Katalog

Cumhuriyet 10 24 OCAK 1983 Taksiler Q Belediye'nin bu konudaki denetrmleri yetersiz kalırken yeni tarifenin bastmlamaması vatandaşm «kandınlması»na da yardımcı oluyor. Hazırlayan: Deniz SOM îstanbul'da taksiler, Belediye'nin tarîfeslne keslnîikîe uymuyor. Özellikle telefonlu taksiler, kendilerinin bastırdıkları «özel» tarifeler iie fazla ücret alıyorlar. Teiefonlu taksl şirkctinin hazîrladığı tarifeyi Belediye'nin orıayladığını sanan vatandaşlar Ise değişlk semtlere göre 100 liradan 500 liraya kadar fazla para ödüyorlar. Denetîmslzlikten, serbest çalışan taksiler de «tutturabildikleri» fiyatı istiyorlar, e tarifesine kesinlikle îstanbul Beledlyesl'nln 26 aralık 1982 tarihinde beUrlediği son taksl tarifesine göre GöztepeNişantaşı arası 900 lira olması gerekirken Göztepe'dekl bir teletaksi girketl 1100 lira, FenerbahçeBebek arası 900 îira olmafci gerekirken Fenerbahçe'deki bir teletaksi şirketi 1350 lira, KadıköyTaksim arası 8215 lira olması gerekirken Kı zıitoprak'takl blr teletaksi şîrketi 1100 lira alıyor, 575 lira olması gereken ÜsküdarBeşikta.ş arasmda ise serbest taksiler 10001250 liraya gidiyor. Son benzin zammından sonra Îstanbul Belediyesl îk tlsat Müdürlüğü'nce hazırlanıp Belediye Encümeni'nce onaylarıarak 26 aralık 1982 tarihinde yürürülüğe konan yeni tarifenin henüz basılmamış olması da vatandaşm «kandırıhnas»rıa yardımcı oluyor, îstanbul Belediyesi ilgililerl, matbaanın işlerintn yogunluğu nedeniyie tarifenin herıüz bastırüamadığını fakat bir örneğinin Îstanbul Şoför Esnafı Derneği'ne gönderiidiginl s^ıkladılar. Îstanbul Şoför Esnafı Derneği Hayslyet Divanı Başkam Zlya Ergun İse kendilerine tarifenin gönderilmedlğînl bildirdi. Ziya Ergun, Belediye masa başında tarife yaptığı sü rece sorunun çözülemeyeceğinl kesin çözüme ise ancak taksiznetre kulîanîlmast ile kavuşulablleceğinl savundu. Masa başında tarife yapıldığı savını Belediye ilgililerl kabul etmezken son dtizenlemede bazı çelişkiler de ortaya çıktı.. Bunlardan birl Fenerbahçe'den BaharJye ve Göztepe semtlerine verilen fiyatlarda görüidü. FenerbahçeBahariye arası 200 lira oîarak saptamrken daha kısa mesafedekl FenerbahçeGöztepe güzergahı İçin îstanbul Belediyesi 350 lira fiyat verdi. îstanbul Belediyesi'nin dolmuş fiyatlannı yeterince denetlemediği savı da bazı hatla.rda doğruluk kazandı. 30 lira olması gereken CagaloğluKaraköy hattmda calışan dolmuşlarm 40 lira aiması karşısmda Belediye' n nin herhar ;i bir işlem yapmadığı belirlendl. Dolmu:jarda 2ö lira olması gereken indibindi ücre uymuyor tine uyulmadığı da ortaya çıktı. îstanbul Belediyesi'nin denetleyemedigl taksl durafer4 larmırı başında İse büyük oteller, hastaneler, Sirkeci v» Haydarpaşa garları, vapur iskeleleri, şehirlerarası otobüs terminalleri önündeki duraklar geliyor. Söz konusu duraklarda ya çok acele bir işi ya da «para»sı olduğu için vatandaşlardan olağanüstü yiiksek ücretler alınıyor. Z» bıta'nm