Katalog

Cumhuriyet 2 15 AĞUSTOS 1981 I arihımlzde, özellikle Kültür vo Toplur tarıhımızde. Kırşehır"ın çok önemlı b r yerl var Kırşehır bu bakımdan dunyada da guclu bır ılgı uyandırmış geçmış toplumsal yaşantımızı ızlıyor. hem de omek almaya çalışıyorlar Kırşehir değerleri üzerıne yurdumuzda of dukça yoğunluk kazanmış calışmalar var Bu dağınık calısmalar gelıştırılrre/ı gereksıyor. Yapılanlar yerlı ya da yabancı calışmalarla ortaya cıkarılanlar da, komuoyumuza geregınce aktarılmış değıl. Kırşehır ıçın, o da bellı ölcüde, yaygın olorak bılınen. bır zamanlar yoğjn polıtik çekışmelerın konusu olduğu, bu yuzden bir süre llçe yapılıp, sonradan yenıden • durumuna ge! tırıldığıdır Ama bu değışıklıkler sonucunda yıne de eskı durumunun cok gerıslnde kaldığı, ilçelerının bir bolümunün, bu arada Hacıbektaş ılcesının d© bugun bu le değıl esk den IIce ıken ıl yapılan Nevşehır'e bağlı kaldığı, o yoreden olmayanlarca pek bılınmlyor Bu parcolanmonın, kültünjmüze, sosyal ekonomik gelışmemlze verdığl zarar ıso kuşkusuz daha az bıliniyor. Kırşehir tanhl Hitlt'lere kadar cıkıyor. Kent sonra Malazglrt savaşına değın başlıca Frlgyalılor, Yunanlılar, Romalılar ve Bizanslılor tarafından yönetılmıştır. Turkler billndlğl gibl Anadolu'ya büyük olçüde bu savaştan sonra glr dıler Bu gınşln, bır sıyasal oskercıl bir de kültürel ve toplumsal yanı var Kırşehir özellıkle bu kültur ve toplum cabasında onemll, ılorıcl bır y w tutuyor. Kırşehir, Biz ve Dünya Sadık GÖKSU rtem! oîmamıştır Hatta dl/eceölz fcl. doğrudan sıyasadan uzak olmak, onun başlıca gucu olmuştur. Ama bu ozellığe de dıkkat ederek, Kırşehir'ın uzunca bır süre arka plânda, ılk bakışta gorunmeyen, bır tlkincl Başkent» nlteliğıni koruduğunu soyleyebılınz. öte yandan Kırşehır, tarıhte, kültürel, top lumsal ve dolayısıyle ekonomık bakımlardan, büyük bır zengınlığe sahıp olmuş, cçok yonlu» bır kenttir Bu çok yonlulukten soz ederken, kuşkusuz her kent içın sayılabılecek, turizm, arkeolojl. doğa, vb otesınde, ozellıkle Anadolu Selçuklularından bu yana yaşanmış zenglnIlklerl omaçlryoruz. Konuya, Kırşehir Büyüklerlnl, yer olanaklarına göre, aşırı bir sınırlama yoluyla anarak yoklaşmaya çalışacağız. Aklımıza Ilk gelenler şunlor: Muzafferüddin Behramşah, Caca Bey, Baba ilyas. Hocı Bektaş Velî, Aşık Paşa, Ahl Evran, Ahmet Gülşehrî, Şeyh Edeball Mengücekoğlu Muzafferüddin Behramşah, yakın tarıhte yaşayan Kırşehir'ın kurucularm dan özünde bu yaşam onun kurduğu ve sonra tam bır Üniversıte olgunluğuna uloşan Kırşehır Medresesl ile bcşlıyor Kırşehir bu tanhlerde Gülşehlr adını da alıyor. Bızım sözünü ettığlmız özünde Işte bu Gülşehir denen Kırşehırdır. Kırşehır Beyl Nureddin Caca, kuruculukta ondan aşağı kalmıyor Hem Moğollaro karşı ılımlı başanlı bir polıtlka İle kenti saldırı ve yağmalardan komyor, hem de kurulan Universıte'ye, dünyanın tanh bakımından ıkınol rasathaneslni Içeren tAstronoml, Matematlk, Fizık, Klmya glbl konularda eğıtim gösterecek (Caca Bey Medresesı Teknık Bllımler Fakültesini). eklıyor (1) Konu üzerlnde calışan değerll uzmanlar, ozellıkle Aşık Paşa'nın, Ahi Evran'ın ve Hacı Bektaş'ın cağdaş olup Coca Bey zamanında yaşamış, Işbırlığı, hatta ışbölümü yapmış olduk kırını önemle belırtıyorlar. Boylece Gulşehır'ın yıldızının parladığı 13 yuzyıldakı «Cok Yonlulüğuı konusuna girmiş oluyoruz Bu yönler başlıca. 