Katalog

2 Cumhuriyet aLötOAR ve GÜRÜŞLER 6 MART 1981 ustafa Kemal ve arkadaşlan. Kurtuluş Savaşmı oldukça smırh mali kaynak* larla gerçekleştirmişlerdlr. Binblr güçluk ve zorlu&a karşın. büyük bir azim ve kararlıhkla. Mali kaynaklann yetersizliği zaman zaraan öyle boyutlara ulaşmıştır ki. gunlük zonınlu gereksinmelerin karşılanmaaı bile sorun olmuştur. Falih Rıfkı Atay, «Çankaya» adb yapıtında Mustafa KomaJ'tn Erzurum Kongresînden sonra Sivas'a gitmek için karşıiaştığrı mali olanaksızhğı şöyle anlatır «Erzuram'dan Sivas'a gitmek için paralan yoktu. Bir emekli binbaş» bütün paraeını ödünç. verdi ki 900 lira idi, 100 lira da arajannda toplayarak 29 ağustos 1919'da Erzurum'dan aynldıklar. vakit Heyetı Temslliyye'den yalmz beş kişi idller. Dördü gel memişlerdi (Sh IBO) Bu olay. Kurtuluş Savaşının hangi koyullarda başladığıru göstermesi açısından oldukça ilginçtir. Ancak tüm zorluklar Mustafa Kemal'i yıldırmaımş. aksine O'nun mücadele gücünü bilemiştir. ANA İLKE BAĞ1MSIZLIK: Tüm yaşamı boyunca güç deneyimlerden süzülerek g > eçen ve bir ulusal savaşı kazanan lider. «1bette ki maliyenin devlet yönetimindeki yerini ve önemird çok daha iyi bilecek ve önem seyecekti. Nitekim bunun bilincinde olan Mustafa Kemal'e göre «tam ba&ımsızlık» ancak ve ancak mali bagımsızlık>la gerçekleşebilirdi. 1 mart 1922'de Mustafa Kemal şöyle demektedir: «... Milli mücadelenin amacı tam bağımsızlıktır. Tam bağımsızlık ise ancak mali bagunsızlıkla mumkundür. Bir devleün maliyesi bağımsızlıktan yoksun olunca o devletin tum hayati işleri de felç olur. Çünkü her devlet orgam ancak maliye ğucO ile yaşar...» N Kemalist öğretide Maliye Kemal KILIÇDAROĞLU Maliye Bakanlığı Bas. Hesap Uzmam tu tşte bu tur deneyimler sonucudur ki, Mustafa Kemal. Başkomutanhk yetkilerini üstlendikten sosıra halkına başvurmuş ve «Ulusal Vergi Buyrukları»nı (Tekalifi Milliye Emirleri) yaymlamıştır. On ayn maddeden oluşan bu buyruklar, halkın hangi oranlarda Kurtuluş Savaşı na mali katkılarda bulunacağını gösiermektedir. Bir savaş ortamının tum özelliklerini tasıyan bu buy ruklara halk büyük ölçüde uymuş ve ordusunu canıyla, malıyla korumuş ve savunmuştur. Ancak savaş sonran ülkenin mali açıdan belli bir sıkıntıya düşmesi kaçınılmazdx Bunun içindir ki Lozan'da karşı tarafı oluşturan guçler. genç Türkiye Cumhuriyeti'nin mali olanaksızhklar içine düşeceği günü sabırsızlıkla bekliyorlardı. Lozan Konferansında Lord Curzon Türkiye'nin kendi mali kaynakîanyla birkac yıldan fazla dayanamayacağını iddia etmişti. Hatta daha da ileri giden Curzon. konferansta red dolunan her teklifi geri aldıkça İsmet Paşaya şunlan söylemekten çekinmemlştir: «Ben bunu cebime koyuyorum. Yann para bulmak için bize geleceksirüz. Para bende ve (Fransız baş delegesini göstererek) bunda var. Her para Istedikçe cebim© koyduğum reddedilmiş tekliflerden birini slze takdim edeceğim.» (F. R Atay Çankaya Sh. 351) Bu sözler, Kemalist Öğretide (ideolo|lde) mali bağımsızlığa niçin bu denli önem verildigini açıklıkla vurgulamaktadır kanısındaurklye'de KlT'lerln «orunları en