Katalog

8 Cumburiyet 1981 Sınavla girilen okullara başvuranların 35 bini ilk aşamada elenecek 96 kişilik kontenjam olan Fen Lisesinin 10 nisandaki ilk smavı için 17 bin kişi başvuruda bulundu. Anadolu lıseleri, özel Tiirk ve yabancı okullara başvuran öğrenci sayısı 44 bin. CUMHURİYET BÜROSII ANKARA Fen Usesı, Anadolu lıseleri. özel TUrk ve yabancı okullann ü i basamak sınavlan sonunda, okallara gırmek ıçın basvuran 35 bm tfğ rencınin elenecegi saptandı tlk basamak suiavlan ıl merkezlernde. ıkincı basamak sanavlan ıse 12 sjıav merkezınde yapıîacak. Sjıavlarda alınacak puanlara asıl olan geçerli yanıt sayılan, yanlış yanıt sayısınm üçte bıri doğru yanıt sayısuıdan çıkanîarak saptanacak. FEN LtSESl Pen Ijsesl'ne girmek Jçia başvuran oğrencı sayısınm 17 bin 98 olmasına karsin ilk basamak sınavlan sonucund» Fen Lısesı'nın 96 kışılık kontenjamnın onuç katı kadar ofrencı kalabılecek Bojlece ilk basamalc sınavlan sonucunda Fen hselerine basvuranlardan 15 bm 850 oğrenci elenecek. Bırlnci basamak sınavlan 10 nisanda 1 1 merkezlennde yapılacak olan Fen Liselennln ıkincı basamak sınavlan 18 hazlranda Ankara, Bursa, Adana, Denızll, tzmir, Istanbul, Leflcose. Erzurum. Elazıft, Dıyarbakır, Samsun, Trab zon olmak üzere 12 sınav merkezinde yapılacak. Bırlnci basamak sınavları 11 merkezlennd* saat 9 3C'da baslavacak ARTIK MEKTUP YAZMAK İÇİN ELE MUHTAÇ OLMAYACAĞ1Z,, Faıiık BILDIKICI ANKARA Kadmlar, anncler, yaç ı nıneler se\anç ıçjıde mut lu'ugun izıen gozjenrde Oısıına buen nıneler, «Artık mektup jaz mak için ele mubtaç olmaTacağa» dıyoılar Okuma yazma seferberlıfı ile baslatılan okuma janna kurslanna en çok ilgi gosterenler Kadırüar. cLtanç ıçmde\:z» ye i «aşağıbk du>gusonılan kurtuıacagız» bıçımınde n gıleiinın nedenlermı anlatao n i cunlann ^uzde 66 9'u osuma ja7ma bümıjor tükenizde. Ilc kez 192S yılında baslatılan okuma yazıra seferberhğı 1927'cle yuzde 89 olan okuma • yazma bilmeme oranının, yuzde 76,6'ya d'işmesıne reden oln ^s ^ncas sürdürUIemeTen kampanyadan sonra da ulkemızde okuma yazma orar.ı gıderek gellş^n gostennış Okuma ;az?ra bılmeyenlenn oranı 1950'de vuzde 63 4'e, 1960'ta yüzde 59 0'a, 1070'de yuzde 43'e 'Hiç'nuş 1975 geru?l nufus sayıroı sonuçlarma gore ıse ülkemiz de okuma vazma bılmeyenlenr oi^ırı yüzde 38,1 OKTTÎ • YAZ4R OLM.%Y4VLARIN D4ĞILIMI Ü'keiıizde 13 mCyon olan okıu" yazar olmayanlann 8 mılyonu kadın, 4 mılyonu ise erkek Okur • yazar olmayanlann yJzde 15'i geri bölgelerde toplanıyor. Okur yazar olmayanlar yuzde 51^ ile tanm kesımind» yogunlaşıyor. Okur yazar olmayanlar endüstn sektoründe juzde 34,4, hızmeüer sektoründe ıse yuzde 46.9. Okuma yazma seferberhği ile bu yıl ıçensınde 3 mılyon kişinın okur yazar kılınması biedefleniyor. Okur yazar olmayanlann oranının yüzde 30% dü şurülmesının hedeflenmesine karşın, Mıllı Eğıtım Eakanlı|ının fızıki olanaklan bu yıl içer smde 2 milyon kışıye okuma jazma öğretebümeye yetecek durumda. «:\$AĞILIK DfYGUSDNIHAN KVRTXX.