Katalog

2 Cumhuriyet TATÛRK'ön doöumunun 100. yılddnumü. Kur* A tuluş Savaşı donemınde olup bltenlerin günM dema getınlntesi bakımmdan önemli Wr fırl a t yorattı. Ben kendl anılanma dayonarak, DdrV fil Hılâfetul Alıye medreselerınden soz edeceğım Anadotu'nun türlü kasaba ve kentlerinde açılan bu medreselerın sayısının 24 olduğu o Bünlerde soylenmışti İlgıll belgeleri ınceleyenlerin. bu oloya tanık olanların da katKısıyla Kurtulus Savaşımızm cok az değınllen bu koşesl aydınlatılablhr 89 yaşlannda bır cocuğum Bir gün, benden bır yaş büyuk olan amcamla, fesımize sarık dolcdılar, kendlmizl Darül Hllâfetül Alıye medresesınde bulduk. Kısa sürede sayısı 100'ü aşan Mollaların çoğunluğunu blzlm yaşımızdakller oluşturuyordu Azınlıkto kolan. yaşı 15'in üstünde olanlar, Isparta'nın icındekı, yoresındekı medreselerden gelenler arasında yaşlıbaşlı, çoluk çocuk sahıbı olanların bulunduğunu sonradan oğrendik Bu sınıf arkadaşlarımıza ya da 12 üst sınıfta bulunanlara mollalık yakışıyordu. Ayrıca onların daha önce medreselerde dırsek cüruttüğü, murekkep yaladığı, arapca okuduğu... konuşma'arından, bütün davranışlarından anlaşılıyordu Belkl coğunluğu Kur'anı tümü ile ezberlemiş. hafız olmuştu. öğretmenlerlmlzln durumu cok daha carpıcı lctl 78 hocomız İstanbul'dan gönderilmistl Müdürumüz de bunlardan bırl Idı Hic Turkce bılmeyen Arapça hocamız Camlül Ezher mezunu Imlş Bunlar sakal ve bıyıklan ile, körklerl. cöbbe ve sarıklarıyla çarşı ve pazarda, sokakta hemen dıkkatl ceklyor ve önünde d!z cökmeye olıştığırnız IriKHn, hatip. vaîz, müderns... lerden ayırdedllebılıyorlardı. Derslerde, özel söyleşılennde kullandıkları Türkçe de alışmadığımız blr dlldl. OLAYLAR ve GÜRGSLER 22 ŞUBAT 1981 Medreseler Kurtuluş Prof. Fehml YAVUZ Akiımdo şu dere odion kalmıştır: Aropço, Farsça, Hadıs, Tefsır, Kur'an, Dın derslerl, SiyerI Nebı, Hitabet, Tarıh, Coğrafya, Hıkmetı Tablıye, Rıyozıye Fransızca. Isparta sokakkırındo doioşon oloy, oneeden saptanmış olması gere<en blr programa gore, sayısı 810'u bulan meydonlarda duruyor Sultan Osman kılığına giren hocamız söylev veriyordu Alaya katılanlar, törenı izleyenler aroda bır tPadişahım cok yaşalı diye bağınyorduk. Uzakta olmak, gürültü, hoparlor ve mikrofon glbl aroclonn bulunmaması nedenlyle, Sultan Osman'ın neler dedığıni duymuyor ve anlamıyorduk. Ancak bu olayın yankısı günlerce süruyor, hocalarımız, ağabeylenmlz, duyanlar... derslerde ve her fırsatta Sultan Osman'ın llâyı • Kelımetullah (Allah sözünün yuceltılmesi) (cln yaptığı cıhatlardan, Kâbe bekçılığınden... söz ettlğını, durup dınlenmeden anlatıyorlardı. Blz de yeri geldıkce, öğrendıklerımızı, bıldıklerlmlzl komşularımıza, yakınlanmıza aktarıyorduk. Ders programlarından, derslerin icerığlnden, hocaların özellığınden soz etmek yazıyı çok uzatacaktır. Medresemızın butün kadrosuyla katıldığı blr yajmur duosını boşka bir yazrya konu yapmak ıstenm Kımı oğrencıtere 38 TL aylık verllmesi olayını ıse sonucta değerlendıreceğim. 3 Mart 1924'te çıkanian üç yasayla kapılar Atatürk devrımlerıne, ardına kadar açıldı Bılındlfll glbı bu yasalarla Hnlâfet kaldırıldı. Saraylılar yurt dışına cıkarıldı. Medreseler kapatıldı, Eğltlmde bırlik sağıandı, Şer'iye Mahkemelerı kapotıldı. DarDI HliâfetOI Altye medreselerinln odı ol< duğu gibt bırakılamazdı, Imomhatıp okuluna çevrlldı. 