Katalog

2 Cumhuriyet ve GÖRGŞLER 19 MAYIS 1981 19 Mayıs, uhısal kurtulus tarlhhntoâa Ocea n blr d&nüm nokiasını simgeleyen bir güa. 1» Mayıs 1919 gununde, «Ulusal Kurtalus düsünü», Mustaîa Kemal Pasanın Samsun'a çıkugı anda, «Eylem»e dönüşen blr düşun (fllcir) oldu. Bu olayda, «Bir düşünsel çekirdek çevrestade kurumlaşma» dıye arüatuan sürecin tipik blr ö*negtal gözlemliyorus. Sonraki oiaylar Olzisi bi* birine bağlı olarak değertendlrüırse durum d&ba iyl anlaşuıyor: Başiangıç noktası olarak kabul edilen 19 Mayıs «Olgusu», ulusal fcurtulus için sıradan bır tetik çekme, yerel blr diremş örgütıl kunna ya da bir miting yapmadan ileri, tounl&rdan rJtelikçe farklı bir olgn. Yerel ftrgUtlenme, tsgalcüere kurşun sıtaıa ya da direıuş toplantüan düzenleme çabalan, dogal olarak, küçumsenecelı; şeyler dcgil Ama 19 Mayıs olayı tarihsel akış Içinde, bunlann hepsınin üstund», tounlan da içeren çcls boyutlu ve geniş kapsarn U bır olay. Böyle oluşunun &edenl salt o guo» > baiolırsa anlaşüaın&z; trunu algüayübllmek ıçin, bem geriye dogru, hem de üert basraaüyız. Za ten, bütün tarihsel olgulan böyle bır «Perspcfc. ttf» lçtode gbzlemlememiz gereklr. Böyte yapnnMBMüc, hem tarüü «Haflfe almıs», hem de «Olay»a. ozu ltibariyle baketagi önemi venneujiş oluruz. Bu yönteml olayımıza uygulartan, önce, 6«smli bır noktayı vurgul&manna gerekiyor: trhısaı kurtulus eylemi, nice KahTamanuklar ve faıanılmaziıklar içerirse lçersin, bix efsane degil, bır tarihtir. Tarinte özvenler, kahramanlıkl»r, tstençler, batta büyüklü küçuklu aşülar va tuUnüar da olabüir ve vardır. An» butiln olarak tarihi, birbırinden kopuk olaylann ve «aman parçalaruun toplarru olarak görmek temelll blr yanılgı o.ur Tarih denllen olgular de meü, kesintisia biı çizgi, feesintis» blr süreottar. Bu süreçte, alr CnceM olmazsa, bir sonraki de olmayacak oltylar ardard» dizilmlşttr. Böyla bir dizide, lastlantıya, metattnk guçıe*ın nıüdahalesine ya c<a salt bireysel usriln y«T yofetur. Tarilun bliyük neîırt k<aıd\ na göre afcışına y3n verir ve akar gıder. 19 Mayıs olgusunu da bu bağlarn i^ınde TB değerlendirmek gereklr. Blrlnci IWnya Savfcşı"nın SOTI, «şajd yufcan Od yüzyıldır yeral»î5tt)e sancılan lçiads tavranan •e bocalayan Osmatüı Devletirün torçısma kev tin blr «Yokolma^ ya ds «Yokedlhne» tehlikesi çıkarmıştı. Bu /%."ü bir tehUlce »a/i.'mavabılirdl, ama bu kez somt«Ua$nuş ıttaddl toşu.lanyla btrlikte, gelip kapıya dayannuşd ÇÜnM, Osmanlı Devleti savaşta topyelrun yenilenler aranndaydı. Gerek o samanın uluslararası koşul 19 Mayıs'ta Tarihe Ne Yazıldı ? TARÎHÎN BÜYÜK NEHRt KENDÎ YASALARINA GÖRE AKIŞTNA YÖN VERİR VE AKAR GİDER. İŞTE, 19 MAYIS OLGUSUNU DA Bü BAĞLAM İÇİNDE GÖRMEK VE DEĞERLENDİRMEK GEREKİR. Aydın AYBAY ten, gerekM soo* eratdjç otaa s*va?m »m&ç r* bumm kurtulus yotaırm açac&gon lcapsam ltibariyle «Evrtnselligi», Dogu'nun dL Halktan soytıtlamtnş blr «devleti kurtarmi» «Uasta »damı»nın sonunun geldigtni gbsteri eylemınln, değil böyle bir yokedüme tehlikesi yordu. Son Ikı rüzyıldır «Devleti trartarma» bi karşısında, böyle bir tebllke yokkea blle ışe çiminde ortaya çıkan başansız çabal&nn da ar yaramadığını anlayannyorlardı. Cstelık, «bu ıa> tak yaran yoktu. ÇUnkü bu kez yokedllme plârallıların, tngiltere devletiıun Osmanh devietlnma