makbuz kesmesi ile çdzüınlendiği söylenen Yeşilköy Havaiimanındaki taksiierde de değişlk bir yüntera le fazla para alınıyor. Havaîimanında, zabıta memuruna gideceği semtl söyleyerek makbuz karşıhğı parayı cdeyen blr vatandaş ba şına gclenleri şöyle anlattı: «2abıta memuruna ısrarla Feneryola'na gidecegiml sdyledi^im halde bana Kadıkoy makbuzu kesti ve fiyat larııı değîşmediğini söyledi. Feneryolu'na geldiğiınÎ7 zaman şolör «Siz Kadıkoy makbuzu kestirmişsiniü. 20ü lira fark vereceksiniz» derii.» Soförler Derneği Baskani: • • tstanbul Haber Servist îstanbul Şoför *• Otomobiîeiler Esnaf Derneği Başkanı Kazım özeke, taksî tarifelerinin serbest bırakılmasını istedL Bu konudaki görüçlerlrü Îstanbul Belefllyesl' ne yazılı oîarak ilettiklerlnl ancak olumlu ya da olurasuz bir yanıt alamadıklarını söyleyen Kazım Özeke, «Bugüa şoförler hangi tarife ile çalıştığını bilmiyor. Çünkü, yenl tarife çıkaîı blr ay olduğu halde bize bilgi verilmedi. Arkadaşlarumz gazeteierde çıkan haberlere göre davramyorlar.» dedL Dernek Başkam Kazım özeke, taksl tarifelerinin şehirlerarası otobüslerde olduğu glbl serbest bıraküması durumunda şikayetlerin ortadan kalkacağını öne sürerek şöyle konuştu: «Dnrağindan müşteri alarak bir yere Riden taksi. geri dönmek zorundadır. Dönüşte müşteri garantisi oluıadı£ından kalkışta gidLşdöntiş ticreti alır, Eğer, tarife serbest bîrakılırsa dönüşte bıılacağı ıtni.şteriden yarı fiyat alacak ve böylece taksi ücreüeri de kendiliginden inecektlr.» Taksi ve dolmuşlarda plaka sımrlaroasmm kaldırılmasi görüşüne karşı çıkan Kazım Özeke, «Bu sınırlama biitün dünyada vardır. Belediye otobüsleri b,tıyisı artnğı zamao bugunkü taksiler bile fazla gelecektir.» dedL Taksi tarifeleri serbest bırakılsm Telefonlu çoğunluğu ruhsatssz calsşıyor 0 îçişleri Bakanhğı: Telefonlu taksilere yol kenarında dıırak yeri verilmesi yasalara aykırıdır. İstanbul'da teiefonlu taksilerin büyük çogunluğunuıı ruhsatsız olduğu vo îçişleri Bakanhğı'nm genelgesine aykın biçimde çalıştıgı öğrenildi. îçişleri Bakanlığının 8 mart 1982 tarih ve 62282/ 103 K dosya numarası ile îs tanbul Valiliğine gönderdigi yazıda telefonlu taksiler için yol kenarlannda durak yeri verilmesinin yasalara aykın olduğunu biloirerek bunlann kaldınlma & istendi, Îçişleri Bakanîı ı yj'nm yazısmda özetle çöyle cienildi: • O S Sayılı Karayolları S8 Trafik Yasasma bağlı yö netmeliğin 2.01 maddesi (g) bendi gereğmce, bu gibi trsisler (telctaks: duraklan) Genel Taşıt 1'fa.rkı kapsamı na girmektedjr. Bu ncde<Jc şahıslara yol kenannda özel taksi durak yeri verilmesi yasalara aykırıdır. Genel Taş.t Parkı niteliğin dc telefonlu taksi durak ye ri açılmak isteniyorsa, una rm ada ve parsel numarasmın beliıtilmesini, kanıuya ait caddo ve sokak ke1 narlarında antak isim bı lirtilmeden umunta açık taksi durak yeri verilmesini Dilgilerinizt, rica ederim..» îçişieri Baıtanligı.'nın. bu ^azısı ü.:eıine istanbul'da t.on