\CAĞIZ» Okuma yazma seferberüfı 23 martta Milli Egitım Bakanı Hasan SaglaTi tarafmdan resmen baslatıldı Hasan Saglam'm da katıîd'Sı tOrenler Ankara'ya bagh Sınoar."ir Semiha tşen İBcokulu'nda yapıldı Kursıyer bır bayan, bakana bir demet çıcek sunarken, «aşagılık duygusundan kurtulacagız» dıyordu. O&ur • yazma olmayanlann 994 bin kışıye ulaşügı Ankara'da açılan 1U1 kurstan bınsı olan Semıha Işen llkokulundakı kursta Ayşe Dalgıç aaında ve 50 yaşında bır nınenın «niye oknya mariımT. sorusuna yanıtı şoyle. «Ben çok okumak istiyordum, olrayamâdım. Ailenin dnnBnu yoktu. Hem nftfus kağıdun yokmuş, babamda olmadığmdan an nem okntmanuş. Nufus kağıdı çıkannaya bile çalısamamıs. Yıl lar sonra nüfns kağıdjm oldu. Kızlanm gelin oldo, birlsi Almanva'da, birisi de Kızüay'da. Mektuplaşmak istiyonnn, tnektuplasamıyonnn. Mektabn ele yazdınp, ele okntuyorum. Derdlmi arzedemiyorum. O sebepten okumak ıstiyorunL» Hatıce Yurdagul adında, iki çocuk annesı bır kadın da «Bir yere gitsem, dolranş, otobus ya. zılanıu bilemem. Bos zamanlanmda bır kitap alıp okuyamanu dıyor ve açıklıyor•cAanem, babam kn çocafn okumaz diye irin vermediler. O yüzden okuyamatiımj ÇOCUKLARIYLA BIRLİKTE Kımı anneler, çocuklannı bırakacak ktmse biıiamamışlar, çfcuklannı da alarak derslere gt mişler. Hem ev işlenni yapnıavı sürduren, hem de okureayazma öğrenmeve çaUşan bir an re, yamnda oturan 67 yaşlanrıdaki çocuguvla birlikte olufiır.un nedenı ıçın, «Evde kaynarum var. Birisfni o aldı. Bn evde durmak istemedi. Bakinn oUcak giTıl değil, onn da yanıroa alcfım» dıyor KüçUk çocuklann yanısıra Bğrenim görmüş büyük çocuklann« da vanlannda getıren anneler . var Bu gençler annelerine yardrmeı olmava çalışıyorlar. 48 ya sında ve b°s çocjk annc«i bir kîd.n «Ma'j dnnıırumın hnkânsızdı, çocuklarrmı Inma rağmen oknttrmı. Şimdi sıra bana ScJdi» dıverek anlaöyor kursta bulunuşunun nedenmi. Ve analar, önr« rna yaanayı ögreniyorlar. öğretmen seslenıyor: «Neden ana vazmayı öfrenlyornz önce?» tttm kadjnlar jarı»' vor «HEPIMtZ AV\ OLDCĞOIUZ tCtN» Semıha Isen tlkokurundaM törenleri okuj müdürü önder Kırhan, «Karanlıkfan srtlnıbta bfr kapı açttnH» sftzlerivle baslatmışn örder Kırhan, bir yıîda doku7 kez ^revden alman, üç ('efa Danıstay'da vürütmeyı du^darma karan alarak aklanan kendin mesleğine adamış bir o&retmendi. îlkokiıldakı kursa inceleyen Hasan SaŞlam, kursu bassnlı btîTrmıs ve rfuvduŞn mutlnlugu •belirtmis, Onder Kırhan ve b*TBîvnerJne basanlı cahîdolan te«ekkür etKnrstver kadm'ardan birisi, Kır^an'dan (iTrrrtuklan mernn'TPİi'^ı «Rtee öndeT heyin rBsterdiffl rBİprvnr eîW. insalbh f{\*ı*r 1nr^'»"'«|r1 m«ıler<1«> b'rJm ırf'l fim \a** W»«r(ertr» biçimirde tfade ed'vorrfn. * ve ffltim Ba POLİTİKA Yeni VE ÖTESİ Ihracatçılar Mehmed Kemal IRKAC gün gunlüğL.ne Ankara'ya gitmiştlm Kenti ve cevreyı çok değışık buldum Kodamanların oturduğu eskı kapılar değışmiş, yerıne yenı kapılar açılmıştı. «Beyefendi ile görüştüm. ı, tBsyefendınln çok yakınından duydum» g/bı sâzler gıtmış, yerıni başko tanımlar olmıştı. Bakacak kımse bulomodıgı ıçın kursa çocugunu da getıren blr anrte. !!l!llllill!lll!l!i!l!l!lllllllll!!!lll!l!!!!lllll!lllllll!fl!lllillll!!ii!iliiiilll!lll!!lll!Iİİ^ LER VE 5ORUNLARINIZ B Genel Değerlendirme Ulucr ABAL Malıye Bakanhğı Musavir Hesap Uzmanı Bu ana Ukelerdea hareketle; • Muafiyet ve iftısnal&r yenıden ele »lınarak, gUnun koşullarına uydurulmaya çalı^ümıştır. örnegın, a) Tanm Kazançlanmn vergılendmlebümesı ıgm