1) Aşık Paşa'da slmgelenen tTürkçecılık», Dllcılık. 2) Ahî Evran Velî'de slmgelenen Ahılık, o zamanki anlamda, Emeği temel alan Esnaflık Sanatkârlık, Kent Calışonlorıno yonelış (özünde Ilkece, çalışmayan yok o çağda), 3) Hacı Bektaş Velî'de Slmgelenen Köy Calışanlarına yonelış Koycülük'tur. Türkcec l'kte, yonetıcı o'oraV Karomanoğlu Mehmet Bey'ln anlamlı davranışlarının onemı, kuşkusuz tartışılamaz Ama o blllndiğı gıbl yaygın b r çabanın yonetımdekl yansımosıdır Türkçey! koruyup geliştırmede onu bugun okumakla dınlemekle doyamadığımız bır tado ulaştırmada, halk ozanlarımızın ve halk yazarlarımızın bıtıp tükenmez, ınançlı çabalarının, bugunkü Dıl Kurumu'muz gıbı, bır bakımo betkı daha da lyl bir bıçımde bılımsel, bllınclı ve yonetıci kaynağını, bu Caca Bey Med resesi'nde bulduğunu, artık daha ya/gın olçude bılınce çıkarmamız gerekiyor Hacı Bektaş Velî, menkıbeleşmış bir Büyük insanımız. Büyuk Insanların adlorına Ideolojık, dınsel, tartkatlar, okullar bağlanması, onları tanımamızı golgeliyor. Hacı Bektaş ıcın bu, büyük olcüde geçerlı Yunus da efsaneleşmış, onun Başöğretmenl kım, Hacı Bektaş değil mı'> Hacı Bektaş'ı daho tarafsız, daha lyı tanımamız gereğını vurgulamak ıçın aklıma gelenlerden bırl bu Hacı Bektaş Horasan'dart o doğurgan efsanecll, kutlu dolyatağından gelnvş Ahl Evran, hemen aynı ölçude efsanelere karışık Kırşehır'e, Hacı Bektaş'tan sonra, Denızlı yorelerınden gelmış. debbağ ustası Hacı Bektaş Veli'ye konuk olmuş, oroda gorjşmuş Işbolümu yapmışlar. Gıderseniz, Dergâh'ta oturup gorüştüklerl yeri gosterenler var Ahı Evran, Kırşehır'de Universıte'nın olduğu yerde yerleşmış, zaman zoman da buluşurlarmış. Osmanlı Devletı'nın Kurucusu Osman Bey'ln Kaynatası Şeyh Edebaiı de Ahi Babası, cağdaşları ve Kırşehir kokenlı. Osman Bey, bır sanat oğrenlp Ahî olmadai, Edebali kızını ona vermlyor. öte yandan Ahîlık Kurumunun tarihl cok eskıiere gldıyor Arapca söyleylşle Feta'dan, Fütüvvet'ten gelıyor Feta genç, yiğlt, comert: fütüvvet gencllk vb örgütü anlamlorına geliyor Ahî kordeş demek Ustad A Gölpınariı'nın da belırttığı gıbı, Ahıllıöjn düzen bulunmayan yerde yönetim gücunü üstlenecek kadar qüclendiğinl görüyoruz Beyl kler dönemınde kurulan ve 64 yıl süren Ankara Ahi Cumhunyetı bunun pek görünen bir omeğidır. Zamanın Sosyal Kültüre! Başkenti dedığımlz Kırşehir Gülşehlr ile kurulmuş bılebıldığımız ilışkılere değınmeyl surdurüyoruz Anadolu Selcuklu Devletıne Siyasal Başkent de olan, Anadolu'nun başlıca kültürel merkez kentl bılinen Konva'nn özvartıflı Mev'âna'nın da bu llışkıye g rd qı. aynı bılg'ier lc r i e gıınnmü''e ulaşıyor Bunun da bir işboiumu ılışkısi o'riuğunu soylemıyoruz Amac, olumlu bır ılışki Bır de, Mevlâna'nın Şems'ten sonra Kuyumcu Selâ haddln'l, ondan sonra da Kon/a Ahî babası Hü sameddın'l kend sıne halıfe yapnası ola> ı var Daha önemle anıiacak olan ise herhalde Yunus Emrenın ılışkıs.dır. Yunus bıldığımz glbi yola