1926 1927 ders yılına gırerken bunların ecyısı 2'ye indınkji Kütahya ve İstanbul imam • Hatıp okullarının, kapanan okullardakı öğrencilerden ısteyen'ere. eğıtımlerlnı bitırme ftrsatı vermek ıcm acık tutulduğu o zaman söyienmıştır. Bızlm arkcdaşlardan da oralaro gıden oldu. Ben ve amcam donduğümuz ortaOKUIu 1928'de bıtırdık. Anlaşılan Atatürk'un glrtşımlerlnl Şeyhulıslâm Dürri Zade'nın fetvalon ile, Anzavur isyanı ile, Çerkez Ethem ve benzerlerı ile durdurma çabası yeterll görülmemiştir. Işgal Kuvvetlerl gelenek bekçileri olan, dln cevreleri ile Işbırlıği yaparak, halk kltlelerlnln Saltanat'a, Hllâfete karşı çıkmasını, okıllarınca, önlemek ıstemışlerdır. Kendı deyimlenyle suretl haktan görünmek, hak moskeslne bürünerek, gerceklerl saptırmak, cevresmdekılen kondırmok... onlorın yüzyıllordon beri uyguladıkları, gellştırdiklerl yöntemdir. Kiml polltikacılar cok partıli döneme glrdıkten sonra bu yönteml hortlatmanın türlü örneklerlnl vermedller mi"> Sayıları 50 blnl aşan Kur'an kuretarını, dın eğitimi yapan ötekl kuruluşlan, Arapca ezana dönüşü. gecen ramozanda Hırkal Saadette hafızlann Kur'an okumaya başlamasını ve Ayasofya'nın blr bölümünün Ibadete acılmasını... hep süretl haktan görünme yönteminin uygulaması olarak değerlendırmek zorunluğu vardır. Oarül Hilâfetül Aliye medresesl öğrencllerlne 36 TL. aylık verilmesl yabancı parmağını. desteğlnl somutlaştıran blr kanıt olarak karşımıza cıkıyor İflâs hallndeki Osmanlı hazinesl bu paraları 6deyebılir mlydl? Unutmayolım kl, o günlerde 6 T L kağıt para İle blr sorı llra almabiliyordu. Yakup Kadri'den Amlar.. AKUP Kadr! anlatıyor: • Ben pek genc yaşımda poütikaya ve edeblyat hayatına atılmış blr cocuklum. Büyuğumsu blr cocuktum yanı. Kendımı pek ehemmıyetli zannederdım. Bıllrsiniz öyle çocuklor vardır. Onlardan biriydlm Hatta o zamantar (Abdulhomit devrlnden bahsediyorum) hürrlyetperverier denilen sınıfla duşup kalkmasını pek severdım. Ve bazen tehiikeli şeyler yapardım, tehiikeli eylemler yopordım. Meselâ Mısır'la olan munasebeiımden ıstlfade •derek, arasıra Izmlr'den Mısır'a gittıgim zaman oradaId Jönturklerln neşrettıkleri eserlerı bavuluma doldurur, İzmlr'e getlrir, doğıtırdım. Ve o vakıt yaşım mubalağa etmlyorum, ols a OISQ 16 Idi. O zamanlar İngiltere, Fransa blzler icin medeniyetin kâbesl durumunda klller. Hokikaten, asaletin, müsavatm kâbesl. Bizler de buyuk Fransız Ihtilâlınin prensipleri içinde yaşıyan buyuk Fransız Inkılopçılarının kral a karşı söyledikleri sözlerl ezberiemış ınsanlardık. Yanl tamomlyle kopya bir Inkılapçılık. Hlç birımizin aklından, hatta Jöntörklerln aklından dahl memleketin asıl dertleri olan bugun konustuğumuz mevzalar, ekonomık ve sosyal me»eleJer gecmemiştfr. Jöntürklerm hıçbir programlan yoktu. (...) Birgün fskenderiye'den İzmlr'e gellrken vapurda blr grup guvertede toplanmış Türkiye aleyhlne konuşuyoriardı. En cok konusan da blr Fransız idı Yerimde duramadım. Fransıza doğnı yurudüm; dedim ki Sozleıinlz doğrudur, Türkiye kamınsuz, Idaresl bozuk, pek feıv, blr memlekettlr Fakat birseyl