Katalog

28 TEMMUZ 1981 •••• Cumhuriyet 9 TURİZM ÜSTÜNE AYKIRI NOTLAR (Boştarafı 1. Sayfoda) tik tapınaktan biri daha... Ama burda bir de tiyatro ve odeon olmalı. Nasıl bulacagız? Allahtan bekçi imdadımıza yetişiyor. Yaslı, sevimli bir adam.. Onun peşine düşerek sürülü tarlalardan geçip tiyatroya ulaşıyonız.. M.Ö. 2. yüzyüdan kalma helenistik bir tiyatro diyor kitaplar.. Anıa çoğu toprak alünda, hiç çalısilmamış. Biraz üzülüyoruz. Sonra yine bekçinin peşine takılrp bir küometrey.e yakın yürüdükten sonra odeona, yani küçük bir tiyatroya ulaşıyoruz. Estolerin daha çok konser dinlemek için toplandıkiarı bu yapı, daha gösterişli. Doğayla, ağaçlarla sannaş dolas olmuş.. Bekçi yolda bize taze bakla yememizi öğütlüyor. Hayret, ne lezzetli birşey bu taze bakla!. Bir yandan da UX kez gördüğüm en ginar bahçeleri arasmdan ge çiyor, sonra marullara ulaşıyoruz. Yine aynı bekçi bizim ıstemememize karşın ısrarla bir koca raarul kcpanp veriyor. Antik tiya,tn> nun yanına katılıveren bu ta ze bakla ve marul şöleni, çok çekici geliyor ve turizmin, yalmzca eski kentler ve taşlar değil, bir ağırlama ve ikram sorunu da oldugu konusundaki inancımız yeniden doğrulanıyor. Bunlar da yetmez kuşkusuz: Tunzm, biraz da, ve belki de herşeyden önce bir insan sorunu, insan malzemesi sorunu. Nitekim yaşlı bekçi onca zahmetten sonra vermek; istediğimız bir rniktar parayı bile almak istemiyor. olrnaz diye tutruruyor...«PTe • kapitalist dönenıin son kalıntılanndan, kapitalizmin temeli oLan kâr ve cıkar düsüncesine henüz âştna olmıyan ilkel insan örneğU diye bilimsel tanımlaraalar getire bilirsiniz. Bense karşımda, özünü, cevherini yitirmemış Anadolu insamnı görüyomm. Parayı binbir güçlukle cebine iliştirirken neredeyse göz lerim doluyor. Evet, bizde turizm için gerekli malzeme var. İnsan, doğa ve tarıh ögelerınm oluşturduğu en elverişli malzemeye sahibız belki de... Ama bu malzemeĞen helva yapma zamanı artık gelmedi mi dersiniz? AMERİKAN USÜLÜ BESTORASYON. «Gemliğe doğru / Deulıt göreceksin / Sakm şaşırma» der Orhan Veli... İzmir'den Salihli'ye (veya tersi) giderken de birden bire Sart'ı göreceksiniz. şaşırmayın... İzmir / Salihli yolunun hemen yanıbaşında yükselen bu tarihsel kenti iyi bilirdim, daha doğrusu bildiğimi sanırdım. Nasıl sanmayayım ki, Salihli'de askerliğimi yapmıştım ve her hafta îzmir'e glderken gözüme ilişen kahntüan birkaç kez de gezmiştim. Ama şöyle • böyle 15 yıldır ük kez geldiğim Salihli'yi olduğu gibi, Sart'ı da değişmiş buldum. «Amerikan usülü restorasyon»un dünya üzerindeki en görkemli örneklerinden biriydı. Sart, eski adıyla Sardes kenti... Amerikablar. hep biüriz, iki temel özelligi olan insanlardır: Pratik zekâlı ve zengindirler.. Bu çedenle, Amerikan usülü Testorasvon, hayalgücüne ve varsayıma fazla yer bırakrmyan, eski bir yapıyı daha çok gözleriyle kavramaya, keşfetmeye ytt nelık bir restorasyon demektir: Yani olabildigince çok şeyi yerine koyan. bir yapıyı / kenti, eldeki olanaklann eh'erdigince yükselten, yeniden kuran... Adamlarda bunun için gerekli para da olduguna göre. sorun yok denebilir. HOIXYWOOD DEKORU GİBİ... Sart'm restorasvonu, gerçekten de görkemli biçimde gerçekleşmjşti. Salihli / İzmir karayolunun basında bir Cecil B. de Mille {ilmlnin, veya ünlü «Hoşgörüsüılük» filminin dekorları yükseliyor du sanki... Fark şuydu ki, bu dekorlar, fümlerdeki gibi mukavvadan değil, gerçek taş, tüğla ve çimentodan yapılmış, 'evladiyelik' yapılardı. Amerikahlar, Lidya'iılann ve özelükle zenginliğin simgesi, «altın imalatçısı» Kral Krezüs'ün baş&entinin bazı binalarmı nerdeyse eski görkemine kavusturmuşlardı: Bir Roma jimnazyumu, iki katının hepsi, bütün sütunlan, alınlıkları ve duvarlanyla yeni baştan insa edilmişti. Dikkatli bir göz, bu yapınm içinde otr haylı özgün parça olduğunu anlayabilirdi, ama yine de tümünü yeniden inşa etmek, ancak Amerikalı'.ann akıl edeceği ve para yetiştireceği bir uğıaş olsa gerekti. Eu görkemli jimnazyuımın bemen yanmda, M.S. 250 yılları do layında yapıldığı anlaşıİ3n bir sinagog, yine hemen tümüyle ayağa kaldınlmıştı. Yerdeki ve duvardaki oiağanüstü güzellikteki mermer ve mozaik panolar, temizlenmiş, onanlrmş, butünlenmişti, bu