ışletme oüyUklügu olçülen yenldan belırlenmlş, satış tut&n ölçüsü ae enflasyon gozönüne alınaralc gerçekçi bir tutara çikarünustır. b) Gaynmenkul sermaye ıratlan bagışıklıgı konuüar» taoınarak, konut edinme teşvii edilmek istenmiştlr. O Serbest meslek kazançlan ıstısnası yukseltılmlştir • Ücretlüerin vergı yukunü bafıîletebümek amacıyla dael indırım hadleri yukseltilmıştır. • Tıcari kazançların götüni şekilde vergılendınlmesı için saptanan cıro hadleri, bu grupt&ki yukümlulenn hadl« n aşmamak dolajısıyie gerçek usulde vergüendınlmemek içın belge alıp vermekten kaçırjnalannın orüenmesı amacıyla 15 kat artırılmıştır. • Tanm kazançlannın daha etkin biçımde lergılendırilmesı içın, gerçek usulün yaj gınlaştınlmasmın zorunlu oldugu görüşünden harekeUe, gotürU gıder emsallermin yuzde 70'den fazla olamayacagı hükmü getırilmiştır. • Tanm ürünlerınln satış bedellen üzerınden yüzde 5 oranmda Vergi kesıntia usultı getırılmiştır • Kurumlar Vergısi oranınır. yuzde 50"ye çıkanlması değı$ıkl4me koşut olarak Menkul Sermaye Iratlannda tVergi Alacagı» müessesesi getirilmlşti1• Isteğe baglı (ihtıyari) toplama sınırı 10 bin Iıradan 2 rnilyon liraya çıkanlnuştır. Bu suretle Oncelerl özelhkle ücretle bırleşme nedeniyle bazı gellrlerin tamamma yakın kısmının vergi olarak almması durumu fcnlenmıştıı • Bir «tahsil ybntcml» oîan stopftj yaygmlaşUnlmıştır Bu sistemde kazandıkça ödeme yapıldığından hem yilkümlülere kolaylık saglanmakla, hem de Haztoe çıkarîan " korunmuş bulunmaktadır • Vergi guvenlifcini sağlayıcı nlteligl olan özdenetim (otokontrol) araçlanndan, ortalama kâr haddı, asgari zlral kazanç, gıd^r ve servet bıldirünlerine ek olarak hianet ışIetmelerlnın ve naklıyecilenn hasılatmı kavrayabilmek ama ayla «Asgan Gîvrisafi Hasılat Esası» getirilmıştir • Vergi tanfesi ile alt ve orta gelir dllimlerinde vergi yükünun hafiîletilmesi amaçlannnstır. • Vergı sistemimıze «Peşin ödeme» kurumn getirilerek, gerçek usulde vergıye tabl tican kazanç sahıplert ile serbest meslek erbabının beş derece üzerinden peşın vergi ödemeslnde bulunması zorunluluğu getirilmıştir. Hele blr sak z vardı kf oğ'ızlarda Otel lobılerinden görkemlı bürolaro değın her yerde ciğneniyor, her ağızdan doküluyordu: İhracatl Her aklı eren, her kesesl yeten Ihrocat duşünöyor; ülkenın fhracata vönelmesi gerektiğml savunuyordu ihracat da, ne ıhraÇ edecektık? Her kafadan bır ses çıkıyordu Eskl demokratmdan günumuz yönetlmine doğru her eylemın altından kalkan bırinj gördüm. «Kecl Ihraç •deceğlzı dlyordu... Ondan sonra da Balkanlı bır komşumuzun durumunu anlatıyordu «Ben bllırlm, onlar keci yerier.ı Bır başkcsı ırermer ihroc edilmesınl Istiyordu. «Nereye Ihrac edeceğiz?» tArop Oikelerine > «Ne yapocok onlar mermeıi?