Katalog

Cumhuriyet 10 17 OCAK 1982 DENG HSİAO PİNG Cin'in güçlu adamı yepyeni bir ekonomi poütikasınin ardındaki beyln. Ancak. bu politikaya dogan tepkiler, eger Başbokan Zhao Ziyang'ın boşını yerse, onun aa durumu zoriaşacak. Basbakan Zhao Ziyang'in reform politikası, Merkezi Plan yanlıları tarafından siddetle • elestiriliyor 3üça^ımız gece onbuçuk sulannda Moskova'dan kalkıyor. Kolumuzdaki saate göre sa'oahın ikisinde güneş doğıjyor ve bulutsuz, pırü pırJ bir gökyüzünden asagüan seyretmeye başlıyoruz. Ağaçlıksız, çıp'as tepeler, aralarında donmuş su birikintileri, hiçbir insan eserine rastlamaksızm saatlerce uçuyomz. Gobı çöîü üzerindeyiz. Birden yılan gibi kıvrıian, yola benzer bir şey görüp yol arkadasımı dürtüyorum. Çin Seddi olmalı, dı yor. Binlerce kilometre uzayan çin Seddi'nin havadan görünüşü gerçekten görkemli. Boz tepeler bir anda yanlıp ekili tarlalara yerlerinl bırakıyor ve alçalmaya başlıyoruz. Yedi saat süren bir uçuştan sonra Pekin havaalanına iniyoruz. Doldurmamız için verilen kâğıdın (Çince adınız?) kısmını boş bırakıp, fotoğraf makinemizi ve Uualanmız: kaydedip güler yüzlü g'.:ınrük meniurları aj.ısmdan ciı sarıya çıkıyoruz. Gevre bildik bir çevre. Sanki Polatlı'dan Ankara'ya yaklaşıyoruz. Boz ve san, çıplak tepeler. Güngö> müş, yash îç Anadolu toprağmda gibiyiz. Lahana yüklü askeri araçlar ve binlerce bisikietli arasmdan Peiân'in geniş bulvarlarıns giriyoruz. Gözümüze ilk çarpan şey öbek öbek birikmış lahana dağlan, gri, lacivert, yeşil pantoion ceketli, eş giyimli kadm ve erkekler. Gobi'den gelen ve insanı ilikierine kadar üşüten rüzgâra karşı yüzlerde beyaz maskeler ve ellerde beyaz eldivenler. Binlerce bisikietli arka sepetıerinde koltuktan lahanaya, ördekten bavuia, akla gelecek. her türlü şey taşıyorlar. Askeri araçlar dışında tek tiik, arka ve yan camları perdeyle örtülü resmi araçlar ve gri taksiler, bir de körüklü otobüsler gözümüze çarpıyor. Alışık gözlerimiz Mercedesler, Taunuslar, Golfler, Porscheler Peugeotlar arıyor ama, ne gezer. Bir kaç diplomat plâkalı yabancı araba var onlar da bisiklet cennetincie yollannı şaşırmışçasına akıp gidiyorlar. Tien An Men Meydanı. Dünyanın en büyük meydam olduğu söylenen bu meydanın Yasak Kent'e girilen tarafmda beklediğimizi, Mao Zedung'un büyük bir resmini, görüyoruz. Karşısmda haftanın belirli Künleri ziyarete açılan Mao Mozelesl. Ev sahibimiz bu resimden başka hiç bir yerde Mao'nun resmine rastlamayacağımız konusunda uyarıyor bizi ama, kendimiz tanık olmadıkça inanamayacagız. Ya duvar gazeteleri? Onlar da yok artık. Kırmızı kitap? O da yok. Zaman içinde Mao Zedung'u putlaştırma nöbetinden kurtulmuş olduklarmı, ancak, bu büyük liderin ülkeleri için yapmış olduklarını hiçbir zaman yadsımadıklannı arılayacagız. Şimdilik gözlediğimiz kadarıyla putlar yıkılmış ama, yerini ne Coca Cola, ne de Fransız terzi, Cardin çılgıniı*ı almış. Bir yandan Batı gazeteleri Fransız terzinin Çinlı mankenlerle, Çin