Katalog

ÇAĞDAŞ YAY1NLARI ANİLAR CEMAL MADANOĞLU Blr askerin özyaşamı ya da Cumhurlyet Türkiyesi'nin tarihçesi (19111938) EDERİ: 400 LİRA tsteme Adresi: Çağdaş Yaymlan Türhocağı Caddesi 39/41 Cağaloğlu • Istanbul mhuriy 59. Yıl; Sayı: 2101Î Kurucusu: Yunus NADt 40 TL. 26 Şubat 1983 Cumartesi leştirilraesi öneriliyor. Raporıı hazırlayan «Yabancıîav rolitikası Komisyonu». 4 a!t komisyon halinde çalış tı; hazırlanan rapor da bun;: göre bölümlendirüdi. Raporun böîümîeri, «Ailelerin hirarayu üetirilmesi». «Kaynaşma» «Giliş ve olurma». «Otıırmayf son verme». Federal Hüküınet ve bazı ba kanlıklarm görevlileriyle, eyalet ve beıediye temsilcilerinin katıldığı komısyon, birçok KOnuda oldugu ffibi, P. Almanya'ya gslme yaşmın 6'ya indirilmesi konusunda da görüş birliği sağlayaır.adı. Ama lö yaşından küçiik çocuklar için oturma izmnin zorunlu kılın masmda birleşti. Komisyon, yabancüann Alman toplumuyla kaynaşmalaıira engelleysn başhca faktöni, yabancı sayısmın çoklıığu diye beliıiedi. Konut durumu, Almanlann isteksizliği, kaynaşraaya özendirici önlemlerin yetersizliği gibi engellerin gideri lebilmesi için önce yabancı snyısımn azaltılmasmı önerdi. Dönüşe te.şvık oıılemlenn:rj yanısıra, yabancı sayısmı aza! tacak öneriler, girişleri zorla.ştırmak ve sınırdışı etmek ad; altındu toplanıyor, F. Almanya'ya girişlerin sıkı sıkıya lcontrol edilmesi tavsiye edilıyor. Komisyonun finerilerı anısındı, F. Alnnanya'da izinsız kalan çocukların 10 yaşmdarj küeük de olsalar derlıal geri gîinderıhnDlerı. kaçak sokı;'dukları sınırda saptamrsa, beraberiııdekı yetişkin kişiyle birlikte hemen geri çevrilmeleri yer alıyor. Eş ve çocuklara oturma izinlerinin işçinin izrııne bağlı oiarak verilmesi < • • !: .. öneriliyor. Oturma. izinlerinin uzatılnıasmda, şımcliki bölgesel iarklılık kalciınhp tiinı F. Almanyıı için geçerli olacak tek tip uv gulamn getiriliyor. Koşullar & sertleştiriliyor. Komisyonun önerileri kabuı edilirse oturma izinlerinin uzatılmas: geçimmi sağlamış olmasi koşuluna bağianacak. Oturma hakkı alanlarla, süresiz oturma izni olanlar dışıııda, uzun süre işsiz kalan Türklerin durumu bu öneri ile güç leşiyor. Yeni öneriye göre, en fazla bir yıl süren işsizlik sı(jorta parasından sonra, sosyal yardım bağlar.anlav sınır dışı edilebilecek. Komisyon oturma izinlerinin hangi hallerde verileceğüıi şöyle belirledi: • Ynbancının ve ailesinin geçürderinın sağlanmış olması, # Yeterli büyüklükte ve gerekli sağlık donatunları buîuı:an bir konutta oturması, (Arkası Sa. 11, Sü. 5 de> ÇAĞDAŞ YAYINLARI Yol Kesen flrmok H. V. VELIDEDEOĞLU EDERİ: 350 LİRA tsteme Adresi: Çağdaş Yaymlan Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu İstanbul Almanya'da Türk iscilerine karsı ^ •• • yeni sert önlemler hazırlanıyor Oturdugu ev, yabancı isçinin cıkarılmasına gerekçe olabîlecek ülya ÜÇER BO\N Pederal Almanya îçişlerî Bakanlığı