Katalog

8 Cumhuriyet 2 HAZİRAN 1981 Yaşlı kıtada alısılagelen düzenler sarsılıyor BATI AVRUPA ARAYIS İCİNDE POLİTİKA VE ÖTESİ K Mehmed Kemal Ovle de Böyle de j D1Ş HABERLER SERVİSİ Polonya'dahı gelışmeler dıger sosyahst ülkeler ıçın de benzen dÜ7en değişıklıklennı akla getmrken, Batı Avrupa ülkelerınde de bugune dek alışılagelen duzenlerın önemh sarsıntılar geçırdıgı gözlenıyor Bunun en çarpıcı örnegı kuşkusuz Fransa'da bır sos\alıstı Cumhurbaşhanhğına getıren seçım ler Ancak dıger Avrupa ülkelerınde ^e vı! larca ıktıdarda kalabüen ıstıkrarlı tıukum metlerden söz etmeh zor artih. Geneüıkle ekonomık nedenlerden kaynaklanan, an cak örnegın Ispanya'da teror faktörünün, Pederal AUnanya'da ıse nukleer enerıı sorununun eklenmesıvle bovutları geruşle\en bunalımlar, vem seçenekler orta\a çıkanyor. Daha kısa stıre öncesıne degın Avru pa ntrc en güçlü lıden gözuvle bakılan Alman^a Başoakanı Helmut Schmıdt, ıslıfa tehditlerı savururken, kamuoyu yoklamalan gelecek seçımlerde uzun yıüardır muhalefette olan Hınstıyan Demokratlara şans tanımaya başladı Almanya'da daha sagda bır ıktıdar seçenegı olarah ortaya iikarken lngıltere, sıyasal yelpazesmde merkezdekı boşlugun doldurulmasından sonra ve sosyahst görunumlu yenı Işçı Par tısı.üe gelecek seçımler ıçın büyuk bır soru ışaretı Ispan\a'da ıse anarşı\le başı dertte olan merhez sağ başbakamn *•çenegı yo yenı bır merkez sag başbakan ya da bır sağ askerı darbe Isveç'te Merkezcıler. Lıberallerden olu$an 3 \fuhafazakar koahsyonun da istıfası ıle hukümet bunahmı başladı İstıkrarsızlık ıçındekı ulkelerm teh tek ele ahnması ara^ış ıçınd" olan Batı Avrupa'da bugunku tabloyu daha lyı goz ler önune serecekür. [ırsal kesım insamnın bır özlemi vardır bır gun İgelır gercekleşeceğını umar durur «Hele şu og'lanlar bır buyuse. bıraz para bınktırsem, Deveozu ndekı sulak tarlalardan bırkaç donumunu ağadan alabılsem, ışler tıkınndadır» Oyso koşullar degışmıştır Oğ lanıor buyur, askere gıderler ordından Almanyo ya ışcı . Sulak tarialann tumunu a$a kapatır. kımseyo kok latmaz Babo ycş'anır, ono çoxer eldekı susuz tar la do nerdeyse gıder Sanır kı kırsal kesım insanı. zaman kendi ıcın ışlıyor Oysa ağa ıcın de ışiemekted r, oynı zamanı oga lie bırhkte kullandığının farkında bıle değıldır. Bırden şaşar tNe oldu bıze9» der cOğlanlar yo Almanya'ya gıdıyor, ya fabnka ıçın kenıe.. Kızlor, kendınl okumaya yazmaya verdı. Deglşen bır şey var, bız anlomıyoruz1 » Belll blr kültür duzeyıne enşmedıği lcin anloyamoz da . Durup dınlemeden şaşar. Şaşkınlığı bir alın yazısı beller «Ne yapalım tanrı ıstemıyor da, bıze vermıyor » Kırsal kesım insamnın cohlll boyledır de. aydını başka turlu mudur^ Aydınt da ışını uydurmaya gorsun. hemen bıreycı kesılır. Kendı ozel cıkanndan boşkasını duşunmez. Ne varsa kendının olmosını ıster Nası! kı