Katalog

27 HAZTRAN 1982 ••** Cumhuriyet 11 EVETHAYIR (Baştarafı 2. Sayfada) otuz tane gümüş lira biriktlruıiştım. Bır lira şimdinın yüz lirasi; nerde, beş yüz lirası belki... O gunlerde on beş yirmi kuruşa bır öğle yeraeği yenirdi, demek bir teklik, bugünün bin tekliğini karşılıyormuş. Bire bin' Nerde n geldik, nereye vardık. tbretie düşünülecek bir konu size... Rarnazan geldi hoş geldi Baklava tepsısı boş geldi... Bu 1982 Ramazan'ı pek hoş gelmedi. Birşeyler getirdi. Neler mi? Hani ne demış bır eski şairimız 'Di| konuşmak ister Gönül razj değıl". HerSeyı konuşamıyoruz, önlemler var, koşullar, yasaklar. engeller, neler neler yok ki! Neyse, yıne de hamazanınızı kutlarım. En güzel bayramlara doğru olsun yönümüz diyerek... ULUSU: DEVLET (Boftarafı 1. Sayfada) nıesi için ödeme kolaylıkla rı sağlanmaktadır» dlye ek ledi. Başbakan bu paraların falzleri konusunda «Bir pozisyon» arandığını bildirdi. Ulusu, Iktlsadl bakımdan zorluklarla karşılaşılan bazı müesseselerln nakit ihtiyacını karşılamak üzere gerekll tedblrlerin alındığını da anlattı. Başbakan. Bonn Doruk Toplantısında kendlsinln 2 ülke arasındaki sorunlarm müzakerelerle çözümü konusundaki dileğine Yunanistan Başkanı Papandreu'nun yapıcı bir yaklaşım la cevap verdiğini bellrterek şunları söyledl«Ancak, Bonn'da ttzerinde mutabakata varıldığı id dia edilen ınoratoryum ko nusunu acıklığa kavuşturmak istiyoruuı. Başbakan Papandreu NATO toplantı sında yaptığı konusmada moratoryum konusuna fil hakika temas etti, fakat sa londa kendisiyle yaptıgını bazı görüşmede bu konu eie alınmadı. Toplantıd»n sonra yanımıza gclen ve derhal hir moratoryum ila nı öneren Yunanistan Üış îşleri Bakanı'na. Sayın TiJrkmen bu konunun ayak üstii göriişülemeyeceğini. ancak görüşmelere uazır ol du^umuzu soyledi. Dolayısıyla Bonn'da varılmış her hangi bir mutabakat yoktur.» BATI AVRUPA İLE İLtŞKtLER Basjbakan Ulusu. hasnrlanmakta olan anayasanın dayandıpı temel ılkeler ko nusunda kımsenlrı sjüphe etmeye hakkı olmadıgını da belirterek. Türkiye'de köklü bir detnokratlk geie neğin bulundugunu anlattı ve «Ülkeınizde Batı öiçüiprine ve deınokrasi anlayışına uyjtun. lnxan hak te Imrriyrtlerine saj'Kiiı parla mentcr bit drtzenp «eçil^ce ği ştiphesizdir» dedt. Türkiye'nln tsrall'ln LUbnan'a saldırmasını Ü7.(intü ve enciişe İle karşıladığmı bellrten Ulusu. Krmenl terörü üzerinde durdu. asgarl ücret konusunda ise Başbakan şunları söyledl: «Asgarî iicretle kıdem tazmlnatı arasında haieıı mevcut olan irtibat, asgari ücreti asll maksadından u zaklastırmaktadır. Bugün çalışanlaruı büyük bir kıs mının genel ücret ortalama 9i asgari ücret seriyesini aşmıştır. Özellikle toplu iş sözleşmesine tabi iicretüler bu durumdadir. Asgari iic retle kıdem tazıninatı ara sındaki irtibat çöztildüğu taktlrde asgari ücretin nor raal süresinden önce gtfru ?iilmesi