yönetiminde yeni yabancılar politikasına iüşkin öneriler hazırlamakla ftörevlî komisyon, Türk işçilerinin P. Almanya'da kalmalv rmı, ailelerinin bu ülkeye gelişim güçleştiren yabancılarırı oturma izinlerinin kolayca ipfal edilmesine imkan veren bir öneriler dizisi oluşturdu. Komisvonun önenleri uygıılanacak olursa «yeterll biiyiik lükte ve gerekll sağlık «lonatımları buhınan» kovı'vanJa oturmayan işçilerin, ysrl^ş'.rtı dairesine kaydını yaptırmakUı peç kalan yabancılann oturma izni uzatılmayarak F. Almanya'da kalmaları imkânsızlaştînlabilecek. Komisyonun 235 sayfalık rp porunda, F. Almanya'ya kaçak girişleıi önlemek amacıyla geli.şmiş Batılı ülkeler dışından gelen yabanc:Iarın sınırdan şîiriş koşullannm seıt Binlerce Anayasa Komisyonu'nun Seçim Yasası için eğilimi: Partilere iki aşamalı haraj Anayasa Komisyonu Sözcüsü Akyol, Seçim Yasa Tasarısı'nda il düzeyinde % 8'lik barajı, Türkiye çapmda % 10'luk barajın izlemesi sterektiğini beHrtcrck her iki seçimde de barajlı d'Hont sisteminin kullamlacağım söyledi. Rafe^GENÇ ANKAUA Anayasa. Komisyonu Sözcüsü Şener Akyol, önümüzdekj Iıafta içinde «Sceim Yasası»'nı göriişmek Uzere Başkanlık Divanı'na önsrge ve receklerini açıklayarak «ç.'ftc baraj» sistemi uzerir.de durdu ğunu bildirdi. Şener Akyol bu konudaki so raya şu yanıtı verdi: «Siyasi Partiler Yasa Tasan Iriter bitmpz. Seçim Yasa l'asansı için çalışmalara basl;ı yanağız. Benim kişisel kanıma sörc Türkiye'de iki hara.ilı sis ti'tıı uygulaııınalıdiT. P.unlartlan hirincisi iller ılii/eyiîHle olmalı. İkincisi de ülUe çapında olmalıdır.» Komisyon sözcüsü Akyol. partiierin iller düzeyinde girrüği seçimde yüzde 8'lik bir bıı ra,j uygulamasınm yerinde ola oağını vurguladı. Şener Akyol. ülkp çapında girilen seçimlerrte isö, parvilerin millet meciv sine girebilmeleri için yüzüe 10'luk bir barajı aşmalannm Türkiye'de «istikrar»'ı sağlayo.%a<!inı öne sürdü. Yüzde 8'lik barajın uygulan ması sı>,:le olacak: Örneğin, bir ilde üç partı seçime girsin. Bu ilden 5 milletvekili çıksın. (A) partısi o ilde 100 bin oy, (B) partisi 7ü bin oy ve (C) partisi da 5> i bin oy almış olsun. I3u dunı ma göre, geçerli oy sayısı 220 bin oy oluyor. 220 bin rakamının yüzde. 8'lik barajı bulur.acak ve bunun altında oy alan partilerin ınilletvekili çıkarma şansı ktılmayacak. Bir başka deyirnle, 220 binin yüzde fi'i oian 17 bin C00 oy üzerinde oy alabilen partiler bu kez ikirjci baraja gırebılecekler. Ancak.bu lV.ı 8'lik oranın parti lerin kurıümuş buluııdugu ilîerin en az yarısından l'azlasında aşılmış olması gerekiyor. En a:; yarısıncian fazla ilde yüzde iVi aşan partilar, bu kez Türkı ve ger.elinde alınan geçerli oyların yüzde 10'unu aşmak zo•Arkası Sa. 11, Sü. 8 de) ASALA örgütü ile iliskisi belirlcncn Kevork Vartanyan'ın yürüttüğü uyuşturucu maddc kaçakçıhğında bir tek seferin değeri ne kadar bilir nıisiniz? 