az ylrmi yıldan ben bilinmektedir. Bunlorla llgl lı olarak gerek Türk gerek yabancı bilim adamtarı clltlerco kıtap yazmışlardır. Sorunlar bılinmesirte raömen bunlara neden cözüm bulunamıyor, ya da cözum gibi görünen öner ler ne den uygulanamıyor, ya da uygulandığında olumlu sonuc'or alınamıyor? Bize kalırso bunun nedeni aşağıda anlatmaya calısacağımız gibl, önerllen cözüaılerin gercekcüikten uzak olmasındo aranmalıdır. yız. Gücünü ulusaî kaynakîaraau bir maliyenin ulusallık nitehği taşunayacağını büen Atatürk, iç kaynaklara dönmeyl zorunlu saymaktadır. Gene O'nun sözleriyle, «... devleti yaşatmak için, dışanya başvurmaksızın memleketin gellr kaynaklanyla idaresinin sağlanması çare va tedbirlerinl bulmak lazun ve mümkündür.» tnançlı ve onurlu bir savaşçı olan Mustafa Kemal'e gö re «maliyemiz, (...) dışandan lstikraz yapmaksızm dahi, fakirane olmakla beraber, memleketl idare ve gayesine ulaşacaktır.» BÜTÇEDE DENKLİK: Devletin gelir ve giderlerinin aynntıh bir özetini oluşturan bfltce, maliye politikası uygulamasmda onemli bir araçtır. Ataturk, yaşamı boyunca bütçelerin açık vermemesine, bir başka anlatımla giderlerin gelirlerden fazla olmamasına ayn bir ftnem vermiştir. 1 kasun 1633'ta Meclistekl şu konuşması O'nun bütçe ile ilgili göruşlerinl tum ayrmtılanyla ortaya koyan «... Bütçe denkligini muhafaza ve temin etmek için yüksek heyetinizin her tedbiri al mağa, bilhassa ehemmiyet vereceğine eminim. Açık bir bütçenin, hesapsız mahzurlannj iyi bilen Büyük Millet Meclisi'nin muvazene yolunda kati karar sahibl bulunması, devletin mali ve hatta umumi slyaseti için büyük teminattır.» Bu düşunceler ışığrada, Atatürk döneminde «denk bütçe • duzgun ödeme» kuralına Bikı sıkıya baglı kahnnuştır. Öyle ki, gittikçe agırlaşan ihtiyaçlara mğme» açık fîaaasmana gldilmemlş, gerçek ve samimi bütçe dengesinin sağlanma»ına çalışılmıştjr. Nitekim, düzenli bütçe kanununun ilk kez yürürlüğe girdiği 1924 yüından 1934 yılına kadar uygulanan 11 büt çeden kesin hesap aonuçlarına göre sekizi gelir fazlası, biri denk ve sadece ikisî (1925 ve 1931) açık vermiştir. Oysa 1950'lerden bu yana, kesin hesaplara göre gelir fazlası veren bütçe bir yana. denk bütçe dahi söz konusu olmamıştır. VERCİDE ADALET: Atatürk'ün Maliye Bakanlanndan Fuad Ağralı'mn deyimlyle «Kemalist reiim, Türkiye maliyesini (...) perişan bir vazlyette devir almıştır.» Özellik le vergiler adaîetsizdlr. Aşar Vergisinden köylü yakınmaktadır. Mustafa Kemal, Aşar Vergisini «Ortaçagın en insafsız belası» olarak tanımlamaktadır. Ancak Aşar'm adaletsizliğine karşın bütçede de önemli bir yeri vardır. Buna karşın bu vergi 1925 yılında kaldınlmış ve Cumhuriyet bütçesi o yıl ilk kez açık vermiştir. Devlet bütçesinde bu den 11 önemli bir yeri olan Aşar'm tümden kaldınlması, Kemalist rejimde «vergide adalet ilkesi«ne ne kadar önem verildiğini göstermesi «cısmdan ilçlnçtir. Aynı şekllde vergilerin halk üzerindeki baskısını gidermek için tuz, şeker, çimento ve sayım vergilerinde daha »onraki yülarda indlrimler yapılSONUÇ: «Devletci ve halkçı* bir siyaset