlan "resmen" Mahye ve Gumrttk Bakanı Vural Ankan açıkladı Dun sabah kendısıne zamlan soran gazetecılere "bilmiyormuş" gıbı davranan Ankan, kendüenne Maltepe sıgarası da ıkram etmıştı Gazetecılere "zamsız sigara" ıkram eden Arıkan, 28 aralık 1983'te Özal Hukumetı'nın ılk Tekel zammı yapıldıktan sonra tıryakılere "hiç olmazsa bir teselli" veren bır açıkJama yapmış, "Bu yıl sonuna kadar bır daha Tekel zammı olmaz" demıştı Ankan'ın o gunku sözlerı 1984 yılı ıçın "soz" kabul edıldığınde, Bakan'ın vaadı ancak 9 ay dayanabümış oluyor Ya da Ankan "yıl sonuna kadar" deyıp, 1983 28 arahğından 1983 sonuna kadarkı sureyı kastetmışse, sözunu tutmuş oluyor ULAŞTIRMA Ulaştınna Bakam Veysel Atasoy devlet demıryollan ıle denız yollannın taşıma ucretlerıne zam yapmayı duşunmedıklennı açıkladı tstanbul Otomobılcıler ve Şoforler Derneğı Genel Sekreterı Nurkan Guvenilir, akaryakıt fıvatlanndakı son artışlardan sonra yenı bır zam ıstemınde bulunmayacaklannı belırttı Guvenılır, ekonomık koşulların oldukça ağırlaştığı ulkemızde taksı ve dolmuşlara yapılacak yenı bır zammın muşten kapasıtesını azaltacağını belırterek "Benzin zammını karşılamış dunundsyız, yeni bir zam ıstemeyeceğız" dedı SODEP'İ> TEPKİSİ SODEP Genel Sekreter Yardımcısı Naıl Gurman, son zamlar uzenne dun yaptığı açıklamah da, yapılan zamlann alkın geçım dırencını kırdığını ve vatandaşı ne yapacağını bılemez derecede şaşkına çevırdığını so\ledı. Gurman "ANAP, ulkemizı okumak ısteyen çocugunu oldurecek kadar bunalıma duşen babalar ulkesı balıne getinneyı başarmıştır" dedı Kararname île dış politika olur mu? (Baştarafı 1 Sayfada) olaylardan "habersiz" bırakıldıkları, bızzat bakanların açıklamalannda var Bu tutuma gerek ANAP grubunda, gerekse hukumet ıçınde ö> le sık rastlanıyor kı, Devlet Bakanı Yılmaz'ın dün kürsude sö>Iedığı bu sozlerden sonra, bır mılletvekılı "'Ne olacak, bunun için de bir kararname çıkarbranız, olur biter" dıyerek yennden bağırdığı duyuldu Ashnda ıçerde ve dışarda Özal hukumetının uygulamalannı özetleyen bır sozdu bu ABD Temsılcıler Mechsı'nde Ermenılerle ılgılı alınan kararlann Millet Mechsı'nde "Gend goruşme açılmasına gerek duyulmayacagf' daha dun sabah anlaşılmıştı Başbakan özal'ın, partısının grubunda yaptığı konuşmaya şöyle bır göz atın, bu konuyla ılgılı göze batan bır satır görmezsınız Doğnıdan söylenmış tek bır cümle yok. Devlet Bakanı Yılmaz, konuşmasında gerçı "Karar Turk milletini yaralayıcıdır, karar yururluk kazanırsa \BD ile ilişkiler telafısi ımkânsız bir biçımde zedelenebılır" dedı.ne var kı, bu yönde kullandığı her cumleden sonra 'ama" dıyerek "beklemenin daha doğnı olacagınf'dıle getırdı Nfechs kulısmde dun dolaşırken rastladığımız bazı bakanlarla sohbet ederken aktardıklan hava da zaten buydu Hükümettekı havayı şöyle özetlemek mümkün "Dış politika şu anda Turkiye'nın gundemındeki bir nnmsralı sornn degüdir. Bu hukumete gelirken, bir nnmaralı sorun olarak ekonomik meseleleri saydık. Bugun dış politikada bir sorunla karşı karşıyayız. Ama daha karar henuz bağlayıcı degil. Kaldı ki, eger şu anda biz bir onlem almaya kalksak, Kıbns meselesi var. Kıbns bizi sınırtıyor. Ayrıca, geçırdigımız bir ambargo uygulaması var. O da bızi sınırhyor. Onun içın karann lam gerçekleşmesini bekleyelim, değısmesi ıhtimali her an var". Duşunce çok açık, "Amerika'ya karşı biz ne yapabiliriz ki?.. Hele ekonomik açıdan bir guçlenelim, bakın sonra neler yapabilırız." tşte, bu mantığa dun gerek Halkçı Partı Genel Başkanı Necdet Calp, gerekse Mılhyetçı Demokrası Parüsı Başkanı Turgut SunaJp çok net bır dılle karşı çıktılar "Bağımsız dış politika" ısteklennden tutun da, "Amenka tarafından Turk iaribıne ve devlet butunluğune karşı siyasi tecavuze" kadar uzanan her turlu tepkı gösterıldı Ve gerek Sunalp, gerekse Calp bır yıllık parlamento dönemı ıçınde dış pohtıkada muhalefet adına en ıyı konuşmalan sergıledıler Ama özaJ hükıimetı