miimkün olacaktır.» SORULAR YAMTLAR Başbakan Bttlend Ulusu daha sonra kendisine yöneltllen soruları yanıtladı. Ulusu'ya yönelttlen sorular ve yanıtları şöyle: SORU Basın toplantı sı metnfnde Banker Kastelli olayına beş satırla de fctndtniz. Olayın öneml Tür klye ekonomlst actsından da. sizce bu boyutta mıdır? YANIT Süre 11e olayın önemi blrblrlnden çok farklıdır. HUktimet oiarak olaya gayet tabl fevkaiade önem veriyoruz. tş)n başın dan berl verdlftimiz önem zannederlm arkadaşlar tarafından da blltnmektedir. tştn başmdan beri hüküme tlmlz btitün lmkanları 11e bu olayın üzerlne gltmistir. ve pivasada anormal blrta kım durumların. tutumların ortaya çıkmasını önlemek bakımınrtan her türlü ted bir almmıştır. En son dtln absama kadar taklp ett'k. Dıınım normale irca edümlştir. Bu bakımdan ben devlettn güvencesl, bir defa daha burada bütün banker olaylarıyla ilgili olarak ifade etmek istiyorum. Devlet bu konuda her türlü tedbirî alacaktır. Bir kere daha ifade etmek Istiyorum kl bu olaya gereken önemi ve riyoruz. Olayın f&ızlerin a5a«ı çekllmeslyle ilgistni tespit edemedim Bu tabı fîiîz mesplesi a>Ti bir mese'edlr. PORU Ba^ı müessese Irrin naklt sıkmtısı Içlnrie bulundugunu söyledinîz bu nu hangl araçlarla. hangi yöntemle gidereceksinlz. YANIT Bu konu bildi Mnlz gibi para kredi polltı kflrrm icerlsînde mütalaa fdilmekte Bu bakımdan p:ı ra kredi polltikalan Hmit lerl dışına c'kılması bahis konusu deâil Bir kararname çıkarılmıştır Bu karar name çerçevesinde Işler yü rdtülmelftedir. Yenfden deperlendirme yasası MGK'de dir. FAÎZLER NE «I.ACAK Bır gazetecinin «faizler konusu ne olacak? Vatandaşlar. ana paradan sonra faizlerl de alabilecekler ml?> Sorusunu Ulusu. «On lar leln blr ponlsyon artyo rtiz. Ana para 06 ay arasm da ödenebiiir diye düşünü roruz. Bunun için devlpt ttahvili de düşiinttlUyor. Dpvlet tahvili ile karşılaıuı bllir» dedf. Banker (Baftarafı l. Sayfada) tı dun saat 15.00'de başladı. Toplantıya Hlsarbank Genel Müdürü Ahmet Demirer. dört kışllik bir heyetle katıldı. Bankalar toplantısına ayrıca Anafiolu Bankası. tstanbul Bankası, Vakıflar Bankası. Yapı Krpdi Bankası, Odi Bsnk. İşcl Kre dl Bankası ve Pamukbank Genel MUdürleri de katıldılar. Gö rüşmeler sırasmda mevduat ser tifikalarını bsnker aracılığı ile pazarlayan banka yöneticilennin ödeme planlarım, nakit durumlarını ve Banker Kastelli'ye olan alacak hesapları hakkın da bilgi verdiklerl ÖRrenildı. GÖZLEM (Bastorofı 1. Sayfada) çin inandıncı yöntemlerin uygulamaya konulrnatı gerekiyor. (Bastarafı 1. Sayfada) yatması çok güçtür. Nasıl olur bu? Bu konudaki «uluslararası standartlar» herhalde bellidlr. Tutuklama kararının bu temel ölçülere uyulmaksızın gönderilmiş olması. acaba sayın Adalet Bakanımızı blraz olsun düşündürmeyecek midir? Blzler, yurt içinde suç işleylp, kaçan kişilerle ilgili yazışmalarda