Katalog

CUMHURİYET/6 Bilim adamları KDV'yi tartıştı HABERLER 26 ARALIK KATMA DEĞER BİLMECESİ HAZIRLAYAN BÜLENT SOYLAN 1984 UYGULAMADA KDV Prof. Dr. SALÎH ŞANVER Doç. Dr. ADNAN TEZEL FATİH DURAL '\htandaş bu vergiye siyasal tepki gösterir' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara Ticaret Odası'nca düzenlenen Katma Değer Vergisi'yle ilgili panelde konuşan öğretim üyeleri, bu verginin kısa sürede uygulamaya konulmasının sakıncalı olacağını, genel anlamda fiyatlan yükselteceğini, özellikle "alt gelir gruplannı" etkileyeceğini öne sürerek, "KDV adeta bir balyoz gibi birden bire indi. Herkes şok oldu, bunun için geçiş süreci uzatılmalıdır" diye görüş bildirdiler. Doç. Dr. Guneri Akalın, KDV üzerinde durarak, "1970 yıllannda çıkarılan finansman kanunlanndan sonra, o gunkii iktidann şimdi nerelerde olduğunu görerek, bu yasanın siyasi riv kini dikkatle goze almak lâzımdır. Deraokratik duzenlerde boyle bir riski kabullenmenin imkânı yoktur. Vatandaş buna siyasi tepki gösterecektir dedi. üünen Akalın, yasanın fiyat artışını beraberinde getireceğini öne sürerek, "Bu yasa acele hazırlanmıştır. Niçin acele ediyonız? Orlanca seçmen, (bu deyimi ilk kez kullanıyorum) ortanca seçmen, siyasi platformda tepkisini mutlaka gösterecektir. Çiinkii en çok KDV bu kesimi ilgilendirmektedir" diye konuştu. Yardımcı Doç. Oğuz Noyan tOketici kitlenin bu vergiyi daha az tartıştıgını, çtinkü çıkarlannın daha az bilincinde bulunduğunu belirterek, bu yasanın "genel bir tüketim vergisi" olduğunu ve bu nedenle doğrudan tüketici>i ilgilendirdiğinı bildirdi. Prof. Yüksel Koç Yalkın da yasanın vatandaş arasında şok etkisi yarattığını, adeta bir balyoz gibi indiğini, bu nedenle geçiş sürecinin mutlaka uzun tutulması gerektiğini vurguladı. Maliye ve Gümrük Bakanı Abmet Kurtcebe Alptemoçin de panele gonderdiği mesajında KDV'nin uygulamada sürtüşmeleri önleme açısından meslek kuruluşlan ve bilim çevrelerince incelenmesinın yaranna değinerek, "Bu toplantüarda belirecek fıkirlerin, KDV uygulamasının şekillenmesi bakımından buyük faydalar sağlayacağına inanıyorum"dedi. KDV, muhasebeyi de etkîlîyor KDV, geniş anlamda muhasebeyi ve hesap işlerini de etkiler. Verginin fiyata dahil edilip edilmeyeceği, verginin etikette ve fatura ve benzeri belgelerde ayn gösterilip gösterilmeyeceği, belgelerde yok yere noksan fazla vergi gösteriunesi, verginin satın almada etkisi, vergili ve vergisiz durumlann muhasebeleştirilmesi, çekmelerin ve vermelerin muhasebeleştirilmesi, hesap planında değişmeler, verginin aktifte mi pasifte mi gösterileceği, verginin maliyet muhasebesindeki durumu, verginin bilanço ve kârzarar hesabındaki durumu, vergi beyannamesi. Sıraladığımız konulara aynntıh girmiyoruz. Sadece, kayıt duzeni (m.54) maddesinde yazılı olanlan basit bir monografı olarak, büyük defter hesapları biçiminde veriyoruz. Maddeye gore: lşlemlerin