Katalog

nhuriyet Izt yaboncı dillerln bovunduruğundan akımı öyle hızlı gelıştı kl, kurunun yaş da yanar deyırm uyarınca solt n otürü kimı Törkce sözcükier de ytOkur mektuplarında sık sık bu konuıldığını gorduğüm lcın, ben de bugün, 6ayılarak bır yana atılan o zavalli rtmızi ele alacağım. B şu «gıderekı sozcüğünden başlıyaîıderek» sozcuğunu ortaya atan Nutac'tı; •hatta» karşılığı kullandı o SO2Tia sonrolan ne gorelıtı, hızlı ozıeştırzarlanmız onu tg ttıkce»nm verıne koyTII? Sözgetımı, «Işsizlık gıtt.kce artıyon , «Işsızlık gıderek artıyors dıye yazılır ,dam gıttikce sululaşıyor» demek cAdalulugu artıyor» demektT Pekı, «gtttıkrkçe b'r sozcük değ Idı de bu yuzden t onu 7 Yoksa sıkıldık mı, bıktık rr.ı cgtten' Bence hıc bır sucu voktu o sozyok yera cezolandırıldı Ben «gıde^eksı, ıbı, uzım yıllar «hattâ» kor$ılıgı kullar»na anurt «gıttıkcesnın yermı oldığını gocaresız. «hattajya dondum gena. «GıI hıc kullanmıyorum. Sectığtmız hafto» sozOnün Ise tumden sız olduğunu soylıyeceğım. Bızım dtlı«gecen hafta, bu hafta, gelecek hafta» Bunların bır kotulüğunu mü gördük, va ınlarla anloşamaz durjtıa mı düştuk de ctığımız haftasyı ortaya cıkardık9 Çıkaorum, «gectığımız hanc» sazu ıle «bu » mı, voksa «gecen hafta» mı anlaMrrak yor? Dahası var; bız mı haftayı gecıyoruz, ı hafta mı gectı? Hafta bır zaman boluır, zaman «gecer», bız zamanı tgeçmebu vüzden de «gectığımız zaman» deme ve GÜROŞLER 15 MAYIS 1981 Özleştirme Derken Melih Cevdet ANDAY yte, d1y«meyft Ay lcin. y»l lcln de bâyledlr bu: tgeçtıgımız ay» sozunden, ıc rtde bulunduğumuz ayın mı, voksa gecen ayvn mı anlatılmoK ıstenaığı acık secık ortaya cıkmıyor. «Bu ays «gecen av> demenm suyu mu cıktı da değışttrdık onları' tTüm» sözcüğünün sucsuz tbuturnü ortadan sılmesı de bu anlaştlmaz yenılıkcılığın b r başka hamaratlığıdır. Bakıyorum, artık «butun oğrencıler», «butün işçıler» denmıyor, gozden düşmuş tbütun», tukaka olmuş, verınl «tum» almış onun. Pek,, «butün», Türkçe değıl rnıydı0 Nıcm sozlüğümüzden cıkardık onu? Ben «tum»u, «tümden» blcımı lte eskı dıldeki ckâmılen» karşılığı kullanıyorum sadece Bız m eskt «butun butun» sozünO de karşılayabUlr «tumden» sozcuğu: «Cıgarayı tumden bıraktım» tümceslnde olduğu gıbi. Ama «Tüm bu soyledıklenm...» dıyemem, «Bütün bu söyledıklenm, bana yüzde yüz doğru oelıyor> aenm. Neredeysö «tum yazariarımız» neden soğudular o sucsuz «bütün> sozcuğunden, oniıyamıyarum. «Ve deıye geltnce... Bilırsınız, Ataç tumden «vensız yazardı yazılarını; «ve» aropca olduğu ıcln değıl sadece, dillmıze gerekmedığl icin de. «Onsuz citlerle kıtap yazılabılir» derdı Ataç. Haklıydı, Konuşma dilimızde tve»nın ye n olmadığı