köydekı yoksul, atın da, avradın da, tarlanın da, coluğun da, cocuğun da kendının olrnasını ıster. Bunları edlnmek içın elınden geldığınce acımasız olur. Kente gocmuş olan aydın da benzer kolıtım ivedılıgını bırhkte getırır. Elıne fırsat gecmesın, para da benım olsun, fabnka da, banka da sıyaset de, tıcaret de . Gozu doymaz bır aclıkla herşeye saldırır. Mersedeslere bınmesı, metresler tutması. erkek mı, kadın mı olduğu bılınmeyen şarkıcıların peşınden koşması. çalgılı gazlnolarda görkemlı masalar ayırtması bu yuzdendır. Önemll bır futbol uzmanı olan Doğan Koloğlu, mılyonlorca seyırcıyl peşınden sürukleyen futbolumuzun cağın cok gerısınde kaldığını soyluyor. Ben de oyle sanıyordum. Koloğlu. kanımı pekıştırdı. Pekl, futbolumuz cağın gerısınde de bankacılığımız Herısınde mıdir"? Fabrikacılığımız uysal ve ozverılı mıdır^ Sermayecımız merhametli mıdır^ Ulkemızın zeytlnliklerıne, portakallıklarına, şeftalılıklerıne, bereketli topraklarına bakın. tabrıkacılorca no bıcım saldırıya uğramıştır. Halıçler, körfezler, kuytu denızlar. ırmoklar, nehırler nasıl kirletılmlştır? Sadece yerleri. sulan değll, gokleri bıle kırlettyorlar. 1981 yılında hölâ kentın ortasında, Istanbul'un en güzel ık! kıyısında cımento fabrıkaları var. Fabrıkalar. arkalarında gecekonduları ıle bırlıkte en guzel kıyıları kaplamışlardır Kıyi gazinolorını yıkan. toz eden guc, fabrıkalara ve fabrıkacıya slışemıyor. Yurtsever sermayecı vatana kıyarken, vatansevmezlığı düşuncede arayanlanmız var. Uike batıran fabrıkacılıktan korkmuyoruz da, kıtaptan, şarkıdan, şılrden, resımden korkuyoruz. Insanlarımızdan çoğu kutsal mülkıyetcıdır de, bu vatan muikıyetınden cok, bıreysel, tBenım olsun, başkasının olmasın» mülkıyetıdır Hatırlarım, Kat Mülkıyetı Yasası cıkanlırken «Komunıstlık gelıyor» dıye bangır bangır bagıranlor. atadan kalma yalılorı, köşklerı, konakları, kato donüşturerek bır bır satmadılar mı'? Nerde dedelerının nargıle ıçtığı havuz, sıgarasını tellendırerek kahvesını höpurdettığı cumbalar? «Bunlan hangi ahlâkı getirip, nasıl duzelteceğiz?» dıye soranlar vardır. Bunlar kotarılan, ıcme duşülen sıstemın ürünüdur «Slstem kötu» aıyemıyorlar, «Ahlak kötu, içimızde kötu insanlor vor» dıyorlar. Ihracata prım verıldı. Tahta satıp mobılya dıye prım alanlar ne oldu'' Ihracatı özendırelım. Her yurttaşımız bırer portakal yese oğle yemegınde. hangı portakalı satabılırsınız' Et, sut, fındık, fıstık da oyle Yemıyoruz, yıyemıyoruz, hele bır yesek, satacak mal bulabılır mıyız'7 Dsvlet rakısını ucyuzden altıyuze cıkardığınızda ucuzluk gelır m ı ' Keynes'dl. Frıedman'dı Gaılbraighfdı. şuydu. buydu . Cozum getırıleceğıni sandığımızda elımıze ayağımıza dolaşmıyor m u ' Yenıden demokrosıye ve sryasete doneceğız, kım9 lerle yapacağız Gene aynı adamlar ve benzerlerı, kaşartanmışlar ortaya