Hacı Bektaş la gırer Obırgezgndır de. ka/de de dolaşır, kentte de Hacı Bektas'la da Tapduk la da ılıskılıd r Ahı Evran ta Edebalı'yls Mevlâna'/la da Ahîlıöı Yunus neden benımsemesm. bun u be'ırten bır şıırını de b lıyoruz. Imdı, bütun bunlar 13 yuzyılda olup bıtmiş de orada mı ka'mıştır? Ya da Osmanlı tarıhın de tjkenmış mıd r' Hayır Turkcecılıkte aldığı mız yol, yaşanmakta ve bılınmektedır Ahı ığın ise. uzunca olumlu twr doneml vor Bugün but j n yenı çabclara karsın henuz çok uzağ ndayız kuskusuz Ama Kırşehır ın cok vakınlarda, Kjrtuluş Savasmızda yıne arKa plânaa yıne tarihsel güc kaynağı olorak ışlevını boslang'Ctakl onem ve canlılıkla surdurduğünu görüyoruz Hacıbektaş Ceieb sı Csmalettin Efendl, Pad şah'ın valısının destek dıleğinı reddetmış tlr ve Heyetı TeTisillye Reısı Gazi Mus*afa Kema! Paşa ya O'nun yonettığı Bağımsızlık Savası'na bu'un gücüyle katılıyor Ataturk de o gunlerde Hacıbektas'a Celeb 'yı zı/a'ete gelıyor Celebı, Osman'ı Volıs.ne de unlu Enver Paşa'ya da geldıklprınde gcstermediğl llgiyı gosterıyor, M Kemal Paşa'yı Bektas'lardan yol boyunda korşılıyor Sonra Atotürk Kırşe hır'e gelıvo'. Müdofoayı Hukuk Cemıyetl'nde, Gençler Derneğı'nde coşkulu tarihsel konuşmalar gorüsmeler yaDilıyor Böylece Kurtuluş Savası'nın örcütlenmesinde cok önemll güclü bır adın doha atılryor Kırşehır'le Dunya olcüsunde gıttıkçe gelısen ılgi ise bızım b Idığımız kadar bas'ıca Ahılık bakımındondır Pek cok konuda olduğu gıbı, bu konuda da değerlenmıze kendımıze kar şı uyonıklığımızda bu dış ıigının buyük rolu oluyor Yabancı'ar Ahı lâın Or'a Sondıkları nı, dunyada bılınen hemen en eskı Kooperatıfcılık, Sendıkacılık, Standardızasyon, Sosyal Guvenlık konularının, nasıl başonlı, yararlı ve yaygın bır blçımde cozumlendığıni hayranlık icln de, en az blzlm kadar incelemekted rler Ozellıkle Kooperatıfcılık ve Sendıkocılık ba kımından Ahılığı çok llgıne buljyorlar Bır Ingılız dergısı. yazar John B Hıgg ns'ın kooperatifcilığin onun beşıgı olarak bılınen Ingıltere'ye Turkıye den Ahllık ten gıttığıni bellrten ve bunu belgeleyen yazısını yayınlıyor. Onlü bılgin Prof Fr. Taeschner, Alman Sendıkacılığmın Ahılıkten geniş olcüde yararlandığını belırtlyor Sovyetler Birlığı de. Ahılıâe buyuk bır ılgı gostererek, bır araştınmacısını Turkiye'ye gonderıyor ve bu konuda bır de kıtap yayınlanıvor (2) Kırşehır de butünlesan de^erler mıze kısoca deâınmeye calıştık 1 Orta Yol Ahlllk, Reflk Soykut, Ankara, 1971. s 33 2 Insanlık Biliml Ahllik, R Soykut. Ank 1980 •: 5962. PATLAMA!.. Haclvat Ya' bana bır eğlence medeeeet . Karagoz 1 Gelıyorum patlama .. *•• • Patlama Türkcede değışken bır sözcjktür Esklden gecelen kentin ceşitlı yerlerınde sık sık pctlana'ar duyu'urdu Cok şükür o/le pat amalar kalmadı. Şımdı baska türlu pctlamalar sozkcnusudur. 