Katalog

Cumhurıyet 8 4 ACUSTOS 1981 32 kisilik Sabancı aile mezarlığı,, mermer bina biciminde insa ediliyor HAFRIYATI SUREN PROJE TURKİYENİN EN MODERN AİLE MEZARLIĞI OLACAK. Mchmet YAPICI I AOANA Ülkemizm un' IÛ ışadamlan Sabancılar, Ada : na'da tum aile fertlerinı a'oti'.ecek ölcüde modern bır aile mezarlığnm ınsaatmı başlat' tılar. Aile mezarlığının vapırrnna "966 yı.ında olen Hacı Ömer Sabancı <le 1980'de olan oğlu ihsan Sabancı'nın Asri Mezarlıktokı eskı mezarlonnın ve rnde başlandı. Ayni mezorlık icerisınde bulunan Nuri Has ajlesırrin me/.arlığı kadar görkemh olon Hocı Ömer ve ihsan Sobancı' nın eskj mezarlar:, geclığımız günlerde acılarak sökuldu N'e rarlarda Hacı Ömer Sabancı iıe İhsan Sobancı'nın kemıkleri. dıni bir tören e alındı ve ayrı iki torbaya kcnulcrak kazılon ikinci b*r mezara konuldulor. 32 KİŞİLİK OLACAK Universite sınavını kazananların vüzde 31'i kız öğrenci Adayların en cok İstanbul Hukuk Fakültesi'ni ve Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni terciîı ettikleri belirlendi. A.NK.AKA (Cuuıhuri\el Bürosu) Üniversıteleraras; Seçme ve Yerleştırme sınavını kazananiarın jiizde 69'unun eıkek, yüzde 31'inin kjz olduğu belirierıdi. ÜSYM tarafmdan yapılan bir araştîrmada, smavda bır jüksek öğTenim kurumana girmeyi başaran adayarcian ydzâe 44,5'u liae son sınıfından bu yıl mezun olacaklar. yüzde 39.2 sinın eski lise mezunları. .vüzde 13,S'irun raksek öğrenım kurum'jnda halen ögrenci olan'.ar, .Vüzde 2,4'ünun yüksek okul mezunu olduğu ortaya çıktı. Ayrıca. sınav kazajıanlardan yüzde 88,8'inin lise çıkışlı, vüzde 11,1'inm de mesiek lısesı çıkışlı olduğu saptand:. E\ ÇOK TERCİH EDİLEN OKULLAR ÜSYM'den alınan bilgiye göre. adaylar en çok İstanbul Hukuk Fakültesinı tercih ettüer. 56 bin 714 kişi İstanbul Hukuk Fakültesinı tercih ederken 44 bin 177 aday da seçiminı Siyasa! Bilgiler Fakültesi içın yaptı. Çok yüksek puanla ögrenci aian Hacettepe Tıp Fakültes: ıçin 7 bin Ö37 adsy baş\u:ııda bulunurken. 20 bin 26 aday Ankara Tıp Fakü!tes: için tercih yaptı. 17 kişi:i> konten.ıanı bulunan DTCF Hititoloji Bölumü 48, Sumeroloii Bölümü için de »7 kişi seçım vaptı. CİFÜKTE Bir çift ceylanla işe başlayan ceylan üretme ciftliğinde bugün 30 ceylan yaşıyor. Sayıları arttıkça ceylanlar kucuk gruplar halinde daha once yaşadıkları bölgelere solmacak. Ceylanlar ölmesin Ufuk GÜLDEMİR Avcılıgın artık spor olmaktan Ciktığı kanisındaydı. «Bu iş para iji» dedı. Eskiden bir tüfeğ:. oir fisegi olan herkes avcılık vapabiliyordu. Ama artık bir fi?ok ö0 lıra..a \ükselmişti. Seyrek'in devimivle Vi H Helikopterle izlenip vurularak nesli tükenen ceylanlar üretme ciftliğinde ço ğaltılıyor. ranşehırlilerin başına o; He helikopterl: avcılar çıkııüMiViransehir GE7etePi:ı:n sahibı * ı HAS AİLESİ Adana'da şu anda en modern aile mezarlığı «Has Aılesinnindir. Sabancıların mezorlığı. 