cıkmayacok m ı ' Anadolu ınsanını doğasındo bulunmayan bıreycılığe ıtekleyen nedenlerı bulmadıkca, cok debelenır, cok zaman yitinriz Ispanya: Almanya: Frankoculuk pusuda Batı Avrupa'nn, demokrası konusunda deneyımsız olan bu >uk bır ulkesı Ispanva, sosya hst yonetıme geçen Fransa'nın hemen gunejbatısında Ulke jonetıminın en buyük sorunu demokrasıyı lyıce yerlestırmeK. Monarşı altındakl demokrasıv. yerieştırme çabalarına karşılık olarak da arada bır «Frankocu» hareketın baskaldırdığına tanık olunuyor. Bu gırisımlerden b.rı 23 şubatta gerçekleşti. Yarbay Antonıo Tojero, Valencıa'dakı ordu komutanı General Bosch \e bu kışılerın arkasmda ol duğu daha sonradan arüaşüan Genelkurmay îkmci Başkanı Armada'nın hukümet darbesı gırlşımi Kral Carlos sayesmde başansızlığa uğradı îspanyaYun 23 şubatta yaşa dığı başansız darbe gınşunl, 4 yıllık parlamenter rejımden sonra Frankocu eğılımlenn Silahlı Kuvt'etler arasında nâlâ guçlu olduğtmu gosterdı ve ıkndardakı Demokratık Merkez Bırhği (UCD) ıle Kral Carlos'a faşızm tehlıkesını anımsattı Pranko'culugun bu başkaldınsı Kral'm uyguîamak ıstedıği plan lan gerçek bır tehlıkeye soktu. Pranco'nun olümunden sonra ve genç îspanyol monarşısinde karşılıklı korkular duyulmaya başlandı. Saf, halk düzensızlığınden kaygüanırken, sol da kendı açısından asken bır faşızmden çekındı. Ama her ikı taraf da Ispanya'nın siyaset yelpazeslnde yerlertal almakta gecıkmedıler . Ispanya Hukürnet Baskanlığı'nda uzun sure kalan Hıns tıyan Etemokrat Adolfo Suarez. ülkesın.n demokrasıye geçmesı ıçın elınden gelenl japtı îspanyol Sosyalıst îşçı Partısl'nuı ılk yasama raeclısı seçimlerıni (1977) kazanma sansının çok olmasının orduyu her an mudahale ortamına çekebileceği kavgısıyla, tum sagı, yanı Hınstıyan Etemokratlan. ılımlj Sosyal Demokratları ve Lıberallerl tek koalısvon altında, Demokratlk Merkez Bırhğı topladı. Bu seçımlerden UCD karlı çıktı ve 165 uyejle parlamentoda çopunlugu sağladı 6 aralık 1978 de yapüan Anayasa referandumuna dek UCD sıyasal yaşamı kontrolu altına aldı. Anavasamn de\letin %apısı, ozellıkle ozerk bolgelerle ılgıll bolumlennrn net olmayışı Ispanya"mn gunümüzde de sürmekte olan sorumınu yogunlaştırdı Ordu tla buna tepld duydu üCD, Katalanya ^e Bask bolgelermm çıkarlarırı gözetiyor görünümu yaratmamak Içm b&lgelen n tümüne özerklık onerdı Ancak bu polıtıkanın ıyı uygulanamaması nedenıyle yerel par tıler güçlendıler ve bu da orduvu tedırgın eden etkenlerden bırı oldu. özerkhkten soz açıhnca ETA örgutune değınmemek olanak sız oluyor Ülkede 10 vtl ıçınde 300'den fazla askerı kısı oldu riıldü Bunlann çoğtmda da Bask a%'nlıkcı örgutu ETAYıın ım2ası var Bu teror orgütu, re jımın aslmda maske atmış bi T frankızm olduğunu, Bask bol gesının kendı kaderını tavın hakkını elde etmesıne dek, ellennden sılahı