* cOnlarda paıa çok, büyük petrol gellrierl vor, Irendllerine yenl sanylar yaptınyorlar. Yenl Mroylor İçin de mermef gerek' .» Bakır, dsmlr, komür, tütün Ihracındon tutun da e t söt turuncgtllere değln he'şoym ihracı sözkonusu Idl. Elımızde ne vorsa satoblllrdık. satılmasını Istlyorlardı Yenl tureyen bu hur girfşimctlere gore artık Ihracat serbestti. Deviet ardını önünü sormadon, herkesten ihracalcı olmasını Isttyordu öyleyse bunlar herşeyı ihraç edeceklerdi James Bond çantalar açıldığında, çıkan her kağıdın satırlorı arasında bır ıhracat önerısl vardı Bakıyordum, bazı eskl bakanlor da artık polltikocılıktan umudu kestıklennden mıdir nedlr bu James Bond cantaların peşlne dCşmüşlerdl Kcrınlarında, bıroz bakanlık koltuğunda oturmaktan dolma Devlet sırrını, yenl girişimcilerin iştahlı sofraiarına sunuyorlardı. «Efendlm ben boVonken fflanealaria g5rüşmüş1üm, blzden şu kadar falanco fstfyoriardı Fakat o zaman mevzuot müsalt olmodığı İçin bu Işl realize edememlştlm. Şlmdl zatıalinizln büyük tesebbüs kablltyetl benlm filonçalarfa olan dostludum tririeşfnce çok seyler vapabilirız.» «Flbette efendım ı «ÖWe Ise ortok boşanmrzın şereflr»...ı «Şerefe. s Otel barlorında kadehler eskl nurlu ufuklar yerlne şimdı Ihracat Icin kalkıyordu Keçl boynuzundan meyan köküne patiıcandan nane ruhuna uzanan herşeyl satabılırd'k iş ki satmasını bılebrisevdik Bundan öncekl yönetımler bu görkemll zengınllğlmlzln farkma varamamışlordı eski efendılerlne catan yenl Ihracatcılaro şlrln görünmek isteyen yavaşça kuloğımıza eğlllyor: «Söz aramızda.» dıyordu «Bendentz vaktiyle beyefenıftve çok söyledlm Bokın naranclyeye yiiklenellm dedlm. Cezavfr övle ycptyor. Cezaylr kadar olamaz mrvız? Ama beyefencflnin blr kuloğından glrdl, öteklnden çıkiı.» »Bevefendlye danısmodan mrydınız'» 1 kendlllğlnlzden vapomaz tAh efendlm oh O zomon mevzvot bugunkü g W P mfydl' Bokın askerferden Allah razı olsun, herseyi s«rbest bıroktılarlı Blrkac yıl önce Romanya'da anlatmışlordı Blr turuncgıller satarmışız Cezayırden değll de bizden olıriarmış Herşeyin fıyatı belliymiş Bir bizım turuncgıllerln fıyatını bır düzeyde tutamarlarmış her mevsım değlşirmış Çok yakındılardı Fakat blzım yenl ıhrocatcılara bunu anlatmak istemedım. Herşeyl satalım da. ne kadar neyimlz var billyor muyuz"> Bır zaman morgannde öyle yapmadı mı bunlar? Bir yandan ıceröe sakladılor, bır yandan bızı dışa muhtaç ettıler Aman dikkatl 1951 Cumhuriyet KAZIM PAŞA MİLLETE BİR BEYANNÂME NEŞRETTİ Ankora 30 (a a.) Büyük Mıllet Meclısı Reısı Kazım Paşa Hz. Kubılary cbıdesı hakkında mıllete uzun bır beyanname neşır buyurmuşlar ve bır bolumunde şunlan soylemışlerdır «Buyuk mılletımızın haysıyetlı ve şerefll bütün fertlerınde müşterek olan bu hakıkı hıss'yatımıza gore Kubıiay tımsalıni yuceltmek İçin ne yapsak yerınde olacağına şüphe yoktur Bu hckıkat ve kanaata ıstına ELU YIL ÖNCE dendir kl Cumhuriyet gazetesının ilerı ottığı Kubllay abıdesı fıkrının kuvveden fııle çıkarılması ışini ıdare etmek üzere teşekkul eden komıtemiz büyük mılletımizın gösteceği uyanık ve cıvanmert ıştırak soyesınde bu leşebbüsun pek az bır zamanda tahakkuk edeceğıne emın olarak faaliyete başlamış bulunuyor ve ilk ış olarok beyanname ile maksadını büyük mıllete arzeylıyor» «SİNAN»IN YILDÖNÜMÜ Mlmar Sınan ölümünün 343 yıldönumünde Edırne'de Selımıye Comıı onunde yapılacak porlak torenle anılacoktır. Mera sımden sonra genç sanatkarlar tarafından dökme olarak yaptırılon bır levha Mımar Sınan coddesının başına asılacaktır. ŞİRKETİ HAYRİYE Şirketı Hayrlyenin sene İlk genel toplantısı dun yapılmış ve hıssedarlara hısse başına blrer kâr dağıtılmıştır. llra ilındiğı gıbi Modem Vergı"nın mali (fısKal) ve mali