Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 12 TEMMUZ 1982 EKONOMİDE Güney SanayVi kurtarma çabası çok yönlü olarak sürdürülüyor İş Bankası'ndan sonra Sabancı Holding ve ENKA Holding'in de konuyla ilgilendikleri söyleniyor. I lOsman U L A G ^ Cumhuriyet altmı bir haftada 850 lira birden arttı Ekonomi Servisi Altm geçtiğimiz hafta dünya pıyasalannda 16 dolar birden değer kazandı. Geçtlğiml2 hafta başında 313 dolardan işlem gören 1 ons altın hafta ortasmda, doların dünya paraları karşısmda olduk ça yüksek değerlere ulaşması nedeniyle 308 dolara kadar düştü. Altm cuma günü ise 329 dolardan işlem gördü. Uzmanlar altının değerindeki bu artışın ABD faiz oranlanndaki düşmeden kaynaklandığını belirtiyoı lar. Türkiye'deki altın fiyatlan ise .dünyadaki artışlardan ve Kastelli olayı sonrasmdaki beklentilerden etkilenerek büyük, artışlar gösterdi. Geçtiğimiz hafta başında 11.700 11.750 liradan işlem gören Cumhuriyet altmı 800 850 lira artış göstererek. cumartesi günü 12.50012.600 liradan işlem gördü. 24 ayar altmm gramında da 120 liralık bir artıs gözlendi 5 TEMMUZ 10 TEMMUZ Cumhuriyet Reşat Kulpsuz 24 Ayar 1 Ons (Dolar) 11.700 11.750 12.000 12.500 1.765 1.770 313.25 12.500 12.600 12.800 13.000 1.885 1.890 329.25 Kenan MORTAN ADANA Bir süredir üretimini durdurmuş olan Türkiye'nin en büyük enteg re tekstil kuruluşlarından bi rt durumundaki Güney Sanayi için geliştirilen çözüm lerin her gün yeni boyutlar kazandığı göriilüyor. Alı nan çeşltll bilgilere göre Güney Sanayi'ye ilişkin çözümlerin önümüzdeki haf talarda bir sonuca bağlanması bekleniyor. Bu uzantıda Türkiy e ÎŞ Bankasımn DPT uzmanlan ile birlikte yürüttüğü envan ter çahşmasının sonuçlandığı ve raporun Ankara'ya yollandığı belirlendi. Iş Ban kasınm Güney, Sanayi paylannm önemli bir kısmını satm almayı düsjünerek başlat tığı envanter çalışması, süresinden önce tamamlanarak Ankara'ya yollandı. Söz ko nusu raporun 14 temmuz çarşamba günü el e almacağı ve Güney Sanayi 'nin satın almmasına ilişkin ana noktalann belirleneceği sanı lıyor. Söz konusu çahşmalann koordinasyonu, Teşvik Uygulama Dairesi Başkanı Zor durumdaki kuruluslar icin ithalattan da vergi alınacak Ekonoml Senrtsi Zor du tthalattan yapılacak bu fon rın finansamın ve ihracat si rumdaki kuruluşlan kurtar kesintisinin bu yıl içinde 16 gortası kurulana dek ihramak için Merkez Bankası'n 17 milyar liralık bir ek kay catın sigorta ettirilmesi için kullanımına da devam edida kurulan «Destekleme ve nak birikimi sağlayabileceği tahmin ediliyor. lecek. Ancak, yani duzenleFiyat İstikrar Fonu»ndan yararlanılarak Kastelli eliyDestekleme ve Fiyat tstik meyie kapsamı genişletilen le pazarlanmış tahvillerinin rar Fonu'nun önceden oldu ve daha büyük meblağlara bedelini erken ödemekte zor ğu glbi tanmsal girdilerin ulaşması sağlanan fonun ön luklarla karşılaşan firmala subvansyonu, üreticinin fi celikle zor durumdaki kura destek sağlanacak. Bazı yat hareketlerinden korun ruluşları desteklemek için tanm ürünlerinin ihracatın ması, ihracatın geliştirilme kullanılmasma kesin gözüyda alınan primler dışmda it si ihraca dönük yatınmla le bakılıyor halâttan da yüzde 2 oranm da vergi almarak kapsamı genişletilen bu fonda biriken paralardan kritik durumda bulunan ve ülke eko nomisi açısından oncelikle Ekonoml Servisi Cuma günü başlayan OPEC Bakajılar Ku sektörlerde bulunduğu sapta rulu'nun toplantısı cumartesi gecesi hiç bir sonuç almmadan sonan kuruluşlara da kâr or na erdi. taklığı belgeleri karşıhğında Toplantıda, tran ve Libya'nm kendi günlük kotalarınm arttı faizsiz kredi verilebilecek. rılması yolundaki talepleri kabul edilmezken, OPEC'in 17,5 mil Ayrıca bu fon konut sektö yon varillik günlük üretim tavanına uyulup uyulmaması konusu rünün finansmanı için de da askıda kaldı. Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudî Arabistan fiyatlarda düsme olmaması için îran ve Libya'nın fazla üretim kullanılabilecek. kısarak tekrar Zor durumdaki kuruluşla leriniisterlerkentavanınve Llbya 17,5 milyon varil olarak beKrlenme sini İran kendi kotalannın artınlması konu ra destek sağlamak için it sunda ısrar ettiler. Iran ve Libya 17,5 milyon varillik tavana halata konan yuzde 2'lik ver karşı olmadıklanm, fakat bunun sağlanması için Suudî Arabisginin (kesintinin) ithal mal tan'ın kendi kotasını azaltması gerektiğini belirttiler. larımn fiyatlarmı artırarak Bu tartışmalar çerçevesinde hiçbir karar almmadan dağılan bu malları girdi olarak kul toplantmuı OPEC'in geleceği hakkında kuşkular uyandırdığı be lananlar için maliyet artışı. lirtiliyor. Toplantı sonrasında İran ve Libya'nın eski uygulamala tüketici ise fiyat artışı anla rını sürdürmeleri ve 17,5 milyon varıllik günlük üretim tamına geleceği belirtiliyor. vanının aşılması bekleniyor. Dolar önce yükseldi sonra inise geçfi Ekonomi Servisi Dolarm dünya döviz piyasalarında sterlin haricindeki paralara karşı değer kazanması hafta başında da devam etti. Ancak dolar, ABD faiz oranlanndaki düşüş nedeniyle bu tırmanışım sürdüremedi. Buna rağmen doların hafta sonundaki kapanış fiyatları hafta başmdakilerin üstündeydi. Bu arada, dolar 5 Temmuz 9 Temmuz Mark 2.47 2.49 TL. karşısmda da geçtiğimiz hafta 2,5 lira değer ka zandı. Dünya piyasalannda dolar karşısmda değer kazanan sterlinin TL. karşısmdakl değerinde ise önemli bir değişiklik olmadı. Mark ise TL. karşısmda yamızca 20 kuruş değer kaybetti. Doların hafta başı ve sonu değerleri şöyle oldu: îsviçre frangı 2.10 2.11 TL. 163.05 165.55 OPEC'de anlasmazlık; üretim kotasını tanımayanlar var Prof. Ekrem Pakdemirli tarafmdan yürütülüyor. SÖYLENTİLER Iş Bankasmm Güney Sanayi'i kurtarma operasyonu na resmen girişmesi, kesin Iik kazanmayan bazı söylen tilerin ortaya çıkmasma neden oldu. Bu söylentilerden bici, Güney Sanayi'nin sahibi Sapmaz ailesi ile akraba hk bağı bulunan Sabancı Holding'in de devreye girmek istediği şeklinde. Söz konusun holdingin bu amaç ta satın alma operasyonuna bizzat katılmak istediği ileri sürülüyor. Bu arada geçtiğimiz bir yıl içerisinde Güney Sanayi' nin yüzdürülmesi için nakit para yardımı yapan FNKA Holdmg'in de aynı biçimde ortaklık kompozisyonuna so kulacağı söylentiler arasında yer almakta. Alınan bilgiye göre, Güney Sanayi'nin bu ENKA Holding'e ana para olarak 2 milyar lirayı askın borcu bulunmakta. Ancak, ENKA Holding Yönetim Kurulu Başkanı Şank Tara'nın bir rahatsızlik nedeniyle yurt dısmda buiunduSu ve bu nedenle ENKA Holding'in şu sıralarda böyle bir onerasyona katılamavacağı da duvulfm söylentil*"r Önce Kimi Kurtarmah? Dış çevrelerin sürekli övgüsünü kazanan. içerde de kimilerince «tıfeır tıfeır» işlediği ileri sürülen ekonomimizde son haftalarda en fazla kullanılan sözcük *kurtarmak.» Hep birilerini bazı kötü akıbetlerden kurtarmaktan söz ediliyor. onu mu önce kurtaralım bunu mu diye tartışmalar vapıltyor, alınan önlemlerin kimi ne ölçüde kurtardığı so rusu soruluyor. Demek ki bu tıkır tıkır işlediği ileri sürülen ekonomide, nedendir bilinmez C) bir sürü kurtanlacak kişi ve kuruluş çıkmış ortaya Bu kurtanlmaya muhtaç haie gelenler