bizzat devlet de dahil edılmıştL Tanhın nin bütünlüğünü korumak ve himaye etmek »rT« onun zamansal bır parçası olan cmperya zıısandA olup olmayaca£un bir def» olsun h»Uzmin acunasız kıskacı. Osmanh dsvletiul, ülttrlanaa (eUrtp geUrmedlklerlnl düşunmek lakesi ve halklar.yla birUkte yoketaneye karar •undır» (Nutuk, s. 9). Prof. Nlyazl Bcrkes de, lıydı. Cluslar Birliğl'ne baglı blr unandat» rejımimn (özellüde Amerücan koruyuculuguna bağlı olaBu adm&sız >uskacı& ulke Içflnds meydana fettrdiği görünüm, ülusal Kurtulus Savaşum nın) sadece bizdekl yandasianna özgd blr düş oldueunu, kenüısme baglarulmalc ıstenes devn n en önemli «tarıbsel bel««»sl olao «Nutuk»ta, 1919 yılının mayıs ayının 19*uncu gününun göa leün böyle blr şeyl hlç düşümnedlğml ayüdayaleml olarak kaydedilraiştlr. «Yoreun ve yok&ol rak, mandat'cüann nasti blr çüruk tes peştnde blr ulus, ulkeden feaçaa sortmüa yöneticiler, •! olduklanzu anlatmaktaâır (Çağdaşiaşma s. 419 lahsu ve cephanesU bir ordu, yerel l»gaUer, çe vd). Mustafa Kemalin deytmtyle «bn zavalhlar» şlUl Ihanet öJTfütlenmelerl, Büreccği fmi^yl^n m dışında kalan iktncl grup ise, yerel Kurtul'u^ lddla VB kışkırtmalarla toprak UbaMAn ve feen çareleri arayanlardan oîuçıryordu. Bunlar, y« di süvenliğini sağlamakton başk» blr derdl ol Osmaclı devietmden kopanlma ol&süığtna karmadığı anla^üan blr banedan » Bu tablo kar şı ya da nasü olsa gerçekleşecek bır bölünmede şısında, yokedümek ıstenen üliseîiin olreylerl ne bırşeyler kurtarmak için örgütleniyorlardı. yapabillrlenü, bunu öıüeyeoek ne glbl çareler «Kenril b^lannı kurtannaya çaJışan» bu iklncl grubun eyleıründen de blr Ronuç çıkmayacaf düşunebülrlerdi? belliydi. Çokmüş. bütün lşlevlert çökerttlmiş Eunlar da Nntkun beman beçuıda yanlıdıı. blr bütün Içinden. böyle küçüH parçaları kopaHlçbir şey yapılamıyacagım dUşünenleT ya d* np, bunlara birtakua yapay ışievler saglamaya «kadere nza» gösıerenleT dışında, blrjeyler yap çabalamak anlamsuı bir çabaydı; bu yoldaa blr maya çalışeuılar iki grupta toplamnıştır. Birto yere ranlamazdı. d graptakiler «mandat»çıl&rdır. tster Ingllls, lster Amenkan «mandaUcısı olsun, bu grupta îşve, ulus geıt^gb» dByanan, «üusai ega> toplanan Osmanlı avdınlan, İki yüzyıUık gele menllk» bzune bağh Üçüncü seçertek, bu noktaneği sürdürerek, «devletl» kurtarma hayall lçin da geriye k&lan birlclk seçenek oluyordu. Tadedirler. «Düveli Muazzama>dan birinln koruyunhsel gelişlm »Ureci içtade bunun da sadece blr düs olacajı. eerçekçiliW«n nn\< hir cÖ7Üm îVtv culugu sağlanıp da «devlet» ayakta tutulursa. rtatodm fb&ret sayüacagı üert surtüebülrdi. Kit«kim böyle oteıuş ve aamanın «çöıülmüs. Wtmif» Osmatüı aydinlaruun göztlnde, ulus gerçeJlndec h&reket eden «biı avuç mulicinln» eylemi, soaucu olmavan bir serüven olarak anlaşılmıstır. Osmanh a^ö\nmır> vamigısırun asıl kay nağı şııyau tltı v.