kumaşlanyla. Yasak Kent'te sunduğu defilenin büyük ilgi topladığını yazarken, Çin gazeteleri tüketim çügınhgı II Ekonomik reform tartısması Cin liderlerinin bölünmesine yolactı Dı; Haberler Serrlsl Çin'de yönetici kadroda, ekonomik gelşime stratejisi konusunda derin görüş aynlığı bulunduğu bildiriliyor. «Los Angeles Tinıes» gazetesinin Pekin muhabirinin ha'oe rlne göre, ekonomik alandakı bu çekişmenin, siyasal bir süı tüşme niteliğini kazanarak ik tidar mücadelesine dönüşme olasılığı giderek güçleniyor. Basbakan Zhao Ziyang'ın ekonomik büyüme hızını yavaşlatan ve bir dizi reformlan öngören ekonomik prograırn, hızü sanayileşmeyi savunan ortodoks kanat tarafından siddetle eleştiriliyor. Eaşbakan Zhao, ülkedekı 370 bin sanayi işletmesinin tümüyle reorganize editoıesini, ekonomik yönetimden sorumlu geniş bürokrasinin dağıtüması nı, pazar koşullan ile teşvik önlemlerine, ağırlık tanınması m ve merkezi planlamanın rolünün azaltümasını istiyor. Başbakan'ın, bu görüşleri, sis temde temel değişiklikler yapılmasını istemeyenlerin giöerek daiıa sert eleşîirisıne hedef oluyor. ENDt'STRİYEL DEMOKRASt Zhao ile karşıtlan arasındaki diğer bir tartışma, sorunu da, «daha gtniş endüstriyel demokrasi» konusu. Basbakan Zhao, işçilerin işletmelerde kararlara katılmasını, fabrika yetkililerinin işçüer tarafından seçilmesini ve ekonominln gl derek daha büyük ölçüde ademi merkeziyetçilik ilkesine oturtulmasmı istiyor. Zhao Ziyang'ın geçtiğtmiz ay toplanan Çin Ulusal Halk Kongresinde açıkladığı bu prog ram giderek daha sert eleştirilere hedef oluyor. 63 yaşındaki Başbakan'ın kar şısmda, güçlü gruplar yer alıyor. Bunların arasında, sayılarındr azaltüma yapılması Usarlrnan Bakanlıkları, ekonomik gelışmede önciilüğü kaptır maktan korkan ağır sanayii, petrol ve petro kimya endust risine ağırlık tanınmasını isteyen «petrol grubu»nu ve son olarak yeni ekonomik politika nın sosyalizmden sapma anlamına geldiğini ileri süren «Neo . Ortodoks» iktisatçüan saymak mümkün. DENG HSİAO PİNG Eu gruplar tarafından sıkıştınlan Zhao Ziyang'ın. Çuı'in guçlü adamı Komünist Partisi Başkanı yardımcısı Deng Hsıao Ping'den de yeterli destek bulamadıgı belirtiliyor. «Los Angeles Times»ın muhabiri, bu olguyu Deng'in de başının dert te oimasına bağhyor. Muhabire göre, muhalifler Deng Hsiao Ping'i de giderek daha fazla sıkıştırıyorlar. Pekin'de güvenilir kaynaklara göre önümüzdeki iki üç ay, gerek Zhao Ziyang, gerekse Deng Hsiao Ping için çok önemli. İki lider bu zamanda muhaliflerlni yatıştıımayı başaramazlarsa, siyasal yaşamlan teh likeye girebiiecek. Bir parti yetkilisi şöyle diyor: «As'ında Çin'in geleceği tartışümaktadır. Buııdan ötürü sornn çok naziktir». MLHALİFLERİN İSTEKLERl Muhalifler aynca Basbakan Zhao tarafından önerilen yüzde 4 bü>'üme hızını da çok düşük bularak siddetle eleştiriyor lar. Muhalifler ekonomik büyü me hızının yüzde 10 dolayların da olmasıru öneriyorlar. Muha lifler aynca ağır sanayie jıne öncelik tanınmasını, ulusal gelirin yüzde 33'ünün yatırımla ra ajTilmasıru (Zhao Ziyang bu oram \üzde 3üa indirdi.