kimier? Hançi kuruluslar^ Bunların en başında «feurtorıfmayon» Banker Kastelli var. Orta smıfı düşük faizden Kurtardığıru iddia eden Banker Kastelli Cevher Özden, kendi kurtanlmayışını HürYiyet muhabirine şöyle anlatıyor «Şirketim şu anda dahi kendi gücüyle kendini kurtaracak durumdadır.. Yapılsm hesobı tek huruf borcumuz kalmaz. şirketin on milyar alacağı çıkar. Ben bankadan sağlamım diyorum Merkez Banfeas» çeksin desteğini göreyim o zaman en güçlü bankaları.. Arkamda devlet yoktu. ben yıhüdım. harcandım Büyük bankalar ağır bastı. » Banker Kastelli'ye bakarsanız devlet onu kurtarmamıs ama bankalan kurtarmış. Demek ki bankaların. özellikle de bazı bankaların kurtanlması serekiyormu$ Devlet bu kurtanlması gereken bankalara el uzatıp destek sağlamış, onlan şimdilik kurtarmış. Kastelli olaymın bir banka paniğine dönüşmesini önlemiş. Bazı bankalann neden böyle kurtanlmalafı gerekmiş? Kastelli bunun da cevabını veriyor: «Ban kalar da halktan topladıkları paraları benim yapfıpım oihi plâse ediyorlar. bazı kuruluşlara veriyorlar Fakat bugün piyasad'a pluse edilen para gerekli faizi de kazanarak geri dönemez. O zaman da iş baştan kara» Bu sözlerde kuşkusuz gerçek payı var. Plâsmanlarmı Kastelli'den daha dikkatü yaptıklannı varsaysak bile bankaların en büyük sorununun dönmeyen krediler ve faizler olduğu bir gerçek. Peki bu krediler ve faizleri neden dönmüvor bankalara? Çunkü bu kredileri kullanan kuruluşlann. sanayi işletmelerinin ciddi sorunları var ve onlann da bir kısmınm kurtanlması gerekiyor. Nitekim bu tür kurtarma operasyonlannın düşünüldü'ğünü gene son günlerde sıkça duyuyoruz. Kastelli aracıhğıyla tahvil pazarlamış olan kuruluşlann tahvil borçlannı erken ödemeve vanaşmalan da bir noktada bu sorunla ilgili. Onlar da erken ödemeden kurtarılmayı istiyorlar. Bankerlerle bir yıllık tahvil anlaşmalan yaptıklannı da unutarak ikî vılda odemevi bilp ü<;tlenmek istemiyorlar. çünkü ödeme durumlan sıkışık. Diyelim ki onlan da kurtardmız. Peki bu kez ellerinde tahvil bulunan Kastellizedeler ne olacak? Onlan kim kurtaracak? Sertifika ya da kupon sahibi Kastellizedeleri kısmen de olsa kurtaran formülü bulan devlet tahvilde nasıl bir çözüm bulacak? Bu cözümün bedeli kimler arasında nasıl pay edilecek? Kısası bu tabloda görünen şu: Ekonominln Işleyişi pek çok kişi ve kuruluşu kurtanlacak noktaya getiriyor ve işler bu noktaya gelince kimi nasıl kurtannz kaygısı ağır basmaya başlıyor. Serbest piyasa mekanizmasının 'kendini kurtaramayan batar» man tığı bir noktadan sonra işletilemiyor ve piyasa man tıgınft g6re batriikMn1 ger^cenleri kurttnfinak 4çJn * dokunulmaz sayılan sıkı para politikası bir anda 52 nülyarlık Merkez Bankası desteğiyle gevşetileblliyor, ithalata vergi konarak kritik durumdaki kuruluşlar için destekleme fonu kuruluyor. Yani o yere göğe konamayan 'kendi içinde tutarlı» model kendi içinde tutarh biçimde uygulanamıyor. Tüm bunlar olup biterken bir de kenardan olup biteni seyredenler var. Para ya da sermave sahibi olmayan ucretlerinden ya da maaşlanndan başka gelir kaynağı bulunmayan, bu gelirle beş kuruş biriktiremeyip, Kastelli've bile para yatıramamış olan milyonlarca kişi var. Onlann kurtanlmasmdan fazla söz edilmez ve enflâsyon oranının altmda ücret zamlanyla gerçek gelirlerl geriletilirken, bankalan, şirketleri ve kısmen de Kastellizedeleri kurtarmak için getirilen çözümler. seferber edilen kamu kavnaklan, bu milyonlarca kişiyi nasıl etkileyecek? En ağır vergi yükünü taşıyan *bordro mahkumlan* dolayh olarak bu kurtarma