I yü içinde yalntzca Av cılar'da 1 %ırkete ruhsat vcrildiği daha önce açılmış olan telefonlu taksi yazıha nelerinin de büyük çoğunlu gunun ruhsatsız olduğu beLrlendi. îstanbul Telefon rehberin da 332 tane telefonlu taksinin biilunmasma îcarr>ihk bunlann çoğunun yasal ol rcadığmı feildiren ilgüüer or laya «modern kâhyahk» gi 1H yeni bir sortmun çıktıgını da söylediier. Telefonlu taksilerin bir çoğunun çahşrna sistemıni bir ilgıii şöyle anlattı: «Yol kenannda park yeri edinen bir şahıs buraya bir kulübo burup telefon da bağlatınca telefonlu iuk si işletmecisi oluyor. Bu şir ketle ç.ıhşmak isteyen <uk si/cr, ısjiklı birer amblem takıp bu duraktan sırayia nıüsj teri ahyor ve hergün durak sahibine belli bir konıisy n veriyor. Bu para 200 liradan 500 liraya kadar değişiyor. Yazıhaney5, açan şahıs 30 taksi bıılmuşsa günde 500 liradan 13 bin lira komisyon alıyor, İaksi şoförleri ise hî( bir masraia karışriîiyorlar. kazanclan da kendilerinin oIuvor.» îçişleıi Bakanhğı'nm sös konuüu yazısmda belirtilen Genei Taşıt Parkı'nm bütün takii şoförlenne açîk bokleme yeri olduğunu söy leyen bir ilgih bu konunun on yozlaştığını bildirdi ve dedi: li Trafik Komisyonunım kararı ile kentin belli yerlerinde yol kenarlannda tra fiği aksatmayacak şekilde kapasitesi belli taksi park yerleri ayrılmıştır. Bu yerler mavi zemin üzerine be yaz P harfinin ve altında du rabüecegi taksi sayısınm bu lundugu Iev!ıalarla göste rilnıiştir. Örnegin 3 taksilik park yorı ayrılmıştır. Bu park yerinde i taksi varsa, yoldan geçen herhangi bir taksi boşinci taksi oîarak hiraya giretektir. Fakat her senıtte bu yerlere belli tak siler dışında hic kimse almmamaktadır.» Taksiierde telsiz kiîllanılmalıdır.. tstanbul Haber Servisi İstanbui'daki telefonlu taksilerin büyük çoğunluğu rahsatsız oîarak çalışırken, Kadıköyda Sjirketleşraiş bir taksi işlefcmesinin komaaditer ortağı Ertan Gürrneriç konuya ilişkin bazı biîgiler verdi. Gürmeriç, Seyahat ve Tlcaret Adi Komandit Şirketl oîarak kurulan işletmenin rulısat lşlemleri için ilgili kuruluşlara başvurdiiklan zaman bazı yetkilîlerin *bu işin girheti da mi olurmuş* dediklerini söyledi. Ertan Gürmeriç, Telsiz Yasasında yapılscai blr değişiklikle taksilere telsiz konuLmasının yararh olduğunu savunarak şunları söyledi: <Taksilerde telsiz huilarulması durumunda işletmeler bölgecilikten çıhıp merkeziyetçi olacaklardır. Bugün İstanbul'da bulunan yüzlerce iaksi işletmesi birleşmefo zorunda kalacah ve belki de Anadolu va îstanbul yahasında birer şirket hurulacalitır. Böylece, duraktan aynlan tahsinin tehrar durağa dönme zorunluluğu olmayacağı için tahsi ücreileri de önemli ölçüde azalacaktır.» GENEI. TAŞIT PARKI tşte umıuna açık bir «genel ta^ıt parkı». İi Trafik Komisyonu yogun ara^tırnıa ve çalı.