7.5 milyar. Haber Merkezi Yurdun büyüli kesimir.de ctkisini sür düron soğuk hava ve kar yagısı kai'ayollarmda geçit vermezken, clevniryolu vdaşı. mını da uksalLı. Yolların kopanması nedeniyie binlerce yolcu malısuı kaldı. trenler kara saplandı. Karayollannın geçit vormemesi üzerine 50 otobüsteki 2 bine yakın yolcu, Afyon'a getirilerek kentteki otel. kapah spor salcnu ve po ]is okulu misaiırhanesine yerleştirildi. Vali Yardımcısı Gürbüz İpek, yolcuların tüm ihtiyaçlarmin karşılandıgını bildirdi. Ankara. Kayseri karayoiunda Himmetdede mevkii yakınlannda mahsur kalan 50 araç içinde bulunan 2 bin yolcu Mucur ilçesine getirildi. Yolcuların bir kısmı okullara yerleştirildi, bir bölümü ise yurttaşlar ca konuk edildi. MucurKır şehir yolu halen ulaşıma kapah bulunuyor. (Arkası Sa. 11. Sü. 7 del Milli Eğitim BakanTnm Cumhuriyet'e özel demeci: Azgür ile Eryılmaz kavga etti Danışma Meclisi Anayasa Komisyonu üyeleri Fuat Azgür ile Azmi Eryılmaz birbirlerine çofe agır bıçim de hakaret ettiler. Anayasa Komisyonu'nun bu lunduğu katın koridorlanna da taşan olay, üiğer üye lerin araya girmesiyle daha da büyümeden önlendi. c<Yurt dısındaki isci• • * « cocuklannın askerlik işlemleri kolaylaşacak» Yurt dışmda çahşan işçi cocuklannın öğrenciliklerüıin tanınması için dış lemsikiliklerimize başvuranlarm 20 yasma girmemiş olanlarından askerlikle ilişki belgesi istenmeyecek. Faruk BİLDİRİCİ ANKARA Milli Eğitim Bakanı Hasan Sağlam, yurt dışında çalı^an işçilerin ÇÜcuklannın askerlik işlemlerînin kolaylaştırılacağını açıkladı. Hasan Sağlam, CumhurlXret muhabirinin sorularını yamtlarken yurt dışında çalışan işçi cocuklannın asker lik işlemlerinin kolaylaştırılması için yasal düzenlemeler getirmek üzere çeşitli Bakanlıklarla birlikte çalışmalar yapıldığmı söyledi. Sağlam, bu konudaki çalışmalar sonuçlanmcaya kadar işçi çocuklarına sağlana cak koiaylıkları da şöyle sıL'aladı : « • Öğreneiliklerl tanın. mamış oian kimseler yurt dışında bir okula kayıt olduklarını gösterir belgelerle Milli Eğitim Bakanlığı ve bağlı temsilciliklere başvurduklarında belgelerl tasdik edilecektir. Bu belgelere dayalı olarak tecil yapılması için Milli Savunma Bakanlığı ile görüşmeler sürdürül. rnektGdir. • Yurt dışında çalışan Işçilerimizin kendi imkanlarıyla öğrenimine devam eden çocuklarından henüz öğrencilikleri tanmmamıs olanlara öğrenci müfettişlikleri, Eğitim Müşavirlikleri ve Kons()loslut;lu!'ca verilen «ügreniıııe devam ediyor, henüz öğrencilik tanıına işleıni sonuçlanmamış" tır» şeklindeki beige ile askerlik şubcleri 6 ay süre ile ertelenıe yapmaktadır. Bu arada öğrencilik tanıma işlemleri tamamlanan kişinin tecil ve tehir gibi askerlik işlemi düzene girecektir. • Aynca. temrnuz 1983 tarihinden itibareıı. öğrencilik tanıma işlemleri yılın on ayında yayılacağından. işçi çocuklavının öğrenci olarak öğrencilikle iigili problemleri