1 Nasıl patlamalar ' Ekonon k patlamalar Sozgelımi bu vazın başmda herkes ne umu/ordu? Ya da ne söylenıyo'du Bu vaz turizm patlaması olacak... Nası,'' Basbayağı; paaat dıye patlıyacak . Turizm öyle paaat dlye patlar mı? Patlar Sobmız'cr soruyorlar Patladı m ı ' Pal'ıyacak H3,dl artık patlasın caniTi . Ne kadar sabırsızsın bekle b'raz Patladı m ı ' Ağustos'un ortasına geldık, patlama olrradı klm! blılr' Belki yıne de o ur •* Türklerln Anadolu'ya girişl, bölge bakımın <kfn tarıhın daha voğun bır değışımler, altustlukler donemıne rastlar Anadolu'ya gelış sürerken Büyük Selçuktu imparotorluğu dagılır va Anodolu Selcuklu Devletı kurulur Bızans Imparatorluğu karşılaştığı, tarıhsel, sosyal, ekonomık sorunları cözememlştir, tüm uyruğu, dıçardan, özellıkle Doğu'dan kurtorıcı beklemektedlr. Anadolu Selcuklu Devletı'nın de son bul masryla Beylıkler donemıne geçılır. Bu altustluk dönemınde, Cengiz, Tımur, Mısır, Haçlılar, vb. etkenler de zaman zaman ışe karışır Beylıkler dönemınde karışıklıklar ve dağılma artmıştır Bu döneme bo'geler ve kentler ocısından da bakılobıllr Bu sırada ıki kentin önemlı rol oynadığını görüyoruz Konya ve Kırşehır Kırşehır'in öncülüğu, toplumsal düzen verıcılığl kuruculuğu, blrleştırıcllıği, Osmanlı Devletı kurulduktan sonra da. güçlü bir blçimde sürüyor. Konya kuşkusuz boşka türlü gellşıyor. Blrleştlrîclllğln, kuruculuğun, cözüm getlrıcllığın, kısaca o zamankl ılerıcıliğin kaynağı Horasan'a uzanıyor Kırşehır Buyuklen cıbl Konya'nın Mevlâna'sı da Horasan kokenlıdır. Horosan ayrı bir konudur Kırşehir ıçın bu bllgller blle onun eıradan bir kent olmadıâını göstermektedir Sîyasal bakımdan görünürde fazla bir 5 Patlama ılginç bır olaydır Kıml tabonca patlatır, klmı tufek patlatır, kımı kafa patlatır kımi sarrpcnya pctlatır, kımı ç Met patlatır, kmi balon patlotır k mi lostık patlotır klm! npand'sıt potlct r kırıl eqzcs pot1 latır kım davul patlatır kımı tupgaz patlatır, kmı atom patlatır, kımı mıs r patlatır kımı baska şev patlotır. kımı de patlatmcz potlar, can sıkıntısından patlar, o'keden potlar, parasızlıktan patlar... • Pat'ama bazan cok yararlıdır Sözgel'mı yol yapmak ıçın dağa dınomıt koydun, beklıyorsun Ş mdı patlayacak . 10 9 8. 7, 6. 5 4 3 2 1 0 Guum' .. Yol açılır Moden ocağında grızu patlaması gjzel değıl. korkunc ve ocı Ama dış alımsatım patlamasına ne buyrulur Pekl, dış alımsotımda patlama var mı? Kımılerı Var dıyorlar patladı bile... Kımısme soruvorum Patlcdı m ı ' Vallahi ben duymadım Patladı, paticdı .. Sessız patlama mı b u ' Havır ucuna sustu^ucu taktık. Tabanca mı bu mübarek' Sen bılmezsın klmi patlamn sesslz sedasız olur, kfmlsl sesll olur, patlamadon patlamaya fark var, her ylğidin bir yoğurt ylyışl yok mu? İUİT OKTAY AKBAL HflVIR Haksızlık Değil mi? İI Tarakçı. Sefaköy Llsesl son stnıf öflrenclsl Daho onyedlsınde Başı sıfır numara kazılı Görür gormez anladım: İcerden yenı çıkmışlardan... Içerısl, yanı tutukevı Şoyle anlattı durumunu: Kasım 1980 günu bır Ihbor sonucunda gozaltına alınmış. 17 ocak 1980'de tutuklanmış Dokuz ay tutukevinde kalmış. 13 nısanda ve 22 hazıranda yapılan Unıversite Gırış Sınavlanna katılmış. başanlı sonuçlar almış. 