olmayan (ekstra fiskal) olmak Uzere başlıca iki ışlevı vardır Vergının mali ışie\i, vergini» en üst duzeyde ANADOLÜ rJSELERÎ. geLr saglamasıdır Bunun ıçın vergmin ^Inel olması, tanfeÖZEL TÜBK VE lerın artan oranlılığı, vergı kaybının en alt düzeye indinlmeYAB««CI OKULLAR sml sağlayıcı denetım, yükumlülerle genış işbırlıgı yapüması suretıyle vergı terbıyesı sağlanması ve vergı odeme bıünAnadolu llseleri. özel TUrk Te cırun tesısi gereklıdır yabancı okullara gırmek için 44 Verginin malı olmayan ışlevı lse, vergımn so&yal ve bm 273 öğrenci başvurdu sözekonomlk işlevi olmak ılzere ıkiye syrılır. konusu okullann 17 nlsanda ya Verginin sosyal işlevı, sosyal amaçlarla uygulanan bapüacak ilk basamak sınavlan ğısıklık ve ındırimler (özel ve geneî ındınmler gibi) şeksonucunda, bu okullann konten Janlannm altı katı kadar öğren lınde ozetlenebılır cının 3 temmuzda yapılacak oVerginin ekonomik islennı ekonomistler, vergı yoîu He lan iînnci basamak sınavlanna milll ekononuün idaresı bıçunında tanımlarlar. Vergı yokatılabilmelert ongörülüyor. İlk luyla kamu sektonine nakıt aktanlmasıyla devlet yatınmlabasamak sınavlan sonucunda 19 ruun önanstnaru, böylece vergmin uretîm hacmi, ıstlhdam bin 283 öğrenci elenecek. ve müli gelır artışı üzerıne tesır eden onemli bır faktör nitelıgi ltazanması yaoında, vergı önlemleriyle ekonominm Anadoîu Liseleri öael Tiirk ve jonlendırümesınde araç olarak kullanılması on plana geçyabancı okullann Ikinci basamektedir. Burada hemen şurıu eklemek gerekir ki, verginin mak sınavlan 22 sınav merkeekonomınin yonlendınlmesinde önemlı blr gbrev üstlendigl zinde yapılacak, birinci basava bu gorevin blrçok Avrupa Uîkesinde basanlı bir biçtmde maîc sınavlan i! merkezlennde yerine getırdığıni soylemek yanlış olmayacaktır. saat 9 30'da baslayaoak. Acaba bızde durum nedır' Vergı politikası böylesSne etkıli bır araç olarak kullanılmış mıdır? SINAVLARIN Ülkemızde, 1949 yılınaa gerçekleşünlen vergi reforDEĞERLEVDÎRttMESt mundan bu yana geçen 31 yülık dönerne bır goz atıldıgmSınava kahlan adaylar, genel da vergi yasalarmın türlü nedenlerle çok çabuk eroryona vetenek ve bilpi, basan testi adı uğradığı, ekonomik ve sosyal gelışmelerin gensmde kaldığı altanda iki grupta toplanmıs so gozlenmektedır örneğin, vergı reformunu takıp eden yıllarrulan varatlayacaklar, adarlann da uygulanıaya konulan «lıberal ekonomi» politikası ile özelyanıt kâSıtlan, iM optık okuyulıkle ilk yıllarda tarımda makmeleşmenin ae etkislyle tancu vardımıyla ve çift kontrol ma açılan topraklann genışlemesi, dış yardımlarla ekonomısistemıvle okunarak doğru vannin canlanması ve bunun gıbı etkenlerle ülkenın yapısında lı$ yanıtlar saptanacak Doğru onemli değişiklıkler olmuştur. Ancak, başlamlan büyük yave vanlış yanıtlann saptanmatınmlann ve gıderek artan devlet can narcamalanmn versmdan sonra, almacak puanlagı gehrlenyle karşılanmadığı dığer bir anlatımla ekonomi nn saptanmasında asıl olan politıkasının vergi polıtıkasıyla bütünleştirilmediği görül«cjeçerli Tanıt» sayısı, her test müştur. Sonucu hep bırlikte de\letın resmi belgelıgındekı içın yanlış yanıt savısınm üçte bir kitaptan ögrenelim: sAçık ftnansman, enflasjoa ve madbıri doSnı yanıt savısmdan