güzel yapının tüm değeri ortaya çılanıştı. ARTEMİS'İN KALINT1LAR1 «Amcrikan usülü restorav yon», kuşkusuz tartışılabilir birşey. Eski bir yapıyı yeruden kurarcasına ayağa kaldırmanın aleyhinde olan birçok uzman var dünyada. Ne var ki, yine Amerikalılann aynı anlayışla restore ettikleri bir Girıt'tcki Knidos saraylannın her yıl yüzbinlerce turisti nasıl çektıği anımsandığında. yapıian bu iş:n Turk turizmi içın ne denli önem taşıdığı anlaşılabiür. Üs teiik Sart, Anadolu'da ilk Hıristiyan'ların kıırduğu 7 kiliseden birinin oldugu yer... Gerek bu, gerek Yahudiliğın tanhinde büyük önem taşıyan Sart sinagogu, gerekse görkemli biçimde or.arılan jimnazjum ve diğer yapılar, Sart'ı dünya çapmda bir ziyaret merkezi haline getirebilir. Ne yazık ki Sart, layık olduğu bu ilgiyi henüz toplayamıyor. Bırakın yabancıları, içvmizde Sart harabelerini gezmis kaç kişı var? Üstelik Sart'ın çekici liği bu kadarla da kalmıyor. Yolun öbür yanında köyle iç içe duran bir yapılar biitünü var. Burada bir kilise bir Bizans hamamı. avlular çevresinde toplanmış, mozaik zeminli bir dükkânlar top luluğu görmek olanağı var Köyü geçtikten sonra ise, eskilerin öylesine seçmeyi bildiği görkemli bir doğa dekoru önünde Küçük Asya'nm en güzel ve ünlü tapmaklanndan birinin, Artemis tapınagının etkileyici kalıntılaıı yatıyor. Fondaki dağlann önünde yukselen lon başlıklı sütunlar ve yerde yatan zemin ve başlık parçalan, yalnız basma bir riyareti doğrulayacak denli görkemli... ÇAI NASIL SERVİS EDİLİR? Evet, Salihli'yi de degismiş buldum, iyiye dogru bir değişme: Batı Anadolu'nun hemen tüm kentleri gibi ter temiz caddeleri, iki yaru »• ğaçlı yolları ile dikkati çeken Salihli, daha da zenginleşmiş, kalkınmış gibi geldi. bana... Yakın zanaanda açıl mışa benzeyen Toros lokantası İstanbul'un en iyi lokantalarını aratmayan dekorasyonu, servisi, neîis ve ucuz yemekleri ile gerçekten birinci sınıf bir yerdi. Turl»min aynlmaz ögesi «insan malzemesİMİir demistim ya, işte bu da vardı Salihli'de... Toros lokantasuıdaki servıs, kibar ve saygılı olmakla kalmıyordu, Istasyon yanında oturduğumuz kahvede de, kahve veya çay, aitlı fincanlar taşıyan bakır tepsilerde, yanında buz gibi bir bardak suyla birlikte getiriliyordu. Evet, Batı Anadolu, turizme »Cilmada gerekli ögeleri, doğası, tarihi, denizi gü'»;şi. lokantası ve insanıyla gerçekten de içeriyordu. Bu kanıya yeniden \ardim, Sart ve Salihli gezimden sonra... YVRIN: SİDE, SERSERtlER ŞEHRt. Sahte peygamber (Baştarafı 1. Sayfada) lünmüşlüğü ise, bir manga Jan darmanın «sahte peyRamber operasyonununu» sonuçlandırrr.asına kadar sürdü. Kısa boylu, topluca, yüzii boncuk terli postacı Ankanı Cumhuriyet Savcüıgı'nın Çer keş Cumhuriyet Savcılığı'na 981/5/28984 kayıt sayısiyle yol ladıgı suç duyurusunu 24 tem muz günü saat tam 11.00'de ge tirdi. Çerkeş Cumhuriyet Sav cısı, Naim Öztürk'ün İlçe Jan darma Komutanı ile yaptıgı kı sa görüşmeden sonra karar ve rüdi: Operasyon yapılacaktı. Öğle sıcağı doru£undayken Saraycık'a giren jandarma minibüsü köy meydanuıda durdugunda Jandarma Komutanı, yılların verdiği alışkanlığını bir kez daha yineledi: 'Cmbası İhtiyar Heyeti'nden birisini bul da gel: Gelen Niyazi ören'di, hani şu «birblrimiıin ceoazeslne çidftniyorduk beyim» diyen. İhtiyar Heyeti'nden bir üye iki şey için gerekliydi. Ilki, komutanının elindeki suç duyuru listesinde adı yazılı olan lann nerede oturdugunu biliyor, ikincisi de tutulan sabıtlara, kendi deyimiyle, «tmza çakması* gerekiyordu... Listede adı bulunanlann evleri saptandıktan sonra bir manga jandarma shretlikten çok dünyevilikle ve de özellikle genç bayanlann tarikata «tesUmiyetiyle» ilgilenen Halit Erol"un evini sardı. Hiç yaşam belirtisi yoktu iki katlı ahşap evde. Onbaşı bagırdı: Halit Erol kimse gelsin dışarı. «Benim> diyerek jandarmala ta. doğru yürüyen kışi 55 yaşlanndaydı. Kıçmda ve dizindekl yamalar da oîmasa, pantolonu pembe çizgili eömleğine «pek uygun» denebilirdı. «Peygamberin türbesi»nin kapısı bir avluya, avludaki iii kapı da ahıra \e kilere açılıyordu. İki katlı evin tüm odalarında birer beşfe, bir kaç çocuk, bir de soba varüı. Herşey torbalar