öğrenci müfettişüklerimiz aracılığı ile daha kolay çözümlenebilecektir. • Öğrencîliklerinin tanınması îçin dış temsilclliklerimize başvuranların 20 yaşma girmemiş olanlarmdan askerlikle ilişiği olmadı ğına dair belge istenrniyecektir.» Sağlam. genç.lik sorunlarıyla iigili bir soruya da, (Arkası Sa. 11, Sü. 4 de) Washing|on Post'a göre, Pershing füzeleri icin Türkiye idea! ülke ANKARA (Cumlıuriyet liü rosu) ABD'nin etkin sı zeteîerinclen «Waslıingt..:n Post», ABD Savunma Bakan lığı (Pentagon) çevrelerinde Pershing2 lüzeıerinin Avrupa'ya yerleştırilmesinde n vazgeçilmesi halinde. söz konusu iuzelerin «Tüıkiye ye yeıieştirılebileceği yolunda bir eğilimin Ijelirdi ğini» yazdı. \Vashington Posı,'ta çıkan ve Türkiye'nin savunmasmı lconıı alan bir haberde, bir ABD resmi yetkilisi <Coğr;tl'i açıdan Türkiye. bu füzeleria konuşlandır.'labüeceği en iyi konuma sa'.ıiptir dedi. Isminin açıklanmasını is temeyen bu yetkili, «Türkıye Persîîing2'leri kabul ederse, karşılığında birşey Htemsk zorundadır» biçimm de koııuştu. VVashington Post bu kona daki söylentilerle iigili oi.ı rak Milli Savunma Bakanı Haluk Bayülken'in görüşünu sordu. Bayülken bu haber r «Spekülasyonv olarak ni '^ lendirdi. Konuyla iigili olarak gö rüşlerine başvurduğumu Dışişleri Bakanlığ: yefkililori do «Orta nıenzilli füzele rin Türkiye'ye yerJeştirilmesinin kesinlikle stiz konusu olmadığını» vur.culadılar. B ı yetkili, «NATO kararı uysrınca bu f'üzelerin bpngi Av (Arkası Sa. 11. Sü. 3 de) (Haberi 7. Sayfada) (Ağlayan Nar..) masalı Partilerin hesapları Resmi Gazetede yayınlanacak Damşma Meclisi'nde dün Siyasi Partiler Yasa Tasarısınm 22 maddesi daha kabul edildi. Tasarının benimsenen 99. maddesine göre siyasi partiler 12 Eyliıl lıarekütmü Itar.ii tutum, beyan ve davranış içinde bulunamayacakUır. Bütüıı Ispanya calkalanıyor: Devletlestirmeler mi basladı? Nilgün CERRAHOĞLU MADIÜU İspanya'nm en önemli holdingi «Rumasıısjü sosyalist hükümeün elko.Tıiıası ülkede büyiik bir ekonomiıî ve siyasal sorun halini aldt. Bu lı Avrupa fiııans çevreleri oiayı şaşkınhk ve hayretle karşı lrıdı. Özollıkle «ılınılı sosyaüst» goriişleriyle tanman t'^l.pı(•oıızalcz hükümetinin boyie bir önlenı alması, genelde Is panyol sosyalistlerinin seçim kampanyasmda vordiklerj aözaen döneıek geniş çaptıı «dev k'tleştirmelere» başladıkları şek linde yorıımlandı. Olay İrîgiüz basınında birinci sayfada büyük yer işgal ederken, Fraasız radyo ve relevizyonunda «İspauyol devielinin birden'Jire Ulkcniıı en büyük bankeri iıaline gelmesi» başlığıyla verildi. Italyan basını İspanya'da patlak veren skandalı işlerken, Avnıpa'nın önemli finans merkezlerinden Cenevre'de basıian «Tribiine de Geneve», «tspp.