^nıalar snnunda, kentin bir çok yerinde taksiier îçin böyle dural; yerîeri saptıjor... Sonra bu duraga birisî «sahip» çıkıj'or ve her gün belli bir ücret almadan taksileri buraya sokmuyor (Fotograf: Erdoğan KÖSEOĞLU) Bize özgü bir uvgıılama: Taksimetresiz taksi ve dolmus ® 17 yıi önce plaka sınırlaması getirildip zaman İstanbu.rda 12.754 dolnıuş ve 3 bin 180 taksi varmıs. Bugün 15.281 taksi ve 715 dolmuş var. 4^ Yasaya göre «taksiler dolmuş yapamaz, yaparsa plakası geri alınır» ama bu kural lüç bk zaman islemedi. Taksi Fransi7ca kökenli bir sözcük... Taksimetresi bulu nan ve belli bir ücret karşılığı yolcu taşıyan oîomobil.. Taksirnetre ise, gidilen yol karşıljğmdaki parayı otomatik oîarak yazarak, ödenccek ücrefi gösteren bir alet, Gecmiş yı 1larda Türkiye' de de kullanılan taksimetreler. sık sık tarifo değişik liği yapıldığı. bir türlü kalitelisi kulîanıi.raadığı için çabuk bozuıarı va geçerliü ğirıi yitireu bir alet olmuş. Şimdilerde Ankara'da ya ııiden taksimetro kullanunına başlamyor. Ancak, Istan bul'daki ilfrili çevrelerin alüştirmasıııa göre bir tarita değjşikliği yapıldığı zaman Ankara'dokî tüm kıksimctrelerin yeniden ayarlanmaE) için 8 aylık süre gerekıyor. Yılda ikiüç kez tarii'alerin degiştiğim düşünürsek.. Dolmuş ise tümüyle biae özgü... «Dolmak»*.an türetilmiş bir sözcük. Ikincl Dünya Savaşı yıllarmda. otomo biî dışahmı dunmca istanbui'daki şoförler taksilerine tek tek yolcu ahp «dolmus* u yaratmışlar. O yıllarda BH lecüye, dolmuçculuğu önlemeye çahşmış fakat «sistem» halk tai'afından benimsendi ği için önlemler etkili olamamış ve dolmuşculuk resmen kabul edümiş.. Daha sonra Ankara ve îzmir'de de dolnıuşlar çalış maya başlamış. Taksiye oranla çok daha ucuz olan dohnuşlar bir zamanlar du rak vo yollarda müşteri bul mak içiu bekîerken çimdi müşteriier •dolduracakları» bir dolmuş buîabilmek için duraklarda uzun Jcuynıklar oîuştu ruyorlar. aldıgımız rakarca göra Î583 yılmda bu sayı 15 bin 996 olmufj.. İlgiiiler, rakamlar arasmda fai'k olraaması ga rektiğini söylüyorlar ama ktLnımızca 17 yıl içinde 62 yüiıi plaka verilmiş gibi.. Çünkü, yeni 1yksi plakası al mak için geçen yıl başvurup bu istemi kabul edilmeyen bır valandaş Danıştay'a da v;,. açmış. Karar iîenaa verilmemiş. Vatandaş davayı kazanırsa yeni bir taksi pl& k:ı?ı ijlr»cak. ceslne oranla önemli bir da gişiklik gözleniyor. Bugün için 15 bin 281 taksi buna karşıhk 715 dolmuş var. Evet, îstanbul'da yalnızca 715 aolmua kalmış. Bir zamanlar 12 bin 751 tane olan dol rauşlann yüzde BS'i taksiye cevrilmiş.. Dolmuşun taksi ve çevrilmesi dü?, sarı ya da siyah çizgl yerine sansiyah damaîı şerit çekikne si ile oluyor. Tabii kt trafi ğln ona.yı ile. istanbul'da 715 dotaıuşun kalması önemli bir konu. Dolmuş sistemıni yaratan kentte dolmuşların ortadan kalkmaaı açısından de&il yasal açıdam son derece önemli bir konu.. 8085 Sayslı Trafik Yasa sımn ilgili maddelerine göre. taksi ikea dolmuş yapan ya da dolmuş iken taksi müş teri alan bir taşıt «amaç dı şjii çahşmak»tan &uç işiemiş sayılıyor. Bu suçun cezası da taksl ya da dolmuş plaItasınja