içindeydi. Bulgur, yumaklar, yünler, bisküitler, küerin yanındaki odanın duva rında elek, yanında makas asılı, pencere çıkmasında da, «Asarı Atıka» bir saat vardı. Saatin altındaki çuvallardan ;• se. kadın elbisesi parçaları gö züküyordu. Ocagın üst tarafmdaki dolap dışında evin her yeri arandı. Ama dolabın anahtan bir türlü bulunamıyordu. «Kıranm ha» tehdidi selince Halit Erol, ayak altmda dolaşan sayısız çıplak ajaklı çocuktan bir tanesine «ananı çağır» dedi. Ama çocuk ne yapsın ki, ana sayısı «gayetle bol oldu|undan> peygamber b?.basınm yüzüne bos gözlerle baktı. «Asuman anım çıs:ır oğlum» ayrmtısının gelmesiyl© fırladı. Okkalıca bir anahtann açtığı dolaptan tam 145 kitap ve gazete çıktı. Kitaplarm yazan hçp aynı: El Haç ve M. Kerruıl Pilavoglu'ydu. Kitapların ad^anna gelince, «Tarihte ve Dinirnlzde Kadın», «Dinlmize Göre Nikâh», «Müslâman Kızın Din Kitabı», gibilerinin dı^uıda bazüarınm adı şöylevdi: •Hakkın Yoln Nur Yol ŞlirIçri, Fanl Alem, Resüllullah Düşmanlan, Sahi Risalet, RcsüllülUh'ın İ?tirak Etüp Harpler.» Halit Erol ayrıca iyi bir gazete okuyuçusuydu da, çuvalla İlahi Işık Gazetesi çıktı evin den. Arama sonrası sorduk: Hocahğın var nu? Yok. Bu kitaplar ne? Okuyorum. Aramada bulunanlar arasında eski Türkçe ile yazümış bazı defterler de vardı. Yazı matbaa harfleri kadar düzgündü. Sorduk: Sen ml yazdın? Çerkeş'ten biri yazmış. Arama sırasında ayak altında dolaşan çoculdara bakıp meraklandık: Kaç çocuğun var? Bes. îşte burada olmamıştı. Sahts peygamber «doğrulann aşığı, küfrün ve yalanm düsmanı» değildi. örneğin Hacer, 22 yaşındaki genç karısı. «2 bcnden, 5 ilk kadırundan çocufcu var» diyordu. Yeğeni ise, 8 çocugu olduğunu söylüyordu. İşin noğ rusu herlıalde mahkemede ortaya çıkardı. Hacer. Halit Erol'a kendi ifadesine göre, «iyi adam olduğu için» evlenmişti. «Kendl isteğiv le», bir de, «Büyükhamm hasta oldutu İçin ağaya geldiğini» söylüyor ve soruyordu: Bunları ne soruyorsun, biz Allah yolunda gidiyoruz. Allah yok derlerse biz ne diyelim? Sahte peygamber operasyonu. Halit Erol'un yakalanmasıyla durmadı. Bir JandarrnH evin aramasının tutanağuu hanrlarken jandarma onbasısı listede adı bulunan tnüritlen arıyordu. Köy meydanı ise, yasanan olağanüstü günün farkına varanlarla doîmuştu, erkekler sırt larını cami duvarına dayam.ş ne olup bittiğini anlamaya çaUşırken 15 yaşındaiti Mehmet Ali'ye bir kaç soru yönelttik: Halü Erol'u nasıl bilirsîr.? Yuttuğun havasıdır. O ne demek? Bir kaybolur bir çıkar. Evine gidip gelen belll olmaz. Bir ara evlenme ile meşgul oldu. 6, 7 karısı vardı son zamanlarda duruldu. Nasıl son zamanlarda? Yani Evren Pasa'dan sonra. Bir baska koylü ise, adını söylememekte direndi. «İsminıi söylemeyecem bizlm aclamlar pek iyi değil, onun İçin bir fty söylemek lyl olmaz» d^dı îhtiyar Heyeti'nden Niyarı ören, yer gosterrne ışını U mamlamış vanımıza 3?lrni;,U Bir kaç soru da or,, Halit Erol uuıiü nıı? Buralı. Kaç çocugu T8J? Var beş on tana. Bilmiyor musun? Evlerinin yanına mı yanaşıyorduk. Çoluğunu çocuğunı aşılar basın belaya girsr. Bıze Cenabı Allah Hazretı Pe>gamberi vermiş. başkasma degil. Fu da böyle türedi işte. 53 yaşındaki bir başkası ise, Halit Erol'un kardeşiydi. Rıza Erol tarikatm Şeyhı Kemal Pilavoglu'na Bozcaada'da «hizmet edenler» arasındaydl. Piiavoglu'nun «Allah'ı bir başk» çeşit anlattığmna hâlâ inananlardandı. Çerkeşe gitTnek üzere araba da boş yer oiup olmRdığını sorduktan sonra yanımızdan uzaklaştığında, Niyazi Ören, başım salladı, «Bu d» onlardandı» dedi. 6ü hanelık köyde camiye giden 3 itisi kalmıştı. Üçü de beyaz sakallı, elleri bastonlu, yaşlıcaydı. Köye gelip gidenler den yakınıyorlardı. Sorduk: Kimdi gelenler? Pilavoğlu'nun adaml&n. Kime giderlerdi? Biz onlara yanaşreııyoruz ki, bilehm. Arabayla vıt vıt çala çala giderlerdi. Arabalarda genc k» v»r mıydı? Oluyordu. Kaç tane? Bilmiyoruz. • Aynı köyde oturmuyo.r mu sunuz? Nasıl bümiyorsunus? Son soru ihtiyarları güldürmüştü. îçlerinden biri, Süleyman, soruya soruyla yanıt verdi: Haüt'e sorun bakalun o, kızların sayısuıı biliyor mu? Operasyon Halit Erol'un bile sayısını bılmeâigi, «teslim olmuj bayan müritlerin» toparlanınasıyia sona erdi. Jandarma minibusü