ızyıldır suregelen yüantıyî g^zlemlertcen, Osmanlı aydmı gözünü bır turlü devlçtten &yıramarmş, caıe>ı hep burada, y3nı devıetın «duzeltümesinde» gorraustur. Halk ögesımn ön plaııda tutulmadıgı, hatta hıç yer &ünadıeı bcyîe bır dtızeltmema oianaksız oldugıtnu ıse hlç kavrayamanııştiT. Son evredekl «Tanzimat» ve «Meşrutiyet» denevımlertmn ba» şansızlıgı bıle bu aymaziıgı degıştırmeıruştır. Standart Osmanlı aydınîiıın kafasmdtla devlet modell, haliîsw bır «örsriiüenme»den ibarettır. Buna işler'uk safilayacak önlerrJer aîiMrs^, bit tun sorunlar t^a çoztfımlş olur Mustaîa Kemalin, 19 Mayıs 1919'dan eerlye bakara'i verdigı terar, Işte, bu «standart Osmanlt» dusOncesır.e blr yanıttır. Ulus gerçeğuv dea (sadece ondan) kaynaklanan «ya bağımsı»Uk ya ölum» yargısı, tarihln o tesıtaude, işlerhgi ve geçerliğl olabüecek blricik yargtdır. Bu noktada uık^at edılmesi gereken busus şudur: Bireysel üs'un istençler, soyut, çıplaK re toplumsal köklerınden kopuk bıçimde ortaya çıksrlarsa, toplumlann yazgısında rol oynayabilen, tarüün yazümasında etkea olabilen ögeler oiamazlar Boyle bir rol ya da etkirüik, bireysel lstencir, toplumsal bilmçle «Szdeşleşmesl» »onucunda dogar. Ancak bu tür bir «özdeşleşme», bireysel üsrün Istence, tsriiıssl akışı etküeıne ya da yönlendirme gücür.ü verir. CünJıU tarih, metaîlsik blr erkin çlzdigi blr «kader çlzgisi» degll, toplumlann yaptığı, yarattıgı bir oluşumdur. 19 Mayıs 1919 günuaün tarihsel önemınl ve ulusal kurtulus eylenü içindeki yerini, çizmeye çalıstığunız bu çerçeve içinde aîgılıyoruî. Mustafa Kemal'in kendi sözleriyle belgelenen «düşflnsel içerik». Samsun'a vanştan çok bnce kristalleşmiş, uğrunda savaşılmaya deger bincik seçenek olarak benımsenmlş bir temeıe dayanmaktadır. Bu temel ulustur, halktır. Bu güce dayanılmadıgı takdirde kurtuluş İçin hiçbir yol ve yöntem olamıyacagı, Uk kez aydınlık bîçlmde ortaya çtknsus ve sonrakl olaylarla karutlanmıştır. Bu batoından uîusal kurtulus savaşının önderl Mustaia Kemal'in, ulusal büinçle özdeşleşmeyl eyleme dönüşttirme planının Uk asam»m olan olayı, 19 Mayıs 1919"u, ulusal kurtulus tarihimlsln başlangıcım sirngeleyen bir «olusal harram» olarak k l Tersine Tarih!.. ZUN yıllardon bert köşeyazısı yazanlar Wn bay* ram gunlerl birer tuzaktır. Ulusal ya da dınsel boyramlarda soylenenier birbırino benzerıer, yıneien» y>nelena kalıploşırlar. Boyle yazılar n« okura btr yarar sağlar, ne de yazora, Pekı, ne yazmalı, na sdylemelı?.« «Yıllordon beri söyiedfklerlmden öte sftyteneceic blı*şey kaldı mı?» diye kendı kendime hesaplaşmanm tedırgın! ğı ıçmde yazı makınesme kâğıdı gecirdım. Yenı kuşaklar yetişıyor; demek kı yanl okurlar oluşuyor. Onlar oecmiştB yazdıklarımızı koleksıyonlardan çıkar.p okuyacok değıller yal... Nic« ylnelenmlş de olsa 19 Mayıs'ın anlammı vurgulayan bir yazı aoaba gerekır mı? • Böylece düşuncelere daidım. Düşunme* Ivi soydir. B«mard Shavv demls kl: c Ben gOnd» üc soat duşündüğüm lcln dahi oW dum.» Dahı olmak blr yana. Insanm cagdas ,nsan olma»ı f ,çın en azından günd» uç soat düşunmest, bir o kador da okuması az bıle B» |ı y° r Duşunmek gıbl okumak da zorunludur. CoK eskiden italyan yazarı G.ovannı Papml'nln «Gog> adlı bir kıtobmı okumuştum. Papıni: « Tarlhl terslnden yarmalt» d'yordu. ctersinden yazmah kl olaylann onlamı ortaya çıksın.» 8u kurala 0 ° r * "19 Ma/ıs 1919'u da anlamok lcln tarihı tersine çevirmek gerekmez mı? Atolurk «Söylev»» nosıl bo$lar. c 1919 senesi Mavıftının 19 uncu Qunu Somsun'a çıktım.