6 kisilik olan «Has Ailesi» mezarlığının hemen hemen 5 katı büyuklüğünde... Sabancı Aiıesi Mezarlığı, blna biciminde inşaa edilecek. Yaklaşık 200 metrekcrevı bulccak bir aıana oturtulacak mezarlık 32 kişılik olacak. Mezarlar bnanın icerisınde bulunacak ve mermerden oloccklardır. Tek kapıdan girişı cıocak mezorlığın ustünde ise, «Has Ailesi» mezarlığında olouğu g:b Roma stılı mermer sutünler konulacak. Bu sütunier ile birlikte yükselecek mer rrer yapıva da, yatanlorın adları kczınacak. «Sabancı Aile Mezarlığıının vcklaşık 10 mılyon lıraya mcl olacağımn sanıldığı belirtilivor. Horfıyatı süren ve bnOmuzdeki günlerde temelı a' • r k cıan «Sabancı Ailesi K's <iığ;», Türkıye'deki mevcuı . ^e mezarlarının en moderm oiacak. Nedsn acı tütun? Uykuiarının en tatlı anında uyandırıldıkiarı icin. O yumak eller zift ve katran yuklü tütüne uzand'ğı icin. Yedısmaen yetmışine dek ınsanlar doğamn acımasızhğına karşı durdukları için. Tüccar kapılarında günü uykusuz karşıladıkları icm. Evet acı tütün... Spil Dağı eteklerır.den gü nün ilk ışıkları Gedîz Ovası'na yayıldığında umut bir türkü o'ur dudaklarda. Karodemz'de bır balıkcı motoru denizı yararak. ardında beyaz köpukler bırckarak yol aldıamda küfe'er tütune dolar Dıyarbokır'ın Sılvcn ilcesinde cenanlar gün tepeye vurmadan tütun denizinden oğ cekerler, yaprak yoprak Bursa kovHıKiennde ıken bır özıemoır tu tün. TÜTÜNÜ TANIMAK ilk kez tütünü atmışlı yıilann ortalarına doğru yazmışım. Daha ciceği burnun do bır gazeteciyim. Diitnın adını «Tütün Kumorı» koymuşum. Roportajı tüm tütün üreticilerine adamısım. Yetmışli yıllorın hemen başında «Tütün Raporuında o dönemin tütün politikası, tütün sarayı üzerine inceleme yapmışım. Yaklaşık onsekiz yıllık ga zetecilik yaşamımda iki kez yazmışım tütünü. Onsekiz yıl aralıksız Ege tütün piyasasını iziemişim. Beş kez Karadeniz, Doğu ve Marmara tütun piyasalarına gdip geimişim. Acı tütün... Bır oyundur aslında anla tacaklanmız. Bir oyun ki yıllatdır oynanan. Oyunu sahneleyen gelmiş gecmiş sr/ascı iktidorlar ve cirkin politikacılar. Oyunun adı «Kandırmaca» olduğundan sahnede onlar vardır. izleyıciler ise tütün üreticileridır. TÜTÜN REKOLTESİ Kgazeteciavcı» Eyyüp Seyrek anlattı: «Şimdi kesildi önü arkası *ma eskiden haftada bir kaç kez helikopterle avlanmaya eeliyorlardı. Başka vilayetlerden geliyorlarmış. O zamanlar Ceylanpıııarnar'daki ceylan süriileri koyun süriileri gibiydi. Parladıklan zaman kalkan toz bir kaç kilometreden cörünürdü Amerikalılar helikopterlerle eeıerek ceylanları parlatıvor. «onra alçak uçup otnmatik tüfeklerle ıuruyorlartb. O zamanlar cok şikâyet ettik. Bizim avcılar kiıliibii Ankara'va dilekçeler hile sönderdi. ama iiniinii alamadık.» Helikopterb avcıların önü fılındısında Ceylanpmar'daki Ceylan Çiftliği'nin bakıcısı Divap Aksoy'a göre t?k tük ceylan kalmıştı. Bunlardan riört tanesi de Tufandere'de yaşıjrordu. Kl'RTARMA PROJESt Avcıhğa bulaşan «çasdaslıjc» Niiıat Turan'm sirişinıîeriyle onlenebild:. Orman Bakanlığı Avcıhk ve Yaban Haynn Geael Müdürü Nihat Turan, Antalya Düzlerçamı ormanında gerçeJ* lestirriîşîi «Alagevik Kurtarma I'rojesionin bir ba?ka tüninü C?vlanpınar'da gerreklpçtirdi. Once Ceylanpmar