Halit Erol cn koltukta, «teslim aldıklan», srka koltukta, Çerkes Savcılığı'na doğru yol alıyordu... GÖZLEM (Baştarofı 1. Sayfada) Kusura bokılmasın ama buna ınanmak, insano biraz guc geliyor. Bir kişmin tek başına, hıçbir yardım oimaksııın bir Devlet Başkanını ölaurmeye kalkişması pek inandıncı bir acıklama o'rr.uyo! Böylayse, koskoca ABD Devlet Başkcmı, mohalle bekcilerj kadar korumasızdır! Bunu kabul etmeye c e J herhalde. olanak yoktur.. Peki öyieyse oiay nedir, kusku nedir? Bunu da bllmoye ya da «şudur» dıye kestırıp otmaya elbette olanak yoktur, nasıl olsun; olamoz elbette. Öyte amo, bir kişinln tek bcşıno «ben şu Reagcn'ı bugün öldüreyim» demesi ve eline silahı alıp Başkanı, koruma görevlüeri arosında jurmast koîov iş m.dir? Popa'yo karşı yapıian suıkast girişimıni dofra yakından izlediğimiz icin Ağca'nm «ben bağımsız teroristim» yoiundal<i~şaşırtmalarıno ve soğ basınm bu konudaki oiağanüsîü cobasına karşın, bizler, yine cie Ağca olayinın ordında'Kİ orgüte önem ve'mektsyiz. Ağca, ipekcı'yj kimlerin "îmri üs vurmuştu?. Sorguya çekildiği gün Savcıya, «nasıl olsa kacacağmı» söyleyen Ağca. cevresi tanklaria cevr'l; askeri cezoevınden nosıl kacırılmış, yurt d:ş:na nosıl cıkarılabıimışti? Yurt dışına çıktıkicn sonra Avrupa'nm çeşitli başkentlennde nosıl eüni, kolunu salloyarak dolaşmış, uiuslararası süah kaçakcıları ile nnsıl ilişki kurmuş, nasıl 6ilah sağlamış v© Papa'yı öldürmek emrini kimlerden almıştı? Bugün büyük bir kısmı karanl:klara terkedilmiş olan bu soruların yanıtlon. karşımıza ister, ıstemez «örgüt» gerceğini çıkarmaktadır. Bu tur suclar, yapıian gereğmce «örgütlü» olarak işlenirler. Eylemin son hclkası, elbette bir yo da birkac kışj tarcfındon tamamlanır. Ancak, eylem, bir plan sonucunda yapılmıştır. Bu plan ve bj planın işlemesi için gerekli oroc ve gerec. sîlah, oora, pasaport, bu «örgüt» tarafındon verılmiştır. İ8, bu örgütü meydana çıkortmaktır. Yoksa, tPapayı vurdun, müebbet hapls, ABD Devlet Başkamm vurdun, müebbet hapis» dyerek sucun son haikasını e!e aiıp, sucun aslını oluşturan eylem holkalarını ve bı eylem halkclarını plonlayan örgutü görmezlîkten gelmek, coğu, «cok uluslu şirketler» gibi örgütlenmiş bulunan «uluslararası terör örgutler»inin gızlenmelerine ve de gücienmeierıne yaramaktadır. Uluslararası terör örgütlerinin ardındaki güçler. tek tek ortaya çıkanlmadan ne terör önleair ne de terörün nedeni konusundakj resmi ocıklamalar inandıncı olur. <Birey»el Urör* kavramı kimseyi yanıltmasın; «biraysei t*ron, terörıst eylemlarin yalnızca özel bir türüdür ve terör, her bicimi ile kesinlikle, törgüt» eliyle yurütülür Raagan bir «bireytel terörist» torafından vuruluyor, bizim Malotyalı Ağca da bir «bireysel» ve da «bağımsız teröri«t>l.. Allahaşkına, terör örgütleri, «taşaron» usulu ile mi calısmayo başladılar? Yoksa tatile mi çıktılar? Sendikalar (Baştarafı 1. Sayfada) Sadece iş kolunda zrev hakiu kaldınlıyor. Sendikaların bugünkü yaaadaki sekli ile Türkiye tipi i; ko lıı sendikası olarak örgUUenmeleri öngörülüyor. Federaayonlar kalkıyor. İş kolunda fir gutlenen sendikalar is yeri, 1»letme ve iş kolu sözleçraeleri yapabiliyorlar. Ancak işletmenin yasal açık tanımı yapılıyor ve grev haklu iş yeri «özleşmeleri ile işletme sözleçmeleri için veriliyor. İş kolu sözleşmesı ile iş yeri ve işletme süzleşmelerinin niteliklerine ay rıcauk getiriUyor. İs kolunda. genel ve zorunlu hülcümlere yer veriliyor. İş yerine öıgü itesin hukumler ıse iş yeri sösleşmesinde yer aiıyor. Eğer bir iî kolunda çalışan işçıierin en az c c30'unu kapsıyan bir sbzleşme yapılabılmisse, bu 6Örleşmenin bütün iş kolunda çalışan işçüere teşmili (uygulanmasi) için yasal olanak tanınıyor. Yetki sorununun çözüraünde referandum hakfcma yasal ol» nak tanınrmyor. Ancak sehteciliklerl önleme yolunda, lşçilsrin sendika üyeliginin sürekli kayıt altında tutulacagı bir sistem getirüiyor. Bu sisteme göre tarafsız bir organ elinde, işçıierin sendikalara Uyeligi, hemen bir kompüter sistemi ile bir merkezde toplanacak. Böylece yetki aşamasında değisüclilcler işlenerek, yetkili sen dika kompüter verilertı» uaya nılarak belirlenecek. Değışiklıkler arasında iş kolu