kanıtlar bunu; halkımız «ve»y| hıc kul'onmaz. «Ve» dflşkönlöSO medresede okumuş olanlarlo başlar, dafta soı ta se Batı dıllerını oğrenen'erce surdurulur 8ır okumuş uk, halHan baska turlu konuşmak ozentısmı stnv geler o vaboncı sozcuk. «Ve de» ıse, medrese ağzındakı «ve dohonln kısaitılmıs d r. hıc yerı voktur bızım dilimızde. Oysa boK.yarum, «ve desden gecılmıyor yczınımızda Önce şaka gıbl Caşlaoı, sonra sonra moda oldu. Yamımıyorsam. «ve deı>vı ortaya atan Ke'vai Tahır'dı romanlarındakı softolart oğoları, bılglsız ukalaları konuştururken kulland» «ve de»yı sık sık. Şaka boyla başlodı, bır karıkatur çız.yordu «ve de». atTia sonra sonra cıddılık kazandı, nerdevse vaz gecılmez oldu, hatta gozde bır bıcem oldu. Had:. uc dort nitem ya da cd sıralarken, en sondakt nıtemden yo da oddan once «ve» koyTiava alıştık, onsuz yapamıyoruz dıyelım... «Hava sıcak, ağır ve kapalıydı» tümcesınde, ya da «Ahnnet, Mehmet ve Hasan sınıfta kalC3 tumcelerınde olduğu çıbı .. Ama bu tümcelerdekı o gereksız «veden sonra bır de «deıyı gefrmenın anlomı nedır^ «Hava sıcaK, ogır ve de kapalıydı» dıye yazmakla rıangı anlam zengınlığını, ya da cyrıntıyı getırmış o'uyoruz? «Ahmet Ile Mehmet geldı, sonra bir de Hasan geldı» tumceslndek) «de», gelenlere Hcsan'ın da katıldığını gosterır, ortık «ve»ye gerek yoktur. çünkü «ve» orada «bır de» anlomt m karsılamoktodın HasanMn tio geldtginl hem »ve» hem de «de» Ile 'ki kez soylemenm neden nı gostermeK olanaksızdır Ben «ve de»vi hıc Kuilanmadım kullannayacağım Su bır Kac ornek e ortaya kovduğum 60rumona venıhg n bencs en şaşırtıcı, hatta en oykın yani dıl 07leş"nesı ıcmde yer almosıdır. vabancı sozcüUerın Turkceierını bulup kullon^ken Turkce rldukiannda hıc kusku olmavan kımı sözcuklerı kırrn soyleşılen de atmonın aereğı nea,r'> Yazımın basmdo da degındıgım çıb , btr bıkma duvgusunoan mı kaynaklanıyor bü tutum? Ama anoaılın tozcuKİennden bıkılmaz kı1 Hazır Arapco sozcuklen atarken, kıml Turkçe sozcük.e'1 de değıstırelım cnlavısı, bırakın temelsız' gınt, gereksızlığınl, yarslzllğınl Bır yona ozleştırmecnıge karşs duranlarm ekmeg re yağ surer «Gıttikce», «gıt gıde» sozcuklerı durup dururken, onları otıp yerıne «giderek»ı koyna ozentısl hlc bır bllimsel gerekce ıte savunuıamaz Neyi değiştirıyoruz? Ankara'da ingıliz Kültür Heyeti'nın vaşli blr başkonı vardı Turkce'yl öğrenmıştl, Türkiye'vı sevdığı ıcm, emekli olunco burada kaldı; adan bır gur, «Tam ben öğrenlyorum, Siz değıştırıyorsunuz» demış Türkceden söz ederken. Ya «Ataüa bır Törkce'den de mı bıkıyorsunuz''» dıye sorsaydı ne yanıt bulurduk? Bütun dılierde kıml sozcukier, soylevlşler zamanla degısıklığe uğrar; halkın