bazı aksaklıklar olduğu kanısındayız. Adalet Bakanlığı'ndakl İşlemleri gözümüzle görmediğimiz için aksaklığın nerede oldugunu saptayamıyoruz. Ancak. bu aksaklıkların kamuoyuna yansıyan sonuçlarını günlük basından izllyeblllyoruz. Nasıl olur da Cevher özden ile ilgili tutuklama kararı, «uluslararası standartelardan yoksun olarak dış ülkelere gönderilir? Nasıl olur da bir Yahya Demirel, bugüne kadar getirtilemez? Nasıl olur da Abdi Ipekçi cinayetlnin sanıklarından Mehmet Şener. bugüne kadar yurda getirilemez? Nasıl olur da idam hükümlüsü Isa Armağan ile ilgili dosya. zamamnd** îran Hükümeti'ne iletilemez? Nasıl olur da ömer Ay'm gerl isteme işlemleri tamamlanamaz? Nasıl olur da Doç. Bedrettln Cömert'in katilleri üzeyir Bayraklı ve Rifat Yıldırım'ın işlemlei'i zamanında yetiştirilemez? Deney görmüş degerlf bir hukukçu olan Adalet Bakanı Sayın Cevdet Menteş'ln bütün bunlara yanıt vermcsi ve kamuoyunu aydmlatması gerekir. Sayın Bakan. bu gibi «küçük işlerle» u&raşmayı uygun görmeyebilir. Ancak Bakanlık yetkililerinin bu konuda kamuoyunu aydmlatmalan gerekmez mi? Bir tutuklama kararı, «temel ayrmtılardan yoksun» oiarak nasıl hazırlanıp, gönderilebilir? Bunu bir hukukçunun anlaması olanaksızdır. Adalet Bakanlıgı'nda. bu işle görevli degerli bürokratlar da vardır. Bu işle görevli btirokratlann böylesine önemll konularda böylesine yanlışlar' yapmalarmı düsünmek bile istemlyoruz. Yok eğer. saydîgımız bütün olaylarda tutuklama kararları «uluslararası standartlara» uygun olarak düzenleniyor da samklann bulunduğu ülkelerde. bu samklann gerl verilmemesi için bu gibi özürler 1leri sürülüyorsa. o zaman, Adalet Bakanlığı'nın bütün bu olayları, bütün ayrıntıları ile Türk ve dünya kamuoyuna açıklaması gerekir. Nereden bakarsanız bakın, ortada. aksayan bir yön. lşlemeyen bir çark vardır. Bu çarkın baSinda da Yargıtay Başkanlığı yapmış, deney görmüş bir hukukçu bulunmaktadır! Bu da üzüntümüzü bir kat daha artırmaktadır. Nasıl olur bütün bunlar? Savcı, Banker Kastelli (Cevher Özden) İle ilgüi olarak tutuklama isteminde bulunmuştur. Tutuklama. blr kimsenin «suç işlediğine ilişkln Büçltt belirtilerin bulunması» durumunda istenir. Bu güçlü belirtiler gerek savcının tutuklama istemînde. gerekse mahkeme karannda yazılıdır. Bu karar, Adalet Bakanîığı'na gelir. Adalet Bakanlıgı'nda suç igleyenlerin geri istenmesine Uişkin yazışma örnekleri bulunur. Bakanlık. bu örneklere uygun olarak, bu karan. yabancı ülkelere gönderir. Işte bu karar, uluslararası standartlara uyulmaksızın gönderildiği gerekçesi ile Isviçre Adalet Bakanhğı'nca gerl çevrllmiştir. Bu geri çevlrme işleminln, deney görmüş bir hukukçu olan Sayın Menteş tarafından «onur sorunu» yapılacağmı sanıyoruz. Teröristlerin suç ljleylp. yurt dışma kaçtıklarını blliyoruz. Adalet Bakanlığl'nın bu terörlst ı lerle İlgili geri