sayısının da azaltüması ve 22 civannda tutulması öngöıülüyor. Ancak kesin iskolu belir leme yetkisi üretim yapısında ki değişikliklere baglı, esnekl:k tanmmak üzere, Bakanlar Kuruluna veriliyor. Chekoff, (aidatın bordrodaa kesilmesı sistemi), konfederasyonlar için olmaması kofulu ile yasada eski sekli ile korunuyor. Sendika içi demokrası de. önemli engel olarak görülen doğal delegelik kalduılıyor. Sendikalann mali hesaplan, Maliye Bakanlığınca denetlensbiliyor. Çalışma Bakanı Turhan Esener, çeşitli üniversitelerden iş hukuku profesörl«ri ve özel yasa komisypnu temsilcllerinin katıldıkları toplaniı, gomında hazırlanan taslak, özel komisyonda görüşüldükten sonra ks sin tasarı niteliğini alacak. KIBRISTA DHP HÜKÜMETE KATILMAMA KARARI ALD1 LEFKOŞE (Cumhuriyet) Başbakan Mustafa Çagatay'm hükümet kurma girişimleri sü rerken, Demokratik Halk Partisi, Ulusal Birlik Partisi'nin kuracagı hükümete katümama karan sldı. îki sandalyeye sahip bulunan DHP anahtar parti durumunda bulunuyor. Bu arada Devlet Başkanı Denktaş tarafmdan hükümetl kurmakla görevlendirilen Çagatay'ın bir azınlık hükümeti kuracağı öğre nildi. Hükümette UBP'den 4 milletvekili ve meclis dışından beş teknokrat yer aüyor. SAGLAM (Boştarafı 1. Sayfoda) ıDin eğltiml konutunda sür durduöumüı ealı?malar tamamlonmı» bulunmaktadır. Bu konudo BokanUğımııca hazırlanan rapor sayın Devlet Başkanımız Orgefieral Evren ve öle ki llgililere gönderilmiş bulunmaktadır Din egitlml konusun dakl aksaklıKlarm, din eflltlmM, eğitim, öğr«tlm programlarma soKarak glderlleceğınl umuyorum. Din »gitlminin dislplin» edilebilmeıl sorunu büyük ölçüde cözscekltr. Bokanlığımır, eğltimin her kademetinde, İlk, orta, U M ve dengl okullar ll« Yüksek Islâm Enstltülertnd* yeni bir programtdmaya gltmektedir.. Program çalifmalan orta ögretimde din ve ahlak dertlerinl blrlestirecek blcimde sürdürulmektedlr. llka olarak din derslerlnl seçmell o'ers olmokton eıkaracağır. Din derslerl konusunda yaptığımız arastırna da, din derslerinin secimlik den olarak eğitim programlannda yer olmasma karşılık, bu derslere katılma oronının yüksek oldugunu belirledik. Gizl| olarak •ürdürülen kur'an kunlon, eğlmin her ka demesinde din derslerinin bel lı bir dlslplinle yapılması du rurr.unda cazibosini yitirecek, Senç insanların bu kurslara gitmesi böylec* «ngellenecek tir..» 6ĞRETMEN ATAMALARI Mllii Eğitim Bakanı Hason Soğlam, öâretmen otamalanr,a ılişkin bir soruyu yanıtlarken tatamalorı okullarm kapa |ı olduğu dönemde gercekleş tırmek İçin» çolışmolor yapıldı ğını söyledi. Bakan Sağlam, özetle şöyle dedi: «Öğretmen atamalarını bos derslerde yapmayı planlıyoruz. Atama ve yer değistırmelerin samettr ve yaz totili dönemln de yapılmasının, eğitimin niteliğl üzerinde olumlu katkısı olocağı Inancındayım, okullartia eğitim ve öğretlm sürerkan yapıian öğretmen otamalanno'an hem öğrelmenlerin hem de öğrencilerin olumsuz vöno e etkılendiklerlnı görduk..» Sağlam, öğrstmen otomalorını gerçekleştirirken, kolkın rr.ado öncellkli yöreler vo mah rumiyet bölgelerlndekl öğretmen GCiömın kapatılmasının da omaçlandığını söyledi. Ba kan Safilam bu atama dönemi sonucunda yaklaşık 15 bin öğretmenin gönderilmesiain ptonlandığını bellrtti. Öğretmen atamolarmda 26 öğrenciye bir öğretmen oranlamasının yapılmasitıa dikkat edildiğini de belirten sağlam, bu oranın uyculamada kentlerde 40 öğrenciye bir öğretmen. kırsol alan tia ISe 5075 öğrenciye bir öö retmen şeklinde olduğunu söv ledl. Öte yandan. din eğitimi konusunda yapıian yeni düzenle meler arasmda Mill Eğitim Bakanlığına bağlı bazı Yüksek İslâm Enstltülerinin kapatılma snın önerildiği öğrenildl.. Bu önerl cerceveslnde Yozgat Yüksek islâm EnstUüsünun kapotılmosı, Erzurum Yüksek İslam Enstütüsüne ise bu öğretım vılından Itibaren öğrenci onnmomcsı, oğretim kadrolarının ıse Atatürk Üniversitesi islam illmleri Fakulteslne kay dırılmasının planlandığı öğremldi Bu arada, Samsun Yüksek islam Enstülüsjnün Karodeniz Üniversitesine. istanbul Yüksek İslam Enstütüsunun İs tanbul Ünlver8itesine, izmir Yüksek islam Enstütüsunun Ege Üniversitesine, Bursa Yüksek islam Ermtttüsünün Bursa Üniversitesine, Konya Yüksek İslam Enstütüsunun Selcuk Üniversitesine. Kayse rı Yüksek islam Enslütüsünün ise Kayserl Üniversitesine bcğ lanmalarınm düsünüldüğü be tirlendl.. Yorum (Baştarofı 5. Sayfada) İşlerlik karandıracak yonetme lıkleri hazıriıyorlar. Olmaz böyle şey. Belll şirketlere c:kar sağlayan taslaklorı hazırlayanlar. şimdi yönetmelik ho zırlayamoz. Bu kesinlikle önlenmell, ama kesinlikltt... Buna hemen ek olarak, bir baska konu gündemde. O da, kaynaflını yasanın 22. mod deslnden alıyor. 