bılıncsız dıl kaymalarınaan kaynaklanır bu. Sonra bakarsınız, ayd'nlar. yazarlar da uyarlar bu değışıkUkle'e. Pekı, bızim holk oğzmda «Bu hatta», ya da «gecen hafta» ne zoman «gectığımiz hafta»ya donuştü de, yazarlarımız, aydınlanmız bu olupbıttıye uymak zorununu duydular? Bırakm yabcnaian, bu tur değişikllklerın nedenıni cocuklanmıza anlatmanın yolunu bulamayız Papa ve Ağca.. Ç orşamboyt perşembeye bağlayan gece saat doğru telefonlor calmaya başladı Duydun mu Papa'yı Ağca vurmuş.» KınT> Ağca.» Anlamadım? Mehmet All Ağca, hanl Abdi lpekcl'v' vuron t»rorcü yok mu, ışte o Agco.. Saka mı edıyorsun7 Hayır.. Allah Allahl. Btr saat sonra televlzyon orel blr haber yayınryia olayı duyurdu. Bu kez ortalık büsbutün karıştı Nasıl olurdu canım? Inanılmaz bır şeyd! bu.. Kısa sure sonra şaşkmlığın yerml duşünceler v» yorumlar aldı: Ağca nıcın vurmuştu Papa'yı? GercektB Ağca, daha önce Mllllyet gazeteslne yazdığı bır mektupla Papa'yı neden vuracağını actkıomıştı. Abdı Ipekçı'yı oldurdukten sonra kacak dolaşırken yazdığı ve Cağaloğlu'ndo blr çop kutusuna bıraktığı mektupta şoyle dıyordu katıl: « Türklye'nln kord«ş Islam ülkelerl II» Ortadoğu'da ysnl blr styosl, askeri ve ekonomık BÜC olu?turmasından korkan Batılı empervalistler, hassos blr donemde, dinl lıder maskell hach kumandanı Jean Paul'u acele Turkiye"Ye gonderiyorlar. Bu zamansız v« anlamsız tlyaret Iptal edilmeıse, Papa'yı keslnlikl» vuracoğım. Ceıoevinden kaçmamın tek nedenl budur.» Ağco bu mektubu tek başına yazacak kafada mrydı'' Cağaloğlu'nda cop kutusuna klm bırakmıştı mektubu"» Maltepe Askerı Ceza ve Tutukevi nden tek boşına kacabılır mıydi Ağca? Yurt dışına nasıl ctkmıştı? Almanya'da nasıl barınabılmiştı? ltalya"ya nosıl gecmişti? Sahte pasaportları ve gerekll belgelerl nasıl sağlıyor ve blr sürü karmaşık ışı nasıl yurütüyordu? Öyle sanıyoruz kl bu Boruların yanıtları onumuzd»kl günlerde ortaya serılecektir. Mehmet All Ağca, Turklye'de «Mıltıyetçl» dlye nttelenıyor. Yeraltınm karanlığına kanşan teror orgutlerlnt klmın nasıl oynattığı ilk bakışta bılınecek bır şey değıldır. Ama katllln yaptığı ışlere bakılırsa yalnız Insanlığın değll. Turkıye'nın de duşmanı olduğunu 86yletnek gereksız. Ağca ne dıyor Papa Icln: « Maskell Haçlı kumandanı...» Eğer bu yaklaşımda bır gerçek payı varea, bugön butun Hırıstiyanlık dunyasında Turklere donuk duygularda neler oluştuğunu bıimek zor değıldır Balı nın tarıhsel kalıtınnında tortulaşan «Barbar Turkler» sımgesını pompalamak ısteyenlenn elıne etkılı bır sıiah gecmıştır. Bu sılahın menzıli katıl Ağca'nınkınden kat kat buyuktur. Aynca hangi Inançta olursa olsun bır dln adormrta yorteltilen