kararh, önce "beklemeye" kararh, ardından da, ıç ya da dış olsun, çeşıtlı konuları "kararname ile çozme" tavnnı Özal hukumetı ınatla sürduruvor Dış pohtıkada "kararname çıkartmak" ışın belkı esprısı, ne var kı, bugun ızlenen tutuma oldukça denk duşuyor MUSTAFA EKMEKÇİ ANKARA NOTLARI İsmet, ışte Mustafa Kemal'ın hemen yanıbaşında Ismet Paşa, Lozan'da Turk Delegasyonu Başkanı Ismet Paşa, ışte Başvekıl Ismet, ışte ıkıncı Cumhurbaşkanı Ismet Inonü, ışte Muhalefet Partısı lıderı Inönu, ışte 60 yıllarında Eaşbakan, ışte 6O'lı yıllann Başbakanı Ismet Inönü, ışte meclıs kürsülerınde demokrasıyı devietçılığı, laıklığı savunan Cumhurıyetımızın kurucusu Ismet Paşa O'nun ıçın "son Osmanlı Paşası" dıyenler çok yanılırlar Ismet Inönu, "son Osmanlı Paşası" değıl Osmanlı devletını yikıp, yerıne bır Cumhurıyet kuran kuşağın ılk generallenndendır Önce bağımsız bır devlet kurmak, sonra daçağdaş atılımlarla toplumun yaşam düzeyını yükseltmek, kurtuluş savaşı onderlerının tutkulanydı Inönu, sıyaset yaşamına, Edırne'de Ittıhat ve Terakkı örgütune gırerek atılmıştı 31 Mart gencı ayaktanmasını bastıran Harekât Ordusu'nda, ötekı Ittıhatçı subaylarla bırlıkte görev alan Inönu, ölümune kadar dın sömurusune karşı savaşmış, Ataturk ıle bırlıkte laıklık ılkesını Cumhunyet'ın temellenne yerleştırmıstır Bugun Ismet Inonü'yu anarken O'nun yaşam boyu savunduğu laıklık ılkesının ne durumda olduğunu da sormak zorundayız Soımazsak, anısına karşı büyuk saygısızlık yapmış oluruz Çunku, Inonu gıbı buyük adamların sergılerı, yalnızca fotograflarının duvariara asılmasıyla değıl, bağlı bulunduğu, savunduğu duşunce, ınanç ve ılkelerın yaşatıiması ıfe açılmış ve yaşatılmış olur Bugün Ismet Paşa nın fotoğraflan duvarlarda yaşamı boyunca savunduğu laıklık ılkesı de ayaklar altmdadır Inonu, tıpkı otekı Ittıhatçılar gıbı "ıstıbdat" adını verdıklerı baskıcı rejımı yıkmak ve "devletı kurtarmak" ıçın yola çıkmıştı Inönu'yu Mustafa Kemal ıle bırlıkte Ulusai Kurtuluş Savaşı'na götüren bılınç, taşkın yurtseverlık duygulanridan kaynaklanmaktaydı Bu duygu ve bılınç, Harekât Ordusu ıle noktalanmadı, baskıcı yönetıme karşı savaşmak 31 Mart gencı ısyanını bastırmak, daha sonra emperyalızmın saldınsına uğrayan topraktarı kurtarmak bu uğurda halıfenın ıdam fermanını boynunda taşıyarak ulusat dırenışı örgutlemek ve butun bu savaşların sonunda bağımsız, laık, ulusçu, halkçı, devletçı ve devrımcı bır Cumhurıyet kurmak "Osmanlıpaşası" ıle "Ataturk generalı" olmanm ayırt edh cı özellıklerı ışta bunlardır Inonu'nun devletın temelıne yerleştırmeye çalıştığı ılkelerden bırı laıklık, ötekı de devletçılıktı "Geçen on senede hıssı selım ıle temız vatanseverlık, ıktısadı hayatta devletçılık sıyasetını bıze kendılığınden yerieştırdı" dıyor 1933 yılında Kadro dergısıne yazdığı başyazıda Okuyalım, dıyor kı Turlü krızlerden dolayı, en serbest nıce muesseselerı, senelerden berı, sert fırtınalara karşı tutunduran devlettır Tıcaret gıbı en serbest sahada, dar vazıyete düşen tüccartan (mesela tutun tuccarlarını) korumak ıçın, hükumet geçen senelerde hususı tedbırler almıştır Inhısarlar, her sene hasat zamanında pıyasaya mudahale ederler Ve bır sene "devlet ınhısarı" ve 'devletçılık"aleyhıne hayaller kuran nıce muteşebbısler görmuşumdur kı, mevsımınde ınhısarların pıyasaya mudahale etmesı ıçın butün ıdraklerını seferber ederler (Kadro aylık fıkır mecmuası, Sayı 22, S5) Ataturk'un kendı ellerıyle yerleştırdığı Inönu'nün bütün yaşamı boyunca üzenne tıtredığı "devletçM" bugün ne durumdadır? Inönu'yu anarken bu soruyu da sormak gerekır Inönu'nün ölümunden bu yana laıklık buyuk yaralar almıştır, devtetçılık neredevse suç sayılmaktadır Halkçılık ve ulusçuluk, çoktan unutulmuştur, "devnmcılık" ıse "mkiap" sözcüğü ıle değıştırılerek sözluklerden bıle çıkanlıp atılmıştır Inönü/'SonOs/nan//Pasas/"değıl Ulusai Kurtuluş Savaşı ve Atatürk devnmlerı surecının örnek