ipfali ile veriliyor.. Ancak, bugüne kadar kesin likle uyşrulanmamış bir ya sa maddesi bu. Istanbul'un herhangi bir st.mtindeki dol muş duragına gidip. orada ki otomobillere bakarsak dol ımıştan çok taksinin bulunduğunu görürüz. îleililer de bunu gorüyor vo biiiyor ama.. Son model bir otomobil, sol arka sinyal lambası tutukluk yapıp yarunazsa fen ni muayeceden geçemezken hepsi sonradan «kesiMpbiçi liptklenip» yeniden «imal» edilmifj 40 yıliık «araba» lar nasıi «sağlam» raporu alıyor acaba.. Bunlann çogunda traktör, biçerdöğer, minibüs ve sıı motoru var. Kapısmdan içeri girmek bir sorun, içeri girip koltuğa oturmak ayrı bir sorun. Inmek ise başlıbaşına bir b» cerl. Kiminin kapısı iplo bağlı. kiminin bagajma koi tuk konmuş. En küçük bir kazada içinden çıkmak ola sı degii. Ve İstanbul'da kalan 7la dolmuşun büyük çoğunluğu nu da bu taşıtlar oluşturuyor. îstanbul Belediyesi'nin de dolmuşlnra yönelik denetiralerini gereği gibi yaptığını söylemek olası değil. Belediye ilgilileri buna hemen karşı çıkacaıîlar ama işto bir örnek; KadıKöy alanında yeni ya pılan dolmuş düraklarma geçtigimiz günlerde Aksaray dolmtışlan. daha doğrusu taltsi damaı* otomobiller girmek istedi. Eelediye ilşi lileri KadıköyAksaray güzorgâhı ve böyle bir dolmuş tarifeleri olmadığı gerekçosi ile karşı çıktılar. Sonra, Fenerbahçe durağınm yarıst bir ilgili tarafından Aksaray doîmuşiarına verildi.. Eger böyle bir güzergâh yok sa, durak yeri nasıl veriliyor, durak yeri veriliyorsa tarifesi neden buiunmuyor?Istanbul'un nüfusu hergeçen gan artarken 17 yıl ön cesinin nüfusuna göre düzenlenmiş sayıdaki taltsi ve dohnuşlar giderek «tekel» oluşturuyorlar. Belediye is tediği kadar dolmuş tarifesi yapsm, özellikle akçam saatlerindo «çift ücret» odenen «ekspres» sefeıior yapıhyor. 2846 güzergâha göre yapı lan taksi tarifeleri de ka,<İıt üzerinde kalmaktan öte ye gidemiyor. Taksi ücreti penellikle pazarlıkla belirleniyor. Fakat sıkı bir V& zarlık sonundu bile, söz ko nusu güzergâh için 8 kişilüv bir dolmuşun iki katı ücreti nin altma mobilmek olası tiegi\. O 40 yıllık arabalar ® Tarjfesi neden yok? Bunları biliyor muvdunuz" • îl Trafik Komisyenu'nun ayırdıgı taksi durağırun bîr 'Sahibi» olduğunu va bu kişinin öteki taksl şoförlerinden hergun belli bir para aldığını, • Bütün tofcsi $oförlerine açık, olmast, gercken tahsi duraklarınn «yabancı» taksilerin giremediğini, • Taksinin sahibi taşıtını bir çoföre verirse, her kilometre için 3540 lira aldığmı ve benzia parasının şoföre ait olduğuau, • Şoför, taksinin sahibi ise müşteriden her kllometre için 4555 lira istediğini ve bunun üzertne 200 IU ra da kalhış parası eklediğini. Şoför, taksinin sahibi değilse fiyatların hiraz daha arttıgını, • Şoförün «aitımda 1,5 milyon lira var ama 1 saniye sonra herşey sıfır olabilir» diye düşündüğünü, • Özel otomohüleriyle tahsicilih yapan kişilerin arasmda resmi kişilerin de bulunduğunu, • Trafik Müdürlüğü'rıün