22. moddeye göre, arsa tohsislennde. kredllerde, pro|« hazırlamada, inşaatın yürütülmesinde ve bankalarla llişkilerde. «Kooperatlfler», kooperatlf blrliklerine v* soflrat güvenllV kurumlarına... V«ıil«c«k önc«Ukl«r bir yönetmdlkl* bellrlenlr.» Dolayısıyla, özei müteahhlt şirketlerlnin dışında kalan ve yasaya asıl toplumsal lcerıği kazandıran kooperatif ve sos yal güvenllk kurumlanna tanınan olanaklor, bu madde ile «Öncelik lcln yönetmetlğe» bırakılmış. Yanl arsa alımında ve konut yapırnındo bir özel <irma ile herhangi bir kooperatif arasmda bır secım yapılacaksa, bunun «Önceliğl» ve llkeleri ancak vönetmellk cıktıktan sonra belll otacak. Böylesine yorarlı bir yasonm. bundan sonro, «Herhangi bir ayok oyununo g*lm*sl> istenmiyorsa, o zaman bu yönetmeüğin hazırlanmasına şu anda var olon kooperatitler ve kooperatlf blrlikleriyle. sosyal güvenlik kurumları mutlaka ve mutlaka katılmalıdır. Yönetmeliğln hazırlanmosı sa dece İmor ve İskan Bakanlığına bırakılamaz. Kooperatifler. yasanın «Ruhuna uygun» olarok yönetmelik hazırlonma sına katılmalıdırlar kl, binlerce inscnın konut yapımmdakl hakkmı koruyabllslnler. Gerek ödsdikleri vergi. gerekse yine ödedlklert prlm yoluyla oluşmuş ve oluşacak fonlor, ancak böylelikle «Onlor İçin» kullonılabilsin, «Ev»l*nmek ml?.. İşt«, fırsat.. Yönetmelikler mi?.. İşte, ona dikkat!.. KISAKISA "Rjrtaveden SAVARONA okııl gemlsl ile Marmara'ds açık denlz eğltimlne çıkan Deniz Li»*si öğrencüeri dun Çanakkaleye geldiler. AET'SİN 20 ağustosta açılacak olan 50. «Vluslararası Atatürk l'uarmna katüacağı bildhüdi. TOPKAFI otogannda bir yedek parça dükKanına yapıian baskında 5.5 milyon lira değerüıde kaçak oto yedek parçası ele jteçirildi. Yedek parçacı Blrol Ctecan'la TIR şoförü Abdullah Tozubey gözaltına alınriı. KARAMANLI Faruk Şimşek adh bir genç, av tüfeği ile sehir kulübünü basarak oyun oynamakta olan Muzaffer Özen'e ateş etti ve ağır yaralanmasma yol açtı. İSTANBUL'DA pazar günü Kumkapı Mendireği ile Boğaziçl tniversitesk crvannda denize giren iki kişl boğuldu. Boğularak ölenlerln Alibeyköy Llsesi öğrencilertaden Arif Güler (16) ile Abdullah t n a l (17) olduklan bUdlrildi. TUNCELİ'NÎN Pülümür Uçesi ve köylerinde önceki gece Richter ölçegine göre 4 şiddetinde bir deprem oldu. Üç saniye süren depremde can kaybı ve hasar olmadı. TRT splkerierinden Mesut Mertcan, TRT'deki görevlnden lstifa etti. VEŞUılEPE Karakolunda görevli gece bekçisi Sabrl Çakır (35) önceki gece içki Içtikten sonra geçirdği bir bunalun sonucu beylik taoancasıyla intihar etti. Gültepe Ortabayır caddasinde bir kahvede önceki gece kumar oynayan ayakKabı bo yacısı Salinı Kaya (16), oyun arkadaşı Cafer Kaya'yı (20) bıçaklayarak ölümüne neden oldu. ALİBEVKÖÎDE oturan sajır ve dilsiı Şükran Naıh önceki Kece 2155 eıratannda babçede oturan kayınpederine yemek gütürtirkcn bir kişinln saldmsma uğradı, kolıuıdaki bilezikleri »lındı. EREGLİ Kömürleri îşletmesl Amastra BöVge Müdürlüğüne baglı Nanepınar ocaginda göçuk altında kalan 3 işçiden Mahmut Yalçın v» Mithat Gür'ün sağ olduklan bildirildi. Kurtarma ekipleri dun göçük altında kalan İki işçi ile Uağlantı kurdu. Bu arada Murat Akyal'ın cesedi olaydan hemen sonra çıkanldı. Soysal (Baştarafı 1. Sayfada) gazete, afis ve öteki belgeler konusunda büirkişi raporunun hazırlandıgı beiirtilüi ve «delillerin toplanma aşamasmds buluflduğu», yönündeki gerekç« nin ortadan kalktığı bildirildi. YERDEŞ'İN TAHLİYE İSTEMİ REDDEDİLDt Son Havadis Gazetesi'nde 16 haziran 1981 günü yazdığı «İçer dekiler, Oısardakiler» başlıklı bir yazı nedeniyle hakkında dava açılan gazeteci Güngör Yerdeş'in 12 yıl hapis istemiyle yargılanmasma dun Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı (.2) Numaralı Askeri Mahkemesi'nde başlandı. Mahkeme hej'eti, durusma sonunda, Yerdes'in tahliye istemini reddetti, yetkisiz\:k karan vererek, dosyayı lsranbul Sıkıyönetim Mahkemesine gönderdi. Devletin Emniyet Kuvvetlerini tahkir ve tezyif, faşiani övücü yazı yazmak savıyla yargılanan Güngör Yerdes'in dünkü durusmasında, Askeri Savcı, Son Havadis Gazetesi'nin İstanbul'da yayınlandığını bu nedenle mahkenaenin yaUdsizlik kararı vermesini ıstedi. Daha sonra Yerdeş. 