alınması gereken bır "Cumhunyet generalı"yü\ Bu nıtelıklerı ıle "devlet adamı" olarak adını tarıhe altın harflerle yazmıştı Ulusai kuruluş bılıncı, devletçı, halkçı, ulusçu ve devrımcı bır devlet ve demokrası anlayışı Inönu'nün kışılığı ıle butunleşmış ınanç ve ılkelerdı Bu ınanç ve ılkelerın, bugun ne ölçude yaşatıldığını sormak Inönu'ye saygının gereğıdır Sergıyı gezerken, Ismet Paşa'nın ses bandından venlen konuşmalannı da duyuyorduk Ancak salondakı uğultudan Inönu'nün sözterını anlayamıyorduk Sergıde "acaba" dıyordum, Inönu, bugun sağ olup da şu olup bıtenlerı görse ne derdı? Laıklık ılkesının ne hallere düşurüldüğunu gorunce kımbılır nasıl öfkelenırdı7 Devletçılık ılkesının yokedılmesı ıçın yapılanları görunce neler söylerdı 7 ABD Temsılcıler Meclısı nın Ermenılerle ılgılı kararını duyunca kımbılır nasıl kukrerdı? Yenı bır dunya kurulur, Turkıye de bu dunyada yerını bulur Ataturk ve O'nun en yakın sılah ve ınanç arkadaşı Inönu'yu her gündaha çok artan saygılarla anıyor, Cumhurıyet tarıhı ıçındekı seçkın yerını ve doldurulmaz boşiuğunu bugün çok daha lyı anlıyoruz Türk Dilini Özleştirenlere Selam! Inönu'nün, Başbakan olduğu yıllarda bır kısa sure Mıllı Eğıtım Bakanlığı da var 9 Ocak 1929'dan, 26 Şubat 1929'a dek surerbu O yıllarda, "TurfccesozAA"hazırlıklannagırısılır Bılım adamlan ögretmenler toplanır, Ismet Paşa, onlara ılgınç bır açılış konuşması yapar, "sozluk" yerıne, soz>r/faö/"nı kullanmaktadır Bellıdır kı, Osmanlıca sözcuklere Turkçe karşılıklar aranmasına o yıllarda başlanmış, "Dıl Demeğı' adıyla bır dernek de kurulmuştur Ismet Paşa'nın konuşmasında, Turkçe sözcukler aranırken henuz bocalandığı anlaşılıyor Bu sozcuklerın yerlerıne şımdı, daha tutmuş olanları bulunmuştur Konuşmayı "Cumhurbaşkanlan, Başbakanlar ve Mıllı Eğıtım Bakanlarının Mıllı Eğıtımle Ilgılı Söylev ve Demeçlen" kıtabından aldım Bazı sözcuklerın karşılığına da, bugun tutmuş olanlannı ben yazdım Şöyle dıyor 17 Şubat 1929 gunku konuşmasında Ismet Paşa "Ûnlü efendıler, Türkçemızın sozkıtabı (sozluğu) bızım çok yuzlukten (yuzyıldan) ben sezdığımız bır eksıktır En nıhayet bu eksık de tamamlanmak ıçın Cumhunyet yaşayışına kavuşmayı bek/emıştır Acı ıle anmalıyız kı, şımdıye kadar dılımız, sınırları açık bır yurt kalmıştır Bu yurdun ıçıne gırmek suçsuz bır dalış ıdı Daha fena ve acıklı olan, vatan çocuklannın bu dalmayı kendılennın arayıp ozlemesıdır Bır dılın sımn sozkıtabı ıle çevnlıp çerçevelenır Yüce toplanmanız (toplantınız) dılımızın sınınnı çızmek, onu zorlamaktan korumak ıçın kurulmuştur Toplanmamızın soyleşmesıne başlamadan evvel sıze, oz olarak ıstelenmızın (ısteklerımızın) ana çızgılennı saymak ısterım. Türkçenın sozkıtabı medenı bır mılletın umumı yaşayışındakı bütün sozlerı derlemekle kalmayacaktır Asıl değimlı olan (değınılmesı gereken) nokta, ekım (ekın , kultur) yaşayışının butun ıstelennı duzeltıp doyurmasıdır Bunun ıçındır kı dıl derneğımızın tutumu, pek doğnı ve vuruşlu olarak, buyük bır enşkın dılın, buyuk bır sözkıtabındakı butün sozlerı, dıyelım kı bütün anlatışları Turkçeye geçirmek tutamını (yolunu) bulmağa yonelmıştır Bununla biz ıkı ışlemeyı (ışlemı, ışlevı) bırden sağlamış oluyoruz Bırıncıleyın, daha ılk kurumda dılımızı engın bır duze (duzeye) genışletmış, ıkıncıleyın medenı bütun anlatışlara tam denk gelecek sozlen dılımızde durgulamış (gerçekleştırmış) olacağız Daıma aynı anlatışa karşılık olacak sözlerı, ılk önden bıze alışılmamış bır ışletı verse de, pek az zaman sonra, tadımıza uygun, hele durgulu olması ıle, yennden oynamaz bır yüz olacaktır Sozkıtabı btrleştırmesınde dıl derneğı, ıstılah dedığımız aynm sözlenne çeşıt gıdeklenn (kılavuzlann) ışedınenlen yardımı ıle varlamağı (oluşturmayı) hem saygılı, hem yakışık alır bır gıdış saydı Duşunüşun vuruşlu olduğuna sarsı gostenlemez Her yuze bılgının ışedınenlen kendı gıdeklerıntn dıleklerını dışandakılerden daha ıyı