operasyonlannın yükünü paylasmış ol mayacak mı? Bu kurtarma operasyonlan nedeniyle gevşetilen para musluklan yüzünden enflâsyon yeniden tırmanışa geçerse bunun bedelini ücret artışları yüzde 25'lik resmi enflâsyona* bile erişemeyen ücretliler ödemeyecek mi? Toplumculuğu «para aahiplerine yüksek taiz vermek* olarak tanunlayanlarla onlan ve poütikalannı kurtarmak için seferber olanlara göre tabii tüm bu sorular •ideolojik» ve •maksath.» Oysa söyledigimiz çok açık; ya şu •hendi içinde tutarh modeU ödünsüz uygulansuı, sonuçlannı hep birlikte görelim; ya da bunun çıkmazlannı görüp bu modeli kurtaracağız diye başka şeyleri feda etmekten vazgeçelim. İki dış kredi anlasması onavlandı ANKARA, (a.a.) Bakan lar Kurulu, Japon thracat Ithalat Bankası Eximbank ile OECD'nin Türkiye'ye özel yardım programı çerçevesin de imzalanan iki kredi anlaş masını onayladı. Anlaşmalarla sağlanan kredıler. TKI Kurumu. Muğ la , Yatağan Projesi ile Sivas Kangal Projelerinin finansmanmda kullanılacak. Elektronik sanaynnde 44 reform,, yapılacak 'ANKARA, (THA) Elektronik sanayiinde veterli kapasite oluşturmak ve yatırım potansiyelini arttırmak amacıyla «reform» niteliğinde kararlar alınacağı öğrenildi. Halen Sanayi ve Teknoloji Bakanlığmca yapılan çahşmalar önümüzdeki günlerde Bakanlar Kuruıu'ı>% tunulacak. •.«••*%.•*•" .»»•*/ >W. «I ciddivetâstikrar vetamguvence.. Huzurlusunuz çünkü paranız Türkîîcaret Bankası'nda BMC yeni motor fabrikası kurulmasma karşı cıktı Ekonomi Servisi BMC Genel Müdürü Ziya Özkan, yeni motor fabrikaları konu sunda yaptığı eleştiride. «Ge reğinden çok sayıda motor fabrikasmın kuruluşuna izin vermek, bunları daha başlangıçta memleket ekonomisine bir problem haline ge tirmek demek olur» dedi. Türkiye'nin tek motor üre ten özel sektör kuruluşu olan BMC'nin Genel Müdürü Özkan, oncelikle yapılmış ve yapılmakta olan yatınmlardan yararlanılması gerektiğini isteyerek şöyle kbnuştu: «Eğer bu yol denenip zerlandıktan sonra ortada gene de karşılanmayan bir ih tiyaç varsa, ancak o zaman yeni bir yatınm düşünülme lidir. Otomotiv sanayii bünyesindeki otomobil kuruluşları, motor üretimi konulannı halletmişlerdir. Ancak, halledilmesi gereken konu, ticari nakil vasıtalan (kamyon, kamyonet, minibüs, otobüs, vs..) ve traktörler için dize] motoru imalidir.» Sümerbank'ın 49. kurulus yıldönümü kutlandı ANKARA, (&A.) Atatürk* tin 11. temmuz 1933 tarihinde adım bizzat vererek kurduğu Sümerbank'ın 49. kuruluş yıl dönümü bugün törenlerle kut landı. Sümerbank'ın kuruluş yıldönümü dolayısıyla Genel Müdür Şfikrü Akgiingör başkanlığmda bir heyet bugün saat 10.00'da Amtkabir'i ziyaret ederek Atatürk'ün kabrina celenk koy du ve saygı duruşunda bulun du. Sümerbank Genel Müdtirü Şfikrü Akgiingör, Sümerbank' ın 49. kuruluş yıldönümü do layısıyla yaptığı açıklamada, Sümerbank'm bu yılm ilk altı ayında 31 milyon 185 bin 950 dolarlık ihracat bağlantısı ya üarak dokuz milvnn IJA hin 339 dolarlık ürün ihracatı gerçekleştirdiğini beUrttl. Akgüngör, geçen yılm ilk al tı ayında dokuz milyon 82 bin 157 dolar tutannda ihracat bag lantısı yapıldığım kaydederek yıne geçen yıl aynı dönemde dört milyon 509 bin 530 dolarlık ihracat gerçekleştirildiğini bildirdi. Sümerbank'ın ihracatında ge çen yıla oranla bu yılm altı aylık döneminde, vüzde 100' lük bir artış sağlandığım bildiren Akgüngör, Sümerbank" m yurt sathına yayumış 39 fab rıka ve müessese, 462 satış ma ğazası 23 bölge mUdUrlugii, 44 banka şubesi ve 50 bin personeliyle hizmet sundugunu söy ledi TÜRKBANK "İKİNCİ ADRESİNİZ"