ı. istiyorlar. Bu politika gereğin ce Çin işçilerine de «devrimci ruhla çah.şmaları ve özveride bulunmaları» için çağrı yapıl nıası zoruniu oluyor. Ancak Çin Komünist Partisi ıdeolojik organı «Kızıl Bayrak» gazetesirün bu tartışmada Eaşbakan Zhao Ziyang'ı destekledigi gözleruyor. Siyasal gözlemciler bu olgurıun, gazetenin reformcuların denetimi altında olduğunu gösterdiğini beliriıyorlar. «Kızıl Bayrak» gazetesinde son olarak çıkan bir yazıda «Basbakan Zhao'nun 1(1 maddelik ekonomik programı dikkatli biçimde Incelenmelj ve solcu yanhşlıklar düzeltilme lidir» denlyor. Basbakan Zhao'nun «Ekonomik Sorumluluk Sistemi» ad lı yeni ekonomik programı, he def oiarak daha yüksek hayat standardını alıyor. Program. yatırım oranını azaltıyor, tüke tim sanayüne daha fazla ağırlık tanıyor ve idari kontrol me kanizmasını yumuşatıyor. Böylece işletmelerin daha fazla özerklik kazanıp, işçileri teşvtk önlemleri ile üretimi arttırmaları bekleniyor. Kâr etkenine ağırlık tanınmasırun da üretimin artmasmda önemli rol oy nayacağı umut edilıyor. Programa karşı olanlar ise. yeni özerklik ortamında işletmeierin kendi çıkarlarını düşünerek, ulusaı polilikaya zarar verebileceklerini *ine silrüyorlar. Bazılarına görs ise, bu politika, uzun vaaedf» Çin'de sosyalizmin sona ermesine bi'e yol açabilir. Nili TLABAR POUTIKA VE ÖTESİ Mehmed KEMAL Değinmeler eçende Halet Efendi için padişahın, 'Her jeyini elinden ahyorum da, efendiliğini alamıyorurri' dediğini yazmıştım. Bunu övgü de. yergi de olsun diye anmamıştım, yeri gelmiş,ti. Fakat gördüra ki çok ilgilenen olmuş, başta îlhan Banguoğlu dostum olmak üzsre. bir çok dost, arkadas.. okur telefon etti, mektup yazdı. 'Sen Halet Efendiyi bilmez misin, ne mendebur adamdır, nıce canlara kıymıştır* dediler. Doğrudur söyledikleri. İkinci Mahmut'un saltanat döneminde onun danışmanlığını etmiş. çok kişinin felaketine. çok kişinin de kellesinin gitmesine sebep olmuştur. Sonunda kendi kellesi de gitmiştir. Tarihçi Abdurrahman Şeret Bey şöyle yazar: *...Deli Abdullah Paşa. Halet Efendi'nin önce Konya'ya sürülmesi. sonra idam edümesi için padişah buyrultusunu aldı. Halet Efendi. sürgün yerine ayağını surüyerek gidiyordu. Ölüm fermamnı taşıyan, oosta atı ile Konya'ya giden Padişah'ın kurye ağası Akif Ağa, Halet Efendi'ye rastladı. Onu geçti. Bir önsezi ile Efendi her şeyi anladı. Yanındaküere: Bu adarnın gidişini beğenmiyorum... dedi. Konya'ya varınca işi bitirildi. Kesik başı İstanbul'a gönderildi.' Başının vurulmas;ndan sonra tki dize söylenmiştir ki halkm arasında yaygındın G Pekin 'de ı ilk göze çarpan, öbek öbek lahanalar • PEKIN SOKAKLARINDA BİNLERCE BIS1KLETLİ, ARKA SEPETLERİNDE KOLTUKTAN LAHANAVA ÖRDEKTEN BAVULA, AKLA GELEBİLECEK HER TURLÜ ŞEYİ, HER EŞYAYI TAŞIYORLAR. • YİYECEK VE PAMUKLU EŞYALAR KUPONLA SATIL1YOR. HER CİNLİNİN KENDİSİNİ DOYURACAK VE