sezebılırler, hele onlann bılgı benlıklerının ınce duyguları, hem anlatışa, hem söyleyışe, tatlı gelen uyguyu (uyumu) daha ıyı seçebılırler Biz ışedınenlerımızın (uzmanlarımızın) öğretme yorgulannı (cabalarını) kendı öz yaşayışlarının ve devlet duzenındekı duraklarının gereklerını tartabıfınz Fakat demekte çalışan her arkadaş aynı bulunumdadır (durumdadır) Dılımızın varlığını korumak sevgısı, ışte yalnız bu ışletıdır kı, sınırlenmıze güç, çalışmamıza zevk verecektir Efendıler, Bundan sonra sızın bakışınızı pek değimlı olan öbür noktaya çelmek ısterım Sözkıtabının vahanması (oluşturulması) nıhayet bır yılda bıtmlmek gerektır Bu gerek üzerınde ne kadar kalınsam azdır Türk dılının sözlenne şımdıye kadar alışılandan başka biçımde yüz venrken eğer anlatışları bıran evvel durgulamazsak dılımız çok tehlıkelere açık bırakılmış olacaktır Yazh lışı Turk harflerıne uymayan, bırçok sozlen bırakmak ezımınde kalan ıstelı, kendı ekımıne ve tadına göre, söz bulmağa ve yaratmağa hak kazanmış oluyor Bu bulunumun süreklılığı az zamanda dılımızı, eskısınden başka yönlerden, ayrıca dolaş ve kaplayışa açık bırakmış olacaktır Eskı Şark sozlennın kaplayışından kurtulmadan yenı Garp sozlennın duşuncesız ve olçüsüz dalışına uğrayacağız Bunla Türk dılı Turk ekımlennın çevresınde, yabancı ağlar ıçınde boğulmuş, oturüsu ıle (dolayısıyla) kısır kalmış, tohum beneklerıne dönecektır " Paşa, konuşmasının sonunda da şoyle dıyor ' Bu yayılışımla sakınılacak köşelere ışaret koyduktan başka, kıtabımıza çabuk vahık venlmesındekı değımı kabanntı ıle (abartarak, mubalağa ıle) gostermış oluyorum " Daha sonra tartışmalara gecılıyor Ismet Paşa'nın konuşmasını, dıl çahşmalannda geçırılen sıkıntılan, harcanan çabalan göstermek ıçın verdım Inönu, kuşkusuz Ataturk'un başlattığı bır devrımın, dıl devrımının harf devrımınde olduğu gıbı savunuculuk orneğını verıyor Bu çabalar olmasa, dılımızdekı arılaşma, ozleşme gunumuze dek canlı gelebılır mıydı? Dılımızdekı Osmanlıca sözcukler şımdı ona ınatla kullanmak ısteyenler buiunsa bıle, ölu sözcukler olarak sırıtıyor Mustafa Kemal'ın, Türk dılının ozleşmesıne gınşmesını Yalçın Kuçuk, "Aydın Uzenne 7ez/er"ınde, Turk aydınındakı asagılık kompleksınm yenılmesıne de bağlıyor Şoyie dıyor Yalçın Kucuk " Türk aydınının pek sevdığı Koçı Bey nsalesınde Turkler, çıngene ve ağdacılarla bır sayılıyor Işın aşağılık kompleksıyle ılgılı yanı ayn llerde uzun uzun ele alınacak ve ön plana çıkarılacak Şu gorüluyor Türk aydınında ve Turk halkında aşağılık kompleksı olduğu muhakkak Açık veya kapalı, bunu herkes kabul edıyor Mustafa Kemal'ın Türk Tanh Tezı ıle Guneş Dıl Teonsı, bunlar Aydın Uzerıne Tezter'ın daha sonrakı kıtaplarının konusu Bu kabule dayanıyor Kabul ve kabulde ıttıfak var Fakat nedenı konusunda goruşler aynlıyor Ele alınacak "(Yalçın Küçuk, "Aydın Uzerıne Tezler" 18301G80, bırıncı kıtap, s 108, "Tekm Yayınevı", Istanbul) Bugun dıl bayramı Türk dılının ozleşmesıne katkıda bulunanları emek verenlen saygı ıle selamlıyorum Genel görüşme reddedildi (Baştarafı 1. Sayfada) şımıza kadar uzatılmaktadır. Olaya akıl, mantık ve izana sığmayan yenı boyut kazandırmak istenmektedır. Bu metinierdeki buyuk bır \alan da, senelerdır sozde soykınma uğratılan bir buçuk milyon ınsandan soz edilmesidir. Tum tanhi belgeler bu rakamın 1.3 milyon olduğunu ortaya koymaktadır. Aynca, Ermenilerin bır bolumu Rus ve Fransız ordulanna kaülarak Osmanlı ordusuna, bu arada kendi vatandaşlanna karşı savaşmışlardır Bu savaşlardakı Ermeniler de bu rakamlarda yeralmaktadır. Halbuki 1. Dunya Savaşı ile İstiklâl Savaşı arasındaki kayıplarımız 2 milyonu aşıyor. Bu şehiüer, insan değil mıdir, bunlann hesabını kım verecektir." Devlet Bakanı Yılmaz, cumhurıyetımızın kımseye verılecek en ufak bır hesabı kalmadığını belırterek, yalan ve ıftıralarla dolu bu kararlann Senato'da kabul edılse dahı ve de >önetım ıçın bağlavıcı olmayacağı