10 sayfalık bir savunması olduğunu bunu okumak istediğini söyledi. Yerdes, yazdıgı yazı ile ilgili savunınasını özetle şöyle yaptı: «Yuıdaki «Türfc MiUiyttçilijtinl Mahkemeye Verenler Türk Olamazlar» sörâ ile Üniversiteler Kanununda yer alan milliyetçi e jitim söıcttğünün U77 yıİında kanundan çıkanlmasi !stemlyle bir siyasi parti tarafından açılan davayı kastettim. Çeşitli yazılarunda, «AJUah Ko. münizmin de. faşizmin de brl»sını versin» diye yaznuşımdır. İddianamede, faşizmi, komünizmin yanında el üstünde tuttuğum belirtlliyor. B«n faşist olsaydım, AP'den İstanbul aday\ olur muydum? Atatürk milİivetçileri ne zamanrtır faşist olarak kabul ediliyor? Ben ne silab kacakçısıyım, ne anarşistim, ne de renksizim. Ben tarafun. Mevcut rejimden, devletten yanayun. Tahliyeml iMiyorum.» YERDEîj'İN AÇ1KLAMASI Mamakta tutuklu bulunan Güngör Yerdeş, tutuklanmasır,a neden olarak gosterilen yazısıyla ilgili olarak gazetemizin 17 temmuz tarihli sayısında yer alan haberle ilgili blr açıklama ><cnderdi. Yerdeş, 16 haziran tarihli Son Havadis Gazetesi'nde çıkan yazısının başlıgının «Mllliyetçileri Mahkemeye Verenler Törk Deçildlr» başhğmı taşımadığını, dogrusunun «Türk MUHyetçUigint Mahkemeye Verenter» otdugunu bildirdi. Yer deş, •MilHyetçfleri Mahkemrrp Verenler, ifadesi benun yazımda yoktur» dedL 3 bankadan (Baştorafı 1. Sayfada) sonra Başbakan Yardımcısı Turgut Özal'm Amerika'ya g ^ mesiyle çözüme kavuştu. Ancak, aradaki geoitameden dolayı da, İMF'nin temmuz ayında vermesi gereken kredi, anlaşmazlüt nedeıüyle ertelenmişti. özai'ın Amerika gezisiyls yeni den rayına oturan Türöye ÎMF ilişkilerinta bir ürtaü olarak, köprü kredisi satlanması yoluna gidildi. Bir banka ya da Ulke için, bir baska bank&nın aracılığıyla, sağlanan kredüeri yetkililer «köprü kıedisi» olarak niteliyorlar. Bu doğrultuda, ÎMF1 nin aracı olmasıyla, Türkiye için üç yabancı bankadan sağlanan 225 milyon dolarlık kredi de «köprü kredisi» olarak nitelendiriliyor. Geçen hafta içinde Ankara'ya Ünion Bank Oi Switzerland, Morgan Trust Bank ve Citybank'm temsilcileli geldi. Merkez Bankasmda be lirtilen Üç bankaran temsilcileriyle yürütülen görüşmeier socucunda, anlaşmaya varıldı. S25 milyon dolann Merkez Eankası hesabına bugün, yann geçmesi beklenirken, Türkiye' nln bu parayı «istedigi biçimde kullanma hakkı» oldugu da eklendi. THA"nm baberine göre Federal Almanya, OECD Türldye'ye Yardun Konsorsiyumu çerçeveBinde Türkiye"ye «ermeyi taahhüt ettiği 153 milyon dolarlık program kredisi karşıiığında «köprü kredi» kullanılması önerisinl reddetti. ANKA Aiansı nın aynı konudakı haberinde cte bu yardımın işlerlik kazanmasını saglayacak anlaşmamn Sl temmuza dek Bonn'da imza lanması bekleniyor. K. MARAŞ (Ba$tara<ı 1. Sayfada) eâilmui, k«r«ıt görüşlüierle sılahlı çaUsmaya girilmesi, bir kısuıin öldürülmesî, tiyatro ve Beminerler yoluyla komünizm propagandası yapüması eylem lerini gerçeklestirdiklerl büdirüdi. Saruklann üzerlerinde ve bannoUklan yerlerde yapıian aramalaıda 4 tabaaca, 406 merml ele geçirüdi. Ankara, Bolu ve Diyaraakır'da, sıkıyönetim güvenlik kuvvetlerince yapüan operasyonlar da ele geçirilen Türkiye İhtilalci Kızalordu Çekirdegi adlı örgütün 16 müitanının Bolu'nun Kıbrısçık ilçesinde bır orman ürünleri deposuyla Beypazarı, Polatlı ve Bozüyüic ilçelerindeki Tekel depolannı soyduklan, bir Kahvehane ve bir i?yerini bombaladıklan bildirildi. Saruklann üzerlerinde ve evlerinde yapüan aramalarda 2 tüfek, 8 tabanca, 320 mermi, 4 dinamit lokumu, 2 metre saniyeli fitil, bir kilo barut ve çok sayıda yasak yayıa ele geçirildi. SAĞ ETLEMCtLER Ankara'da yapıian operasyonlarda ise sağ eylemci 9 kişi yakalandı. Ankara Emniyet