ı Mustofa Kemol Paşa neden Samsun'a cıkmıştt? Osmanh İmparatorluğu cökmüş, duşmon yurt îoprakiarım her yandan Işgal etmekte. lcerdeki yurt hainlen ayaklanmıs, boğımsızlık aycklar attında çığnenmiş. Eğsr soruyu ilkokut oğrencisl gibl yanıtlamak gerekirse «Atatürk yurdu düşmondon kurtarmak İçin Somsun'a çıkt» dıyebillrlz. Ama kohne bır gemlyle Karadeniz'de yol alan Mustaîa Kemal neler düşunüyordu0 Atatürk de bır Insandı. Kuşkusuz Insanoğlunun duyduğu tüm kaygılar ve umutlorlo do!u aectl bütün yosarri!... Somsun'a doğru cinde umutlar umutsuzluklar carpışon Mustafa Kemal Paşa'nın geleceue doğru bakısının ne oiduğunu blze tarih söylemiştir. Giovonni Papıni'nın yöntemml kullanarak Ataturk'ön ölüm yılı olan 1938'den geriye doâru bakmaya çalışalım: Hatay'ın kurtarılması, devletin temeII olan altı llkenln (Cumhuriyetcilik, müliyetcilık, halkçılık, devletçillk, laiklik, devrımcllik) Anayasa'ya gecirllm»si, devletcl ekonomlnln uyguianması, ulusal dll ve tarih tezlerinln kurumsallaştırılmast. kadın hoklan, harf devriml hllafet ve solfoıatın kaldırıimosı... 19 Moyi8'ta Samsun'a cıkan Mustofa Kemal Paşa' nın Anadolu seferl, tarıhi ters'iden okuduğumuz zaman anlaşılıyor. Şlmdl kendımo soruyorum Acaba Pad»şah, Mustafa Kemol'in bu işlert yapacaflını bilseydl kendlslne Ocuncu Ordu Müfettışligi venlmeslne göz yumar mıydı?... Ya zomanın Genelkurmay Başkanı?.., Harblye Nazın?... Sadrazamı?... Onlar ne ciuşünurl»rdl?... Bırakımz onlart, Atatürk'O Samsun'a götüren gemlnln kaptanı ve tayfa'an blr gun gellp de Pasa'nm Padlsahı devlrtp hllafetl kaldıracağını, kadınlann yuzünü acıp Cumhurlyetl kuracağtnı bllselerdl. belkl de Samsun'a çıkmak olanağını Atatürk'e vermezlerdltstonbul, Mustafo Kemal Paşa'nın Doğu Anadolu'dakl eylemlerlnden kuekulanıp uzerlnden rutbesinl ve ünlformosmı aldıSı zaman Ûcüncu Ordu Kumandanı Kâzım Karabaklr Paşa ne dem*ştl: < Emrlnlzdeylm Paşam...» Anoak bu Karabeklr Pasa, Mustafa K«mal 4«w> rtmler» yönellnce, Atatürk'e karşı cıkmışttr * Demek k> 19 Mayıs 1919'un cnlamı tarthe terskv den bakıldığında daha lyt anlaşılıyor.. Atatürk yasodıöı çaâın Türklyesi'nde klmsenln dÖ«lerlne sığmayacak kodar ilerl ufukların ve devrimct ge» leceğin adomıydt. Eğer Atatürk'e layık olmak istlyorsok, aynı yoldo devrimcHiğin ufuklarına yönelmetivız: yoksa Atatürkcülüğün degıl, donmuş kalıpların oaomı oluruz... O HESAPLAŞMA okurlatnan... Tanm Kredi Kooperatiflerinin açıklaması Burhan ARPAD "Dünya İşleri 5 5 Üzerine \şç\, Hyatrocu, flmcl, herzaman güteryuziu v» çokocı, yokın tanış Arşovır Alyanak öldü. ölümunu televızyondan oğrendim v« ertesı Qun öflte uzârl Boiıkpozarı t u ç Horom Kllsesindo yapılan tör«n« yetiştım. Türk fllm v» tıyatro dunvosının tonınmış klşılerl, Arşavir'ın dostları ve yokınlon, ortak üıuntülü yuzlerle oradaydı. Türk tlyatro torlhlr» adlannı yoıdtrmMi otcttr v« oktrtstlerin coğunun ölüm törenlntn yin« bu Ûo Horoo'<Ja Izlemlştlm. Onlon hatırladım. Fakat, Arşovir Alycnck İçin duolor okunup orfl çolarken dobo bcçko fayter ö* duşündüm. Müzlkll TurV ttyatro8unun llk v« buyuk b©st»ci«l Dlkran Çuhacıyon'm ölümsüz ezgılerini. Kumkapı Errnenı Okulu Türkce öğretmeni Takfor Nalyan'ın günumüzde bile yodırgonmayon güzel btr Türkçe ıle yaıdıfit «Leblebici Horhor Ağo» komtk ODerası, lıbrettoaunun «Bahar geldi, oh oldu yaz.j, «Bu gece bız bıze olalım dem8oz..», »Bız Köroğlu yavrusuyuz korkmayız..» parcatartnı hatırtodım. Tophanede Sınan'ın Kıtıcall Camıı v« Mlmar Kasım Ağa'nın Gorkomll çeşmeaıyle baçlayan Turk Osmanlı mimariık eserlerlnl Dolmabahçe Sarayı i>e noktalayan mımar Balyan kardeşlerın «Berlerinl, Sanoyilnefıse (Guzel Sanatlar) okulu Hk yontu ustalarımızdon Oskon efendınin kimi büsllenni, Dıkran Kelekyan efendtnın, Türkça Fransızca büyuk lugatıni. Tlcaret okulunüa hesap ve rnuhosebe oğretmenlerım, Kırkor Kömürcüyan ve Nıhat Serkıs beyleri düşGndum. 