bırakmayacakla rını duyunıyorlar. Ulkedeki ka nşıklık, \e teror, partının sa§ kanadından gelen tepkıler sonucu ıstıfa eden Sua'^z'ın ar dıadan da devdTj edı>ur Baş baüanlıga ge*ır'len xe parlamen f o baskınmm gerçekleştınldığı gıın kendısı ıçın guvenoyu ya pılmakta olan Sotelo. Suarez m daha sağında anra faşızan esplunlen pek yok Bu nedenle hem sağ cevrelenn tepkisım çekmekten uzak kalınacağı hem cle demokrası volundaki çabala nn kesîntıve uğramıvacağı ta sarlanmıstı Anrak tasan boşa çıktı Zor bir dönem geciriyor Ekonomık açıdan yüardır îs vnçre'den sonra Batı Avrupa"run en ıstıkrarlı ulkesı sayılan Federal Almanya zor bır donemden geçıyor. Markın dolar karşısmda değer kavbetmesıne karsm, Almanya'nın ıhracatı art mıyor, odemeler dengesı açıgı buyuvor \ e da^a 7 a\ once yapılan seçımlerden koahsvon ortagı Hur Dsmokratlarla bır lıkte oaşarı>la çıkan So«yal Demokrat Partı ve Başbakan Heîmut Solunıdt ekonomık sorunlann vanı sıra oaska etkenlenn de katkısıvıa zor günler yasıyor 4 ekım seçtmlennın ar dmdan Batı Avrupa'nm en guçlü lıderı olara.{ rutelenen San solye Schmıdt ı aradan 3* av geçmeden «Parlamentodan çıivenovu ısttmem blle sö2 konusndnr» dedırtecek noktava getıren ola>lar rncın temelde Schmıdt':n çeşıtlı konııiarda partimn sol karadıyla duştuğ^ı gonıs avTilıklanvdı SOL KAV%T S4LDIRTYA C.EÇTt Schmıdt'm polıtıkasını genellıkle onav!ama\an partı sol kanadı N"\TO çerçevesınde Pede ral Almanva nm da savunma harcamalannı ABD'nm ıstegı U7enne "i 3 arttırma«a olasılın'. Puudı Arabıstan ve Ş'lıVe modern sılah satışı ve nukleer enerri1 tesıslennın kurulmasma veşıl ışık vakıiması gıbı konulardan dolavn Schmıdt hükumefıne açık bir saldınva geçtı SPD sol kanadına gore • Almanva büyük odemeler dengesı açıfıyla k»rşı kar«ıya bulunduSu bır dönemde ABD'nin ısteğıne uyarak NATO çerçevesınds savunma hareamalannm % 3 artınlmasım kpsm lıkie reddatmelıydi • Hukumet Detro! fıva'la nnm artması sonucu alternatıf enerıı kaynaklan gelıştırmeve yonelmış ve nukleer tesıslerın kurulması projeleri bu neden le yenıden canlanmıştı Bu in san sağlığı ıçın cıddı bır tehlıke oluşturdugu ıçın nukleer te^ıs japılmamalıvdı • Schmıdt hukiımeti faşist Ş lı >onetımme modern denız altılar ve her an paflamava ha 7i r Ortadoğu'nun gobeğındekı Suudı \rabistan a çok gelışmış Leopard2 tanklan vermeme lıvdi i'ukarıdakı ana noktalardd ozetlenebılecek bunalım, partı başkanı Wılly Brandt'ın arabu luculuğuyla yatıstınlırken, SPD nm ıktıdarda bulunduğu Batı Berlın'de Beledıve Başkanmın karıştı»! skandal olavı uzerme ıstJa etmesi de partıvı guç du rumda bıraktı ve bu gehşme uzenne Batı Berlın de erken se çımlere gıdıldı Fransız başksnlık seçımler. nm ıkıncı turuyla avnı gun ya pılan Batı BerLn seçımlennın oncesmde bu seçımlerm Sch mıdt hukümetı ıçın de bır de ney anlamma geldıgı