duşunulse dahı Türk mılletı ıçın uzucu olduğunu yıneledı Bakan 24 nısan gununün yasalaşmasını da gözönunden uzak tutmamak gerektığını söyledı Mesut Yılmaz, karar taslaklarının ABD mechslenne 1 yıl önceden sunulduğunu Turk hukumetının zamanında gereklı gınşımlerı yaptığını bu önerılerın yasalaşması durumunda, teröru teşvık edeceğım ve toprak butunlüğümuze yöneleceğımn vurgulandığını anlattı Yılmaz sözlennı şöyle sürdürdü "Maalesef ABD yonelimi dostluk ve ışbıriığıne onemi vurgularken, seçım sathında bazı kooulan engellejememıs, yeterli çabayı gosterememiştır Ambargo, Kıbns, asken yardım oranı gibi Turkıye'ye surekli cephe alan Kongre'nin bu tutumuna ne yazık ki esefle şahıt oluyonız. Aydınlalma gırışımlerimız aralıksız suruyor. Dışışlerı Bakanımız ABD'nin Ankara Buyukelçisi ile ABD'deki buyukelçımız de yonetımin ust duzeydekı gorevhien ıle surekli temastalar. Bu temaslarda belırülen duşunceler malumunuz, duyulan ınfiaj açıklanmıştır. Hukumet bu kararlann bir takım yanlış yollara sevkını goz onunde tutarak gelişmeleri soğukkanlılıkla degerlendırmektedir. Bu gelışmelerın ABD'deki seçımlerden sonrakı gırecegı mecrayı beklemekte yarar goruvorum. Muttefıklerle ilışkıienn bozulmasına Batı camiasından kopmasını amaçlayan teror odaklanna hızmel edılmemesi gerektiğıni takdir edeceksinız. Ancak Turkiye'nın de muttefiklerinden bazı şeylerı beklemek hakkıdır. Hukumet gereken onlemlen basırelle almayı asla ıhmal etmeyecektır. Son aşamaya ulaşmayan kararlann rencide edıcı nıtelık taşıdıgı açıktır. Bu tepkıyı pa\lasmamak mumkun degildır. Ancak me\cut durumu soğukkanlılıkla goturmek zorundayız. Henuz jasal açıdan vonetimi baglayıcı nitelik kazanmamıştır. Degerlendirmek için gereklı tum ıınsurlar ortava çıkmadı Beklemeden >apılacak girışımler sakıncalı olabılır. Bu asamada hukumetımiz, larihi boyunca, onuruna hayatından çok deger vermiş asil milletımizin onunınu rencide edecek biçbır girişıme musaade etmeyecektir. SUNALP: TÜRKABD tLİŞKİLERt GOZDEN GEÇtRİLMELİ MDP grubu adına konuşan Genel Başkan Turgut Sunalp, Amerıkan Kongresı'nın bu düşmanca hareketlennın karşıhksız bırakılamayacağını behrterek, "Turkiye ABD ile ilişkilerini gozden geçirmek mecburiyetindedır" dedı Sunalp, hükumetten Kuzey Atlantık Konseyı'nde bakanlar sevıyesınde bu vahım gelişmeleri ortaya koymasını, sıyası duşmanlıkla askerı ışbırhğının bırarada gıdemeyeceğını, Amerıkan asken varhğma Turkıye'de son vermek ıstemedığımızı, butün gehşmelerın mesuh>etının Amerıka'yı Turkıye aleyhıne sürukleyen Yunanıstan'a aıt olacağmın açık bıçımde ıfade edılmesını ıstedı Sunalp, bu çırkın sıyası tecavuzler karşısında yekvucut olan TBMM ve Turk mılletının alacağı tarıhı kararla mCtecavızlere hakettıklerı cevabın verıleceğını ve duyulan derın nefretın butün dunyaya ılan edıleceğını bıldırdı Hukumetın bu >olda alacağı her turlü karar ve tedbırın arkasında da olacaklannı anlatan Sunalp, Turk devletının buyuklu ğune ve tanhıne vakışır şekılde tutum almak zorunda bulunduğunu, ABD Kongresı'nın bu duşmanca hareketlennın karşıhksız bırakılamayacağını söyledı ABD Kongresı'nın dostluk, ışbırlığı ve ıttıfak ruhuna ağır bır darbe ındırdığını, Turkıye'ye karşı hasmane bır karar aİdığını vurgulayan MDP Genel Başkanı, "bunu şiddelle ve nefretle reddediyoruz" bıçımınde konuştu ABD Kongresı'nın bu sorumsuz davranışının ılk olmadığını kaydeden Sunalp, 1975 vılındakı ambargoyaı ve Kıbns meselesınde taraf olarak Rumların yanında yer alınışını aynntıh bıçımde anlattı Ermem soykınmınm tarıhı bir yalan olduğunun yabancı belgelere dayanılarak ıspatlandığına dikkat çeken Sunalp, 1915'dekı gehşmelen de anlattığı konuşmasında, "Biz tarihe sapık, ınsanlığa sapık, ve hur dunya için tehlikeli olan bu imajı silmek için gayret sarfetmeliyiz. Mucadele etmeliyiz. Bilhassa muttefiklenmize taribi bakikalleri anlatmalıyız" dedı TurkAmenkan ılışkılerındekı kesıntı ve soğuklukların