isteme dosyalan hazırladığmı da MllyoEUz. Ancak. bu gerl lsteme işlemlerlnde ak lf sayan nedir? Yurt dışmda yakalanan terörlstlerin Türkiye'ye getirllmesi niçln sağlanamıyor? Ekslklik ne? Aksaklık ne? Ve klm sorumlu bu işlerden? Aksaklık bizde mi? Onlarda mı, kimde? Aydınlanmak istiyoruz... CÖZÜM YOLU (Baştarofı 1. Sayfada) «Blzde bir sosyal felâketten sonra enkazı kaldırma çahşmaJarı niteliğindeki ilk gelişmclere pek önem verlllr. felaketin nedcnleri ve yaptığı yıkım, ünlü deytmle «nlsyana terkedilir», unutturulmak lstenir. İlk büyük teblike gibl görünen «bankalarm batması» tehlikesı atlatılmış görününce, «eh bu lşin de hakkmdan gelindi!. Izlenimf yaratılmaya çalışılıyor. Oysa bankaların hatmasını önlemek lçin aiınan önlemler, hem pahalıdır ve hem de olayın sadece btr tek yüzünü ele almaktadır. Asıl mağdur olan kiiçük ve orta tasarruf sabfplerl, ayfıfc ge. lir ugruna vannı yoğunu bir yere yatıran maziuin yurttaş topluluğunun bu gelirden yoksun kalışı glbl hir olay unutulmaktadır. Banker Kastelii'den aylık gelir sagıayan yurttaş sajısının liHO'dekt toplam menıur sayısınjn vansına eşit olduğu diişünülürst. karşılasılan sosyal felâketin hüyükiüğü ve yoğunluğu anlaşıhr. Uazetenizin önerdiğı yo> uygulanırsa hem bu feiâket blr dcreceye kadar önlenmiş olur ve hem de küçük ve ort» boy bankalara ana paraların ödenmesi için yapılan başvurııliirın Merkez Bankası vardımının telârisl güç bo.vutlara ıılaşmadan karşılanmam sağlanabilir. Bu arada şuını belirtmektp yarar var: Bir kaç ffiindenberi mevduat sertifikası ana paraları oiarak orta »e kiiçük bankalardan çekilcn paralar. daha Küvenlt oldugu kanısını uyandırmış bulunan biiyük bankalara yönelmektedir. Yani para hacmlnf olsun, para arzını olsun artırıcı ctkenleı lıem Merkez Bankası açık flnansmanı ve hem de bu sertlfiko transferlerlvle artmaktadır.» İSMAÎL TÜRK'ÜN GÖRÜŞt) öte yandan, Sermaye Piyasası Kurulu BaşKanı ts. mall TUrk, Cevher Özden'in yurtdışına kaçmasından sonra ortaya çıkan bunalımın atlatıldığını söyleyerek «Malî bunalımlar toplumu olumsuz yönde etkiler. Bu konuda herkesin vardımcı olması çerekir» dedı Ankara Büromuzun haberıne çöre, Sermaye Piyasası Kurulu Paşkanı Prof. İsmail Türk. herkesın paralarını çekmek ıstemesı halinde hıç bu bankanın ayakta kalamayacngjnı bphrttı ve çtfyle dedi. «Yukarırla Rnyledlglm ffibi bunalım nitmiştlr. Ancak bu konuda nasının vardımcı olması eerekir. IVIali bunalımlar toplumu olumsuz oiarak etkller. Basın vayınlarıyla halkı panık ya da kntü o!an davramşlardan alıkoyar. Meselenln cözümii için herkesin elbirllfci yapması çarttır. Bu iş bir güven meselesfdlr. G&vensizlik baslarsa, herkes parasını bankadan çekmeye kalkarsa buna hlç blr banka dayanamaz ve bankalar batar. Bövle bir dunıma diMiİPrefini sanrniyorum.» 