unutuyorsumız Yenl gelen bir Turklye vardır. Onu hesaba katmıyorsunuz Fakat yenl gelen (oluşan) Türkıye'nin önune geçen blr padışah var. Bu cevap karşısında Fransız cok şasırdı ve bana: Kucük efendi, dedl, «Iz kac klşlsmlz? Slzln glU tfOsünen kac kişl var? Ben cevap verdhn: * Benıni yosıtınKfOkllerin henten nepsl Denlni gfM dDsunüyor. Fransız bu sefer sordu: Fakat s)z klme karşı, ne lcin sovoşıyorsunur? Biz, dedım, hürriyet Istlyoruz. Fransız yine sordu: Hünriyetl ne yapmak İçin Istlyorsunuz? Ben Büyük Fransız Ihtilâlinln hareket noktasının hurrtyet olduğunu hatırlattım. Fransız: Bu hürrtyetl klmoen alaeaksmız? Klm verecek sl» bu hurrlyeti? İşte blz bu hürrıyetı hukumdardan kooarmaya çalışıyoruz, cevabını verdlm. O zaman Fransız guldu O zavallı adamın kendl hurrfyetl yok kl slze hürrlyet versin Bu cevaba herfcesle blrllkt» ben de güldüm; fakot aaomın ne demek Istedlğini anlayamadım; bu sorunun eevabı benlm iclmde blr den oldu; kendlslne de ocıkca •ormaktan cekindtm a Sonuç Y Sultan Osman Törenleri Tam 8ayısını anımsamamakla blrilkte. bır koç kez düzenlenen Sulton Osmon törenlerlne, tum kadrosuyla medresemız de katılmıştır Şımdi vereceğım bılgı, Anadolu'da, sayısı 20'yl aşan bu medreselerın acılmasındon güdülen amacın boşında boyle törenler düzenlemek olduğunu göstermeye yetebılir. Hocalarımızdan blr) Sulton Osman kılığına gırlyor ve cok iyı donatılmış bır atın üstünde tören alayınm başında gıdıyordu. Arkasında Yenlçeri kılığına gırmış 4050 atlı: onların arkasında da 4050 Yenicen kılıklı yayalar. Belkl bunlann önünde, ya da arkasında Mehter takımı da vardı, onu pek anımsamıyorum. Alayda Hükümet odamlarının, memurların. hocalann, eşrafın yerlerını almosını doğol sayıyorum Bız öğrencıienn, başlarımızdakl sarıkla, yürüyen papatya tarlosını ondıran görünümümuzü, analarımız, nenelerımız... gözyoşlorını tutamayarak dıle getlrmışler, bu mutlu (?) olayın etk sı altında kalmışlordır Halkın da bu törenle'l büyük bır coşkuyla Izlediğım söylemaye gerek yok. OKTAY AKBAL Hftvın Eminönü Halkevini Kurtarmak... BİLİM DÜNYASI Vehbi BELGİL Robotlar Geliyor taış ten geliyor Insanın yapapıleceğl ışlerı kendi kendme yapan makıne anlamında Sozcük, hemen bütün d/llere, Cekoslovok yazarı Karel Çapek'ın (1890 1938) RU R. (Rossum'un Unlversel Robotları) adı ile 1920'de yazdığı bır pıyeete Gn kazanarak dünyaya yayıldı. Piyeste, kafa işlerınl de, kol ışlerinl de robotların yaptığı bır toplum ele alınmıştır. Bunlar, zamanla kendılerını gelıştırerek insanlora karşı ayaklanıp, hepsinl yok ederler. Capek'in, 60 yıl once, kötüluk de yapan maklneler blclmlnde tanıttığı robotlara bugun pek cok sorunlora en ryl cözumlerl getırecek kurtarıcılar gözüyle bakılmaktadır. Sorunlar 1) Tehlıkell ve bunaltıcı Isler. 2) Uretımi hızlandırma, 3) Ucuzluk, 4) Tasarruf, 5) Cevre klrhhğl. 