1920 1930 arası Turk tiyatro ustalarımızı hüzunle hatırladım. Boylesine insanal llışkıler ve topium gerç«klerl kımı cınoyetlerle golgelenemezdi. Gecen oy televtzyondo bir açık oturuma katılan Prof Df Arman'ın yorumian ışık tutuyordu. Korkunc cınoyetler, büyük oıkar oyunları tezgâhlayan karonlık dış guçlerin iştydl. Bır Ermenl sorunu ortaya atarak Turkıye'yl tedırgınleştirmek Isteyen yabancı flüçler vardı. Şikayetçiye sıra gelmedi Baytn OazetenMn 13 m*yı* 1981 gunlU sayısmda X «ayfada yayınlanan «Sınavı Kszanan lar Ne Yapacak?» baslıüı yazı incetenereic asagidakl cevabın Kör.cerilmesine gerek duyui muştur. Tanm Kredi KoopersUflerinde, «kadn» yaunnrt» Iddi» •dUdlgl glbl Maltre Baksnlığmca verilmez. Bu yetki birim Kooperaül Tbnetim KuruUaruva aittir. Merkez BlrUgl Genel MU dürlüğU, Yonetim Kurullannın saptadıfcı kadrolan atama yapar. 1979 yıunda yapılan sroav, nn»v» jjrllen bolgs «uurlsn Içertiind» buluram Tanm Kredi Koopera.unertne atama yapümak üzere gerçekleştirilnüsbr. Şıkâyet sahlbl Ketnal Gul, Mer sin'de sınava girmiş ve Mersın bolge suurlan içerisindeki blr Tanm Kredi Kooperatiune ataman yapüması kayoıyla Bnavı k&aanmifUr. Bölge «mırlan lçerlsinde buhınan Tanm Kredi Kooperatiflerl YöneUm Kurullannın Eaptadıgı kadrola ra atamalar yapılmı». ancak nra henuz siuyetçıye gelmemls ür. Diget tarattaa sınava girâlgl bölgeler dısında görev almak lsteyenlerin atamalannın, Yonettm KuruUanoca »ptanan kadro çarçevestnde v» tbüya<3 ölçüsUnde, yapümaama çabsılmaktadır. Kemal Gul v« arkadaslan da Mersin BOlgesl dısında blr baska bölgede go> rev almak Istediklerini Genel Müdürlü&ümüze iletmeleTİ hallnde bu lsteJüerl birtm kooperatil Yönetlm Kurullannın sap tadıgı kadro çerçevesinde ve ihttyaç Olçüsünde. degerleodlrtlecektir. 1980 yüında, sadeoe Gadaotepte açüan sınav ve sonuçlannd» da yukanda açıklanmay* çalışılan prenslpVer dahlllndo hareket edllmiştlr. Sınavlar G« nel MüdürlUgumU» bllnyesinde olusturulan bir komlsyon ta rafından vapümıştır. önceden belli kisUerm karandınlması diye btr olay söz konusu defildir. Blleilerinlö rlca ederlm. Tanm Ktrdl Kooperatinen Merkn Blrll&i Oenei Müdürfl Metamet GÖNEN D Memurlukla ilişkim neden kesildi tüer Bankaa Adaaa Bolge Mudür Yardıması lken 1980 ocak ajnnda keyti olarak Sivas' a nakiedlldim. Daıu$taya başvurdum, verüen yurUtmeyl dux durma karanns karsın görevden çekümls sayıldım. Ankar» Cumhuriyet Savcıtıgı&» yaptıgım başvuru Uzertne 92.1981 tt rlbinde Adana Bttlge MUdür Yardtmcüıgın» yerüdec «taodun. Ne var kX bu tcem gOrev verll medlgi glbl, blr yü onoeM sajuk raporlarun yenlden tacelen mek uzere TetUş Kurulu'na ha vale edlldl, asüsıı suçlamalarla karşı karşıya geldim. Sonuc ta tumUnden aklandun. 