ııya'da devletleştirme» şeklinde başlık attı. Ancak ilk etapta «devletleış(Arkası Sa. 11, Sü. 1 de) Berlin Film Senliği "Hakkari'de Bir Mevsim,, ödüle en güçlü aday Atilla DOKSAY BERLİN 18 şubatta açılan 33. Berlin Sinema Senliği yine dünyanın dört bir yamndan ytizlerce filmi ve sinema adaırnnı bir araya getiren görkem. li bir sinema fuan niteliğıni koruyor. Şenliğin ortasına gelindiği şu günlerde yarışmalı bölümün sonuçları üzerinde varsayımlar aldı yürüdü. üfanşmada gösterilen filmimiz «Hakkâri'de Bir Mevsim» bü yük bir hayranlıkîa karşılandı. Fprit Ede^i'nün romanmdan Krden Kıral'm çektigi fllm, Hakkâri yöresinde bir mevsim boyu öğretmenlik yapan bn Türk oydınının yörenin zor ko ^ullarını keşfetmeFini ve yörinr5aıılarıyla kurduğu insaneıı bağlnrı sözkonusu ediyor. Ken di sorunlarının çemberi içinde bunalan, bu kayıp köyde hayatuıın anlamını arastıran genç öiretmen, sonunda kisisel so runlarının bu insanlann sorun larmdan bağımsız olarak ele almamayacağım ve bireyle toplum arasındaki kader birliğini algılıyor. Geri kalmışhk sorununa Türk sinemasmda hemen ilk ligz lıiçbir sinemasal sömürüye ba$vurmaksızın soğukkanlı biçimde yaklasan filın olağanüstü bir şiir içeriyor. $enlikte bulunan ve konuştuğumuz tüm önemli sinema ya. zarları filmi büyük bir yapıt olarak nitelediler. Filmin Şenlik'te ödül almasına nerdeyse kesin gözüyle bakıhyor. Ancak filmirı Şenliğin baslamasından birkaç gün önce sansürce yasaklandığına değgin tjelen haber, başarısımn uyandırdığı sevince gölge düşürdü. Bu nedenle film Türkiye'yî resmen f emsü etmiyor. Ayrıca, yapmıcılan tilmîn gösterilmemesi için başvuruda bulundular. An. cak Çenlik yöneticileri kurallara dayanarak bunu kabul etmediler. (Haberi?. Sayfada) DMden Ne Nedir?Z Rumasa: 400 sirket, 18 banka, 60 bin personel Ispanya'nın en büyült holdingi, Rumasa'nm temelı, en büyük sermayedar ve Yönetiın Kurulu Başkanı Jose Mııria Ruiz Mateos'un 19UI yıhnda İspanya'nm güneyindeki Jerez kentinde şarap ihracatına başlamasıyla cıtıldı. Bir şarap tüccarınuı oı'/lu oian, küçüklüğünden başlayarak ticarete tnerak saran Mateos'un, öğrencilik yıllarmda kumbarasında, biıiktirdiyi paralardan arkadaşlarma *kredi açtıgı» sık sık anlaiılan öykiderden. Ekonomih patlamamn yaşandıuı yıllarda 300 bin pesela (yak(Ariiası Sa. 11. Sü. 1 de) Aldîkactı'nın aile saadeti Betül UNCÜLAR ANKARA Anayasa Komisyonu Başkanı Prot. Orhan / l Vdıkaçtı, Danışma Mecüsi'nue gol üzerina gol yerr.eye lıatl.a kendi Italesjno ROI atınuya başladı. Siyasi partiler tasan sının ilk günlerdeki görüşme lerinde gcıifl kıırula egemcnliği gittikce Kayboluyor. !So nuçta Prot'. Alchkaçtı anlaşü rnaz bir hırçınhğa süriiklenip gidiyor. İlk olarak ön seçimde ıpr.