cıdı kontroller pohtisası sonuaı yurtta zoraki tasarruf ve kanlarak belirlenecek Geçerli yanıt sansı ham puan olarak yatınmlann artınldığı, is hayatına canlüık geldıgı, tesebbüs kabul edıldikten sonra, her afaktorunün teşvık edıldığıni ıddia edenler olmustur. Gerday için ayn ayn iki ham puan çeırten bu donem içınde ekonomınin kazandıgı dınamizm belirlenecek Her testten almainkâr edilemez. Fakat, bu hususlara karşılık zarar b&nesincak ham standart puanlann de şu hususlann bulundugunda şuphe yoktur. saotanrnasmdan sonra da topönce, enflasyon, yurtta gelır aağılınuru çok adaletaız lam standart puanlar bulunayonde degıstırmıstır. Açık fınansmamn yükü mahdut zümrerak basan sıralamalan yapılalerm sırtına yüklenmıştır. Sabıt gelirlilerm kazançlan gitcak. tıkçe azalmıştır îkincı olarak, para değar yitırmlş ihracat azalmış, döÖZEL TÜRK VE s=: viz darlığı içınde dış tıcaret maddı kontrol altına almrnısY4BANCI OKULLAR tır. Bu durumun dogurdugu kararsızlık büyuk sermaye Ülkemizde buhman 24 Ozel j = kaçışlanna neden olmuştur. Üçüncü olarak, £:at mekanızmasınıı: işleyişınin bozulTürk VB yabancı okullann 1980 r = ması ve norraal piyasanm ortsian kalkmasıdır . Üretim 198ı yılında saptanan, yıllık s ^ Ucretleri gUndUzlülerde 22 bm = aksarnış, yatırımlar yurt bakımından verünsiz alanlara kay lira ile 50 bin lira arasında de= mıştır. (Kaynak, De>let Planlama Teskılatı, Kalkınma Flaftisiyor Yülık ücretler yatılı o = = ra, Bırinci Beş Yıl Aokara 1963 sayfa 23 ve devamı). Hemekadar, aşın enflasyon 1958 yüı kararlanyla konlan ofrenciler için ıse 47 bin Sj= 500 Iıra ile 87 bin 500 lira ara= trol altına alınmışsa da, vergı oilemleriyla bu kararlann smda guçlendınlmesı yoluna gıdilmemıştir. 1960 yılında başlayan donemde ileri bır görbşle vergi özel TUrk ve yabancı okullar S5j arasmda en yuksek ücretle ög = = yasalannda jenı ve cesaretli düzenlemeler yapılmistır. örrenei kabul eden okul, tçel özel 5 S neğuı, yıllardır vergı kapsamı dısında tutulan tarım kazançTarsiıs Amenkan Lisesi Tarsus ! ^ lannıa vergılendırılmesı yoluna gıdılmiş, vergı yasalanmıza Amenkan Lısesınde, yıllık ücret = = yeni özdenetim (otokontrol) kurumlan ömeğm servet bıldiler evci yatılı Sgrenciler içın rimi kazandınlmıştır. Ancak uzulerek soylemek gerekır ki, 87 500 lıra Gündüzlü bğrencner = ard niyetsız ve kamu yaranııa yapılan duzenlemelertn daha için de 50 bin lira Zongnldak = mürekkebı kurumadan bellı baskı gruplannın sahneye çüsTED özer»Lısesi ise yülık Ucre ş = masıyla 1960 yılı sonlarında atüan cesareüi adımlarm bırer ti olan 22 bm lira (gundüzlü) i* bırer genye alındığma tanık olunmustur. Gelır Vergisı'nde le bu düşük ücretle ögrenci kaS değışıklık yapan 19 21963 gün, 202 sayüı yasa buna güzel bu! eden okul durumunda. y ~ bır omektır. Değışıklik gerekçesi ıse ilgmçttr. oTanm kazançlan ı!e kUçuk sanat ve tıcaret erbabmın vergilendırılPARASIZ YATILI OKULLAR = = mesı, servet beyanı gıbı müesseselerin yasalaşmasında ilgılı Develt parasız yatılı okullarma ^ özel sektor mensupıarmın g8rüşleruıden j«ten kadar yararlamJmamış olması». «gereK vatırunlar, gerekse sermaye tegirmek için başvuran 101 bin sr öğrencinın ilk basamak" sınav ^ c rakümunun teşvıkı konusunun arzulanan olçUde ışlenmemış lan 14 nısan tarıhınde ıl ve il SSS olması nedenıyle vergi sıstemımızı bır bütun olarak ele çe merkezlennde yapılacak. Yak ; alıp yenıden gozden geçirmek gereklidir» (Kaynak. Vergi laşık 16 bm öğrencinın alınaca Reform Komısyonları, kuruluş gerekçesi. Damga Matbaası, ğı bu okullann ikincı basamak = : Istanbul. 