27 temmuz 1980'de Adalet onüne çıkarılmış, ilk duruşmasından sonra serbest bırakılmış... & Suçu n e ' Ne yapmış'' Kafasındakl düşünceler nelerdır'' Davasmın konusu 9 Surup surmedığı? Şu ya da bu gıb! sorular... Bırını bı! e âormadım. Beni ılgllendırmez önemll bir suç kanıtı Adaıetın elinde olsoydı, herhalde ılk dunışmadan 6onra özgurlüğe bırakılmazdı. On yedl yoşında. dokuz ay tutuklu kaldıflı, llse son sınıf derslerinı izlemek o'ancğını bulamadığı. hıc bır yardımcı kurs gormediğl, tutukluluk durumunun koşulları Içınde kendı kendıne derslerıne çalıstığı halde ıkl Unıversite gırış sınavında da ustun boşarı kaıanarak sectığı yüksek oğrenım kurumuna gırmeye hak kazanan Alı Tarakcı'yı kutlamak gerekmez mı? Ben de kutladım... Ne var kı, sorun bu kadarla bitmıyor. Ali Tarokçı, tutukevmden cıkar cıkmaz okuluna koşmuş, yanl Sefaköy Llsesı'ne, lıse bütünleme sınavlanna (kl 17 ağustosta başlıyor) glrmek Içın ızın 'stemış: bu arada Onlversite sınavlarında da başarı kazandığını bıldlrmış. Okul yonetiminın yanıtı İse, olumsuz, 6on sınıfa aylarca devam etmedıği Içln sınavlara g.remeyeceğınl soylemlşler. Istanbul Mıllı Eğıtım Mudurlüğu'nden de aynı yanıtı almış. Yetkıiılerın dedıklerıne flore, ancak Bakanlık'tan gelecek bir emırle bu sınavlara gırebılırmiş,.. Tarakçı nın son umudu basın .. Böyle bir haksızlığın kamuoyu onunde açıklanması; Bakanlık yetkıllierının duyması ile bu inanılmaz haksızlığın kısa »ürede duzeltıleceğı kanısında... Nasıl kı dokuz ay hapıs yattıktan sonra gerçek anlaşılıp ozgürluğe kavuşmuşsa, son sınıf sınavlarına oa gırmsye hakkı olduğunun anlaşılocağına öyle inanıyor Ben DU kadar kısa bır sürede boyle kolay bır cözume ulaşılacağını hıc sanmadığım icın bu genç adına üzüntu duydum. Dokuz ay tutuklu kaldıvsa bunda Alı Tarakcı'nın ne suçu var^ Haksız bır cezaya uğramak uğratı mak, sonra da sınıfta bırakılmak . Ah gıbı olanlar. scnırım pek çok Sıkıyonetimler tutuklu ya da gözaltında bulunan gençlenmızın Unıversite Gırış Sınavlan'na katılmaıarına ızın vermekle ınsanca bır davronışta bulundu Ama aynı ınsanca davranışı, anlayışı Bakanlığın da gostermesı gerekmez mı? All Tarakçı durumunda olanlar ıcın ozel bır sınav hakkı tanınamaz m ı ' Sayın Mıllı Eğıtım Bakanı ve Bakanlığın ı en gelsn kışıleri Alı Tarakçı gıbı gençlerın durumlarını düşuneceklerdır sanırım. «Bu .ıl okula mademkı gelmedın, sınıfta kaldın» dıye kes.p atmak büyuk bır haksızlık değıl mıdır? Okula gelemedıyse bunda suç o oğrencıde mı? Mıllı Eğ.tlmle llgıll öğretmen ve öğrencl mektuplarırın buyuk sayılara ulaştığını, bu gıdışle bu sayının daha da artacağmı sık sık yazıyorum. Bakanlık, ozelIfkle yurdun uzaK ıl ve ılçelerınde bır takım anlayışsız, çağının gerısınde kalmış, hele Ataturk devnmının anlamını hıç mı hıç anlamamış vonetıcılerın elınden, baskısındcn yurtsever oğretmenlerı ve öğrencılerı kurtarmcnın, haksızlıkları kısa surede gıdermenln yollarını aramak zorunda değıl mıdır' Sayın Hasan Sağlam'ın, Bakanlık yetkılılennın dıkkatınl bır kez daha bu gıbi haksulıklara cekmeyı bır gcrev bılıyorum. mellyathane deyince, tıby tedavınln önemll bir bolümünü oluşturan cerrahl girişımlerle, acil dlye edlandırılan yaşamı tehdlt eden fonksıyon bozukluklaruıın öncel'kla düzeltildıfı hastane bınmlen (ünıtelen) akla gelmektedır. Tasadıgımız juzyılın başmdan bu yana teknolojüün büsrdk bır aşama gostermesi ve bu gehşımın tıbba uyarlanması, değı^ık güç ve yapıda turlü elektrlkli