vergisiz tutarian, besaplanan vergi, indirilebilir vergi miktarlan, Vergı indirimli ve vergi inHamMaddtH Mamul Mal H. BmOuterH. Sorukan yanıtlar Musa ve Mustafa Hepyörük / Eskişehir: Bir bakkal dükkânı çalıştınyor, aynca Spor Toto bayiliği vapıyoruz. Biz toptancıdan mal alırken o bizden Katma Değer Vergisini fatura uzerinden kesecek. Biz perakende satarken müşteriden nasd keseceğiz? Bakkal dükkânları buyük bir olasılıkla bugünlerde Hakkallar bugünlerde "telafi edici vergilendirme" çıkacak "telafi edici kapsamına alınacaklar. Bu vergilendirme" durumda toptancının sizden kestiği yüzde 13 vergiyi, bu kapsamına alınacaklar. vergiyi ödeyerek aldığınız Bu durumda mallann fiyatlanna ekleyerek müşteriden alacaksımz. Ör toptancının sizden neğin deterjanı 300 liraya alıkestiği yüzde 13 yordunuz, sizden 39 lira ververgiyi malların gi kesildi ise; satış fiyatınız fiyatına ekleyerek 300 + kâr + 39 lira olacak, müşteriden bunun için müşteriye katma değerli fatura kesilmeyecekalacaksımz. tir. Böylece siz yine 1984 yılında yaptığımz gibi alıp saYasa kira dolayısıyla tacak, ama toptancının siz yükümlülüğü, iktisadi den kestiği yüzde 13 vergiyi işletmelere dahil yerler aynen malın satış Tıyauna ekleyip müşteriye ödeteceksiiçin öngörmüştür. niz. Spor Toto bayiliğiniz do ^ ^ Vergisiz işlem tutarı ve hesaplanan vergi, kayıtlarda yer alacak m 100 O) 12Ğ (4) 110 (5) 30 X . I6S (S) 0) 166 Î 0t 22$ X 121 (4) X 1 63 m 11 (7) m 240 1 i t 1 İ56 (t) H. \ 30 (5) Genel Ciderter H. (5) 30 X I 30 (5) Sotif (thracttt) (İndirimli) H. 160 (6) Satif (Dahili) H. 2.56 Satif (htisna) (Indirimsiz) H. 16 (6) NaUİVasagtm (Binek) H. (7) 10 (*) lnShsal Vergisi H. (1) InOrUtcek KDV H. <4) 11 (S) 3 tndirilemeyetek KDV Hmphnan KDV H. 6.4 <6> m ı hariç gümrüklü değeri 100 milyon lira olan 200 ton hammaddeyi, Aralık 1984'de ithal etmiştir. Ithalde "lo 10 oranında yani 10 milyon lira istihsal vergisi ödemiştir. (2) B Şirketi de önce yukarıdaki ithalatı yapmış, sonra ithal ettiği mali 120 milyon lira bedelle Arahk 1984'de A Şirketine satmış, kestiği faturaya ithalde 10 milyon lira istihsal vergisi ödendi kaydını düşmüştür. (3) A Şirketinin 1984 sonu stokunda 160 milyon liraya değerlenen 200 ton mamul stoku vardır. Bu stoktaki hammadde Kasım 1984'de gene B Şirketinden satın ahnmıştır. Basit olsun diye imalatta bir fire hesabı yapmayalım. (4) A Şirketi, Ocak 1985'de, Arabk 1984'de yaptığı ithalatı tekrarlamış. Ancak bu kez gümruklü değer 110 milyon liradır, ödenen Katma Değer Vergisi 11 milyon liradır. (5) A Şirketi Ocak 1985'de 300 ton hammadde ile, 30 milyon lira tutarında işçilik bedeli ve 30 milyon lira genel gider yaparak, mamul mal üretmiştir. Genel gider için % 10 oranmda yani 3 milyon lira gider vergisi odenmiştir. (6) A Şirketi, 200 ton mamul mali 160 milyon lira bedelle ihraç etmiştir, 80 ton mamul mali 64 milyon lira bedelle dahilde