kurşunların anlamı Ortacağ karanlığındon beterdir. Ağca, Türkıye'de Türklye duşmanltğına katkılarda bulunurken meslektaşımız Abdl Ipekcı'yl öldürmuştu: şımdı uluslorarası bovutlarda Turkıye ve insanlık duşmanlığını katmerleştirdU Bır «Suıkast» olayı bazan cok buyuk etkiler yapablllr. Dünya Savaşına yol bıle acabılır. Nıtekım Bırıncl Dünya Savaşı Avusturycj Macanstan Velıahtı Arşlduk fraıîz" Ferdinan3*in bir S rp rnflîİYetclslnın kurşunlarıyla can vermesi yuzunden patlak vermıştır. Ama gercek neden bu değıldır; dunyanın paylaşımındakl çatışmanın ürünüdür Bırıncı Dunya Savaşı... Bazon bır «Sulkast» boyleslne patlamalara yol acobılir; bazan su üstünde zeytınyağı damlası gıbi kalobıHr. Papa'yo yoneltılei kurşunların tetığme hangl amacla basıldığı va tepkılermın ne olocağını ılerde göreceğiz. Vünus Nadi Amnağanı 198O1981 Yaym Sırası: 36 HÖf£¥AZISI Okula giderken donarak öldü Adnan GÜNDÜZ HER P/VBl C YINİ BİRPÂBUCUN Iştoı artmaz, cfişten artar. Pençeletilenpabuç,eğriknyün, öriilen hırka, ksılan lamba, atılmay an ekmek, Bir yü boyunca Milyarlann birikimidir. Bu tasamıflar bankalarda güçlü mevduat oluşturur... Biz bankalar bu mevduatia Dıracatı destekler Ihracat seferberiiğinde hizmet ederiz. D udaklorda belıren acı bır yadedış. Yuz hatlorı kırgınlığın belırgm ızlsrıyie do'j Gozlerde cozulemeyecek OS!Q aniamına enşılemeyecek esrarlı baKIŞ, Ve geleceğe ışık tutocak ocı bır son . Bır başka hava eser dağ koyünun ustunde. Gun salktm sacak dokülür doğlara, Suzülur ağacların ordmdon «vlere. Karakış bır yılan gıbl cöreklemp kalkmaı yıl boyunca Mahalleler vardır herblrl blr tepenın üstünde. Evler ve de şaşkın Insanlar Yarınlormın ellerlnde olduğunun bılıncl verilmemış ınsanlar. Geleceğinin ne olacaĞinı bılmeyen yavrular.. inonc kucakiOTiıştır kalpteti. Sarmıştır bir carşot gıtt Ve cocuklar bırer saatlık yoldan koşariar okuîa Kecl potıkalarındon.. Ayı ve cakal lzlerln\ saya «aya... Ruzgârın etkısıyle savrulurlarken sağa sola, okula WT an önce varmanın Isteğıni duyarlar yureklerinde. Rüzgör sel cığ bır hlctlr. Ve onlor bızim yedlğımlz her tokmada unuttuflumuı bir şeyt bülrler. «YEDIĞIMIZ HER LOKMADA OKUMA YAZMA ÖĞRENEMEMİ5 BİR KIŞININ EMEĞİNDEN VE AC1S1NDAN BIR ŞEYLER VARDIR» Gözler blr başka bokar geleceğe... Israrta. lnotta.