Deviet Üretme CiftliCinden «kırk bin ricayla» ?M dönü:Ti arazi sağlandı. Arazinin etralı vüksek tel örgüyle çevrildi. Sırp. kurulan Cevlan Ciftliğine ceylan bulmava gelrrisri. Nihar Turan «Mardinlere kadar sidirı» evinda reyian besieyen bir yurttaştan ödünç iki ceylan aldı. Bövlece 1974 vılında bir çift ceylanla i^e başlayan çiftlik kısa sürede •) cevlanı barmdınr hale selV di. Bakıcıları Divap Aksov her sabah yiyeceklsrini tel nrsüden içeri atıyordu. Kışm arpa, yazın yonca. CEYLAN St'TÜYLE BÜYtYENLER p Aksoy, çiftlikte. ceylanlardan bir tanesini sevme istegimize «keyfin bilir» yanıtını verdi. «Tutarsan seversin» diye de ekledi. Doğurndan yarım saat sonra «feleğin bile ceylanlar) tatamayacağı» kanisındaydı. Cey lanı bir tek ceylan sütüyle btiyüyenler yakalayabilirdi. Diyap Aksoyla konuşurken Viranşehir li Eyyüp Seyrek oâ'.unu göstererek atıldı: Olur mu öyle ayak? Bizim evde bir çift cevlan vardı. Yavrulannı rahmetli Kadri Kaya bal'a hediye ettiliten sonra hizim oğlan ceylanın sütiİTİe bü™dü. Ama bak normal insan gibi. Diyap Aksoy bir Eyyüp Seyrek'e bir o£luna baktî. Dayanamadı «senin oğlana varamamışi'anıtmı yerdi. Ceylanpmar'm ceylanlarının neslinin tükenmesi çiftlik sayesinde kurtulmuştu. Bundan son ra ceylanların sayıları arttıkçj küçük gruplar halinde daha önceleri yasadıklan bölgel<3re saUnacaktı. Artık r.e kimse helikopterle ceylan avlayacak ne de Eyyüp Seyres güniük, siyasi. müstakil sazetesi Viransehir'de «ceylanlar ölmesin» diye «manşet» çekecekti. TÜTUN Hikmet Ceti POLÎTİKA VEÖTESİ Politikacının Kökeni Mehmed Kemal endi de eskı bır polıtıkacı oian Dr. Yahya Kanbolat, polıtikacının kokeninı hem bilımsel, hsm pratik yönden acıklayan bır kitap yazdı. Eski politikacılann tekerleği kırıp arabayı yoldan cıkardıklan bir dönemda yazıian bu kitap oldukça ilgi cekicidır. Kökenlerini merak edenler alıp okumalıdirlar. 11 eylülden önce partilerin türlü kademelerinde görev almış olanlar, yant oluşturulmakta olan politikanın icine karışamıyocakiordır. Danışma Meclisine ise politikayo yenl atılonlar ve eski politikalara karışmayanlar gireceklerdir. Yahya Kanbolat, tPolilıkocının Kökeniı adlı yapıtını sunarken politıkayı da şöyle tanımlomaktadır: «Politika incelenince bilim, uygulanınca da sanattır. Politika sanatının da kendine ozgü kuralları vardır. Bu kuralları uyguiayabilen kişl politikacıdır. Roslantı ile politikaya atılmış ve erdemlik silahını elden bırakmayan kişiler politikacı degillerdir. Çunku politikacının bir doğal bir de toplumsal yanı bulunmaktadır. Bu bakımdan politikacı once biyolojik bir varlıktır. Politikacının toplumsal olguya dönüşümü, insanlığın cok yakın tarihiyle ilgilidır. Politikacının oluşmasıyla, dünyada yepyeni bir sanat ortaya çıkmaktadır. Her sanatın bir okulu vardır ama, politikanın okulu yoktur. Cünkü politika bir eylem içinde öğrenilir. Ve doğasal yetenek gösterenler bu meslekte boşarılı olurlar. Bu bakımdan herkesin ozan, matematikçi ve ressam olamadıgı gibi dileyen de politikacı olamoz.» Ya, boyie