izlediglni sık süc yineleyen Atatürk, maliye konusundaki görüşleriyle bir ekonomik bütünlüğe uiaşmaktadır. Kemalist Öğretide maliye politikasmın ana ilkelerini O'nun sözleriyle şöyle özetlemek mumkün: «Maliyemiz, denk bütçe. sağlam ödems, vergi slstemlerini yukümlü lehine ıslah va hafifletme ve ulusal paranm istikranm koruma prensiplerini tam bir sadakat ve başarıyla takip ve tatblk etmelidir.» NOT: Her hatta bugun, bu riitunlarda sıra yayunladığımız arkadaşımız Melih Cevdet Anday. rahatsızhğı nedemyto bu hafta yazamadı, Kısa sürede iyileşrriesi dileklerimizle. okurlanmıza duyururuz. nerating factoıe) buyuk bir ok>8ilıkla yeniden doğacok va politik müdahaleler. flyot Istlhdom. sevk ve idare konularındakl politik tercihler 1970'ler sonlannda olduğu gibl KİT'leri veniden gündeme getirecektir. 2. c) KİT olma özelliğinden Stürü. istisnasız bütun dönemlerde polıtik müdahaleler (rasyonele doflru, yo do rosyonel'den öteye saptırıcı) gündema gelecektlr. Bu durumda KİTIerln sorunlurına cözüm bulamayacak mıyız? KİT'ler dönüp dolaşıp kar şılaştığımız sorunlarıyla başbaşa mı kalacaktır? Eğer alışılmıs cözüm yollarını aşamaz sak, eğer billmsel gellşmelere bagnaz bir şekllde gözlerimızl kapar, kulaklarımızı tıkarsak sanıyoruz bu sorunların yanıtı olumsuz olacaktır. Yukardakl Iki varsayımı kabul edıyor ve 2. a, 2. b, 2. c,'dekl değerlendirmelerl hokh bu tuyorsak, «politik müda'halenın» KİT olmo özelliğinin aynlmaz bir porcası olduğunu kabnilenmek zorundayız. Durum boyle İse. politik mOdahaleyi ortodan kaldırmo hoyaline kapılmak yerine, onu «Işletmelerln icinden, işletmede colışonların vororlarına uygun blclmde ve işletmede calışanlar tarafından 'kontrol atma'nln yollarını aramalıyız. Yanl 6yle bir slstem gellştlrelim kl, politik karar vericl, müdohaleleriyla devlet Işletmesini ekonomik 'rosyonel' likten uzaklaştırıcı girişlmlerda bulunduğu anda, İşletmede calısanlann muhalefetlyle karşılaşsm. Bu durum bizl. XX. yüzyılın başlarından berl Avrupa'nın hsmen hemen bütön ülkalerinde. özellikle bunalım dönemlerinds daha fazla gündeme gelen «Işclnln yönetime, so rumluluğa ve artan verimden doâacak faydaya kotılmosı» konusuno getiriyor. Kötılma!! yönstlmin cok bellrgin (kaba müdahole dlve cdlandırabileceğimiz) politik mudahaieleri önleme konusuntia etkln olocağını söylemek mümköndür. Örneflln calışanların ücretl İle Işletmenln verlmlllîğ! arasında anlomlı, etkln ve kısa aralıklarla kendlnl bslll eden bir lllşkl kurulabillrse, polltikactlar eskisl gibl (kaba bir şekllde) mödahcle etme konusunda, Işletmede calışân iscüerle onlorın yaratacağı kamuoyunu düşunerek cok daha dikkatli olmak zorunda kalacaklnrdır. Katılımlı yönetlmler firmo dü zevinde kimi zaman en son üretim muhendisMk tekniklsrlyle u'aşılabitecek başanlan (iscinln «evetlemesi» kaydıyla) asabilmekte ve mOc'reler yaratnhilmektedirler. Örneöln, ABD Scanlon planları Bizimkl gibi. inson Isaücü i!e makina par» kmın son derece verlmsiz kulianıldığı. (fazlasıvla atıl olduğu), Israfın önlenmesl ve verlm lülğin crttmlrriosı lcln herfıangl bir