kaynağının daıma Yunanıstan ve onun tahrıklerı olduğunu belırten MDP Genel Başkanı Johnson mektubunun ve ambargonun Kıbns ıle ılgılı olduğunu, nefret uvandırıeı kararlann arkasında da KıbrısYunanıstan ve onlann Turkıye aleyhıne oluşturduğu mılletlerarası husumet cephesının parmağı bulunduğunu sövledı Sunalp sözlerını şöyle tamamladı "Amaçlan Turkiye'yi Batının dışına ıtmek sureüyle Batının asken ve ekonomik ımkânlannı arkasına alarak Turkıve'ye karşı emellennı gercekleşürmeye çalışmaktır. Turkiye bu oyunu bozmalıdır. Amerıkan Kongresı husumet ıle ıttifakın birarada gitmeyeceğını bümelıdır. Amerikan ıdaresı meseleyı kendi kongresi ile halletıneiı, açıkiıga kavuşturmalıdır. Amenka karannı vermeli, tercibını yapmalıdır. TurkABD ılışkilen ve ıttifakı Yunan veya Ermeni lobisının ipotegi altında yaşayamaz." CALP: TAM BAĞIMSIZ BİR DIŞ POLtTİKA HP grubu adına konuşan Genel Başkan Necdet Calp hukumetın ulusumuzun onur.ve çıkannı koruyan şahsıyeth b t dış politika gelıştınp uygulamaktan kaçınmamasını ısteyerek "Bugunku mutereddıt balınizi bırakınız. Tam bağımsız bır dış polıtikada sızuıle beraoer olacağız" dedı Calp, her turlu ekonomik ve askerı ilışkıienn venıden gozden geçırılmesının zamanı geldığıne ınandıklarını kaydederek, "Turkıye tam bağımsız bır dış politika ıziemelıdır. Mısakı müh' hudutları içınde kımseye verilecek bır odun olmadığını butun dunyanın bilmesini isteriz" bıçımınde konuştu ABD yasama mechslennın Ermenılerle ılgılı kararlarının bu devletın yasama organının sorumsuz davranışının somut bır belırtısı olarak tanhe geçtığını belırten Calp, bu kararların ıttıfak ılışkilen ne zarar verme>eceğının duşunulmeyeceğını söyledı Calp şöyle devam ettı "ABD, ulkemize karşı bır politika degışıkhğı mı duşunmektedir? Ortadoğu'da venı muttefikler mi aranmaktadır? Bu politika Rusya'ya mı yoneliktır? Olaya doğnı teşhis koyabilmek ıçın bu konulann genel goruşme çerçevesinde enıne boyuna tartışılmasını zorunlu goruyoruz. TurkABD ılişkıleri geçmişte bir kaç kez ciddı knzlere suruklenmış, bozulan ılışkılerin tamiri ıçın buyuk çabalar barcanmıştır. Bu krızler Turkıye yonunden ABD'ye karşı guvenı temelinden sarsan bir nitelige donuşmuştur." TEPKtLER Başbakan Turgut Ozal, ANAP Grubunun genel goruşme ıstemıne karşı çıkışının partılerarası dıyaloğu bozacak bır tavır olmadığını söyledı Ozal TBMM'den ayrılırken, ABD Kongresı'nden haber ahnıp alınmadığının sorulması uzerıne, "Bana bir şey gelmedi, ama ıyiye gidiyor" dedı MDP Genel Başkanı Turgut Sunalp, genel goruşme onerge sımn ANAP Grubunca reddedılmesı uzenne, "İktidar partısının bu tutumu, demokretik parlamenter rejımın ılkeleri ile bağdaşmamaktadır" dedı ANAP Grubunun bu tutumuyla partıler arasındakı dıyaloga darbe ındırdığını ılen surdu HP Gener Sekreterı Aydın Guven Gurkan da, daha sonra toplanan HP Grubunda yaptığı konusmada, Hukumetın ve ANAP Grubunun Mechs'tekı tutumunun gorulmemı? bır sorumsuzluk örneğı olduğunu ıle rı surdu, "Huzur duyarak protesto ediyorum" dedı ANAP GRUBU (Baştarafı 1. Sayfada) ABD'nm tutumu konusunda HP'nın genel göruşme ıstemının görüşulduğu ve oybırlığıyle reddedıldığı ANAP Grubu'nda ko nuşan Başbakan özal, 4 yıl sonunda gehşmış ulkeler arasına gırmeye namzet olacağımızı, 10 yıl sonra da sayıh ulkeler arasına gıreceğımızı söyledı Dış ılışkılerde fazla heyecanın tyı olmadığını belırten Özal, "Fazla heyecanlı bır donem sonunda ortaya çıkan 67 e>lul hadiselen, Turkiye "nın basına çok ış açmış ve dış itibanmızı uzun yıllar zedelemiştir" dedı Kendısının ve mılletvekıllennın, tatılde seçım bölgelenndeki mcelemelennın sonunda çıftçüeruı hukumet ıcraatından kesınJıkle memnun olduklannın görulduğunu hatırlatan Ozal, "Ekonominin esas kıstası milii gelir artışıdır. Geçen >ıl yuzde 3 olan raıllı gelir, bu yıl yuzde 5.6 civarındadır. Sanayı ureümınde de artış cıddıdır. Bunun nişanesi olan elektnk uretımı geçen yıl ocak eylul arasında yuzde 4 iken, bu yıl yuzde 10.5 olmuşlur" dedı Konuşmasının başında 6 Kasım seçımlerınde önce TV'de vapılan açıkotumm bandını dınledığını, mılletvekıllerının de bunu dınlemelennı ısteyen Başbakan şöyle devam ettı "Bu açıkoturumda ne dedıysek, ışimizin zor olduğuna dair tum bügüen açık açık vermışsek, bugun de aynı konuları saptırmadan soyluyonız. Onumuzdeki 5 yılın en kotu 5 yıl olduğunu anlatmaya çalıştık. Hadıseler de benı dogruladı. Bızım ıcraatımız politık sonuçlar vermeseydı, mevcut tepkıleri çok daba ağır hissedeceksiniz. 