17 yıllüc kamu nlzmetim var. Bu süre içlnde yasalara saygıh davrandım. Terör ve anarşiy1» yakından Ugim olmadı. Buna rağmen tller Bankan yoneücileri ikl saürlık blr teleks notuyla hlçbir gerekçe göstermeden memuriyeUe kesmlsleT. ögrendlflme göre 1llşiglml kesen Adana bolgesi yönetidlerinden 311nün taylrJe rl cıkmıs. Memurlyetten Uisi|tmln kMfimesi nedenlertnl öj renmek istlyorum. X. Necatl TAKHAN ADANA Bir gazete 2,5 liraya gönderilir mi? PTT Geneı MudurO ya da ülaaurma Eekanı bu •atırlan okurlarsa çok onemli bir ak^aklıgı gidereoeklerine lnanıyorum. 1.12.1980 günü yurürlüge glren bir PTT ücreüerlıü gösterir çiaelge vardu. Konu lyice incelenmeden banrlanıp yürurlüge konmus karusındayız. Mektuplara 30 grama kadar 10 llra, 50 grama kadar 20 llra, 100 grama kadar olanlara ise 25 Uralık pul yapıçtınlnıakt&dır. Basüsus gazetelerl ise 20 gra ma fcadar blr Ura, 50 gra na* kadar 25 Un, 100 grama kadar gene ifi ttraya postalayabillyonm. Ancak X grama kadar ga «ete var trn ki blr Ura olsun? Bir gazeteyl, yanl 23 gramlık gazeleyi 3 £ liraya postalıyoruz. Şu ac» gerçege lUtten Ugi gösterüsin. Artan gaaetelerimizi köylere postalıyorus. Daha 6acelert 10 kurusa gönderiyorduk. 10 kurus nerede 25 Ura nerede. Hem bu btr kültür aktarunı degll mi? Gazete neden mektup glbl düsünülüyor. Gaz«tenln postalanması en (azla 50 kurus olmalı. Konunun yenlden incelenmesini larüyoruz. ABDTJUUAH ÇELÎK ADAPAZARI BULMACA VfHnın», yolu y» d» ba T | yold» TOrOmenla gerskUSb» ln»nı». 3 DUi, kOltürü T« ulküstt bakımınâai) b*$Xa toplıüuklardsn »yrü»o toplulu*. Cender», »ık»?tınoı 3 Q0xl8iat>. Kknşık renkll. 4 Blr reok. Blr »rrtn rt öıellüle kaolklerlD toparlsk ueu. 5 Bammaddel«rl yapılı blr b»le soknutk lçtn aygatenan «ytemlerln T« bu eîlemler için kullanüac raçUnn topu. eödüstrl. T»Jllı. 6 Geveaı. 1 BllRİçlüt tBSlv Tao ktav». S»bahın gOm dogmadac öncekı «aauu. « Itrri beozeı. «çlt. Bir »oru. 9 Lenek J8mü7»jittösn. yOzgcçlerı dUceoll n aetılrll. eü aeriliı, çnrpja btr balık. TtJKAKIDAN »ŞAGITA: 1 Büyük Önder'imızin zeî«rl üe sonuçianan t>Oyuis s»v»» 3 BIT gSl tengl Tenlt ornamak İçin ceıek.11 araçlarfan. 3 Blr ertek adı. 4 Baston. ATakkablann nltms çaküan demlr 5 TaDtsIın simgesl Tersı yterij oimayan 6 Kalın t4clm Tersl euçlü sev?l v% baftlüıi duygusu. Tersl »«Iltüteıfl» talul 7 Tersi e«M dilde ver, « r y ü r ö Bo»ale^tramanyetlk dal Bınncı Dunya Savoşı yıllanno rastlayon Erment oyaklanması ve Ermeni'lerm zorunlu göçü. sıcok denizlere inmek ısteyen Carlık Rusya ve Doğuya ycyılma polltıkasıyla Ingılizlerın Hındıstan çıkorlorını bozmak Isteyen Almanya imparatorluğu arasmdo emp«ryaımt btr çskışmedır. O yıllardo Osmanlı ordulannın Alman Genel kurmayı'nca yonetıldığinl de unutmamok gereklr, Bu gerceğı gormemek akıi dışı bır davronış olur. Yakın dunya tarıhınden benzerl bır olayla soruna açıklık getıreblliriz. Nazner, Yohudl asıllı yedimllyon Insanı, hem de zehırlı goz odolarında otümlerln en korkuncuyla yok ettıler. Amo savaş bıtlnce kiml Nazl llerl gelenlerlni Nürnberg'de cellodo vererek buyük soruna bır cözüm getınldı. Sonralorın Başöakanlarından Wil)y Brand, F«derai Almanya'nın Doğuya acılış politıkaaı sonucu Polony'Q'rıin Ausohvvttz toplama kampında ölenlerln amsına çelenn koyo.rk.en, Federol Almanya'nın, Httler Almonyası gunahlarının mırasçısi olmadığını bellrttı. ısraıl ve Aıtnanya arasında ekonomı ve kültür alaniorında oiumıu llışkıler surmektedir. Ikıncı Dünya Savaşından yenık oıkmış Almanya'nın Doğu eyaietierı. yenı kurulmuş Polonya Cumhurıyetl'ne venldı. 