özendiriclnln hemen hemen bulunmadığı KİT'lerde, yönetlms kotılma cok doha boşanlı sonuclar varatabillr. Kotılmoh vönetlm KİT'lerde, kamu yaran l'e, calısanlar ya» ran oros'ndo b'r kontrol den oe fcheckand b'ance) s'stem!nin kurulmasmo yordımcı olabüecek ve Isietmeleri en demokratlk şekllde ekonomik rosyonsle doğru oöfürebllecektlr. L'ygulama anında blrcok zorluklar cıkabMecek ve bunlara ötekl ölVelerln denev'mier'n'len vararlanamk, fokat varatıcı baz/ cözOmlsr o'usturrrok gerekebileceMlr. Kolkrpmo bir anlirr>ds kıstr dSnaOlerl fcırabll"». kendini yeniiflmıs. asobll"i9 ve doöon veni durumiaro ya ratıcı cözumler aeTirebilmeyl gerekfirmez mi? Bunu oncok. calışarak. hak etti^lmlzl konıtlamak durumunda değil mlylz? DUŞtU*. Cumhuriyet Düşmanlarına!.. umhuriyet düşmanıl... tşte sana bir dizı ad: David Abaruh, Hayim Mltrani, Hanna Anna. Sultona Mitrani, Nahnan Susar, Yaşova Susar, Vedat Moreno. Mıgırdıç Şelletyan, Vahe Matosyan... içlerlnden blrlni sec desem, hangisin' secersin? Davit Abaruh'u mu? Hayır; Abaruh, Kemal liıcak'm ış ortağıdır. Hayim Mitrani'yl mi? Hayır; Mıtrani, Kemal llıock'ın iş ortağıdır. Hanna Anna, Sultana Mitranı. Nahnan Susar'ı mı? Hayır; onlar da Kemal llıcok'ın iş ortaklandır. Yaşavo'yu mu? Hayır; Yaşavo da Kemal llıcak'ın iş ortağıdır. Moreno'yu mu? Hayır; Moreno da Kemal llıcak'ın iş ortağıdır. Mıgırdıç Şellefyan'ı mı? Hayır; Şeilefyan, Kemal llıcak'ın baskı makinelerini getırtmekte mutemedldir. Sen bunların icinden kiml secersln? Vahe Matosyan'ı. C Cünkü Vahe Matosyan vatan halnldlr; ve Cumhurlyet'in düşmanları Cumhuriyat'i kötülemek icin vatan haınlerine dayanmak zorundadırlor. • Görulüyor k l özgürlük ve bagımsızlıfı temel ilke varsayan Kemalizm. guçlü ve vüu sal kaynaklara dönük bir maliyeyl ülkenin bağımsızlığı için zorunlu saymaktadır. Çünku, ulusal kaynaklara dönük olmayan bir maliyenin tam bağımsızhğı zedeliyeceginl Düyunu Umumiye örneği ortaya koymuş Viınus Nadi Armağanı 198O1981 YAYIN SIRASI: 18 Höfcvvam İnsanın Değeri T Yaratıcı Çözümler A KİT'LER İÇİN ES ÎYİ ÇÖZÜM «KATILMALI YÖNETİMDİR. BU YÖNETİMİN ÇOK BELİRGİN POLİTİK MÜDAHALELERİ ÖNLEMEDE ETKİN OLACAĞINI SÖYLEYEBİLİRİZ. Babıali'de Cumhuriyet Gazetssine camur atmak isteyen Atatürkcülük düşmanları Matosyan öyküsünü gundeme cfkarmaya cobalarlar. Ellerinde başka malzeme yoktur. Nedir oiaym içyıizü? Bu soruya yanıtı bız vermeyelim. «Türkiye 19231973 Ansiklopedlsl» iklnci cilt «Cumhurh/et» maddesinde olay acık secik anlatılıyor: «Cumhuriyet'in llânı, hollfe'lğin koldırılması gibl hareketler sırasında İstanbul'da yayınlanan gazeteierin he men hepsi Mustafa Kemol'e cephe olmıştı. Batılılaşma, dln va laylkllk gibl konulordaki tartışmalar Cumhuriyet re|imini, Mustafa Kemal'in devrim ilkelerini İstanbul bosı nında sovunacok güçlü bir yayın orgonına ihtiyac göste riyordu. Yunua Nadl böyla bir gazate hazırlamoya giriştl. Gazetesina da Mustafa Kemal'in teklif ettiği Cumhuriyet adını verdi. Gazete, Cagaloğlu'nda ittihat va Terakkl Fırkasınm aski genal marlcezl olan Pembe Konak'ta kurulan bosımavlnda cıkmcya