3) 4) (Baştarafı I. Savfadn) fei yurttaşın temel sorunu aydan aya itaeağı faiz bedelinden yoksun. kalmaudır^ , . Bu boşluğu doldurmgfa^ için kullanılACak yöntem yalındır. Her yurttaşın elindeki mevduat sertifikasmın tlgili olduğu bankaca değerlendirilmesi sorunu büyük çapta çözecektir. Küçük bırıkimd yurttaş mevduat ser tifikasında adı yazılı bankaya başvurduğunda ana para bankadan çekilmıyecektir Banka ile mevduat sertifikası sahibi arasında bankanın geçerli koşullarma göre yeni bir anlaşma yapılacaktır. Yeni anlaşmada mevduat sertifikası sahibi ile banka arasında ilişki kurulmuş ve yeni bir düzeyde yurttaşa faiz geliri sağlanmış bulunacahtır. Bu iltşkide birikimd daha düşük faize razı olacak, buna karşılık bankalardan anaparaların çekilmesi duracaktır. Yeni faiz anlaşmasmın koşullar *makul» bir düzeyde saptamrsa piyasadaki faiz yarışını olumlu açıdan etkileyeceh bir ortam doğabilecektir. Faiz yanşınm dengelenmesiyle Kastelli olayınm yarattığı yıkım arasındaki bir noktada piyasada durulma osikolo/isi oluşacaktır. Banka ile yurttaş arasındaki yeni anlasmay la faiz gelirlerinin vergl alanlanna girmesi olnsılık kazanacak, devlet denetimi Isliyecektir. Banker Kastelli ile banka ve feüyufe firmalar arasındaki hesaplarm tasfiye işlemleri yetkili kurullarca sürdürülürken küçüh birikimd yurttaşın zarar görmesi engellen»cektir. izi kurtarmak Eğer gereken dnlemler ive dihkle ahnmazsa, «llerinde bankalarm mevduat sertifikalan ve büyük firmaların tahvulenyle ortada dolasan r yuzbinlerm uhsal tepkilennden olusan dalgalanma Toplantıdan ilk önce Yapı ve surecektir Bu durumda D^ Kredi Bankası Genel Müdürıi yasaya guven duygusunun Halit Soydan oyrıldı. Daha son ra ise, Ahmet Demirer başkan gen qelmesine olanak vofetur Bazt işadamlan ile yetlığmdaki Hisarbank ekibl arka kililerin •Kastelli'nin defteri kapıdan çıkarak uraklaştılar. düruldü. bu ış kapandı eko Anadohı Bankası Gennl MUdilrli Yılmaz Mazlumo£lu ise. nomi rayına girdi» biçimın gazetecilerin sorularını yanıt deki açıklamalan ciddiyetle pek bağdaşamaz. larken, «yeni bir önlem yok» diyerek şöyle konu?tu: Yurttaşın elinde kalan «1980 yılında bizlm de mevmevduat sertifikalan ve tah duat sertiftkalarımız dı«arıday villerin faizlerini boşlukta di. ancak şimdi hcpsl geıi dön bırakmah; ama, Kastelli'ye ınüştür. Bu toplantıda yeni bir milyarlarca borcu olanlann şev yok. tşi süratlenclirınek için yapılan bir toplantı. hem halka ellerindeki •Kistelll fonları» hem de hüktimpte vardımcı ol nı faizslz ya da kuçük faizmak amacıyla yapıldı. önlem li kullanmalanna olanak tahıı ton'antıların somıııda belir mmak adatetsiz bir çözüm lenecektir.» yolu olacaktır Kastelli'nin de bu amaçla «feurb ın» edil Bir gazetecinin bankaların birleştirilmesi çalışması olup ol diğl kanısı aittikçe vaygwmadığına ilişitin sonısuna Maz laşacaktır. Yurttaş. Kastılli lumoğlu şu yanıtı verdi: dosyasımn bütün