25 Mart seçımlcnnden sonra, seçım sonuçlannı bekleyenlenn olduğunu soylemiştım. İçerdekı partıler labanı kaybedince, dışardakıler de umduklarını bulamayınca ANAP içindc muhalefet yaratacaklar dikkat edın, demıştim. Grubumuzdakı normal eleşünler buyutulerek, olmayanlar da »armış gibı gosterilerek ıçımızde muhalefet var gıbı gostenlıyor. Ama, ben bızim bu tuzağa duşecegimize ınanmıyorum Sıze 4 ogudum var, millet ıçınde konuşurken dıkkatlı olun. Hoşgorulu olun, sabırlı olun. Aynı tavadan çıkmadık. İçimızde farklı goruşler var. Aklıselim ile tartışıp muspet sonuçlara gıdenz. Onemlı olan zikzak vapmadan doğnı bildığimiz yolda gılmemizdır. Bu yolda gıtmeye bakkımız var. Bize bu emanet 5 y ıllığına verildı. Biz de 5 vıl ıçinde sonuca ulaştınnz demışük. 1982 sonlarına doğru, doğnı poiinkalardan zikzak, tşın rayma oturmasına engel oldu. Bu dengeler çok hassastır. Bızım pounkamız doğnı oldugu ıçın ıhracalı yuzde 30 arttırdık Hızla deger kazanan dolara ragmen bu kıvaslamayı raarkla, frankla yaparsak artış hızı daha yuksek olacaktır." Başbakan Özal'ın da genel göruşme açılmasına karşı çıkması uzerıne grupta yapılan oylama sonucunda Meclıs'te genel goruşme açılmasına ret oyu ven(mesının oybırlığı ıle kararlaştınldığı bıldınldı Başbakan Turgut Ozal, grup toplantısından sonra gazetecılenn soru»u uzenne ABD'den gelen bılgılere gore durumun ıyı gıttığını belırterek, "Kesin olarak bunu soyleyemem, ama gayet musaıt gözukuyor" dedı Başbakan Özal, bır başka som uzenne ABD Temsılcıler Meclısı'nden Ermenı Anma Gunu konusunda karar çıkmasının beklenmedığını tekrarlayarak, "Şu anda yuzde 90'dan fazla ihtımalle çıkamavacagı gozukuyor, ama hıç belli olmaz. Genel gonışme açılmasına luzum yok. Konuyu fazla buyutmenın şu safhada bır yararını gormuyorum. Ama ılerıde şartlar değişırse bakarız" şeklınde knnuştu HP GRUBU (Baştarafı 1. Sayfada) beklenırken, Genel Başkan Calp, dun bu gezıye katılan Şukru Babacan ve Selçuk Akıncı ıle gonıştu HP Genel Başkanı Necdet Calp'ın yönetımınde toplanan Meclıs Grubu'nda ABD vasama Mechslen'nde Ermenılerle ılgılı olarak alınan karar hakkında açıhnası ıstenılen genel goruşme ele alındı Grupta söz alan Erol Ağagil, NATO ıle ılışkılerımızın gozaen geçırümesmı ıstedı Mahmut Akkılıç ıse, ABD've karşı sert bır tutum takınılmasının zorunlu olduğunu söyledı Bu konuda Turkıye çapında mıtıngler duzenlenmesını de oneren Akkılıç, "NATO, Turkiye'yi koruyucu bir faktor degildir" dedı Enver Ozcan, Meclıs'te genel goruşme açılmasının reddedıl mesı halınde, grubun hemen toplanarak ızlenecek yolu saptamasını ıstedı \uri Korkma/ ıse, bugüne kadar sağ ıktıdar'arca venlen odunlerın ABD'>ı bu noktava getırdığını söyledı Turkiye'nın kuruluşundan berı en buvuk sıyası tehhkeyle karşı karşıva bulunduğunu bıldıren Paşa Sanoğiu da kesin tavır aiınmasını ısteyerek, "Mevzı kaybetmeve tanammulumuz yoktur" bıçımınde konuştu Bu arada Kahramanmaraş mılletvekılı Hilmı Nalbantoğlu, bır onerge vererek, Kızılay'da ABD alevhıne mitıng yapılması nı, ayrıca bır grup mılletvekılının de ABD Buvukelçılığı'ne sıvah çelenk koymasını ıstedı bu onerı oylandı ve kabul edılmedı Goruşmeler surerken kursuye gelen Istanbul mılletvekılı Huseyın Avnı Guler, "Genel goruşme onergesıni reddeden ANAP ıktidan sahte mılhyetçı olduğunu gostermiştir" dedı Genel goruşme nedenıyle grup vonetım organlarının