Belediye'ye bir yazı yazarak taksi ve dotenuşlann tek tîp iki ayn renkte olmasms önerdiğini vo Belediyo'nin bu öneriye henü/. yarut vermediğin.i 4P 715 dolmuş 1933 yıh rakamlarına göre îstanbul'dalci taksi ve düimuş sayısmda 17 yıl ön "575 lira tarifeli yere 1*250 lira ödedim. Havanın lodos oluşu, îstanbul'a bahardan kfJnm bir gün î/etirmiş. Saat 10'a yaklaşıyor. .Sabah trai'iğinin sıkışıklığı çou tan geçmiş... KiTütoprakta bir teletaksi duragı. Taksiler, yol kenaruıa teK sıra halinde dizilınişler... En öndeki taksiye yanaşıp «Üsküdar'a gidcccğim» dedim. Şoför «Buyrun» derîten taksi den indi. Kaldırını kenannda, ki trafik işaretine ctoğru yiirüdü. Levhamn arkHsın;). elini uzaitı ve «Ben pidiyorum» dedi. Meğer orada bir diyafon vavmış. YazAane ile konuşmajs: :çin. nerbahçe Bağiarbaşı'ydı... Hiç konuşmadaa en öndeki • Enctimen kararına göre 37S i> taksiye bindiaı ve şoföre «Bcşiktaş» dedim. Yol boyunca, ra... Üsklidar'da indikten sonra ş?oförle konuşmadan Beşiktaş Beşiktaş'a gitmek üzere vapur a kadar gelciim ve otobüs üutskelesı önündeki durakta bu rağmcla iııdinı. Eorcumu soıîıman taksilerin şoforlsri ile dum. konuştum. En öndeki «1109 a Bin ikiyüı elli lîra, dfedi, ııia 1000 olıır.» dedi. Durak soItıraa etmeden parayı vLvnundabi blr başka taksiye yı dim vo bir «müteferrik masr.ı£ naştım. Şoför pazarlığa Iıiç. ya i'îşi» doldurup şoföre inızaiav naşmadan «1000 lira» dedi. De tım. ı»ek 3ii Ü.sküciar iskelesindefci Ve îstanbul Beîedijiest'nin 27 taksiler 1000 îiradaıı asağıya fıvauk 1982 tarih ve 368 sayıiı Beşikta^'a gitmiyordu. b«sm bülteninin üyüncü sayfasjını açıp Üsküdar Beşiktaş 0& En öndekine biııdim taksi ücretini buldum. Yot üzerinde teietaksi cijr.i«Üsküdardan Beşiktaş 373 ğı biilurum umuduyla tskeîe' lira.» den Ahmediye alanuıa dogru 0b Tarife istedim yürümeye başladun. Ahmediye ^ Plaka sınırlaması Eejiktas Akareüerden Cağaalanında, serbest tatoüerir. oDolîua dakika sonra Üskll luşturuuğu bir durak vardı. loglu'na öflo liraya gelirken şo dar alaDindaydıit. Yolda tak&i förle konuştusn: Şu plaka simrlaniası iyt degil galiba? Sormayııı... Ben proj'esyonel şotöriim anıa işte bövıc çalışıyoruıa. 1 ınilyon, l mii>on 200 biu lira verip plaka j lamıyorum. Aslında piakaııı vardı ama sattım. B.T?ky btr jş yapacaktım. Olmadı. Şhııcü Ue plaka alamıyorıını. Beniııı 1. a) Tarife, Belediye Encümeni'nin onaymdan sonra en geç 1 hafgibi <;alışan çok arkada^ vai böyle. ta içinde Idtapçık lıalinde bastınlmalı ve vatandaşm kolaylık«cretini ödedim. 400 lira. Faa ia varsa bir tarife vennesini istedim. Kendisine ait tarite yi verdi. Tarifenin ILaerinde ktr mıa kaiemio yazılnıış bir ya zs ve «ılurak Kahibi» îîTtzası vardı: «İkiyü» TIı olan semtlere ikiyüzelli, dlğer semtlere yt'ızde on zam yapmak zorundu kaldık.