genel distribütöru olan C Şirketine satmıştır, 20 ton mamul mah 16 milyon lira karşılığmda Emniyet Genel Müdürlüğü'ne satmıştır. (7) A Şirketi Ocak 1985'de 5 adet binek otomobili satın alrruş, bunlar için 10 milyon lira bedel ve aynca 1 milyon lira Katma Değer Vergisi ödemiştir. (8) A Şirketi ile C Şirketi arasında yapılan distribütörlük anlaşmasına göre, C Şirketinin bir aydaki alımları tutan 50 milyon lirayı geçerse C Şirketine alış tutan uzerinden % 4 iskonto yapılacağı yazılıdır. C Şirketi Ocak 1985 sonunda 2,56 milyon liralık iskontoya hak kazanmıştır. lki şirket karşılıklı dekontla söz konusu iskontoyu birbirlerine bildirmişlerdir. Şema 5'te A Şirketinin Katma Değer Vergisini gösteren kajıtlannı buyuk defterde görüyoruz. \or: II) Teblig (l)'de 25. maddenin açıklanmasmda sonradan dekonıia yapılan iskomoyta karşıtafan O 256 milyon lira verginin dikkatt almmayacağı yazıudır.Oysa 35. maddeye göre karfiüklt belge almak ve vermek yolu ile soı konusu vergi odenecek vergi hesabımn zimmerine yazılmaiıdır. (2) thracal nedeniyle. indiriletek Katma Defer Vergiâ 'nin anndınlması. yani iade edibnesi gerekirdi. Tebliğ (I) 'de armdırma yılsonuna bırakumaktadır. (3) 6.4 15 = <) 7.6 bu durumda odenecek KDV yoktur. Odenecek KD\ hesabı actlarak, indmlir ve hesaplanan K[> V htsuplan, bu hesaba aktanUr. dirimsiz istisna işlemler, indirilebilir vergi miktarı, Vergi indirimsiz işlemlerin vergi miktarian, Matrah ve indirimde değişmeler, ödenen, terkin edilen ve iade olunan vergiler, kayıtlarda yer alacaktır. Aynca, emtia işi yapanlar yü sonunda, envanterde, mevcut emtiayı vergiye tabı olan ve olmayan diye ayıracaklardır. KDV terimlerinde, bir işletmede; çıkış yonünden vergiye tabi olmayan emtia bulunamaz, vergiden istisna emtia bulunabilir, istisna konuya ilişkin olabilir (külçe altın, damga pulu gibi), orana ilişkin olabilir (sıfır oranh emtia); giriş yonünden bir iş letmede vergıye tabı olmayan emtia (son bir işletmeden değil son tuketiciden alınan her tür eski emtia) bulunabilir. Böyle ise tâbi olan ve tâbi olmayan ayrımı uygulamada güçlük yaratacak demektir. MONOGRAFİ (Örnek olay)Veriler (1) A Şirketi, istihsal vergisi KDVnin denetimini 1700 memur yapacak Arığ, dışa dönük çalışmada çın da, "KDV'nin tam anlamıyetkinlik arttırabilmek için sayı la uygulanmasıyla salınalma gıilan 32'ye varan il ve ilçe muha cunun artacağını" savundu. sebe meslek kuruluşlan ve bin ERKLREMİN AÇIKLAMASI lerce uyeleri ile eğitim işbirliği Türkıye Gazete Sahıpleri Senkonusunda ilişki kurulmasını is dikası Genel Sekreteri O. Remtedi. zi Erkürem, Devlet Bakanı YılIzmir'de Ege Bölgesi Sanayi maz'ın gazetelere KDV uygulanOdası'mn bakanhk hesap uz ması düşünmediklerini açıklamanlan ve lzmir Defterdarlığı ile ması üzerine, "Ülkemizde bu bırlikte düzenlediği KDV konu verginin konması dogru olmayalu seminerde, sanayiciler uygu caktır" dedi. Erkurem