Müdürlügü, yakalanan 9 sağ eylemcinin, Altındağ Yılmazlar Mahallesinde Reeep Günçör'ün öldürülmesî, Öncüler Mahallesinde Satı ve Nilıat Başol'un yaralanması, polis otosunun ta ranması, Yılmazlar Mahallesin de Binver Ege'nin dükkânmın taranması, Fahrl Cebe'naı taranması, Anafartalar Sokakta bulunan CHP ilçe •üinasmın ta ranması. İbrahim Oıgören'in dükkânının süahla taranması evlemlerine katıldıklarınm belirlenrüğini açıkladı. Hayatl Pe kel, Alinur Güveren, Ramazan Velmen, Ramazan Toy, Ali Boymol, Çiğdem Acı, HaUl Yurt»e. ven, Bekir Tokat ve fcatih Al. kan acllı sanıklann esr ve ışverlerınde yapüan aramalarda 3 tabanca, 225 rnermi, 2 el bombası ele geçirildi. ELE GEÇEN SİLAHL\R ZONGULDAK Sıkıyönetim güvenlik kuvvetlerinin il çapında düzenledikleri operasyon larda 19 bin 931 tabanca ıla 55 bin merml ele geçirildi. 30 haziran 1981 tarinine kadar vapılan opsrasyonlarda ayr.ca, 35 pivade rüfegi, 204 av tüleği, b;r s:ea parça halinde tabanca, 98 bıjak ve 15 iulıç touiuodu. Göstergeler (Boştorotı 1. Sayfada) Kanun tasarısıyla, eskiden birinci derecenin birinci kademesindekl gosterge 1050'den 1100e, birinci derecenin dördüncü kademesindeki rakam, 1200'd«n 1400'e çıkorıldı. Tasanyla, 10. derecenin birinci kodemesindeki gosterge rakamı 400'den 425e, aynı derecenin dokuzuncu kademesin deki gösterge rakamı 440'den, 515'e cıkarıldt. Kanun tasarısıyla, 15. derecenin dokuzuncu kademesindeki gösterge rakomı da 340'tan 390'a yükseltlllyor. Evren (Baştarafı 1. Sayfoda) dar hic denetlsm* gormeml» kuruluşlar var* dedi. Evren soyle konuştu: «Bir müessMenln lyl cslıtmasının basındo «tkln d«n«tım gellr. Bazı kuruluflar var kl, bugüna kadar hic danetlems görmcmis... Bunu gidtrrr.ek için nison ayı başında Devlet Başkanlığı D*n*tl*me Kurulunu kurduk. Bu kurul os İında 9 kişitfir, ancak biz yer temln edll«medlğind«n oltısını seçtlk.. Şlmdlllk Millet Meclislnde cahsıyorlar, yer bulunduktan sonra tümü ••çilerek vazifelerin* başlayacak. Devlet Denetleme Kurulu hayırlı hlzm«tl*r görec«ktir.ı Önceki gün ölen tiyatro sanatçısı Emel Gözne bugün toprağa veriliyor tstmnbul HabeT S«wiRİ Tiyatro sanatçısı Emel Gözne İstanbul'da öldü. İstanbul Eelediye Konservatuvan Tiyatro bö lümünden mezun olan Gözne, Avrupa'da tiyatro üzerine e*itım görmüştü. Daha önceleri Gençlilt tiyatrolan olarak büinen akurun içinde yer alan sanatçuun, en son «Bayr»k Böyle Yükseldl» oyununda rolü bulunuyordu. GeçirdiŞi bir rahatsızlık sonucu önceki akşam ölen Emel Gözne için bugün 11'de Muhsin Erruğrul Tiyatroau'naa bir tören düıenlenecek, daha sonra sanatçınm cenazesl Şişli Camii'nden öfle namazınâan sonra kaidınlacak. SSK (Baftarafı 1. Sayfada) rmı aldılar. Aslında maaşlanrt da bir düsüş olmadı. Geçen dönemd» 5 aylığın hakkını alan emeklller, bu dönemde üç aylık haklarını alıyorlar.ı KESİN RAKAMLAR Genel Müdür Madazlı, dul ve yetimlerin bu ağustos eylül ve ekim donemi icin olaıkları maaşlardaki rakamlann kesm olduğunu belirterek. kat sayı artmadığı takdirde, bundan böyle dul ve yetimlerin maaşlorımn önümüzdekl üc aylık için aldıklarının düzeyinde olacağını kaydetti. Madazlı, işçl emeklllerinin üc aylıklarına lllşkln kesin rakamın kasım ayında verilecek ceklerde belli oiacoğmı cia soz lerıne ekledi, Amatörler (Baştarafı Spor'da) kıspor Bahçellsüzme: 00, Çevrespor Bansspor: 30, Orbaspor Atüımspor: 30, Yüdınmspor Maslak: 35, Şirintepe Ümitspor: 21. # Kağıthane sahasında düzenlenen «tAtatürk Futbol Turnuvasuına devam edıldi. Alınan sonuçlar şöyle oldu: Demirspor özmurat: 21, Valideçeşroe Onbiryüdız: 62, Havuzlar Derj'aspor: 30, PırBalspor Çoşkunspor: 32, Kurtepe Kentspor: 20, Dolanspor Hürriyef. 21, Filiz«por Nişantaşlar: i1, Karos spor çamlık: 10. 13 THKPC (Bostarafı 1. Soyfado) • îzmir'de sokaga çıkma ya sagını ihlal eden Mehmet Gürses, 1 Numaralı Askeri Mahkemede 2 ay 15 gun napae hü küm giydi. • sıkıyönetim Askeri Savcılıgı, Usak DevYol davafl İle ilgili ek bir tddianame hazırladı. İddianamede sanıklardan Bayram Şahin hakkında TCK'nın 146/1'e göre ıdam, 9 sanık için de 20 yıla kadar varan cesitu haois cera.iarı iıtenİTOr. SAHtBİNDEN SATILIK 1979 MODEL. 131 MUBAT TAKSÎ COK TEMtZ I'el: at « 72 >« :iS Ü8.