işte, costumuz Yahya Kanbolat'a göre poiit'ka ve politıkacılık böyle bir olgu icinde seyredip gecmektedir. Peki, Yahya Kanbolat kimdir? Acıkladığı bıyografısins bir göz gezdirecek olursak, dedesi Kafı<;as Çerkes goçmenidir. Hatay'ın Reyhanlı ilçesine bağlı Haran köyune yıllar öncesi gelip yerleşmiştir. Göcmendir ama, zekâsını kullanmış ikı bin donümden cok toprak edinmiştir. Kanboiat, daha dünyaya gelirken bu iki bin dönümü aşkın toprak varlığının üstune oturmuştur. 1926 yılındo Haran köyünde doğmuştur. Babası da değişik b;r kişidir. İki cocuğuna hem servet bırakmaya. hem eğitim vermeye özen göstermiştır. Çünkü servetie beslenen eğitimin toplumsa! gücüne inanmış bir kişidir. Kanbolat, istanbul Üniversitesi lkt:sat Fakültesinde okumuş ve Paris'te İktisat Doktorası yapmıştır. Askerliğini bitirdikten sonra Ankara Ziraat Fakültesi Işletmecihk Bölümünde Doktor Asistan oldu. Bu iş ve görev Kanbolcfa yetmsdi. 27 Mayıs'tan sonra kurulan Türkıye işci Partisi saflanna katılarak acık politikaya gırdi. Partinın tarım programı calışmalarına katıldı. Artık poitıkanın toprağı kazar gibi ince ve derin cizgismi :zlemeye baş'aaı. Kendi orgütçü yeteneği ve eko: nom k gücune dayanarak 1965 secimlerinde Hatay Miüetvekiii oldu. Kendıni kınorken, cSucu olmaksızın dededen ve babadan kalma, emekten yana bir toprak burjuvası olduğunu» söyler. Bu, ışıne de yaramıştır PoMıkaya girerken de, cekilırken de yumuşak iniş yapmasını sağlamıştır. Yahya Kanbolat'ın «Politikacının Kökeni»nden baş.3 i;.i kitabı daha vardır. Bunlardan «Olduğu Gibi» adli yapıtında Türkiye işci Partısıne nasıl girdiğin!, neierle karşıloştığını sade bir dille ve ictenlikle anlatır. Unleri iilkeye yayılmış bir cok solcu politikacının bu kitapta portreleri cizilmiştir. Kızanlar olmuştur ama, ne yopolım ki Kanbolat, siyasal yaşamı icinde onları bövle görmüş, böyte anlatmıştır. Ötekl kitabı, boşta sosyalist ulkeler olmak üzere kıta Avrupa'sında yaptığı gezileri anlatır. Teorik bilgilerle gercek bu kitaptaki izlenimlerle catışır. Elinden geldiğince bu catışmayı ycnsıtmaya calışır. Elbette ki Kanboiat, talihli bir S6n/etm mirascısı olmasaydıne siyasal bir macerayı göze alabilir, ne de Batı'ya anlattığı gibi dolu dizgin bir geziye cıkabilirdi. Şurasını da altını cizerek söyliyelim, her servet sahibi Kanbolat'ın macerası gibi bir cizgiyl izlememiştir. görgü deneylerinl kitaplarda toplamamıştır. Politikanın ağır ve cetin zigzaglar cizdiği bir dönemda Kanbolat'ın kitabı coğu kuşkulu v© sakmcalı konulara ışık tutar niteliktedir. insan doğduğundan g j nümüze değin politika camururda yoğrulmuşîur. Çcmura kendi düştüğü gibi, camurdan kendi de kurtulmus'ur. K İzmir in en büyük otomotiv yan sanayii Totomak, kriz nedeniyle kapandı Kenan MORTAN İZMİR Izmir'ın en büyuk otomotiv yer sanayi kuruluşu olan Totomak şirketi. sektorde süregelen kriz nedeniyle kapandı. Şirket halen calışmakta bulunan 72 ışcisinın c'karıiması ıcm izmir Sıkıyonetim Komutanlığından izin aldı. Kapanış nedenleri konusunda goruştüğümuz şirket yetkililerı, «bu ekonomik koşullarda artık yaşamamız olonaksız hole geldi» dediier. 