ı uounu genel kurula kaptıran Prof. Aldıkaçtı. srnip kararlarıy la, partilere Hazine yardımmda arka arkaya yenilgilere ug radı. Her nedense, Anayasa görüşnıelerinde arkasındaki grubunu bvı kez yitirmiş gö(Arlıası Sa. 11, Sü. 6 da) SBFde 4 öğretim üyesinin görevine son varÜdi ANKARA (Cumlıurjyet Biirosu) Ankara Universitesi tsıyasal Bılgiler Fakültesinde 4 oğretim üyesinin gorevlerine son verildiği öğrenildi. Edinilen bilgiye göre, Ankara Üniversil esi SBF'den Doç. YIÜI'.EZ Akyüz. (İstatjstik ekonomstri), Frof. Kona Aybay (£BF Dekaıı cski yardımcısı Kf.nıu hukukuj, Do<;. Alpasten Jyıklı tSosyal siyaset), Doç. Ceııı Eroğu''un (Anayasr1.) gui'evlerine liü2 sayılı Sıkıyönet.im yasası uyarmca son vsrildi. Öğretim üyelerine görev lerine son verildiğine iüşkin tebligat dün çaiışma saati biii nmKlen sonra akşam saatlenr.da yapıidı. • Filistinliler kararlarının her keümesi üs tünde saatlerce tartışiılar. 7. Sayfada ® Siyasi partiye giren lıakim ve savcılar meslejio dünpmeyecck. 8. soyl'ada • Ekonoınik durgunluk Avrupa silah sanayiiui bunaiıma itti. 9. Sayfada «YOKTAN VAR ETTİM» İspanyol sosyalist hükümetince clkonan dev Rumasa Iloldinsr'in en büyük sermayedarı ve başkanı İMaicos, sık sık, küçiik bir sernıayc ile işe başladığını, fcendisiııi ve şirketini yoktan var ettiğini tekvarlamayı seviyor. (Fotoğraf: Al') Reagan yönetiminin 1984 mali yılında Türkiye için öngördüğü yardım 930 müyon dolardır. İsrail ve Mısır' dan sonra Türkiye 'Amerikan Yardımı* çizelgesindıüçüncü sırayı alıyor. Ancak ba görünüm aldatıcıdır. Çün kü İsrail yuvarlak sayıyla 2,5 milyar, Mısır 2 milyaı dolarla birinci ve ikinci sı ralan tutarken Türkiye için 900 milyon dolar öngörül müştür. Beyaz Saray'ın bu isteğinin Kongre'de kırpılması, ve geçmiş yıllarda oU GEİIÇEK ]\için Amerikan "Yardımı,,? duğu gibi 700 • 800 milyon Oiayın yorumu dolar düzeyine indirilmesi büyüli olasıhktır. Uzun bir süreden beri ABD'de Kongre ile Beyaz Saray arasındaki bilinen küÇüh çelişkiler Türkiye aleyhine bir ikilemin senaryosu nu oluşturmahtadır. 197O'l> Ekonomi Servîsi tspinya' 1a spsyalist hükümetin u!ke yıllarda süren 2,5 yıllık ai an en büyük holdmgi f;lai' lah ambargosuyla Türkiye •lumasa'ya elkoyma karunıı kuşatmaya alınırken Beyaz lan iki gün önce İspanya t;ı Saray ile Kongre arasındaki ı.ayi Bakanlığrnın bir ystsilis ••• Sanayi Bakanı'nm görüşüıjı' VVall Street Journal muhabıri (Arkası Sa. II. Sü. 8 de) ne şöyle özetliyordu: «Biz şir (Arkası Sa. 11, Sü. 3 de) Devlet desteginin sınırı B A ^ A R I Ö O S İ L I F R Î f " a z e t l H l ! t ' ^ •••'iıpti'nin 19SS Türkiye Gazetecilik Başarı Ödül. B M n l " T U U U U L L n i ) e r i ( | u n ( , l ı m P f l n jstanbul'daki binasmda töreııle dağıtıldı. Törene Vali Nevzat Ayaz da katsldı. Törende, £üncel Yazılar dalmda ödül kazanan yazarıımz Oktay Akbal (ortada). Sayfa Düzeni ve tnccleme dallaruıda ödül alan arkadaşlarıınız Ali Acar (solda) ve Kenan Mortan'a (sağda) ödülleri verildi. İııcelerae ve Spor Yazıları dallaruıda ödül kazanan Cumhurij'et yazarları Uğur Mumcu ile Hıncal Uluç'un ödülleri arkadaslan tarafından abndJ 9 F. Almanya'da yer leşik patronların gc rüşü: Yeşilier mecli se girerse istikrarl hükümet olmaz. 12. Sayfada