goruşü sa vunuluvordu Ve seçımlerde SPD ve koalısvon ortağı bü vuk olçuda oy kajbederken sans ibresı Hırısüvan Demok ratlara dondu ve Batı Berhn'de SPD ıktıdardan duştu. Bu seçımler bır gosterge olumu' SPD gelecek seçımlerde ik ndardan diışer m i ' Bu sonınun vamtı herhalde Hans Dıetrlch Genscher lıderlığmdeki Hdr De mokratlann tutumlanmn ne olacagma bafhdır. Hür Demokratlar partı sağ kanadınm bas kılanna dayanamayıp Hıristıyan Demokratlarla lşbırhğını veğlerlerse Federal Almanya'da da SPD'nın vıîlardır istıkrarh gorunen ıktıdan son bulmuş olur. Ingiltere: Iscilerin yeni rengi Batı Avrupa'nm geleneklenne en ba§lı ulusu olarak büınen Ingılırler, gerek ekonomık, gerekse sı>asal alanda «alışılaırelenin oldukca dışında» bır sureçten geçıjorlar «Demir Kadın» olarak rutelenen Başbakan Thatcher'ın ısteğıyle uygulamaya konan Prıedman reçetelerı, Ingıltere'yı 2 Dunya Sara şı'ndan bu vana en buyuk ışsızlık oranıyla karşı karSiya bırakırken, bu reçetelerın doğal bır sonucu olan fınna ıflasları da blrbınnı ızled:, ama para arzı kısılamadığı \e guçlü sendikalaı nedenıyle ücretler donduru lamadıgı içın tneütere ornegı son aşamada «Friedman Teçetesinin nasıl nvgulanması çerektiğinl gösteren çarpıcı bir örnefc» olmak tan oteje gıdemedı. Hızla vukselen fiyatlar, batan fınnalar, duşen sınaî üreüm ve düzelme be lırtıleri gostermeyen ekonomık koşullar, Muhafazakar Parü"nın 2 Dıinya Savaşı sonrasındaka en tutucu 11den olarak nıtelenpn Ba>an Thatcher'ın prestıjını \e yemden seçılme şansmı her geçen gun azaltırken tngllız sıvasal \asaınında Kisa vadede Muhafazakar ların ışine varavabıleceK beklenmedık gelışmeler ol du Seçım sıstemınden dolayı yalnızca ı<n partının pohtıka sahnesınde etkmlık gos terebıldiği Ingıltere'de îsçi Partı<?ı, 75 yıllık tanhnde ılk kez «renk» değıştirdı 2 ıhm'olan ıçın bardağı taşıran son damla olau Partının başkan • ardımcısı Denıs Healev başkanlı ğındakı bır grup ılımh, orgut ıçınde ka'arak mıicadeleyl <;ürdüiTnek ve partı \o netımını yenıden ele geçırmek vonünde karar venr'er Ken; Rov Jenksın Davnd Owen \e Shırlev VVJhams'm başını çektiklen 12 kısilık bır parlamenter grubu, partıden aynlarak Sosv'al Demokrat Partı \i kurdu lar Lordlar Kamarası'nt ^n îsçl Partılı 9 Uye ıle Thatc her'in Muhafazakarlarnun sol kanadından bır uyenın de katıldıgı Sosyal Demokratlar îngıl« sıyasal partıler yelpazesinı merkezde guçîendınnış oldular Merkezde vıîlardır varlık gosteremeyen Lıberal Partı ile bır <wçim ıfıfakı halınde Sosyal Demokratlann cıddl bır ıktidar seçenegı olusturabıleceklert belırUlırken, sosvalıst nıtelıklı bır Îşçı Partısi'mn geleneklerine bağ lı îngıhz halkından na ölçüde oy toplayabilecegi ıse bır soru i^aretı olarak ortada dunıvor Sıvasal gozlemcıler. Thatc ber'm ekonomık cedenlerle basııun oldukça sıkışık oldugu bır