ı> Beîli ki yeni tarife bastırmamışiar eskisini kulianıyorlardı. Kızıltoprak Üsküciar eskiden 33<) liraynuş, yüzde 10'u i5 lira eder. Demek hi şimdi 385 üru olmuş. Piyasada, bozulE p<ı ra pek bulunmadığı için yuvar lajt hesap 400 lira yapmışlar.., tstanbul Belediyesi'nin basın bülteni iîe açıklşuii^ı tarüedc Kızıltoprak Üsküdar güzergahınn en yakın güzergâh Foııegl Haysiyet Divanı Başkam Ziya Ergnn ise Beleciiye'nin bu açıklamasmı yeterli buîmadJ ve «10 yıldır, tarife belirlema topl.ıntıjarına katılı.vordma, son iki yıldır bizi toplantıya aJ nuyorlar.» dedi va şöyle konuf tu: «Benzin fiyatı önemli tieğiiılir. Önemli olan Ticaret Odası' nin verdigi geçinme endeksle. riııe göre taksi ve dolmuş taıl l'elerinin düzeıüemnesicllr. Be» lediyc ilgilileri, masa başında taril'c yaplığı için evvelden be. ri uruınızds ihtilaf vardır...» Bu arada, Belediye yetJsilil» rinden, taksi ücretlerinin belirlenmesinde hangi değerleriu esas ahndıgmı öğrenmek istadinı. 13u sorunun yarutını n« yazık ki açık bir şekilde alamadını. Ya da aniaulanları an» lamacinn, Aniadığım kadan ile, 1978 yı Imria ilgili Bakanlıktan gelen 5 sayfaf!İî: bir yazı varmış. Bu yazıcia taksi tarifelerinin belirlennıesinde esas aimacak uöjîerler formüle eciiliniş. O £orırmlü istedim «tki sayfa tutar, (•ok ksrışık» dediler. Gayriresmî faksi fiyatlarını soförSer nasıl belirler? Müşterisîne göre! Çeşıtli soi'örlerîe yaptığımıa söyleşilerd© «gayriresmi» takai fiyauarînm nasü beiirlendigini öğrendik. Şolörier bunu şöyia anlatıyorlar: «Taksiye binnıek lüksttir. Eğer bir adam taksl tuiuyorsa, parası var demektir» <(Her semtirı kendine özgü müşterisl vardır. Gece yansmda lllks bir otelâen sevgilislyle çıkan bir adamdan almacak para başkadu, çoiukçocu's otobüs termînallne giden bir adamdan alınacak para başkadır.» «Mesafeyc göre değiî, kıbgına kıyaffitine göre, adamına göre fiyat istenir.» «Biz de zar zor geçiniyoruz. Acele bir lşl için taksi tutan adam cia ayrn sıkıntıyı çokiyordur. Niye fazla para almalı? Son. ra o para boğazımızdan geçmez.» «Eskiden bir şoför kahveye girdi ml !çeriöek.Uer ayağa kalkavdi. Sonradan arami2a kendini bilmez bazı Irişiler kanştı. Bızim mesle.Şl de iki paralık etti.» «Tarife hav^ durumnna göra değiştr. Karlı, jrağmurlu blr îı» vada başkadır, günlük, guneşlik bir havada başka.» «tstanbul'un traüği yüzüııden Karaköy Etller arası bir bakarsıma on dakikada gidilir, bir bakarsınîj: btr saatte.» «Benzin olırken vergi verirla. Yedek parça 8İırken lşleta* vergisi keserler. Plaka vergisî veririz. îşüniz vergi vermek. Biz cte götürii vergi mi vereceğiz?* «Biai cîeetleyeceklerine yedek parça piyasasım, tamircî piyasasını denettesîrüer, Elimizde avucumuzda ne varsa onlara veriyoruz.s «Yedi Kocalı Hürmüz'e döndijfe. Trafik yer gösterir belediye yasaklar, belediye izin verir, trafik oimaa der.» «Ben bir işçiyim. Patronun arabasında çalışıyorum. Karnımı doyurmak için patrona rıara vermek zorundayım. Araba beniı» olsa bir plaka alabilsem daha uousa giderim» A 17 yıl içinde i)2 yeni plaka Taksitnetresi/. taksiyi yarattığımıs