şunları masında büyük zorluklaria karşılaşılacaktır. Basında bir iade sorunu >ardır. Tahsil edilemeyen ve çok zor tahsil edilebilen reklam ücretleri vardır. Bunların butun vergileri peşin odenmektedir. Yani tahsil edilmeden vergi ödemesi yapılacaktır. Zannederim ki, bemen hiçbir işkolunda basının karşılaşacağı zorluklar yoktur. Aynca şunu söylemek isterim, bizim gibi az gazete okunan ülkelerde bu verginin koıiması pek iç açıcı olmayacaktır." Ankara'da Anadolu Turizm tşletmecileri Derneği tarafından düzenlenen "Hizmet işletmelerinde KDV uygulaması semineri" dün Ankara'da yapıldı. Dernek Başkanı Tekin Ertan, ihracat sektöründe uygulanan vergi iadesinin kendilerine de uygulanmasında ısrarlı olduklarını belirtti. Kültür ve Turizm Bakanlığı Musteşan Kemal Gökçe, turizmcilerin vergi iadesi isteğine ilişkin çalışmaların sürdürüldüğünu belirterek, "Aceleye gerek yoktur, zaman içinde ve akılcı olarak meseleler çözülecektir" dedi. Haber Merkezi Amerika'da Katma Değer Vergisi'nden, yeni 20 bin denetçiye gereksinim olacağı gerekçesiyle vaz geçilirken, bizdeki aynı verginin denetimini Maliye'nin elindeki 100 maliye müfettişi, 300 hesap uzmanı, 400 kontrolör ve 900 denetim elemanı olmak üzere 1700 görevli yapacak. Mali Müşavirler Muhasebeciler Birliği Başkanı H. Turgut Ang, " 1 ocakta yürürlüğe girecek KDV'de gittikçe daralan zaman ve Maliye Bakanlıgı'mn bol sayıda yetişkin eleraanının olmayışı, beklenen verimliliği ister istemez önemli derecede etkileyecektir" dedi. Televizyonda yapılan tanıtma programlannın yeterli olmadığını vurgulayan Turgut Arığ, "Bir yanda Maliye ve Gümrük Bakanlığı görevlilerinin içe donuk diger yanda 2 milyona yakın beyanname veren esnaf, sanatkâr, tttccar, sanayici. serbest meslek sahibi ile 80 bin dolayındaki götürü vergi yukümlusüne, KDV'nin bu kısa zamanda tanılılması ve bu yükümlülerin egitilmeleri pek mümkiin degildir" dedi. Mali Müşavirler Birligi: Bakanlığın bol sayıda yetişkin elemamnın olmayışı, beklenen verimliliği ister istemez önemli ölçüde etkileyecek. EBSO B a ş k a n Vekili: KDV, sanıldığı gibi piyasaya otomatikman yüzde 10 fiyat artışı getirmeyecek. lama ile Ugili bilgi aldılar. EBSO Yönetim Kurulu Başkanveküi Kemal Baysak, AET'ye tam üye olunmasında KDV'nin önemli bir rol oynayacağım kaydederek, "KDV aynca sanıldığı gibi piyasaya otomatikman yüzde 10 fiyat artışı getirmeyecektir. Başansı da uygulamada gorulecektir" dedi. lzmir Defterdarı Cevat Valsöyledi: "KDV Avrupa'nın bazı ülkelerinde günlük ve haftalık gazete satışlannda uygulanmamaktadır. KDV'nin bugunkü şartlarla basınımızda uygulanması gazetelerin mali bünyesine büyuk bir yük getirecektir. Gazetenin matbaadan çıkışı, ana dağıtımı ve bayiler aşamasındaki uygula layısıyla da Katma Değer Vergisi ile ilgilenmeyeceksiniz. Verginin yükümlüsü Spor Toto Genel Mudürlüğu olduğu için siz sadece bu genel müdürluğün