donemde Ingilız sıyasal yaşammda gbzlenen bu denge değişıkliklennın kısa vadede Muhafazakarlann ışme yaravabılecegj ve en azından Muhafazakar lann ov oranında beklenen buvuk âususü frenleyebıleceğını bellrtıjorlar Dunya Savaşı'ndan bu yana ıkudann Muhafazakarlarla Işçl Partısı arastnda sureklı el değıştırmesıne alışık Ingılızler içın sosyalıst gonınümlü bır Işçı Partısı buvük bır soru işaretıydu kuşkusuz. Yülann sosjal demokrat nltelıkll îşçı Par tısı'nın partı sol kanadmın elıre geçmesı, sol .canat lı den Antony Wedwood Benn ve arkadaşlannm vülardır surdurdtlklen mücadelenın urtınü olarak geçen sonbaharda gerçekleştı. Partı Bas kanlıga getırilen orta sol Mıcnael Poot aslında ılım lılara venlen bır ödundu Ocak ajında yapılan partı kurultaytnda partı başkanının sendıkalar ve yerel tem silcılerce belırlenmesme ka rar venlmesi Ise, partınm Norvec: İktidar partisi icten catlıyor Norveç'te çubat ayında ıktıdardakı îşçl Partısınin Başbakanı Odvar Nordlı'mn sağlık nedenleri ıle gorevinden ıstıîa etmesi uzenne, Başbakanlığa partının ılımlı kanadmın temsılcısı 41 yaşmdakı Bavan Gro Harlem Brundtland geçtı. Norveç'm ük kadın başbakanı olan Harlem Brundüand, aynı zamanda Avnıpa'nrn ikmcı, dünyanın da ucuncu kadm başbakanı durumunda. Bayan Brundtland gerçı bır hukumet bunalımı sonucu ılrtıdara gelmedı. Ama mensup oldugu Işçi Partısı buvuk bolunmeler ıçinde. GOzlemciler, îşçı Partisinm ıç bolünmeleri gıderip, butünleşmeyı sağlavamadıgı takdırde, eylül avmda yapılacak seçımîerde fazla şansa sahjp olmayacagını belırtıyorlar. Anca: Bavan Brundtland'ın başbakanUğa gelmesmden son ra, Işçi Partisının nabız yokla malannda durumunda az da olsa bır ıyıleşme olduğu gozlemleniyor. İsçi PartısHun ılımlı kanadının sdzcusu olan Bayan Brundtland, kadın haklan ve liberal kürtaj yasalan fdbi konuiarda sol kanatla goriış bırüğı ıçınde. Ne varta, savunma politıka sı konusunda Başbakan Brundtland ıle Işçi Partisının sol kanadı arasında aynı uyum go rulmüyor. Bayan Brundtland' m savunma pohtfeası bır yandan NATO ıle sıkı bır ışbirlığı m, ote yandan da nukleer sılahsızlanma çabalanmn yoğunlaştınlmasını öngörüyor Bayan Brundtland, bu politıka cerçevesınoe. Norveç'e Amen kan sılahîannın depolanmasmı kabul etmış Partının sol ka nadı ise ulkeve Amenkan sı lahlannın depo edılmesıne şıddetle karşı çıkıyor İşçı Partı sının ocak a"inda toplanan kıı rultaymda sol kanadın ısrarlan sonunda, «Norveç'in Iskandı navva'da nukleer silahlardan armdırılmış bir bölge kurul ması için çaba harcaması» ıl kesı bemmsenmıştı Ancak, Bayan Brundtland'ın NATO ıle sıkı ısbırlığmden ya na olması, NATO ulkelerıne de 1983 vümdan ıt'baren ABD «Cnıise» ve «Pershinj;.?» fuzelennın yerleştınlmesınm on gorulmesı, yuianda sozu edı len ılke ıle çelısen bır dururı ortaya çıkarmaktadır Bayan Bruıldtland