GİYDİRECEK YETERLİ KÜPONÜ VAR, ANCAK B!R KENTİN KUPONU BAŞKA BİR KENTTE GEÇERLi DEĞİL. AMA KUPONLARINIZI DEĞİŞTİREBİLIRSİNİZ. tesinden satırlar arasmdan okuyabildikleri ile başlıyor lar. Her fırsatta, «Kültur İhtilali» yargılamyor ve yerı Uyor. «Dörtlü Çete»nm geleceğı merakla bekleniyor. Kocanm karısına duygulannı fısıldıyamadığı. annenin dört yaşındaki çocugundan çekindigi, genç adarrun yavuklusu tarafından ihbar edildiği yılîann yeniden ge İVe kendi eyledi rahat ne halka verdi huzur YıkMı gitti dhandan dayansın ehli feubur Süieyman Nazif ustüne yazdığım yazılardan ötürü aldığım mektuplar arasında İzmir'den Emekli Albay Nurettin Ertan. Yüksek Öğretim Genel Müdürü Ziya Karamuk'tan işittiği bir olayı anlatıyor. Suleyman Nazif Malta'ya sürüldükten sonra. adayı yöneten Genel Vali ile dostluk kurmuş. Genel Vaü'nin dedesi Kırım Savasmda bizimle birlikte savaşanlardanmış Türklere de özel bir sevgisi varmış... Bu sevgi dedesinden torununa da geçmiş... Bazı akşamlar. park içindeki köşkünde Genel Vali ile Süieyman Nazif ya çay içerler, ya da bir tek atarlarmış... Bir akşamüstü. gene bir iki tek atarlarken. gözleri bir keçiyi yolun bir ba^mdan öteki başına geçirmek isteyen bir tngilize takılmış. İngiliz keçiyi geçirmek ister. keçi de inadı tutmuş olduğundan bir türlü geçmezmiş. Asker bakmış ki oimayacak, keciyi orada baelamış. eridip birkaç arkadaşını çağırmış... Onlar da uğraşmışlar. çabalamışlar keçiyi bir türlü Karşıdan karşıya geçirememişler. Genel Vali olan general de. Süieyman Nazif de olaya çülerlermiş. Bir ara üstad: Ekselans. demiş. Izin verirseniz bu inatçı keçiye birkaç söz söylemek isterim Buyurun... Üstad. kalkmış keçinin yamna gitmiş ve kulagına eğilip bir şeyler fısıldamış. geri gelmiş. Bu kez general şaşırmış: Affedersiniz sör... demiş. Acaba keçiye ne söylediniz? Ekselans keçiyi kutladım. Ona dedim ki Aferin sana keçi efendi!.. Şu sende buJunan inat, büyük direnme srücü. eğer İngiliz sömürgelerinde yaşayan milyonlarca insanda da bulunsa idi. üstunde günes batmadığı söylenen imparatorluktan hiç bir iz kalmazdı.. General. baştan ayağı ustadı süzmüş ve şunlan söylemiş: Sör. siz bir harikasınız, sizdnle kdmseler başedemez!.. Merakhlan bulunur diye emekli Albay Nurettin Ertan'ın anlatüklannı özetliyerek buraya aktardım. Okurlar arasında guncel siyasal olaylara dokunmadjgımı, eskilerden dem vurdugumu soranlar var. Güncel siyasal olaylar henuz bizim elense çekeceğimiz kıvama erişmedi. kendi guncelligi içinde, kendi güncelligi iıe kavruluyor. Bizim dokunacagımız kıvama geldiğinde elbette ince eleyip sık dokuruz. Şimdilik bu konulan tuzu kuru akıldanelere bırakıyor, eskilerle gün geçdriyoruz. Alpdündar: Isçi emeklüerinin maaslarını 2 ayda bir almasını öngören tasarı hazır ANKAR.