8ın yıldır o topraklarda yaşomış milyonlarca Aımai, Batı'ya goce zorlandı. Sovyetler Btrl.ği'no katııan Polonya topraklarına karşılık olarak. Dunya politlka arenascndo hemen hıç btr sorun Dırakmadan. TRTnır acık oturumunda ılgınc gerceklere dokunmuş olan Prof. Dr. Arman'ın sozlerine şunu da eklemeiıyız: Atatürk'ön «Mlsokı Mllllı sınıriamasryla kurulmus olan Türkıye Cumhurıyetl 1915 Osmanlı İmparotoriuğjnun mırascısı değildlr. 1981 Turkıyesı'nde yaşayan Türk Ermenilerl Işadamı, sonatcı, bllim adamı, »mekci olarak, Türkiye'nın ötekl insanlarından daha değisik durumiarda değildır. 1945de Kavala'dan Selanik'e otobüsle glderken tonıştığım hazır urba satıcısı Manol Efendınin Böyiedlklennı rıep hatırlarım: tAh şu buyuk devlstler!.. Blzierln Işin» karışmasalor dunya güliük gülıstanlık olurdu. Ne işlm vardı bonım buralarda? Bınlerce yıllık baba topraklannı bırakıp kım gelirdl Kovala'ya? Ingılız beş vapur dolusu sllah. Fransız yedı vapur top tufek satsın dly« oluyor bu Işler..» Turkıye sınırlon lclnde ve dışında kanlı dnayrtl*rin şaşılası bır benzer yanı var. NeTurk profesör ve yazoriarmı oldürenler, ne de dış temsılcllerimlzl öldürenlerden tek kişl yakalanmadı. Yakolanacağı do yok. Hoilywood un cinoyei ve casusluk şeması benzerl örgüt kişileri. ellerini kol'cnnı saliayarak dolaçıyorlor. Sonra bir telefon: Falan, Intlkam Örgütu öç alıyorl Insonlorın cogunluğu Kararrıcnlı Manol Efendı gl• • K.ieourti •Dunva ış'erl' gercektsn "601 Aksaray'm halı îstanbulHın en esW semtlerm den birt de Aksaray. Ama ştmdi bu semtten geçmek., hele ya tunızda eşir.iz vahut bacınıa varsa, imkansız glbl. Belediye arsalan Uzertne korulu olan ve çogu da meyhan» olan bır surü dtlkkamn arasondan geçmeye kalkıssanıı, yoV larda ne yapukları belli olmayan lnsanlann adeta nefeslerinl suratınızda hlssedersuüz. Yollann ortasında bazan aaatlerce beklej'en bu insaruar r.e yaparlar, nıçin orada öyle dururlar ve gelen geçene garip garvp batcarlar belli degü. Bun lar Işsiz kışılerse, yoldan geçen lertn huzurunu bozmaya, bakışlanyla, duni'jlanyla yurttasları rahatsız etmeye haklan var mı? Her yerde tşslı var. Ama ktmse yollara öyle dünltp durmuyor. ESeT ye*'^' 1 ^! yanlannda eşleriyle Aksaray Horhor arasından »eçmeye çalışırlarsa durumu bütün çıplaMt gıyla görurler. Kenan KALKAN tSTANBUL •OLDâM U A t ı 1 At»turk'ün »çup davrim Belediye Başkanı sorunumuza eğilsin Blzler 8onay1 oto tamlrl yapan esrtafız. Blz*m sorunumuz büyük.. Dükkânianmız Beledıye tarafından kapatılıyor.. Nedenıne geUnce, calışma ruhsc3tımız yok Ceşitlı tanhlerde ruhsot almak lcln başvurduğumuzda «burası sanayl bölgesl değll, buralara ruhsat vermlyoruz» diyoıiar.. Burada en az 200 dükkân var ve yıne en az 1000 k>şl ça lışryor.. Bunlorın ekmek parasını kım verecek?... «Pekl, burası sanayl bölgesl değil, bizlere o zaman yoi gösterln, gtdellm..» diyoruz, cBiz karifmayız» karşılığını alıyoruz. Olo Sanayl Slteslnd© dukkön yok, satıion bir arabaıık yere be 200 bın lıra hava parası Istenıyor Bu kadar para yı biz nereden bulacağız.. istenen 10 bin llra k^rayı nasıl çıkaraoağız?.., Billyorsunuz, Işler zoten dur gun, kimse zor durumda kolmayınca arabasını tamlr euirmlyor Sayın