bofladı. Rızapaşa Yokuşunda Hrlstlyan dln yayınlan yapan va Türklük aleyhine çalıştığı İcin yurt dışına cıkanlan Matosyan Neşriyat Evi'nin baskı moklneleri Yunus Nadl'ya ehrerişli şartlorla satıldı. Cumhurlyat Gazetesi Atatürk devrlmlerlnın gerçeJclesmesinda, kamuoyunun davrimleri benlms«mesinde etkill oidu.» işte Matosyan gerceğl budur. Ulusal Kurtuluş Savaşında Atatürk'ün yanında kanı rsvan icinde kavgaya katılan Yunus Nadı'nin Yeni Gün'ü Cumhurlyet'e dönüştürmesi, bağımsız devletin ve de/rimlerin tarthlnden bir yapraktır. • Önder ŞENYAPIU tAltı Mllyon Dolarlık Adam» televlzyondo g68terilen bir bllimkurgu türü dizinin adıydı. Bir astranot. dünyayo dönerken kaza geciriyor, yanryor amo. Işlev görme* duruma gelmış organlon elektronik araclarla yenllenerek yaşoma döndürülüyordu. Kendisine yopılan eklemelerden sonra. değeri 6 milyon dolara yüksellyordu. Insanüstü bir yaratık olduğunu vurgulamak lcln «Altı Mllyon Dolarlık Adam» diye amlmaya başlanryordu ya. şama döndürülen astronot. *•• Harold J. Horovvitz, moieküler biyoftzlV va blvolomya dallarında uzman bir profesör... Conlılarlo uflrosan Wllm dalıno biyolofi denillyor Blyofizlk. canlıların flzlkael yapılorıyla; blyokimyQ ise. kimyasal yapılorryla uğraşryor. Horovvitz. vaş gunünde bir kutlamo kartı aldı. Kartta, «Biyokımyacılara göre. insan vücudunu oluşturan glrdilerin toplam ederi valmzca 87 cent» diye bir anlotım yer alıyordu. tOlamaz» diye hoykırdı profesör, okur okumaz Homan. blyoklmyasal ürünleri yapan bir fabrlkanın flyat kataloğunu buldurdu. insan vOcudunu oluşturan glrdllar pivosadan almacak olursa. bir İnsanın kaca malolacağını hesapladı. ••* Insan vöcudunu oluşturan glrdllerdan klmllert cok ucuz. Örneğin. kano renk veren va a n 0 görevl okslianl clğerierden vucudun ötekl organlorın<j taşımak olan hemoglobin İle vücuttakl sıvınm gerekstz yere yltirilmesinl önlayen (ama coğalması zararlı) albüminin gromı yalnızca 3 dolar. Ama. ötekı girdHer oldukca pahalı Vücutta renk yapmaktan. koruyuculuğo değin ceşitll görevleri bulunan fAcetotB klnose» maddesınin bir gramı 8 bln 860 dolar. DOz kinlnin gramı 12 bln. kıi diplerindekl. ya da derl altmdokl torbacıklann olusmasını soğlayan hormonun gramı ise 4 mllyon 800 bln dolar. Süt yapıcı fProlaktln»in Wf gramı lcln 17.5 milyon dolar ödemek gereklyor. Bu fryatlar üzerinden yapılcn hesabın sonucu şu: Of* talama boyutlordo bir insan vOcudunun maliyeti, tamı tomıno, 8 müyon 15 dolor 44 sent tutuyor. Billmkurgu dizislnln kahramanı yan moklne • yon Insan adamın önemli bir özeHlöl yok. Her İnsan. bir «Altı milyon dolariık adam.» Glderek daha da değertl. Cünl'U. lşcllik gtderlerl. In•onın vücudunu oluşturan girdllere odenecek paradan kot kot yüksek Işcüık giderleri de hesaba katılırso trilyortlarta konuşmok gerekıyor 1 trlryon. tam bin tane mllyondan oluşuyor. Bir insan vücudunun yapılması icin odenecek işcilik glderi İse, tam 6 bin trilvon dolar tutuyor İnsan böylesine panalı. İnsonı btlgiyl». beceriyls donatmok icln yapıian harcamoior İse henüz hesap dışı. Onlar da kotılacak olursa. bir