22 yıllık bir gecmişi olan Totomak şirketınin gectiğimiz yıl cırosunun 55 milyon oiduğu ve 8,5 milyon lira gelir vergisi ödendiği saptandı. Esas olarak BMC motor fabrikasına ekipman üreten şirket, söz konusu kuruluşun siparişlerini büyuk oronda kısması karşısında büyuk bir bunalım icine girdi. Şirket bu bunalımdan cıkmak icin bankalarda bulunan yaklaşık 45 milyon liralık nakit parasını kullandı. Ancak işletme sermayesi olarak bu paronın yeterli gelmemesi kar Şisında borclanmaya g'dildi. Totomak şirketi piyasaya yaklaşık 55 rrvlyon lira borclondı. Bu arada BMC şirketınin motor üretimini büyük oranda k;s ması üzerme. lotomak şirketi ^oçıanma karan aldı. Kapanma işlemlerinin yapılabilmesi ve halen calışmakta olan 72işcinin cıkarılabilrnesi icin İzmir Sıkıyonetim Komutanlığı'na başvuran şirket önceki gün bu konuda olumlu yanıt aldı. Kapanma karanna ilişkin olarak kendisi ile görüştüğümüz Totomck şîrketi muhasebe müdürü Ahmet Sucucoğlu geüşmeyi doğrulayarck şöyle konuştu: «22 yıilık gecmişi olan ve bu alanda her türlü ekipmanı yapabilen kuruluşumuz maalesef kapanma karorı almıştır. Şimdl bizim yapabileceğimiz krizin geçmesidir. Ancak bu noktadan sonra yeniden üretiml düşünebiliriz. Bu nedenle tüm işcilerimizl kıdem alacaklarını ödeyerek çıkarmak zorunda kalıyoruz. Bu nedenle krizin bankaların vereceği kre diler ile geciştirümesine de olanak kalmamıştır. %90 oranında parça ürettiğimiz ana kuruluşumuz BMC'nin yoşadığı kriz bizim de kapanmamıza yol açmıştır.» KADINLAR İŞBAŞINDA Yedisıntfen yetmlşine yumak eller zift ve katran yuklü tütüne uzanır. Gunun ilk ışıkları Gediz ovasına yayıldığında kufeler tütünle dolmaya boşlar... • e Her kâşe başında dolaşır bir söylenti. Söylenti değii bir gercektir bu. Üreticj yıldırılacaktır. Bir panik başlar uretici arasında. Tütününü elden cıkarmak icin calmadık kapı bırakmoz. Tütünü kaptıran üreticı pe rişandır. Kapkaccı tüccar Iso iş vaptığından sevinçl;dir. BEŞ AYOA ÖDERİZ. Üreticl aylarca koşacaktır tüccarın peşinden. Çunkü tüccar bugün git yarın gei diyecektir. Tüccarın cebine vorulmadan milyonlar girerken, uretici ekonorri'k kıskacin icinde sızlanacaktır. Ali Elmas tütün tücccrı. Bakın bu sömürü olayını nasıl anlatıyor: «Biz tütünleri toplarız. Kilo başına 23 lira koyarak ihracatctya satarız. Parayı alınca üreticiye odem e yaparız.» «Kaç ayda ödersiniz?» «Beş ayda.» «Cok değil mi?> «Olur o kadar.» Karcborsa ile i gili önlem ler nedense alınmadı bugüne değin. Alınamadığı icin sömürü düzertj sürüp gidıyor tütünde YASA UYGULANMIYOR Gectığ:miz y;llarda ceşı'li öneriler getirüdi. Örneâ n Tekelin tütün fiyatını üretıciye önceden bıldirilmesi istendi. Nasü o'acaktı bu? Mektupla fiyat bıldirecektj Tekel. İşte hepsi bu. Sonra eksoer sorunu var Tekelin. Tarım satış kooperatiflerinin bu Işi yüklenmesl gerekiyor. Bu konuda hazırlanan bir yasa var ama nedense uygulanmr/or. tırır. Bizde avans alır tcoçanları tesüm ederiz