Istanbul Belediye Başkanının bu oorurva eğılmelerı. nl rica ed»yoruz. . Mustafa AYDINOsman YIUMAZ Sanoyl Mah Sultanselım Cad. Yılmaz Cad. No: 84 Atatürk ruhu 4 mayıs akşamı, Televutyonda, Hikmet Şımşeki dinlerkea, agladım, gururlandım, büaünlendim. Avusturyaü genç bir kız, 1922'de, vatanını kurtaran, Mustaîa Kemal için bir marş bestelıyor. Sözlen de, bestesı de guzel ve anlamb. Atatüık eevgisı doruk noktaiara varau bır babanm evladı oUnam, onu yakından tanımak, serel ve mutluluguna erişmem, onun bu vultlügünün. ululugunun, TUrk \uusonu nerelerdetı tıerelere ?e tirdıginın bilinca lclnde olma5î1 la, her Türk vatanperverl gib bvUnüyoTum. Olumilnden tasa blr sUr» SOTI ra. karanlık düşüncell vatac hainl varlıklar, onun Idşilıgin) ve devrtmlerin! unutturup yozlastırmaga, kjnlası ellerl hey kelıeıini yücmağa kalktuar. Ev korkak ruhlu. Insan KÖTÖ nüşlü yaratikîar. Onun vatara ıçin vaptüüaruu kalKsak saylalar vetışrr.ez. Her şeyianizl ona borçlu oldugumuzu unutrnaman, hiç aklnrnzdan 23 Nisan Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Gençllk BayramSan Ile, seleceğta büyüklerine, ölçtisüz önem v«rdigl, onlara ne denîl kanıtlamıyor mu? 100. doğum yüında, karanhğa »ömülecegimia bir ortamda, Mustaîa Kemal ruhu veniden dofedu. GUvendiği evlaüan, Atasmm ^manettni tcorumak tcin, lcuvvet ve azimle hareiete geçip. S8VEİU vatanımızı Mr def a daha kurtardılar. Çok büvuksun Atatürk. Sevrta nemlrkeııt SoV. Mrhtap Apt. EttİCT'tSfTANBtT galan aîan *ey« ysyımjayaa lletken tel veya çubuk 8 Tepesl yuvarîak, her teraa katı blr çeşıt erke.li şapkası. 9 CÜcMBİrirı kaderinde Btraıll bır yeri olan kenttmlz. nf r NTi€ BULMACANIN CÖZÖît: SOLDAN SAĞA; Aâ. 3 Avacak. L». • Dere. esuB S Or. nazE 9 AS. Ad tt. 7 Ara y«o. ' tsi»* Ett 9 Ayszma. TVKARIDAN AŞAĞITAl I Grado A» 1 B«**ncw 3 Aıar. K»y« * Fener Ay 5 Oda Ayna 6 Lefcende 7 «A. Nem. 8 Jftluzl. 1%. 9 Isabetll. 1 GTRÎOlOjl 2 11 bin fidan kestirildi SanStamış'ın Kara.kurt buc»' ğımn Eçmeçayır köyu&ıin Istıos muıtıkasında ernanajman dışı olarak 11 bın tidan kestirildi. Kesiml yapüac 11 bin sıngın veıi boskır baline geldi. Bu sınklann kesumesı vıcdan larımızöa yara açmaktadır. Bu keytl lşle ügıll iurumu birçok ilgılıye bıldirdıSunız nalde alakadar olan çıkmadı. Şimdi, ormanlarunızı kurtarmak yetkis ne sahip olan!ar& seslerjyo rum. Aliah nzası İçin Ugılenın. Tacettip GÖKÇEN AUsofn K5yun4en &AR1KAM1Ş CumhurİYel Sahlbl: Cumhurtyet Matbaacüdc ve Gazetecılık TA.Ş. adına NADIR NAOt Genel Yayıc Müdürü HASAN CEMAL Müessese Müdürü EMİNE IJ^ARHUIL Yaa İşlert MUdürü ORA\ GONENStN Basan ve Yayan: Cumiıuriyet Matb&aolık v» Gazetectlik TA.Ş., Cagaloğlu, TAirkocağı Cad. 38 41, Posta Kutusu 246 tSTA.NBTJL TEL.: 20 Tt 03 BÜROLAR. ANRARA: Konur Sokak 24/4 YENÎŞEHÎB Tel.: 17 58 25 17 58 66, Idare: 18 33 35. • İZMİR: Halit Ziya Bulvan No.: 65. Kat 3. Tel.: 25 47 09 13 12 30. 9 ADANA • Atatürk Caddesi, Türk Hava Kurumu îs. hanı. Kat 2, No.: 13, Tel.: 14 550 19 731. T i R V t M 1» MAYIS 1981 loısalc Gftnes öğle Iklndl Aknan Yatsı 3^5 5^8 13.10 17.07 20.23 22.18 • Okurlardan Rica Bu köşeye gönderilecek yazılarm, mektuplann bir sayfalık ölçüyü geçmernesi, okunur olması, olanak bulunursa daktilo üe yaaalması, zarfın üstüne «Okurlardan Köşesi» ibaresinin konulmasını rica ederiz.