âynntüa«BiiyUk banka. küçük banka rıyla inandıncı biçimde inayrımı yapmak yanlıştır. Ban celenmesini ve sonuçlarm ka bankadır. fler banka faizini açıklanmasını bekliyor kendi öder. Bankaların ödeme kolaylıkları için belll bir fon ••• oluştıırulmadı. biz banka olarak her türlü yardmıı yapmaya hazınz. Yapılan ivi bir operasvondur. Görüsmeler i?l çabtıklastırıyor. Gürüyorsunuz çalışVi malarımız tatil gününde bilr Bakanının istifası memnundevam ediyor.» luk uyandırdı. Toplantıdan daha sonra çıkan ULUSU'NUN îstanbul Bankası Genel MüduSÖZLERI rü Öıer Çiller toplantımn bir görüş alışverişi şeklinde sürdu Başbakan Bulend Ulusu, günü söyledi. Toplantıda hüküdun düzenlediği basın topmet yetkilüennin bazı sorular lantısında bir gazetecinin soi'duklannı kaydeden Genel MüdUr CiHer. banka mudurlerı •Haıg'ın ıstifasını nasıl denın de bazı sorular yöneittıkleğerlendıriyorsunuz?» sorusu rinı belirttı Çiller bır soru uze na şu karşılıgı verdi: rıne, «Merkez Bankasının yardım vapıp yapmayacağı konuKendisi NATO Başkomusunun konuşulmadızını» söyletftnlıgt ve ABD Dıslsleri Badl. kanlığı görevini başarıyla Şıklar'ın Başkanlığındaki top sürdürmüş bir diplomat aslantı, 6 saat sürdü. İktisat Ban kerdir. Haig, Türkiye'nin ger kası, Işçi Kredi Bankası, Ulus çeklerini bilen ve iyi iliskilararası Endüstri ve Ticaret Ier içinde bulundufcumuz BanUası ve Vakıflar Bankası yö değerli bir kişidir. Bu baneticileri gere saat 21'de Mer kımdan görevinden ayrılmış kez Bankasmdan hep birlikte olmasını flzüntü ile karfilaaynldüar. dık. Bununla birlikte TttrktMerkoz Bankasında yapılan toplantıya katılan banka yöne ye'nin dostıı ve müttefikl ABD ile TÜrklye'nin yönetıcilerlnin yüzlerinden görüsme lerta çok hareketli ve sinirli bir timleri arasında karşıhkh an hava lçinde geçtiği belli oluyor taynj •« isbîrligi esas olduğu » du. Banka yöneticileri Meriçin Amerikan yönetiminin k>îz Bankasından ayrılırken bır iiyeleri açısından vuku huaçıklama yapmaktan çekindiler. lacak değişikliklerin illşkiToplantıdan sonra Merkez Ban kası tarafından da bır açıkla lerimiz üzerinde biiyük etkisi olmaması gerekir.» ma yapılmadı. Haig'in Özal: Faizlerde (Baştarafı 1. Sayfada) sanmıyornın». Olayın tasar ruf eğlllmlnde bir azalma yaratacağını da sanmıyorum. Tasarruflarda güven ce tfnemlidtr. Faiz ne kadar yükselt olursa, rlskiniz de o kadar artacaktır. Bundan sonra güvenceye önem veri lecegini sanıyorum.» Banker ler aracı kuruluşlardır. Bun lar bankalar gibl kredl ver meye gittlklerl zaman, altın dan kalkamayacakları yükttn Içlne girdiler. Böylece slstem gerlye döndü. TUrkl ye yenf mali tecrübeler geçl rlyor. Bankerler bundan son ra aracılıga doğru yöneleceklerdir. Sermaye Piyasası Kanunu çıkarılmıştır. Mev duat sertif ikalarının banker ler aracılığı İle satısı yasak lanmıştır. Ancak bunları suistimal edenler çıktı. ö