seçımı 2 ekım salı gunku grup toplantısına bırakıldı HP Merkez Dısıphn Kurulo, Israıl gezısı ıle olay yaratan Batumlu, Akıncı, Babacan ve Ustunel'ın durumlarını gorüşmek uzere bugun toplanacak Ifardıma karşı Kıbns (Baştarafı 1 Sayfada) mesı konusunda KKTC uzerinde gayret sarf ettiği yolunda Kongre'ye teminat verecek" dedı Senato Odenekler Komıtesı değışıklık onergesı uzenndekı goruşmelerı tamamladıktan sonra, taslağı oya sundu îşaret oyuyla yapılan ovlamada, değışıklık onergesıni kabul eden 27 senator "AyeAye" (Evet) dıye bağırdı Değışıkhğe baştan ıtıba ren karşı çıkan senator Casten ve Stennıs, " N o " (Hayır) dıye bağırdı Boylece2'ye karşı 27 oyla değışıkhk onergesı kabul edılmış oldu Metın üzerınde hıbe >ardımını şarta bağlama yonunde verdı ğı değışıklık onergelerı ıle vardımın kısılmasmda buyuk rolu oynayan senator d'Amato, u e konuştuk D'Amato yardırmn 755'ten 715 mılvon dolara ındı rılmesıne karşı olduğunu, bu kısıntıyı çok az bulduğunu belırterek, "Ben vardımın 540 milyon dolara ındırılmesınden yanavdım" dedı D'Amato 540 milyon dolara ındınlmesını ongoren değışıklık onergesının metnını vermek uzere çevresınde > ardımcılannı aradı Kımseyı bulamayınca, "Buroma buyurun orada vereyim" dedı D'Amato >olda şunları anlat tı "Kıbns için asıl buyuk mucadeleyi Uzlaştırma Komitesi'nde verecegiz. Senato ve Temsilciler Meclisi Genel Kunıllarf nda goruşuldukten sonra, taslak Lzlaştırma Komitesıne geldığınde, onerge vererek, yardımı daha da kestirmeye çalışacağım. Ancak yardırmn tamamını kestırmek ıstedigim kanısına varmaym. Sadece Kıbrıs sorununun hakkaniyet ıçensinde çozulmesını sağlamak ıçın gınşımlerde bulunuyorum." MEKANİZMA NASIL İŞLİYOR Senato Odenekler Komıtesi tarafından kabul edılen tasan Senato Genel Kurulu'na gıdıp kabul edılınce yasama faalıyetının bır ayağı tamamianmış olacak Yasamanın öbur ayağı ıse Temsılcıler Meclısı. Kongre'nuı bu ıkı kanadı arasında görüş tarkhhğı olduğu takdırde, "Uzlaştırma Komıtesi" adındakı bır komısvon devreye gırerek, ıkı aynı metnı tek metın halıne getırmeye çalışıyor Şımdı ıçınde bulunulan aşamada,Senato ıle Temsılcıler Meclısı Komısyonlarının kabul ettıklerı yardım mıktarları farklı Bu farkhhk, her ıkı genel kurulda da korunursa, Uzlaştırma Komıtesi, ortalama bır rakam bularak, Temsılcıler Meclısı ve Senato kararlarının uvum ıçınde olmasmı sağlamaya çalışacak Konukman ve A^çıoğlu yeniden grup başkanvekili seçildiler ANKARA (Cumhunyet Burosu) ANAP TBMM grubunun dünku toplantısında grup başkanvekıllığı ve yönetım kurulu seçımlen yapıldı Grup başkanvekıllıklerıne yeniden İstanbul mılletvekılı Ercument Konukman üe Zonguldak mılletvekılı Pertev Aşçıoğlu seçildiler Aday olmadığı halde, Edırne mılletvekılı Turkân Ankana 1, Altan Kavak'a ıse 6 oy çıktı ANAP eskı grup yonetımınden Hakkı Artukaslan, Metın Balıbey ve tsmail Dayı yönetıme seçılemedıler ANAP grup yonetımıne seçılenler şunlar Altan Sungurlu (114), Saffet Sert (108), Sabahaltm Aras (100), Hazım Kutay (98), Talat Sargın (90), Şcvket Gedik (88), Mumtaz Guler (82), Nacı Taşel (82) Bu arada, grup yonetım kuru lunun uç uvelığı ıçın >enıden seçım >apılaeak MDP GRUBU (Baştarafı 1. Sayfada) ceklerıne ılışkın haberlenn grupta tepkıvle karşılandığı kaydedılerek, şöyle denıldı "Bugun her zamandan ziyade bııiık ve beraberlık ıçınde oldugumuzu kamuoyuna duyurmaya oybirlıgı ile kararlaştırdık. Grubumuz bu tur sunı ve kasıtlı iddiaiann sarsıntı geçırmekte olan ANAP'ın iç bunyesındekı zaafı gıdermeye matuf bulunduğu hususunda goruş bırligine varmıştır." Tatılde ^olgelennde mcelemeler yapan mılletvekıllerının goruşlerını değerlendıren grubun, mılletın buyuk kesımının hukumetçe ızlenen ekonomik pohtı kadan ve alınan ıdarı tedbırlerden son derece muzdanp ve şıkâyetçı olduğunun saptandığı da bıldırıde ver aldı • Nufus cuzdanımı, şebekemı, kredı kartımı, ÎETT pasomu kaybettım Hukümsüzdür MEHMET ALİ ÜNAL