\, (UBA) Türkiye Işçi Emeklileri Cemiyeti Baskanlar Kurulu dün Ankara'da toplandı. Türkiye Işçi Emeklileri Cemiyeti Genel Başkanı ve Danışma MecUsi Merkez üyesi Mustafa Alpdündar, SSK top lantı salonunoa saat 10.00'da başlayan başkanlar kurulunu açarken yaptığı konuşmada, emekli ücretlerine sağlanan yüzde 25'lik artışm tatmin edi ci olmadığını belirterek şunla n söyledi: «1983 mali rüı bütçesinde 30 puanbk artış. işçi emekli ma ajjlarına ilave edilecektir. Bu artış eariplir. Tepkimiz de bu nun içindir. Çünkü 30 puanlık bir artış yüzde 25 oranında bir zammı yansıtmaktadır. Bu zam çok kürük ve küçük düşüıücü dür. Öte yandan sosyal yardun adı altında verilen 3 bin 500 lira, 3 bin 500 Uraya çıkartü ması uyçun görülmüş ama bu artış henüz gerçekleştiriJememiştir. Alpdündar, Daruşma Mecllsinde işçilerle ilgiîi oiarak bir yasa tasansı hazırladıklannı belirterek, bu konuda da şun ları söyledi: «Tasarnun kabulü halinde 1? çl emeklileri nıaaşlarını her üç ayda bir değil her iki ayda bir alacaklardır. Ayrıca bankalardaki izdihamı önlemek için, enıekli işçilerin maaşlannı bü tün devlet bankalarından alma lannı sağlayacağız.» Toplantıda daha sonra konu şan SSK Genel Müdürü Nuri Madazlı da «Kat sayuun 30 olmasıyla SSK'nuı işçl emeklile rine ödeyeceğl 1 yıllık meblağ 80 mllyar Uraya ulaşmıştır. Bu nu zamanında ve günfinde öde mek zorundayız» dedi. Madazlı 1982 yılmda işçi ücretlerine zam yapılmajacağınm hükümet tarafından benimsendigini. bu durumda yapılacak bir şe yin olmadığını da sözlerine ekledl. Danışma Meclisi işçi temsll cllerinden birisi olan Feridun Şafedr ögünç de konuşmasuıda yeni bütçeyi eleşttrdl yanl büt çeye göre memur emeklisine 42 bin lira maaş ödeneceğini, buna karşılık işçi emeklisine verilecek maaşın tavanının 25 bin lira olmasma hiçbir anlam veremediklerini belirtti. na kendi renkli deyışleriyle «şekere hulanmış mermi» adı takmışlar. Pekin, havasıyla, renkleriyle, Ankara'ya fiziksel ben zerliği yanısıra gırtlağma ka dar siyasete batmışlığıyla da andınyor başkentimizı. Ev sahibimızin bizi tamştırmak için verdiği yemekte karşılaştığımız Çinli ve yabancılar söze o günün gaze lecsğine kimse irıanmıyor. üanmak istemıyor. Kültür İhtılali'r.m hışmma uğramış ama. sonradan es ki görevine getirilmiş bir profesörü Pekin Üniversitesı lojmanında kendi evinde ziyaret ediyoruz. 6 yıl kadar sırsal alaniarda agır yük taşıdığuıı ama, güçlu bir £ıziği olduğu için hiç yüksünmediğini anlatıyor. Suçu, zengin bir köylünün oğlu olrnak. Kendi oğlu ise. zengin bir köylünün oğlunun oglu olduğu için ürüversiteye alın mamış. Üniversiteler o dönemde kapüanru. sınavsız oiarak, köylü, ışçı ve asker çocuklarma açmışlar. Sistem bugün degişmış. Üniversite giriş sınavlan yeniden uygulanmaya başlamış. Lise bitirıp üniversiteye gir mek ısteyenlerden kazanma oranı kırkta bir. Sehirlerde yetişen çocuklarm girme şansı daha yüksek. Ana ba oalar çocuklarını ıyi yetıştirmek için sehirlerde yasamayı yeğliyorlar ama, önlermde engeller var. Çinli dostumuza şehıre a kının nasıl önlenebildiğini soruyoruz ve bize anlatıyor. Yiyecek ve pamuklu eşyalar kuponla satılıyor. Her Çiniinin kendisıni doyuracak