6) Yüksek kalıte gıbı şeylerdir. Örnekler verelim. IZIM gazetede blr boşlıfc: fMTTB'e olt bina MIIH Egıtım Mudurlüğune verıldı». Iğneyi kendımize batırmak ıstıyorum şımdı. Yanlış bır başlıktır bu Mılli Eğitım Mudürluğüne verılmek Istenen bu bına hic blr zaman MTTB'nln olmamıştır Genc arkadaşlor yırmi otuz yıl öncenın olaylannı bılemezler elbet. Şoyle boyle ceyrek yüzyıldır MTTB o bınayı fişgal» altında tutmuşsa, o bınada basımevlerı. vakıflar bılmem neler kurmuşsa. kimse de buna ses çikarmamışsa, yurttaş ne yapsın, ne desın... O bına eskı Eminönü Holkevi'dir herkesin bıldıği glbl... DP nın ıktıdara gelmesınin birlncl yılı lclnde CHP* nln turn mallarına el konuldu CHP'ye bağlı bır kuruluş sayılarak Türkıye'nın dört bır yerindekl Halkevlerl ve Halk odolan kapatıldı. O günlerın Iktıdarı bu kuruiuşların malı olan bınaları Hazıne'ye devrettı Bır anda Kemalıst Devrım ılkeıerine dayanarak görev yapan, genclığln yetlşmesinde, oydınlanmasında, Kemalist devrlm clzgislnde bir leşmesınde büyük rol oynayan Halkevlerl örgutü ortodan kaldırılmıştı. Bu bağışlanmaz bir iştır Böyle blr kurumun yııklmasının acı sonuclan llerlkl yıllarda ortaya cıkacaktı Nıtekım de cıktı... MTTB'nın fmalı» sayılan o koskoca blna EmlnönO Halkevı'ne aıttl Eskiden, bugün Gazetecıler Cemıyeti'nın bulunduğu yerde ahşap bır yapı vardı. Eminönü Halkevl orasıydı Sonro. 1940'lardo bu yenl bıno vapıldı, Halkevl oraya gectı Uzun yıllar Agah Sırn Levenfti Eminönü Halkevi Başkanı. Levent, 1942da mllletvekilı secllınce Başkanlığa Docent Yavuz Abadan gectl. Eminönü Ha'kevl Türkıye'nin en canlı, en guclü bır kültür ocağıydı. Tiyatro kollarından pek cok ünlü sanotcı yetışmiştlr. cYeni Turk» dergısı de pek cok genc yazara, ozano kucağını açmıştır. Spor calışmalarındg da Eminönü Halkevl önde gelırdı. Surekli konferanslarla, toplantılarla bu Halkevı, Atatürk ldeolo|ısınl ceşıtlı yönlerden Işler, duyurur, yayar. sevdırdı Türkıye'dekl en buyuk holkevlerlnden blrf de Ankaro Halkevıydı. Uzun yıllar bu Halkevı'nin başkanhgını yopmış Adana milletvekill Ferit Celal Güven'ın bu konudakı sözlerıni burayo almak isterım «Holkevlen Ataturk'un çok guvendiğ. ve cok bel bağlodığı blr devrlm ku'umu olarak kurulmuştur Pek kıso sürede flelışmış ve 22 yerde soroylar gıbl her türlu aroclan icinde toplayan binalar yapılmıştı Halkevlerl Ataturk devrımmın b.r paratonen ıdı ve yabancı ideolo|Mere karşı bır set ıdı.. Ne yazık kl. Halkevlerınl kapatanların başında hâlâ Ataturk'ü kendısıne en yakın sayan Insanlor baştaydı. Halkevlen yerinde bırakılabllırdl. ve bundan CHP'nln to\r cıkarı var dıye korkmamak cerekirdl. Bu acıklı bır İştır. Atatürk gelışı guzel, dılle sevllmez. Atatürk Türk milletinın cıkarlarını sağlamak Icm ortaya koyduğu blr cok şeylere icten baglanarak sevılebllir. Yoksa sen gel 'Ben Atatürk'un Yakınıyım' de. 'Ben Atatürk'u yüreğımle severım, kafamla severım' de, sonra da gel Halkevlenn, bır lahzado kıbrıt sondurur gibl. bir öfurükle söndür gıtsm. Bugün eğer Türk gençlığı böyle perişan görünüyorsa, şu 'deoıoıının bu ıdeoloıının arkasında koşuyorsa, zaman zaman. sokaklarda bırbirlerl ile boğuşuyorsa bunun günahı Halkevlerıni kapotan Insanların üzerlndedir. Bunu hic bır zaman affedemem. Atatürk'ün ruhu da affetmez ı Gelelım Emındnü Halkevlnin MTTB'nln "nıalı' hoiine gecmesıne . Bu uzun bır h kâyedır DP ıktıdarının yanlış tşle'inden bındır Halkevlen bınaları Adlıye'ya Maiıye'ye. Eğitım Bakanlığına devredıldi Eminönü Halkevı'nin odolarında da MTTB, Turk Folklor Derneğı, daha başka dernekier yerleştı Ama zamanla MTTB'nın kabadayıları otekı dernek yöneticıierınl bu bınadan uzaklaştırmayı başarJııar. 