1969 Sh 5). sınavlan da 26 hazıran tanhin Ve devr^nlı surette vergi yasaîan gözden geçirumlstir. ae yapılacak. SŞj: Ancak, bunlann 1960 yılında yapılan duzerüernelerle aynı koşutta (parelelde) oldugunu soylemek guçtur. 1970 yılında Fınansman Kanunu ile vergı korıusu tekrar HAVA HARP s gundeme getınlereii onemli aoımlar atılmasına tanık olunOKULU'NA = maktadır. O günden bu yana geçen GİRECEK = le deyım yenndeyse harabeyeon yü içinde büinen nedanlerdbnen vergi sıstemımizi sağÖĞRENCİLERİN = lıga kavuşturucu nasten vurmaya kunsenın gücü yetmenustir. îşın kotüsü, ozellıkle 1978 yılı sonlanndan itıbaren azBASVURULARI 1 gın hale gelen enflasjonu dızgmlemekte en tesırlı silah olan 2 MAYISTA = vergı duzerUemalerimı yapılamaması talıhsızlık olmuştur. Bu acı üacın sevımsızlığme karşm ıçılmesi zorunluluğu 1961 BAŞLAYACAK s yılına gınlırken duyulmustur 1980 yılı sonbahannda tablo şudur. Enflasyon oranı uç rakama yaklaşıktır. «Gelir VerANKARA Hava Harp Oku= gısı'nın yüzde 65'im ücretîıler odemektedır. Yülık beyarmaluna, 1981 82 ogretim ve egı= me veren yukümlulenn yaklaşık bır mllyonu 25 bin liranın tan yılında bırincı saîifa alına^ altında gelır bejan etmıştır. Götürü yükumlüler ile Tanm cak öğrencılenn basvurulan 3 • kazancı elde eden yukümlulenn odedıken vergı yok denemayıs tanhinde başlayacak cek düzeydedırjı (Son Gelır Vergısı Yasa Tasansı genel Alınan bılgıye göre, Hava ^ = gerekçesi). Harp Okulu'na lıselenn Fen kc Oysa, Anayasamızm 61'mci maddesi «Herkes, kamu gilundan mezun olan oğrencüer = derlennı karşılamak üzere mali gucune gore vergı ödemekalınacak Adav ofrencılenn S S le yukumludur» demektecLr. 13 nısanda yapılacak olan Üni "~* O halde yapılacak olan, bu sözü kâğıt üzennde kabnakversıteîerarası Seçme Sınavmda ^ = tan kurtanp yururluğe koymaktır. Yapılan son değışiklik(ÜSS) basanlı ve Ünıversite = leri satırbaşlan ıtıbanyle bellı etmek gerekırsej Yerlestinne Sınavma (ÜYS) = ss = GELİR VERGİSI YASASINDA katılmaya hak kazanmıs olmaları gerekmekte. ~YAPILAN DÜZENXEMELER Ana ilkeler şunlardır: Girls sınavlan için 2 mayıs EE • Herkesın ödeme gücüne gdre vergüendirn«esl. ta bsşlayacak basvurular, 10 • Eşit gebrler arasında sosyal adalet amacma uymatemraua 1981 tarihinde sona e= recek B»lgi ve yetenek tos= yan ayırımın onlenmesı, • Vergi tanfesinin artan oranlüık espnsine nygun olatlnden oluşan giriş sınavlan 1 ^ ~ se, 13 temmuz 1981 pazartesı ~ rak yenıden duzenlenmesı, • Yatay vergi cşıtügini redeleyen aynlıklann giderflgünü yapılacak. Bu sınavda S mesi. basanlı olan aday öğrencıler beden eSitlml smavı, mülakat ve saglık (uçuş) muayenesine tabl tutulacaklar. B KLTRUIVTLAR VERGİSÎ TASASINDA YAPILAN DÜZENLEMELER • Ülke kalkmrnası acısından ekonomik yarar görülen bazı sektorlerde dışsatımdan sağlanan hasılatrn belli bır oranmın vergi matrahından duşulmesı esası getinlmlştır. (Sanayi