ve giydirecek yeterli kuponu var. Ancak bir kentin kuponu başka bir kentte geçerli değil. Belirli bir kent te yaşamak ıstiyorsanız ancak, o kentten sızin bulun duğunuz yere göçmek iste yen birisiyle kuponlarınızı değiş tokuş edebilirsiniz. İş olanaklannın azlığı ve şehirlerdeki işsizligin boyutları bu önlemieri zorunlu kılmış. Sokaklarda öteberı satmaya çalışan gençlere işaret ettigimiz zaman ev sahibimiz: Onlar görev bekleyen gençler. Boş ramanlarını doldurmak için işportMilık yapmalarına izüı veriliyor oiyor. Kupon gerçekten yokluk anlamına gelmiyor. Lokantalar dışında hiçbir yerde kuyruğa rastlamıya ruz. Lokanta kuyruğuna gır mektense sokak satıcılannın birısinden biraz ver fıstığı birismden elma şekeri, bıı başkasından da kömürde pişmiş tatlı patates alarak soya soya yolumuza koyulu yoruz. Pundan sonraki yazımızda sızı de beraberimizde sürükleyeceğımiz ayakka bı dükkânlanna, kumaşçıla ra, antikacılara. nalburiyelere, eczanelere. çaycılara porselencilere ve valmz ya bancıların alışveris yaptık ları yoyilere (dostluk dük kânları) dalıyoruz YARIN: RL'RİSTİK YERLERDE 31972 yüında Nixon'un Pe1 kin'i ziyaretiyle başlayan Çin in dısa açümasınm ilk dıplomatik beîgesi Amerika Birleşık Devleüeri Ue 1979 yılmda imzalanmıstır. Dısa açılmanm üçüncü yı lında 40 milyar dolan aşan bir dış ticaret hacmine ulaşan Çin Halk Cumhuriyeti nısan ayından iübaren Dünya bankasına üye ülkeler grubuna dahıl olmuştur. Dışa açıima politikasının yam sıra dış borçlanmayı ilke olar&k kabul etmeyen Çin ile üiskileri yürütmek üzere 130 ülkenü binlerce diplomat ve teknisyeni Pekin'de görevlerini sürdürmektedir. Yeni dönemin dışa açılma politikası yabancı sermaye ve karşılıklı ticarette, Eşitlik, Karşıiıklı denge, Ulusal çıkarl&r gibl 11kelere dayanıyor. Ulusaı çıkarlar ilkesini Çinliler, genel anlamda, halkın yaşam standardındaki olumlu geliş meler ile ekonomik yapılannın dışa dönük olması şekünde tanımlamaktadırlar. Dış ekonomik illşkileri için gereçleri olan ilkelerinin yanı sıra yabancı sermaye ve ticarette uygulama ortak gırişün, katkılı ticaret ya da «Conpensation Trade», anlaşmaU veya takas tlcareü şeklinde olmaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti dış o ticaretinin /o75'ini OECD ül keleri ile yapmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri ile dış ticaret hacml 1981 yılında 9 milyon dolar dolaylarındadır. Çin Halk Cumhuriyeti'nin ithalat ve üıracat kalemleri nin son 3 yıldaki oransal de Jerleri tablo'da gösterilmiştir. Ithalatı % Gıda 1612 Makina 2720 Hamrradd» 710 Vali Ayaz, Eyüp, Gaziosmanpasa ve Sarıyer'in sorunları hakkında bilgi aldı tsUnbul Haber Servisl Istanbul Valisi Nevzat Ayaz, Istanbul'un dünyanm sayılı, Türkiye'nin en büyük il'i du rumtına geldiğini, bunun nüfus artışmdan değil, daha çok lç göçten kaynaklandığını söyle di, İstar.bul'da yogunlaşan bu nüfus akışınm türlü sıkıntı ve sakıncalar doğurduğunu belirt ti. Vali Ayaz bir süreden beri