insanın maliyeti güc anlatılan. güc sövlenen sayı'oro uloşıyor. *••• SörekH deger yltlrlmlne uğrayan Türk parasına cevrflecek olursa. insanın maliyeti günden güne artıyor Türklyede. İnsan pahalanıyor. Ne vazık ki. Insanlar cok ucuzo gldlyor bu Olkede, KİT'lerin en önemli soruntan politik müdahalelerden kaynaklanmoktadır. Politik müdahalaıerle KİT'ler «konomik bakımdan «rosyonel» olmayon ka rarlar alabilmektedTİer. örneğin motıyetlnden ucuza mal satmck, sosyal va politik neden lerle yotırım yar va alanlorı sop tama. kalifiye olmayan Işçlye ortalamaların uzsrinde ücret vermB. pazardakl flyatlardan da rta pahalıya hammadde VB aramal baglantısı yopma. yetenek slz fakat politik ağ'llml uygun yönstlciler atama gibl, ekonomik 'rasyonel'e uygun görünmeyen bütün kararlar va bunlorın sonuclorı politik müdoholelarln ürünudurler. Türklye gibl devlet Işletmecl liğlnin cok yaygın. güclü. va a konomld» büyük önema sahlp olduflu ülkelerde KlT'lerln Işletmeclllöl ekonomik 'rasyonel'liktan cok fazla uzaklastırılırsa, bunun atkileri ekonomi düzeyln de duyulabilir. 1970'ler Türklye si petrol f'yatlarımn sürekü ar tışı nedenlyle zaten gerekll ön lemler zamanmdo olınmadığı icin bunalım koşullarının içlne Itilmişti. Bu dönem politik Is tlkrorsızlık ve buna bağlı olarak sık değlşen hukümetlerla gectlğl lcln. KİT'Ieri ekonomik 'rasyonel'den uzaklaştırma olgu 8u, daha öncelert görülmedik düıeylere ulastınMı. Sorunu bu sekllde özetledlkten sonra önenlen cözüm yollanna dikkatle eğilelim. Ancak bunları degerlend rmeden önca su Iki varsayımı göz önünda bulundurduğumuzu belirtellm: 1) 1930'larda. 1950'lerde. 1960 • 70'lerde olduğum gibi 1980'lerde de iktisadi kalkınma politikalarımız devlettn ekonomik girişimierine gerek duyacak tır. Bu gereklllik, her zaman özol sektöre karşı t bir k)eolo|tden değil, fakat, bazen tamamen pratik nedenlerden kaynak lanacaktır. Bundan ötüru. devlet sektörü bugün varolduğu gibl yorın da var olacaktır. 2) 12 Eylül git* Ordu müdahaleleri, kısa bir sure Içln partlzanca yönetlmi durdurucu hat ta sakıncalarını giderlcl kararlar alıp yürutebllirler. Ancok, MilM Güvenlik Kurulu bildirllerinde ısrarla bellrtildiğl üzere, Ordu, yönetimi bir süre sonra 8ivll hükümetlere devredecektir ve cok partlli demokrati yeniden işleyacektlr. Bu lk> varsayımın da gercek el olduğuna Inanıyoruz. Şlmdi BÖZ konusu varsayımların yukarda değinllen KİT sorunlanna önerllen cözüm yollarını na şıl etklleyeceğlnl Incaleyellm. Dr. Mehmet Nezir UCABogazici Üniveraltesl (Muhaseba flyotları, pozar fıyatları, ya da kârlılık / zararltlık oronlarına göre hesaplanacak flyatlar). Bunlardan hangi8i kullanılmayo kalkılırsa, gercek deöerin altında kalkınacak va kamunun sahlp oldugu kaynaklar bir şekllde «atın alana transfer edllecektlr. 1. c) Pazar durumu guçlu, maklna parkı esklmemls, kâr atme potanslyeli olan flrmoları, özel sektörcü mutlaka almak isteyecekttr. Bu durumda da 1. b va 1. c'dekl sorunlarlo yenldan karşı laşacauız. «Oeviet eliyla zengın yarotma» sorunu yenidan yaşanacak va bu komuoyunda toplumsaı adaletı sarsıcı etrnenler dogurobllecek tlr. 1. d) Herşeya rağmen, mıllı guvenlikle ilgill bazı sanayller ile özel sektör kapitallnin, tecrübesınm veya Isteğınin yetersiz kalacağı bazı işietmeler dev let işletmesi olma durumunu sürdüreceklerdir. 