cerrahl aygıtmm, yanıcı ve patlayıcı gazlarla çalışan anestezı cüıazlannuı amelıyathaneye gir meslıu sa»lamıştır Ancak elektnkli aygıtlarda oluşan blr kaçagın hastaya olduğu kadar cer raha da zarar vennesl, oksijen kullanıraı ya da yanıcı patlayıcı gazlarla anestezi uygulaması sırasında çıkan bır yangm ya da pstlamanın yalnız amellyathane degıl, hastanelerde tnal ve can kaybona neden olmaa Tıo hteratıirunde «Amellyathane Ka lalan» adı verılen bu konuya dıkkatlerl çekmıştlr tleri ülkelerde, blr yandan yukarıda soz edılen tehlıkelere karşı onlem alacak denetım kurumları olusturulurken, ameliyathane sağlık personelının tek nik bilgl ile donatımı veya tek nık personelin sağlık konusunda egıtimi ele alınmıştır Bu arada kırcyasal teknolojinln urettiği yeni anestesaklerin y8nıcı ve patlayıcı maddelerin ye rıni alrnası amelıyathane kazalarmı azaltan başka blr etken olmuftur. Son çeyrek yuzyılda gellsen mühendlslık bilgısl ameliyathanelenn can püvenhğl İle ılgill koşullan saptar ve uygularken amellyathane personelinin bzel sağlık sorunlan hakkında yayınlar ılgı toplamağa başlamıştır. Bu sorunlardan ıyı bıunen leri 3 RTupta sıralanmıstır. 1. Hucre yapısınm bozuklugu ile üeül hastalıklar Düşukler, çocuk malîormasyonlan ve kanserler. 2 Organlann çalışma bozukluklan Karacığer ve bobrek bastalıklan. 3. Davramş bozukluklarr Algılama hatalan. Pek çok araştıncı; anestezi sırasında hastaya uygulanan mhalasvon anestezıklerlnden bır kısmının ameliyathane havasına kansarak başta anesteziyolog olmak üzere ameliyathanede çalışanlarda oluşturdugu süreğen (kronık) zehirlenme sonucu, vukanda soz edılen sağ lık sorunlannın ortaya çıkabıleoeğıni ıleri sürmüşlerdır. Anestezık maddelenn hucre'er uze rınde bılınen toksık etkısı (sıtotoksisıte)nın bu varsayımı desteklemesı, yeni araştırrnalara vol açmıştır Bu araştırmalar denevsel çalışmalar, gonullülerde denemeler ve amelıyathanede anestezık maddelerle yüzvuze gelen çesıtlı meslek gnıbundaki kisilenn taranması şeklınde yapılmıştır. A Ameliyathanelerde Hava Kirliliği HASTAYI ÎYtLEŞTÎRMEK İÇİN ÇABA HARCAYANLARIN, AMELİYATHANE VE BENZERİ YERLERDE KENDt YAŞAMLARINI TEHLİKEYE ATTIKLARI BIR GERÇEKTIR. BU KONUDA ÖNLEM AlİNMASl GEREKUDIR. tanmıştır. Bazı çalışmalar ise eser müctarda anestezık madde ile karşılaşanlarda ka\Tama ve algılama gtıçlüklerının ortaya çıktıgıru gostermıştir. Yukandaki soz edilen bulgulann bılımsel yorumu şu şekılde yapılmaktadır: Emosyonel ve Ilzik stress anestezi* gazlann kirliliği üe bırlestiğtade lnsan vücudu fonkslyonlarında bozukluklara neden olmaktadır. Süregen gerginlik (Kronık stress) ve gergınlık, r alrani Tia r bağışıklık r ı '" " " durdurmakta ve hastalıklara yol açmaktadır ya da hormonal bo zukluklara, anovulatuar sikluslere neden olmaktadır. Stress durumunda azalan kan akımı ve oksljen azlığı prematüre bebek ve erken doguma yol açmaktadır. Aynca kanserin patogenezı İle emosyonel gerginlik arasındaki llişkye dikkat çekılmektedır. Gerginlik, bagısıklık ve kanser arasındaki baülantı hay van çalışmalan ile de ortaya konulmuştur. Gunumüzde geçerU dusüncelerden biri de, kanserin bagısıklık