n lemek için de kararlar alın mıştır. Ancak Bİsteml deje nere etmeye kalktılar, ban kerler borsa bankerllğ:! ya pacaklardır. Aracılık yaptık ları zaman kazanırlar. BANKA SERMAYELERt özal, Para Kredl Kurulu'nun bankaların sermayelerinl enaz dört mllyar llraya çıkartmalı yolundakl kararını blr süre ertelediğinl blr soru ttzerlne bellrterek, «Bankalar ser maye artırımı için yenlden değerlendlrme yasasını bekliyorlardı. Ancak bu yasa çıkmayınca bu ertelendi. Bir çok banka zaten sermayelerini artırmı? durumdadır» şeklinde konuştu. Turgut Özal, bankerler aracılığı ile saUlan mevduat sertifikalarının vadest dolduğu zaman ilgili bsnkalar tarafından gerl ödeneceğinl bildirdl. Devlet Bakanı ve Bagbakan Yardımcısı özal, son bankerlik olayından dolayı enflasyon oranında bir artış olup olmayacağı yönündeki soruyu cevaplandınrken, «enflasyonda blr sıçrama olmaz. Jfüzde 25'de tu tulması için gayret gösterecefrlz» dedi. İş Bankası 58BasarıhÖ^endyi Ödüllendiriyor. B Pazaroyun çözümlcri EVİRMECE . ÇEVİRMECE Yajar Kemal • Vor Demir Gök Bakır ü YIL Iş Bankası, kuruluşunun 58. yılını kutlüyor. Ve Iş Bankası, her yıl olduğu gibi bu yıl da Oniversite Giriş Sınavları'nda en yüksek toplam puanı tutturan lise ve dengi okul mezunu 58 öğrenciye 25.000'er liralık ödül veriyor.(*) Iş Bankası, smavlara katılan tüm gençlere başanlar diler. (Bastarafı 1. Ssyfada) ceğiz dlya toplumun normal koşullarda ödemek lstemeyece ği bir maliyeti ödemek zorunda kalmasuıa seytrcl kalmak da her halde kolay yapılabüir blr tardb degü. Şimdl bu tercıh Türkiye'de yspılmıs görUndügune göre bu noktada durup sormak gerekıyor: Acaba tasarruf sahibi bugüne dek yasanan badirelerden gerekli derslerl çıkartabUdi mi? Yoksa «tüvenli bir yol» bulmak İçin daha alması geteken dersler var mı? Kastelli olayuu geçen yılın sonunda yasanan piyasa bankerlerl olayıyla k&rsuaştırdıgım « wm»Ti görülen farklar taaarruf sahıbınin bu kez ana parmnı kurtarma şansının da.na fazla olduğunu gösteriyor. We lduğü belirsız banker taslaklannın şabsl bono ya da çeklert yerine «KastelUzedeler» İn elinde güvence olarak mevduat sertifikalan ve tahviller bulunuyor. Ne var kı bu men kul degarlerin iüraç bıçımıyle kendilerine borsa bankeri dıyen Kastelli gibüeri tarafından kuUanılıs biçtmi bu güvenoeye de ban gölgeler düsü rüyor. Omeğin ban bankaların mev duat sertifikalannın ana para koçaıUanyla faiz kuponlaruu birblrtne beazer şekilde ihraç atmis oimalanndan yararlanan KastelU'nin faiz kuponlaruu da ana paranın güvencesı olarak tasarruf sahiplerine vermis olduğu btliniyor. Şimdi va desi dolan faiz kuponuyla sertifikayı ihraç eden bankaya basvuran kişiye yüzde 50 brüt banka faizınden yüzde 25 vergı stopajı yapüacağı soylenerek sertifika kuponunda yazan meblağın %75'i ödeniyor. Örnegin KastelU'ye 500 bin lira yatmp bunun karşıUğında sertifikanın