™ Inancla Ve oyunlar blcım değiştlrtr. Cobancıtık oynanır, tırtta odun taşıma oynanır. Büyurler ezlkllklertvta, böyurler gelecektekl umutlarıyla.... Dersler bltmce heybe gıbl bofllanır kttaplar «ırtlonna ErVek cocuklar doğruca davar peşln», kızlor *» Işine.. Aksatmak istemezler yme de hlc okulu. Kımınln sırtındakl torbasmda yoktur azıflı. Klrnhilı» oyağnda butunmaz oorabı... Ama bır sevgi vardır okulo korşı onlardo. Inantriar okurlarsa, öğrenırlerse bu bataklıktan çıkocaklardır. Aydmlık Isterter, ışık 'sterler Ne var kl duyuramazlar ne kendllerlnl n« d* »eslerV nl Ve onlara acık hava toplantılarında oy orocı olarok haykırılır durulur. Onlara erışmek hıc de zor değıldlr oysa... MlniV kolplerde kın nefret tohumlormdan «ser yoktur. Onlar t»mız. bembeyaz, pırıl pınldırlar. İşte bız kalplerde yanan bu koru bllrr.eden «aboh kahvaltısmda elımıze aldığımız gazetede karçılaşırız onlarla, Kara kapkara bir manşet.. Ve al'ında gönullerı tıtreten bır haber.. «OKULA GİDERKEN YOLDA DONARAK ÖLOÛ> Düşlemeve cahşınz o okulu. O kovu.. O «oğuflu... Duvmak ısterız . Oysa bakamayız o gözlerin boktığ' gıbı her şeye. Duyamayız duyduktarını İşltomeyız, goremeyiz Ve belkl de b'r coğumuzun vaptığı gıbl sadeo« blr «VAH» ceker atarız gazeteyi eiırrızden, Bır başka rıavo esertio<5koyunun ustune. Bır başka ozlemle yanar orcda cocukıar. Ve blr doha büyur gazetedekı resımlı haber. Blîe blr mesaıı varaı o cocuğun Kendısını ezen cığın altmda buyur cığ orneğı Başmda ağlayan öğretmenl Göz yaşlarının arosındon zorla secebıldığı gozete ve gazetedekl korkunc başiik Yok aslında birbirimizden farkımız ama bir OSMANLIBANKASIBANKACILIĞIMIZ var OSMANLI BANKASI BULMACA BOLDAN SAĞA : 1 ~ Içlnda de&BTU Ttn MbMbi& icapalı çarşı 2 EüMdan w»nldı dın bUgtoleTine Nfttan tan Blî renk. S Başka birinln borcunu 6detaeyl QstOı» alan tonse Blr tolem 4 Kıra>a verü»rek gelır jBtlren ev, düVAan glbi toüllc Insanın du«\iîime, anlam» v« tedblr alma yetisı 5 S.vı ölçü binnüd n ta5a yanlışı Notalann Omtnda veya arasınd^ vazıldı ti ba« tojtrt çizgi « EsM Yuuan mStolojisUide aşk tantısı. ? Deîışıklık gBreksınmes) Ce toptan hayatına gıten geçid Terulü: Ters< tutsak 8 Blr şeyl aklmoa fa2la tu tsmajan. 9 Eski oilda sarp TVHUBIDAM AŞ&ĞI1A . 1 Sıcak D'.kflerÜB bocek 7İy«rek ya^ayan »e çe;ttll renh \en 0rm« Örellitl clan blr Bürüngen 3 Nega^ıî elektrık atoıtKi 3 Kere, keî Yakılnuüc u*er* lcesılraiş a&v} 4 Buynık Tarsl yay •an maden lcsp. S Koklert dovülerelt hazırlsna» toıun ça k«nı sütle K»ynatıtaıaaın<lan «ıcaK btr ıçecels yapılan bitkı Tersl bır teniı 6 Urenn 4* bitkllenn yetlsagl madde T Eskı dllds baîırsaJtlar T«ısi blıdenbln S Bsütf» 23456789 «Ustalar Balans Hatası Yapmaz... Belli aralıklarla BALANS AYARI yaptiımak lastiklerinizin düzensiz aşınmalannı önler, omrunu uzatır. Yeter ki BALANS AYARI bir "USTA" tarafından yapılsın. Lastiklerinizin BALANS'ı için Goodvear Lastik Satıs ve Servıs Meıkezleıi ne gidir SERVÎSUSTALASI modem cihazlanyla sorununuzu en kısa zamanda çozümleyip, lastiklerinizin ömrünü uzatsınlar. gıllerden bol tsışastalı bır bitki 9 Çalıstınlan. lsleülen veya baktlan blı jeyit» vtrdtt l sonuc vey» bu sonucun mik t»n, vertm. DfVKf) BÜLMLIıCANIN C SOLDAN SAĞ4 : 1 Kondüvıt 1 O T S Varts 3 nU Ile 4 Flurya Kr S egzO lî». « Ttımlanıa 7 Ayran. 