sol kanadı yatıs tıramadığı takdırde. onumuzdekı avlarda İsçi Partısı içın de cıddı banalımın patlak ve rebıleceŞı belırtıl'vor Bu ara da Norveç'te nukleer sılah alevhtarı kampanvanın hızîa yoğunlaşması, Bayan Brundt land'ın N^TO ıle sıkı ışbırlıgı politıkasım sarsmaktadır. Eea gan vonetımmın, nukleer sılah lann sınırlandırüması konu sunda Sovyetler le diyaloğa başlanacagını açıklaması. Ba van Brundtland'a vardımcı ol d j ve Başbakan. muhaliflenne karşı manevra alanı sağladı Brundtland'ın seçımlen < a \ zanmasına yetıp vetmeyece^ eylül ayında belli oiacak. Belcika: İSVEÇ : Ekonomik bunalım Batı Avrupa'dakı ekonomık bunalımın bu vü ılk kurbanı Beıçıka oıdu. Gerçekten BaşDakan W:lîned Martens'm Hır.stıvan Demokrat Sosyalıst hukumetı nısan ajinın başlannda, •ulkenın karşı karşıya bulundu gu agır ekonomık sorunlann vıstesmden oelemedTğını kaaul ederek ıstıfa edıvor ve renru Başbakan Mark Evskens tara fından kurulan yeni bir Hırıstııan Demokrat Sosyalist koa Lsjona bırakıyordu Delçıka, boylece 2. Dunya Savaşmm oı tıminden bu yana 30. hukumet aeğışıklığine sahne oluyordu Ancak bundan or.cekı hükumetlenn buyulc çoğunluğu, ul kenm guneyindekı Fransızcd konusan Valonlarla, kuzevde Hollanda lı«îaru konuşan Fla manlar arasmdakj sürtuşmer.ın yol actıgı bunaumlar yuzunden gorevden çekıldıklen halde, msan ayındakı hukümet aeğışıklığı ekonomık knzden kaynaklanıj*ordu. Iktidarda henüz bır buçuk aytnı doldurmuş olan Mark Eyskens hukümetmın basan ya aa başansızhgına ilışkm OLT yorum yapmak içm za man kuşkusuz çok erken MerkezSağ hükümet sıkıntıda tsveç'te 4 mayısta, beş yıl içmde üçuncu Muhafazakar koa hsyonun ıstıta etmesı ile ülke bır hııkumet bunalimınm ıçıne suruklendi. Merkezcıler, Lıberaller ve Muhafazakârlardan oluşan koalısyonda Muhafazakar Parti'rm dığer ortaklan ıle anlaşmazlıga daşup hukılme"ten çekı'mesı uzerme, Merkez cı Başbakan Thorbzom Palidın 3 majısta ;stıiasmı sunmak zorunda kaldı Muhafazakarlann, hukumetten çekılmelennm nedenı, dığer koalısyon ortaklan Lîberallerle, Msrkezcılerın \ergı polıtıkası konusunda Sosyal Demok rat rauhalefetıe ışbtrlıgi yapmalan. Mnhafazakar Partı, bu olay üzenne hukumetln «sosyalistlere satıldıçını» ıleri süre rek koalısyonaan çefcildl. Hükü metten çekılen MuhafazakârİEr ülkede erken seçıme gıdılmesı ni ıstiyorlar. Nıtekım Muhafazakar Partı liden Gosta Bon man, verdığı demeçte, «eğer sorunlannuzı çözebilecek sfiçlü blr taükfimet kuramiTorsak, erken seçime gitmeliyizs dedi. îsveç parlamentosunda Sos yal Demokratlarla, Komünistlerm 174 sandalyasına karşıhk, Sosyallst olmayan partilerln 175 hıılıınuvnr. 