defektınden kaynaklandığı yonündedir. Gerginlik ve ankisyete merkez sınır sistemi ve nöroendokrın fonkslyon yolu ile immunolojık yanıtı etkllemektedir. Gerginlik sırasında senım kortikosteroid düzeyi yukselmekte, steroidler de kansere karşı koyrna mekanızmasını bozmaktadır. Bütün bu çarpıcı bulgu »e yorumlar, adı geçen ülkeler ve bbürlerlnde ameliyathane navasında gaz mıktannı olçen izleme yontemleri uygulayarak sararsız olan gaz miktannın saptanmasuu gerektirmiştir. Ha va degişiminı sağlayan havalandırma sıstemlen ile blrlikte anestezı makinasından ablan gazlan çeken özel aygıtlar bu amaç içın gerçekleştirümiçtir. Kapalı devre anestezısı adı altmda gelıştirilen yeni bır teknık de amellyathane hava kirlüıgmı onleyıcı bır vontem olarak ortaya atılmıştır. Yukandaki satırlarla sergüemek istedigımiz ameliyathane hava kırlüıgının çalışanlarda yarattığı tehlıkelere ait Ulkemızde vapılmış ve surdürülmuş herhangı bır çalışma bulunmamaktadır. Amelii.athanelerımızm ae obur dunya ülkelerınde saptanan koşullan, araç ve gereçleri taşıdıgını soylemek olanak dışıdır. Başkalarını yaşama dondürmek ıçın çaba harcarken kendı yaşamlarmı tehlıkeve atanlaj açısından sağlık ve meslek orgiitlennın konuya ılgı gostermesını beklemek, onlem alınmasmı ıstemek koruyucu hektmlık yonünden de atılrmş bır adım olacaktır Soztımü I. Ulusal Işçı Sağlığı Kongresi Büdırşesmın 12 maddesı üe bıtirmek ıstı^orum. Isçı saglığı konusunda Bnce sağlık sonra ürün ve makina düşünulmeli. ışçınin ve aılesmın yaşamı ana amaç olmalıdır. Çalışmalar yalnızca tedavı edici hızmetleri, tazmmatlan değıl, nedenlerı ortadan kaldırmajı amaclamalıdır. Onlemler, msan doğasınm doğurduğu hstalara değıl nesnel ve teknık nedenlere yönelik olmalıdır Isçının en dıkkatsız anında bıle kaza yaTJmasına olanak ssilamayan koşullar varatılmahdır. • Sosyeteden Fintos Patlıyacağım, dlyor. Neden guzelım' Ooof, bllmem kı sıkılıyorum. Ceyar'ın Sue Ellen'ı gibl mı? Nerde o gunler' Bızde oyle kadın dzgöıiüğO mu var? Vallahi kocam duymasın .. Fintof hanımsfendl patloyacak, patkıyamıyor, dışsatırrla turtzm de öy!e... Âh fıep bırlllcte blr patlayabllseler.. Prof. Dr. Gürayten ÖZYURT Burso Unlversıtesı Tıp Rjkultesı öğretım Uyesl Vıne ABD'de 1974 yılında yayınlanan bır çalışmada 621 anestezı hemşıreslnden, anestezı çalışması sırasrnda doğum yapanlann çocuklannm ° a 16 4 unde hemanjıom, ben glbi deri defektleri, iskelet sistemi ve genıtal organ bozukluklan ve dog malık kalp hastalıklanna rastlandığı b=lırtılmıştır. Bu oran, bu ışte çalışmayan hemşlre annelerın çocukların doğumsal bozukluklarına oraala 3 kat fazladi" 2 yıl sonra yayınlanan bır çalışma ile de anestezi personelınde ret'külo endotel ve lenf dokusuna aıt kanserlerin genel populasjondan 3 katı daha sık goruldugu yazümıştır. Konunun deftişik yönlerl İle lncelendı^i çalışmalara ek olarak Amerıka'dakı 2 çalıçma ile tngıltere'dekı 1 araştırmanm sonuçlan karsılaşünlarak analızlen yapümıştır. Bu anallzlere gore anestezıde gorev yapen armelerde düşük rıskinln yüksek olduğu, oysa eşı anestezıde porevli kaclınlarda düşuk oranınm genel nopulasyondan fariç gostermedıjti, anns