başlattığı toplantılarm sonucu nunu Eyüp, Gaziosmanpasa ve Sarıyerli muhtarlarla yaptı. Toplantıda üç ilçenin altyapı, üretim. eğitim ve sağlık konula rında geçen yılkı çahşmalan ve bu \ıl uygulanacak jatırım lar hakkında açıklamalarda bu Iıtnan Vaîi Ayaz, «Köylü nüfus Türkiye gfneîinde hizmerin bu lunduğu yere gelmek eçillmin dedir. Vatandaşlarımızm hizmetlerin bulunduğu yere pelme yerine lhtiyaçlarmı karşılayacak hizmetlerin oralara pitme sl hem aklın. hem de yurt çıkarlarının jtereğidir» dedî. îl Genel Meclisinde düzenle nen toplantıya YSE, DSt, Zi raat ll tmar Veteriner, Milli E ğitim, Tanm Orman Bölge Müdürleri ile Belediye başkan lan Kaymakam. ve köy muhtarlan katıldılar. Köy muhtar lan da toplantıda yaptıklan ko nuçmada, yöreleriyls llgili »onmlan dU» gatlrtlil«r. sayıkırkı ÇİN ekonomisi Bülent TANLA Kalkınma hızı yüzde 6,9 enflasyon ise yüzde 7,3 Hür teşebbüs bugün için bir işportacı görünümünde. Çinli yöneticiler, Türkiye ile ekonomik ilişkilerini hızla geliştirmek istiyorlar. Metaller îplik Kimyevi madde ve gübre ' Lastik Diğerleri Ihracatı Gıda Teksti! ve gijtm eşyası Hammadd» aa26 5 7 1012 2^ 4 7 8 % 20 2022 1112 Makina ve kimyevi mad. 918 İpük 3 Petrol 1310 Metaller 3 2 Diğerleri 1113 Kalkınma hızınm yıllık % 6.9'a ulaştıgı Çin ekonomisinin bünyesinde °e7.5 oranında enflasyon bulunmaktadır. 1981 yılının ilk üç dakı verılere göre dış tıca ret hacminde 198U yılına o c ranla o23.4 artış sagıanmış tır. Alınan tedbirlerle üre timde önemlı artışlar mey dana "elmesı Ue şeker, televızyon ve güniük tüketim maddelen artış nızının yuzde 50 antıgı gözlenmektedu. 4,5 milyon kişinin yeni iş bulduğu 1981 yıl; Çin ekono misinın bu yu en çarpıcı özellıklerınden bin de «hür teşebbusa'e tanınan özel hak lar üe yurt dışına gönaer dikleri Çin'lı ışçilere uyguladıkian yöntemlerdır. Çalı şan her Çin'li 50 yuan ücret aimaktadır. Üst kademe yoneticilerı için bu ücret 7080 yuan'dan yukarı çıkmamaktadır. Hür teşebbüs bugün için Çın'ae Dır işportacı görünümüncedır. Pazarda, be lirlı merkez ve meydanlarda gıda, hedıyeüK eşya, kart postal, fotoğrat çekme, ay<ıkka'oı, öisiklet tamırı gıbı faaliyetler şimdi «hür teşeb büs» tarafından da yapılabil mektedir. 1981 yılında pilot çaiışma sma başladıkları ve 1932 1983 yıiında 4U.0O0 işçıyı hedef aldıkları bir çaiışma Türk ekonortusinı de yakuı dan ilgilendirmektedir. Çin lile Arap ülkelerinde çok düşük fijatiarla ıhalelere ış tirak ederek, ıhaie kazanma ya başlamışlardır. Çin'den getirdiklen işçılere ayda 70 yuan, Çin'dekı aılelenne de ayda 203Ü yuan ödeyerek. ış çilerine yemek, yatak.. sağ lık ve kültür hızmetlerını kurduklan kampusıerde ücretsiz oiarak %*ermektedirler İşı daima devleı Kurumu olan inşaat şirketi yükümler mektedir. Çin'liler. bu pa zara ellerindeki büyük reka bet olanağını kullanarak giı diklerini ve önemlı bir pay alabilpceklerinı ifade etmek tedirler. İLE tLİŞKİLER Çin Halk Cumhunyetı'mn (Arkasi 9. sayfada) TÜRKIYE EKİVNOMİSI