luccara.» «Kac para alırsınız?» «Belli olmaz. Örneğin ben 50 bin lira aldım.» «Tütün elinden çıktı m.?» «Evet cıktı.» Karoborso tütün satım. budur. Tüccorın adamları bu iLnur tutün yörelerinde. Se net karşılığında borc pora acğıtılır üreticiye. Kocon'ar toplanır adından. Böylece mılyonlarca kilo tütun yaz aylarında bağlanır. Derken pivasa günü gelir catar. Tekel baş fıyatını acıkladığı an tüccar keoenkleri iner. «Tüccar çekilmiş piyasadan.» «Haberim var.» «Amerikalılar da miş» «Vay be...» Tütün üreticisiyle eksper arasındoki cekişm e randıman üzerindedir. uretici tutturur: «70 randımanlı tütünüme eksper 50 randıman verdi.n Üret:cj haklıdır. Ama eksper de haklıdır. Eksper naapsın. Gözle görüyor, elle dokunuyor. Her şey ilkel... YARIN: TÜTÜNCÜ AİLELER... Uretici aylarca kosacak tüccarın peşinden Türkiye tütün rekoltesl gectiğimiz yıilarda 220 240 • TÜCCARIN ADAMLARI BULUNUR TÜTÜN YÖRELERİNDE SENET KARSILIĞI BORC PARA DAĞITILIR ÜRETİCİYE milyon küo arasında değişARDINDAN KOCANLAR TOPLANIR. BÖYLECE MİLYONmıştir. Son beş yıla geriye LARCA KİLO TÜTÜN YAZ AYLARINDA BAĞLANIR. dönüp bakarsok Türkiye tü tün rekoltesi şöyledir: «241 milyon kilo (1975), 315 milyon k:!o (19761, 276 mılyon kilo (1977), 304 milyon kilo (1978), 222 milyon kilo (1979), 210 milyon kilo (1980i » Yine yetmışlj yıliarın başlarına doğru geriye döndü ğumüzde (1971) rekoltenin 147 m.lyon kilo olduğunu gö rürüi: Atmışiı yıliarın (1964) ortalarında ise tütün rekol tesi 193 rriiyon kilodur. Bir yıl sonra (1965) bu sayı 132 •nilyon kiloya düşmüştür. Tütün rekoltesindekı bu dalgaianma siyasa! iktidorların doğru dürüst bir tütün politikası izieyemerşelerinden kaynaklanmaktadır. Gectiğimiz yıl Ege tutün rekoltesi 140 milyon kilolur. Ama piyasaya 90 milvon kilo stok ile girilmiştir. Acaba 50 milyon ki:o tütün nereya gitmiştir. PARASIZ KALINCA Nereye gıdecek. Elbet ka roborsacı tüccora. Yaz aylonnda üreticı parosal sıkıntı cektiğinden kapkaccı tüc~ar kocan toplamaya basBu konuda Romazan MeTîkşe'yl dınleyelim: «Nasıl olur koraborso satım?» «Cok basit. Biz yaz ayla rında parasız kalırız. Banka borcları. Tefeciler sıkış Bekikada hir Türk kansına iaf afan bir başka Türkü öîdürdü BRÜKSEL, (ANKA) Belcıka nın Gana kentinde $eker cayramı kana buiandı. Cevresında sevılen bır Türk olan Sekır San, bayram dolayısıyc eşmi götürdüğü lunaoarkto katü olurken, hamils olan eşı de cocuğunu kavdettı. Lunaparkta eşıne sözte sarkıntılık yapan Ali Özdemir adiı Türk işcisiyle kavğaya tutuşon Bekir San. rakibtnin yumruklarıyia vere yığıldı. Ali Ozdemir daha sonra cebindeki tornavidcyı cıkartarak, Bekir San'nın hamıle eşının karnına scpladı. Karısmın saldırıya uğ 'Odığını yattığı verden göre lek doğruian Bek;r San, yanın oo bulundurduğu Dicağı ile A!ı Ozdemir'e vurmaya başladı. Eekir San olay yenne gelen cüvenlik kuvvetlerınce yakalanırken, Ali Özdemir \'? yarclı Turk kadını hastarsve ı<a'dıııidılcr. Tüm iıbbi müdohoie/e rağmen, AS CHerni' oldıâı bıcak yaraor/.? r""y**ın, »>o mile kadın da cocuğunu V;?» çekil