ve babası enestezide gorevlı çocuklarda ise doğumsal anomalüenn daha fazla olduğu bulunmuştur. Her ıkı ulkedekı erkek anestezıvologlarda ise öbür erkek doktorlara oranla sanlığın daha sık goruldugu aynı çalışma ile sap Cumhuriyet 15 AĞUSTOS 1931 Vatani dersler M&uif VekâleU, milll kültür İUbarlyle TUrk çocuklarmın yetiştirilme usullerlne çok ıtina ettlğl içln önümüzdekl ders yılından sonra ecnebl ve a«nlık okullarında tarih, cografya ve yurt bilglsl derslerır.ın sadece Türk oşretmenleri tarafındaa venlmeslni mecburi kılmıstır. Bu kayıttan yalnız ecnebl talebeler mustesnadır. Kubilay Abidesi Gazetemlzin teşebbüsüyle yapüacak olan Kubilay Abidesi için vatandaslanmızm gonderdığl maddl bağış topiamı 2671 Ura 10 kuruşa yukselmıştir. Musul petrolleri Musul petroUerinta Akdeniz'e ulaştınlması konusunu incelemekle meşgul Beynıt'taki fen heyeti çalışmalarına devam etmektedir. BejTut gazete» lerlnin verditlerl bilgilere gore petrol sevkedecek demlr boruîar Kerkukten ıtıbaren iki kola aynlacaklardır. Birıncı kol Tedmür vadısini taklbederek Trablusşam'da son bulacaktır Itanci kol ise Ri*va vadısini geçerek Hayber limanma gelecektır. Bu tesısatm bır mıl3ar küsur franga rnalolacagı tahmın edılmektedir. Tesısat 1935 senesme kadar tamamlanmış olacaktır. CÜLEN (UYSAL) İNAL ile NAİL İNAL evlendıler KadıkSy 14 Ağusto» 1681 Konya'da üzüm bolluğu Konva'da bu sene üzum mahsulü gayet bol olüuftundan blr okka üzümun Ikı kuruça kadar satılacagı tahmın edılmektedir. KARAADA TURİSTİK TESİSLERİ Motel Restoran • llıca «HALİKARNAS BALIKÇISI» Gönül penceresinde sizleri bekliyor. Karaada'nın batmayan güneşinde «BALJKÇI»yla yaşayacak, O'nun sonsuz mutluluğuyla dolacaksınız. KARAADA TURİSTİK TESİSLERÎ Tam Pansiyon: 950 TL. BODRUM PK. 68 Cumhuriyet Sohlbl: Cumhuriyet Motboacıiık ve Gazetecilik T ^ Ş adıno NADIR NADİ Genel Yayın Müdüru HASAN CEMAL Müessese Müauru EMINE UŞAKLIGİL Yazı Işlen Müdurü OKAY GÖNENSIN 8asan ve Yayan. Cumhuriyet Matbaacılık ve GozeteclIlk TAŞ. Cağaloğlu Türkocagı Cad 39 41. Posta Kutusu 246 ISTANBUL T E L 20 97 03 BÜROLARt f • • ANKARA: Konur Sokak 24/4 YENIŞEHIR Tel 17 58 25 17 58 66. İdare 18 33 35 İZMIR Hoht Zıya Bulvorı No 65 Kat 3, Tel 25 47 09 1312 30 ADANA: Atatürk Caddesl Turk Havo Kurumu îş« Hanı. Kat 2.. No 13, Tel. 14550 19731 Tezas Onlversitestnden sertöıkab öğretmenden İNGİLİZCE 33 73 31 Konu İle epıdemryolojik çalısmalann baslangıcı, SSC BırlıÇı, AB Devletlen, Ingıltere ve Danimarka'da yapılmıştır Çahsmalann eenışhpi hakında b1 gi vermek ıçın yalnızca ABD'de amelıyathanede çalışan 214 000 personelm araştınldığım soylemek yeterlıdjr sanınz ABD'de 1966 1970 yıllannı kapsavan bir araştırmada, amellyathane hpmsırelennın gebeliklennın düşukle sonuçlanmasuun, denetim Eruplanna gore yaklasık 4 katı fazla eörUldüğü 6 yıllık blr sürec içlnde ise anestezlvoloelarda düşuk oranının obür doktnr sruDİanndan 4 katı faz KİRALIK DAİRE ARANIYOR Çocuksuz aileye sobaiı ya da kalonferü sahlbinden küçük daire aranıyor. Tel. • (lf saatlerinde) 44 92 65 r A R v tıw tmaak 4.11 15 4ĞESTOS 1981 Gunes öçle lkindi 6 07 13 18 17 08 Aksam 20 09 Tatm 2152