ürunleri, Yaş Meyve ve sebze ıhracatı gıbi). • Kurumlaşmayı teşvik amacıyla iştirak kazançlan istisnasından tam mükelleflyete tabi bütün kurumlann, iştirak oranı ve süre bakımından herhangi blr koşula bağlanmadan yararlanmalan sağlanmıştır • örtülJ kazanç dagıtımının kapsamı genişletilmiştir • Kurumlar Vergisi oranı yüzde 25'den jüzde 50 "ye ç> kanlarak, Gelir Vergısi kesintısi kaldınlmıştır Buna karşılık dagıtılan kaaanca isabet eden Kurumlar Vergisinın yansının beyanname üzerinden hesaplanacak Gelir Vergisinden Indirilmesi esası (Vergi alacağı) geMnlmıştır. VERGİ USÜL YASASINDA YAPILAN DÜZENLEMELER • Vergi yasalan maddelerinin anlamlarmı açıklamak ve saptamak isı yani yorum dar anlamlı yorum (sozsel «lafzt» yorum) şeklınden Modem Hukuk arüayışına uygun olarak genış açılı yorum (özsel «ruui» yorum) biçimine sokulmuştur. • Vergüeme ile ilgili olaylarda dar çerçeveler içlnde ve tek yanlı olarak Vergi Idaresinin Uzerinde olan ıspat yükU kaldınlmıs, ıktisadı, tıcari ve teknık ya da olayın ozellığine gore normal olmayan bir durumun savlanması halınde, ispat yükünun savlayan tarafa aıt oldugu esası getırılmiştır. Buna ek olarak, olaylann gerçek niteliklennın hertürlü deliHe ispatlanacagı açıîf biçimde belli edılmiştir • Maddi Vergi yasalannda büyük kayıplara neden olaa belge duzeni eksıklıgıni gıderid hükümler geürllmiştir. • Yukümlulenn ödevlenni zamanmda ve eksıksız yerine n dısiplın altına almmıştır. • Vergi alınmasında karnuoyunun baskı ve denetiminden Tararlanüması amacıyl» vergi levhası asma zorunluluğu getüibniştir. • Yükümlülerin ödevlert amanmda ve eksiksız yenne gettnnelerini temin için caydıncı ve uslandıncı nitelıkte fiıllerin afırhğma göre vergi cesalan yenı düzenlemeye tabi tutulmuşbrr. SONUÇ B ütün bu düzenUmelerin ehanomik ve sosyal gehşmeler gerısınde halan Vergı Yasalanna yeniden iflerhh hazandtrmak ve ucrethler lefune bozulan dengeleri biraz olsun duzeltebıimeh amacıyla yapıldığma kuşku yoktur. Böylece, Vergı Yasalanru değışen ehonomık ve sosyal hoşullara uydurmah ve devlet harcamalanm yeruden sağlıkh kaynaklara dayandırmah ükssı benunsenmıstır. Şimch yapılacak sey bütunuyle olumlu olan bu Vergi Yasalarvu halka anlatabılmeh, bemmsetebılmek ve de »yı uygulayabilmektır Bu kadro sorununu yenıden gündema getırmektedir lyi hadrolann ıse, Almanya örnsğınde olâuğu gzbi. farkh ucret poIttikasıyla kurulacağı herkesın maUtmudur. İyi teşkılatlarmuf bır Vergi Idaresi ile devletın vergi gehrlenrun bugünkünun bırhaç katına çıkması ısten bıle değudir. Yükumlülen ve yükumlüluhle ilgili maddi olaylan, kayıtlan ve konulan arastırarak saptaycn bır yoklama teskılatı, iyi bır haber alma (ıstıhbarat) teşkılatı ile desteklenmedıkçe, bir Bügı Işlem Merkezi kurulmadıkça, deneüm sıklastmlmadıhça, yüzde ikıhk denetim oranı şansını kullanacak yükümlü sayısı artacaktır. Eğer, Vergi Usul Yasasına getınlen ağır para ve hapıs cezalan ile caydıncıhk ve uslandıncılık düşunülüyorsa. yukümlulenn yann kendılennm de incelenebıleceği büincvne vararak, bir kısım yükümlülerin adet haline getırdıği vergi vermeme akskanlıklanm btrakmalan ıdarece mutlaka sağlanmclıdır Ancak, o zaman bır Vergı Adaletinden söz edilebılecekür. frfn TT^fff*f fvııln