1. e) Tekel durumuncta olan bazı KİT'ler, kötö Işietmecıliâe rağmen, Ilyatlarla oynayorok zaten kazanclı durumo getirilabilirlar. Bunlar da kaynak üağılımının verımlllığı bakımından başka sorunlar yaratabllmekle beraber, zararları bir şe küde kapatılabllir. Öze1, sektore devrl ise 1. a'deki sorunlan tazlasıyla doğuracaktır. Bütün bunlar bu önerlnin fozla gerçek ci uygulanabılir ve sosyal bakımdan faturasmın azımsanabılecek ölçüde kucük olmadığını eöstermekteöir. 2) KİT'leri Pazar Ekonomlslnin Koşullanrta Göre Yönlendirme. 2. c) Bu durum 12 Eylül'le başlayan olağanustu durumlcrda uzun sürell vurütülebillr. An cak bu uygulama dc 1. b.'deki sakıncaları doğurabilir. (İşslzlik, azalan Oretim ve artan fiyatiar gibl.) 2. b! Cok partlli. cok sendlka lı. normal demokrotik düzene dönülduğunde. KİT yönetimlerinl yoziaştırıcı atmenler (dege Teroümon gazetesi, 1976 yılında Ortadoğu gazeteslnda yayınlanan bir Iftira dızısinden bazı satırlan oktararak Matosyan olayını kurcalamaya calışmış. Ortadoğu gazetesi o yayınından ötürü Istanbul Asliye 10'uncu Hukuk Hakimliğinin 979/599 sayılı karanyia 9.11.1979 tarlhinde mahkum edilmlş; karar kesinleşmiştır. Mahkemenln bosın tarlhlne geoecek değerde karannda şu gercek vurgulanmıştır: t Yunua Nadlnln bosın hayatındokl klşlilğl, özverl81 va cıkardıgı gazotenln mazlsi (tiborryle Türk camlasına malolmu* önemli bir yer tutmaktadtr.* Ortadoflu gazetesine acılmış ve kazanılmış davanın avukatı Soyın Orhan Apaydın'dır. • Taoa 1920'lere uzanıp altmış yıl öncesinln vatan holnlnl sayunarak Cumhuriyet'e camur calmak Isteyenlsr günümüze gelseler lyl olacak; Matosyan'ı bir yana bırokalım... Şellefyan'a bokalım. Cumhuriyet düşmanlarının Isparta halısı gibl llmik llmik cıkar llişkilerinin örgulerine bir göz atalım; amo o lllşkllerde yalmz Şellefyan yok ki... Hanl rahmetli şalrin dediğl gibl; Cumhuriyet gazete81nin arkasında Ulusal Bağımsızlık Savaşı von Mustafa Kemal Atatürk var. Tercüman'ın arkasında ne var? Şellefyan var, Abaruh var, Mitrani var. Yaşavo var, Moreno var. BULMACA SOLDAN SAĞA: t Bir nesoentn yolu lla lnsan Oaeıisde bırakup etki. 2 Bir erkek adı ya da oak* dUde Uze, körpe. Uatamktlkt« bir Işlem sonunds bulunan birimlerta kaç olduğunu •oUt&n 8oz. S Tersi 1 «im. Tersj koşul. 4 Solugu hızla dısan vermek. 5 Te kerlekll her tür!a k a » taşıtı. 6 K&nda «JcyuvarlaTin olağan Ostü çogmlmastyla beliren ölılmeOl bir hutaiık. 7 Gtiltüs kafeslnı oluctur&n yassı va y&? blçiıcindski keroiklerden her bın. Eendlm skıllı sttn&a kimse. 8 Bir çeybe baglı olan kljl. Psmuk Ipliğinden taos dokuma. t Geniglik Yanlış. VUKABIDAN âŞAĞITâ: 1 Kapah Mr devreyl manyetlk alanın için» koyanJı onun üıenode biı «daktıüc akımı oluştunna. a İrade zayılkŞı Yemds İçin kez. 3 Tersi kem Uidede görülan bir bastalık. 4 Buyruk. Daman lekesl. 