size bildirdiği bedel uzerinden kupon kabul edeceksiniz. Ş. Balamir / Küçükyalı: Emekli aylıgımdan başka, gayrimenkul sermaye iradı olarak bir apartman dairesi ve iki dükkânımdan kira alırım. Kiracılanm tüpgaz satıcısı ve radyo onanmcısıdır ve kiralarının yuzde 25'ini benim adıma vergi dairesine ödemektedirier. Yayınlanmzdan anladığıma göre dukkânlar için Katma Değer Vergisi ile yukumlü olmadığımı sanıyorum. Yine de kesin bir kanıya varabilmek için, kiradaki dukkânlardan dolayı Katma Değer Vergisiyle yükümlü olup olmadığım konusunu aydınlatır mısınız? Siz ve sızin durumunuzda olan kişiler hiçbir biçimde kiralan dolayısıyla Katma Değer Vergisi yükumlüsu değildirler. Yasa, kira dolayısı ile yukümluluğu, iktisadi işletmelere dahil yerler için öngörmüştür. Kiralanan yerde bir işletmenin bulunması ile, bu yerin bir iktisadi işletmeye dahil olması arasındaki farklılığın kolayca sezilmemesi ne yazık ki birçok yanlış anlamaya ve tereddüte yol açmaktadır. Farkı, bir örnek daha vererek açıklamaya çalışalım: Mülkiyeti bir şirkete ait olup onun mal varlığı içinde yer alan bir konut, örneğin apartman inşa edip daire satan müteahhidin satmayıp kiraya verdiği yer, iktisadi işletmeye dahildir. Buna karşılık emekli memurun ya da mahalle bakkahnın mülkü olup lokanta olarak kiraya verilen yer iktisadi işletmeye dahil degildir ve Katma Değer Vergisi yükümluluğüne konu olmaz. Ama mahalle bakkalı dukkâna ait deponun bir kısmını kiraya vermişse; depo, içinde dukkânın bulunduğu bakkallık iktisadi işletmesinin bir parçası olduğundan Katma Değer Vergisi yükümlülüğü doğacaktır. StHECEK BİTTİ [Uaştarafı 1. Sayfada) olarak nitelendırilebilecek 1 nisan tarihinden sonra yüzde 3 oranında başlatılacak olan vergilendirme, tüketicınin bütçesinde yeni bir gider kalemi olarak yer alırken, bu maddelerin kapsam dışı bırakılmasıyla bir kısım işlemlerine kolayhk hekleven psnafın umudunu Küçük esnaf da kırıcı nitelik taşıyor. Çıinku bir malın yüzde 10 vergiye tabi olması ile yüzde 3 vergiye tabi olması arasında kırtasiyecilik açısından herhangi bir fark kalmıyor. Aksine, yüzde on oranı kolayca hesaplanabilirken yuzde 3 'lük hesaplar bir de hesaplama zorluğu getirecek. Pasabahce Kristali dünyanın her yerinde Kristal alırken yanılmayın... u Kristal 'dir. mutlaka vardır. m * İşte,Karadenİ2 Serisi: \ Paşabahçe'niıı kristalde yeni ürünü. y Sevdikleriııize 'Yılbaşı annağanı' seçerken, ^ ' ^ K a r a d e n i z Serisi'ni ve Paşabahçe'mn diğer çeşitlerini mutlaka görün. Paşabahçe, kristalde de, dünyaca ünlü bir markadır. Uluslararası standartlara uygun olarak ac 24 kurşun (PbO) içerir. "Gerçek Kurşuıılu Kristal" garaııtisini taşır. Benzerlerine kıyasla, daha beyaz, daha parlak ve daha ağırdır. 5 kıtada,39 ülkede sofralan süsleyen Paşabahçe Kristali, Türkiye Şişe ve Canı Fabrikaları A.Ş.'ııin Paşabahçe ve Sinop'taki tesislerinde üretilmektedir. era