1931 ELLI YILÖNCE Cumhuriyet 2 HAZİRAN 1931 Fransa: ŞURAYI DEVLET Devlet Bankası Meclısı Idare Meclısı Reıslıgıne seçılecek olan Nusret Beyın verme Daıre Relslennden Reşat, açık kalacak azalığa Evkaf Umum Müdüru Nıyazı, onun yenne de eskı Dıyarbakır mebusu Ruştu Beyın tayın ve seçılecekîerı haber verılmektetur. MİTTERRAND LA NE OLACAK? Avrupa'da son gunlenn kuşkusuz en ılgınç gelismesı Fransa'da oldu Başkanlık seçımını bır bosyalıst lıderin, Françoıs Mıtterrand'm kazanması, ülkedekı 23 yıllık muiıatazakar iıuku metler donemını sona erdırdı ve ulkenın sıyası tarihınde yenı bır pencere açtı. Elysee Sarayı'nın 7 vıllık jenı saiııbi çabalannı bzelıkle ıç polıtikada joğunlaştıracak Mıt 'erand'm çozmek istedığı sorunlanu başmda ışsızlık gelıyor. BtTt'K SERMAYE KAYGI ÎÇİNDE Bunun yanında Mttterrand'ın, ülke ekonomîsı çarkını dönaurmeda buyuk pay sanıbı dev sırketlerle yaklaşık 150 banka ve malı kurulusu mıUileştırecek olması, bzelbkle büyuk sermaye sahıplenm kaygıja duşıirdü Kaygıyla bırlıkte yurt dışma kapıtal kaçırma ginşımlerı ce belırgtn bır artış gosterdı. Önlemler de art tınlm. Mitterrand'ın, sosyalıst gorüşüru Eatı çerçe vesi içmde irde'emek gerekıyor. Önce, Mı^îerrand, NATO, AET gıbi Batı'mn temel kurum larına karşı çıkmıyor. Sovyetler EırUği'nın de kendisine pembe gözlükle bakmadığı bilıniyor Yenl Pransız lideri, Ulkesinin 15 yıl once ayrıl dığı NATCnun askeri kanadı dışmda tutmaya kararlı. Ama bu orgutle olaa ılışıdlermde konlu değışıklıklere basvurması beklenmıyor. Neden: de Sovyetler Bırlığı'nın arUn astceri gutu iarşısında Batı ıle güçlu bır ıtıfak ıçınde olma gereğıni duyması, Mıtterrand ABD'ye de karşı çıkıyor ve NATO'nur. AmenSan asnen stratejısımn bır aracı olmasını engellemeyı amaçlıvor. Sosyalıst Iıdenn basarısıyla 3 Dunya ulkelennjn ae yakından Ugı'ı oldugu soylenebılır Ittterrand, kampanya Mrasmda gelışmekte olan ulselere ekonomık ••ardımı arttıracağını vaadetmış, kurtuluş mucadelelennl de deste^leyeceğmı belırtmıştı Bu açıdan, dıs polıtlKasını, ozellıkle Afrıka polıtikasını Kıyasıya eleştırdığı Giscard'ın Afnka'ya gönderdığı Prahsız askerlerınm geri çekılıp çekilmemesı konusu gundeme geliyor. Kısaca, Sosyalist Parti lidennın, Gıscard'a gore daha aktıf bır politıka izleyeceğı gozleniyor Ima yınelenmesi gereken nokta şu, Mitterrand'ın tasarladığı duşuncelenni gerçekleştırme oranı büyuk blçüde, hazıran sonlarmda sandıktan çıkacak sıyasal tablova bağh oiacak. İTALYA VE PAPALIK Bır kaç haftadanben M. Mussolını Papa vekilim artık kabul etmemege başlamıs. Italya'nın Papalık ma kamı nezdındekı sefıre de Vdüsan'ın siyasi makamlarıyla günlılk temaslannın arasını kesmıştir. Aksıyon Katolik teşkılatını meydana getıren 4 cemıyetuı dağıhlacağı soylenmektedır. SES KRALİÇESİ RADYODA KONSER VERECEK Türklye ses krallçesi Hu dadat Şakir Hanım bu çar şamba akşamı tstanbul radyosunda bır konser veraoektlr. Hudadat Hanım alaturka şarlalar da sbyleyecektır Ses kralıçesıne Tanburl Refık Bey ve eşi de refakat edeceklerdir.