gibı, dolmuş dü zönini yaratan da bizlöriz. Batılı ya da dogulu ülkeler de ya taksimfctreli taksiler çahşıyor yn da taksimetre kullanılmayan ülkelerda kent içinde tek fiyat uygu lanıyor. Oysa istanbul'da gerek taksi gerek dolmuş «olayı» tam bir kargaşa içinde. Her c î0ydcn onco toplu taşımacı !ik sorunu çözümlenmiş de gil.. Bir de dolmuş va taîtsi ierde plaka sınırlaması var. îl Trafik Komisyonu'nun 1966 yılında eldıgı 14 sayılı kararla taltsi ve dolmuş sayısı smırlandınldığı 7.&r man îstanbui'da 12 bin 754 dolmuş ve 3 bin 180 taksî varmış. Toplam 15 bin 634 taşıt.; t] Trafik la alabileceği yerlerde satılmah. b) Telefonlu taksiler kendi bastıkları tarifeyi Belediye'ye oııaylatmalı (her sayfasım). Belediye'nin bastırdığı tarife kitapçığıııın her takside bulundurulması kuralı işlerlik kazamnalı. c) Bu tarife takside müşterinin soförden istemcden ulasabileceği bir yerdc, örneğin ön koltuğun arkasmda yaptınlacak bir cepte olmalı. Tarifeler hazırlanırken Şoförler Derneği'nin görüşü alınmah. 2 a) Belediye ve Trafik taksi ve dolmuşlara yönelik ehliyet ve rulısat kontrolu yetersiz işlemlerin dışında yasa ve yönetmeliklerin uygulanmakta olduğunu sıkı denetimlerle kanıtlamalı ve örneklerini kamuoyuna açıklamalı. b) Taksilere «kullanıîabilir» taksimetre sistenıi getirilmcli. Taksi ve dobnuş aynmı kesinlikle yapılmah, yapılamıyorsa bu ayrım kaldmlmalı. c) Omrünü tamamlamış otomobilîerîn taksi ve dolmuş oîarak çalışması engellenmeli. Bu taşıtlaruı sahiplerine kredî sağlanmalı. ı £ Zam oranı nasıl buluıuır @ Zabıta: 275 lira olmalı Hava artık karantıak üzere... Küdıköy'de yeni iskelerün öTaksi, dolmuş ve minıbüî nündc taksi âurağı var.. Bir üeretlerini İstanbul Belediyes'.' de Belediye Zabıta kulübesi... nin İktisat MüdürlüSü beîirji Kulübenin önünde dört zabıta yor. Yeni fiyatlar, Belediye Kn nıeınurtt duruyor. Memurlann t^iimeni'nce onaylannrak ytiritr ,Viinm;i yaklaştun: lüğe giriyor. Üst Göztepe Ve gldecek. îlgilüerin söyleöiğine goro, tira acaba kaç parayîi gidilitaksi ve dolmuş ücetleıinin yor? toelirlenmesinde baş'.a berız.a fazla mı istcdiler. olmak tizere yedek parçayıu, • Hayır, sadece tarifeyi 8fr • îastiğe yapıîan üaralnr cıikkai* alınıyor, ilgili kamu ve özel «j reıınıek istemiştira. rulıış ve kişilcrle lenıas ediii Valla bizde t3ksi tarifes» yor, uzun çahşmalar yapılıyoi" yok... Ama bu taksiler tarifeve sonuçta yapılacak zammm li... Tarifede ııe yazıyorsa ona oranı bulunuyormuş. Bu zam alırlar... Fazla almazlar... oranı eski ücretlenn üzerina O ara, memurlardan biri sdeldeniyor ve yer.i tarifeler orraya çıkıyormuş. Son düzenie ze kanştı: Hatırladığun kadarı U« mede taksj ücretlerine yüzde 2520 zam. j'apılnıasî uygun gö 275 lira nlması lazım» rülmüş. Ve üzerlerinde «Tarifeli t s . kole Taksi» yazan taksiierdeıı # Toplantılara birine bindim. Üst. Göztepe"de ahnnııyoruz inerken «tarife» geregi 400 Jiîstanbul Şoför Esnaîı Deı ra ödedim.