kendisi sanarak 600 bin liralık sertifika kuponu alıms olan kimse simdi 375 bin lirayla yetinmek zorunda kalabiliyor. Elindeki sertifikaıun böyle bir özürü olmadığı ve bir yıllık olduğu varsayımıyla yola çıksa büe, bu süre içinde faiz alması çok zor görünen tasarruf sahiblnin kaybı gene de büyük. Orneğln 500 bin lira ta sarrufu bulunan bir kimse bir yılda bulunan yaklaşık 150 bin lirasını enflasyon vergisi olarak kaybedeceği gibi normal banka faiziyle 190 bin lira d o layında blr de faiz kaybına uğ rayacak. Tasarruf sahibinin tüm \, v* buna benzer uygulamalaj dan bu aşamada çıkartması çe retoan dersler ise şöylece sıra» Tasarruf sahibi lanabilir: (1) Parasını yatıracak olan kimse menkul değer denen nesnelertn ne olduğunu, ne olmadıgını artık ögrenmeli, (2) Bu paraya vaadedilen faizin gerçekçı olup olmadıgını, varen kuruluş tarafından o faizi ödeyecek çapta bir gelir sağla nıp sağlanamayacağını araştırmalı. (3) Reklâm kampanyalarıyla kendllerini «büyük», «en büyük», ilân ederüerin bu görünttllerine aldanmadan gerçek niteliklerini araştınnaya yönelmeli, yetkiU yetklsiz kişilerin büyük bir sorumsuzlukla verdikleri iyimser beyanlara kesinlikle aldanmamalı, (4> TUm bu konularda en uiak bir tereddüdü varsa parasına talip olan kuruluşun yetkılisini kendisini aydınlatmaja sorlamalı ve tam ikna olmadıkça parasını yatırmamalı. Bu arada elindeki mevduat sertifikalannı ucuza kapatmaya çalışacak kişi ve kuruluşlara karşı son derece dikkatli olmalı va bu konuda önümüzdeki günler deki gelişmeleri beklemeli. Aynca tesarruf sahibi sağlık '' işlemeyen kesimleri olan bir ekonomide güvenli yatınm yap maıun gerçekten bir uzmanlık işi olduğunu bilmeli, pek çok ciddl firmanın bunalıma düştügü bir ortamda parayı yatın p yüzde 50'nin Ustünde net kazanç sağlamamn sürekll olamayacak bir rüya olduğunu iyice kavramalı. Ve tüm bunlan bssaba katerak parasını değerlendirmeli. Vehbİ Koc (Baştarafı 1. Sayfada) sirketleri gerektiginde onla ra ödünç para vermek su retiylo de destekler ödünç para vernıe işlerî kanunu ve ilgili Maliye Bakanlıgı Tebliglerinde. Mcnkui kıymetlerin satışına aracılık (Borsa Bankerliği) fa aliyeü ile ödünç para verme işleri birbirinden kesin olarak ayrılmıştır ve yuka rıda işaret edildiği gibi KOÇ HOLDtNG A.Ş.nin Banker lik faaliyeti mevcut değildir. Bu bakımdan bankerlik kuruluşları için öngörülen tedbirlerin Koç Holding A.Ş.' ye teşmiı edllmesi hatah bir uygulama olmuştur. ' Nitekim bu husus derhal anlaşılmış ve Maliye Bakan lıgınca tstanbul Defterdarlığına ve diğer ilgili resmi müesseselere verilen talimat üzerine yanlıjlık düzeltilmistlr.» . . EINSTEIN OVUNU Hepsl aynı şey demektir. KAYDIRMACA KABAKULAK AKARETLER MUKAVEMET MASKARAİA KABAKALEM ÇANAKKALE MEBKEZKAÇ BALALAYKA İŞ BANKASI (*) ödül geleneğimize göre Sfflden yalna bir kez yararîanıJir, TORK1YE