8 tnek Ma S E» Faiaka VIK4KIDAN ASAG1TA ; 1 KooSeti 2 Oyıüga İs 3 Na üıcmBn 4 Rolyef 5 Ovey Vrtc». 8 vA Arma 7 l n Anraa 8 TUiı Ak. S Serpme. «OKULA GİDERKEN DONARAK YOLDA ÖLDÜ» Yaşom y ne devom eder unutturarak o okuiu, o köyü ve o çocuğu... DUYURU PTT Elektronik Haberleşme Cihazîan laboratuar ve Fabrika Müdürlüğü'nden KUARTZ KRÎSTAL SAT1N AÜNACAKTIR 1 Ütutemus ihtlyecı içm 16 fealem fcuartı kıtetsl kapalı teklıf ataıak suretıyle satuıalınacaktır. 2 Bu ışe alt ıekıu>: ve ıdan şartnameler İSTANEtTL Ümranıve'aekı FTT ELEKTRONİK HABERLEŞME CIHAZLABI LABORATUAR VE FABREKA MÜD Ü K L Ü Ğ Ü Malzeme Mudurluğu'nden 80 TL. bedelle t» GOODfYEAR Kurumumuz Frfgorıfık TIR aracîarında calıçtmVmak uzere en az 5 senelık Ağır Vasıto Ehllyetlne sahıp. AskerliğirM yapmış ve 40 ya$ından gun almamıe an az Hkokul mezunu mokınlst şoförier oimocakttr.. Aranıian şartıarı haız Isteklılerln Iç ve Işci Bulmg Kurumu Ankara Subesı Mudurlugune basvurarak atacaklan işc' gonderme kartı ıle bırlikte. stnavlan yapı*mak uzere Genel MüdQriugümü2 Taşımacılık Isleri Dalresı Başkantığına muracaatlorı tlan olunur. 30.4.1961 Unutmaym; Goodyear'ın 'Usta'ian Sizi Yotda Biratotmz. Cumhuriyet S*hibi: Cumhuriyet MafbaacüıS ve Gazetecllut TA.Ş. adrna N\DtR Genel Yayın Madurü HASAS CEMAL MUessese Mıidürü EMÎNE UŞAKLIGIL Yaa tşleri MüdurÜ ORAÎ GONENSIN Hasan ve Vayan: Cumhunvet Matbaacıltk ve Ga2etecililc TJV.Ş.. Cagaloğlu, Turkocağı Cad 39 41, Posıa Kutusu 246 tSTANBUL T E U : 20 9? 03 BÜROLAR: ANKARA: Konur Sokak 24/4 YENÎŞEHtR Tel.: 17 58 25 17 58 66, Idare: 18 33 35 • tZMtR: Halıt Zlya EAüvan No 65, Kat 3. Tel : 25 47 09 13 12 30 • ADAN \ : Alatürk Caddesı, Tiırk Hav3 Kurumu îşhanı, Kat 2, No : 13. Tel 14 550 19 731. T A K V I M 15 MAYİS> 1981 tmsak Göneş ö*le tldndi Aksam Yfttn 841 541 1310 1706 20 19 23.10 • ••»•»••»•••»••••••••••••4»••»»»»»»•»••»•• min edılebüu. 3 Ihale 15 S 1981 gunü saat 15 OO'de 2. muidea* b«Urülen adreste yagılacagından ıstekUlerin telüU mektuplannı aytu gün saat 14 30'a teadar Müdurluğümüz Mak zeme MUdurtügfinoe bulundarulmagıru saglamaUdırlar. T«.işelîJculurnu2 3490 sayüı kanuna tabt olmadi' 4 gınd&n Mudurlufrurcüz ıhaıevi yapıp yapmamakta vey» dıledıgme vaptnaata serbesttır 5 Tamamlayıcı bügı 35 12 12 / 2457 nojv» teleloadsj) »lınabıür. ET ve BALIK KURUMU GENEL MÜDÜRLÜCÜNDEN Elif Naci \ RESİM SERGİSİ AKBANK GÖZTEPE ŞUBESt 5 20 MAYIS 1981 • X