5 Ancak ta»üı b\ü\jnaa ırt, tallı blr 1 1 1 cinsi. 8 Çırpuıcîa ve kasılmv larla kendıın gösteren sinlr boaukiuğuna tutulmuş kimse. 7 Eesim y a da harfle yapılan tş» ret. Kalın. taıba kumaş. 8 Bir Unlera Bazı hizmetler bilmerk 1 23456789 BİLGİSAYAR ogretiyor Hafta »nUnTörkçt olarak veriten ve 16 35 yaş ara« her yaj ve tahsl dOzcyinde kişiltregörehazırlanmçoUn BİLGİSAYAR SEMİNERLERİMİZEkatıhn. . BİLGİSAYAR ÇAĞINUA BİLGİSAYAR OĞRENEREK, gelr ve yaşa'm dOzeyinizi yüksdtin, ^.• çevreniıdeSAYGINLIKkazanm. RPG II ['ROGRAMLAMA SEMİNhRİ' Bilglsavar (Gttmputer) dlında Tiirkiye'de en yaygın ve gcçcrli RPG II PROGLAMLAMA Dilioin öğreti leceği bu venıincr. Bilgi İjlcm Sıstemlen Tanıtımı r i Giriş ile ukviye edilmışrır den nrtrlanraak tcin para fcarfüıgı alman kajıt. 9 AskeT. lerin toplu olarak banndıklan bflyük yapı. Cy«. DÜMKÜ EILMACANIN SOLU.VN SAĞA: 1 Kompleka. a Ada. Araka 3 Paha. tn 4 Skancial. 5 Erime. s Lalacga. 7 Be. Somajc. S îs. Cin. Do. 9 Pa^«. Biz 1X'KARIDAN AŞAĞITA: 1 Kapsol. İp. a Odak Arsa 3 Mihalle. 4. An. Ca. 5 La. DensU. 6 Er. Argon. T kA lı&M. S Ski. Adi. S Aane. Koz. çözüvrt) IBM 3742 DİSKETOPERATÖR ECİTİMİ Aıgari orta okut mecunu adaylarm kabul edlieceği bu leminer, Umamtn makinebajı eğıtimi otarak verilecektir. 1981 EDEBMT Y1LLIGI NKII> vtkn Ed<hltıt Tınnmtn tıtıncınm ra> nuıcji A : I I vi'd»n **" cıkm&ktı o!»n N«ın vaitfı Eieeıyat Vıiınıınnrt».oyilın buıüned<y b'vtı o.aylartnı lopluca tnılacaluını» Bu yılhklar tıer tcebıyatçının Her edebıvatıeverın. hef edebıyaı ogreımeflinın kltaplıeında tmlunman, gerekll defıl. zorvniu bir yıpıllır Nnın Vaifı Edebıyaı YıllılıUn Bikeı okunup DirUılacâ» •apniardan detıtdlr. tıer uunan basvunıUuki^ yıllar gectıkc» deferı utnctk »t bulunnutı hu bujrü» looiu NESİN VAKFI Önerilerin Etkileri 1) KİT'lerl Öıel tektör* Mtma: Bu durumda; 1. a) özel sektör zarar «den, maklna parkı esklmiş pazar du rumu zayıf möesseselerl satın almak Istemeyecekt'r. 1. b) Satın aldığ takdlrda bunları hemen tasfiye etme yoluna gldecâk ya da katı bir Iktisadı •rasvonallzasyon>a tebi tutacaktır. Bu durumda. fozla ı«Oücünün leine son varlleccv va flvotlor bon KlTlarda dahr 6nea oiduğu glb> 'Sosyal np demerrten ötörü> rtüsuk tutulo mayocaktır 'Sonuc; Işslzllk. o zalan üretlm ve pahalılık) 1. o) Sotın atma hangi fh/at • • k>ıllanı!arak « yapılacaktır'/ Bilgi Hazırlama Merkezi Incnü Cad. Ankara Palas Âpt 77/9 AyaıpaH Istanbul Tel: 43 57 7 6 4 3 57 77 bilmerk Cumhuriyet Sahlbl: Cumnunyet Matö»»cUı« v» Gazetecilik T^.Ş. adına: NADtR NADt Genel Yayın Müdüru . . OKTAY KURTBÖKE Müessese Müdürü . EMİNE l'ŞAKLIGfL Yaa işleri Müdürü ORHAN ERİNÇ Basan ve Yayan: Cıunhurlyet Matbaacılık ve Gazetecılüt T J \ . Ş . Cagaloglu, TUrkocat» Cad. No.: 3 9 4 1 . Posta Kutusu: 246 tSTANBUl TeU 5M97O3 BÜRÜLAR • • • ANKARA: Konur Sokak 34/4 VENÎŞE3ÎİB Tel.: 17S825 1158 66 tdare: 183335 İZMİR: Halit Ztya Bulvan NOJ 65 Kat: S Tel.: 3S 47 09 13 12 X AD4NA: Atattirk Caddesl. TUrk Hava Kununu îşftam K s t 3 NOJ 13 Tel. 14 850 lfl 731 TâdVİM Imaak 5.SO Oftnt» « MART \9n O«la tidndl ISM 1SJ7 Akşam 19.05 50.38 •