27 Mayıstan sonra, İstanbul Valisı General Refık Tulga bu bınayı yeni kurulan Turk Kültür Oerneklerl' ne *.yanı daha sonra Halkevlen Derneğı adını alacak bır kultur orgutune) vermek ıstedl. MTTB ile TMTF bırleştırıleceK şımdı yıne Mıllı Eğitım Mudürlüğü olan ahşap bına onlara verılecektı 27 Mayıs Devrımı, yonetiml cok uğraştı, bu arada benım de bır üyesı olduğum Istanbu! Turk Kultur Oerneklerı Yonetım Kurulu bu konuyu önemle ele alaı Kac kez gıdıp Vah İle goruştük. Valı Yardımcısı ile dosyalan ınceledık Gördük kı, MTTB'nın bu binaaa hic bır yasal hakkı yoktur Derken cok partıli duzen, derken AP'nın ıktıdorı geldı. MTTB artık lyıce yerleştı bu bmoya, 'genclik ıktidann arkasındaydı, hem oe tutucu bır 'genclik'!... MTTB Ise en aşırı sağcıların, Ataturk devnmıne karşı bır kesımın elındeydi Bu 'ışgal' edıimış bmada do Fetıh demeklerı, Vakıflar basımevlerı. ışyerlerı şofor kursları açıldı Atatürk'ün, ne umu^ laria kurduğu bu Halkevmln yertnde onun Inanclarına ülkusüne yuzdeyüz ters ışler yapılmaya başlandı Ben bu konuyu gazetelerde bir ikl kez yazmıştım. ama aldıran olmadı Bugune boylece geldık. B R obot. Cekoslovakca *robo ya kalmaktodır. Bu yüzden bOtün ülkeler hız yanşına gırmışlerdlr. Eskiden ıki işcınin ücer dakikada yaptıkları elektrlk mo toru ve [enerator parcalarını şımdj tek bır Işcl 56 san yede vapabılmektedır. Sadece bu iş, yılda 2,5 milyon llralık bır tcsar ruf da sağlamaktodır. la. aynı ısryo, gittlkce soğuma derecesi goz onunde tutulmak suretıyle, bir kac kez Iş yaptırılmaktadır. Bu, hem yakıta bağımlılığını azaltmakta hem ucuzluk getlrmektedır. Bu Işıerın yönetımmde yine robotlar rol oynamoktac4ır. 3) UCUZLUK Otomobil fabrıkaıannda, kaynak ve tabanca ile boyama ışierlnl, bir robot, bugün, saatı 6 doiara gelmek üzere yapamaktadır. Robotsuz fabrlkalarda bu Is 18 doiara mal olmaktadır Tavuk yemlerlnln zamanında ye terlnce verilmesl ve kümes ısısının hava durumuna göre dur madan ayarianması yoluyla yumurtlamada cok ucuzluk sağlanmıştır. Bunun sonucu olarak bugün blr düzlne (12) yumurta icln ortalama 2 kilo yem yerlne 1 kilo yem gerekmektedlr. Dünya buğday fiyatlarının tonda 140 dolardan 215 doiara yük seld'gl bir zamanda bunun kuCümsenemeyecek blr başarı olduflunu söylemeye gerek yoktur. 5) ÇEVRE KİRLfLİĞI Pabrıkalarda kullanılan gazla rın «kıvamında yakılmaması> nedenıyle hem enerji savurgan lığı yapılmakta ,hem hava kırletılmektedir. Kazan yakıtlannın hava İle karıştırılmasmı robot lar yapınca yanma ıdeale yaklaşmakta, yanmadan ortaya a kan karbondıoksid ve monoksid gazları da en aza inmekte dır Blr kâğıt fabnkasında odun talaşları ve tozları, robotlar yardımıyla. Ideale yaklaşacak blcımde yakılarak, hem cevrenin kirlenmesi onlenmekte, hem de savurganlık kofdırılmaktadır kısıntısı sağfamaktadrr. Havlu kâğıtlannda cok onem taşıyan rutubet derecesınin ayarını beta ve olaltı (Infrarouge) ışınlan ı'e colışan gözler yapmaktadır Böylece, kâğıdın rutubeti hem kararınca. hem da her yerde aynı olmaktadır. Mukavva üretıminde de rutubet dengesi onemll olduğundan robotlar orada da yarartı olmaktadır. ROBOTA HÜCUM Robotlo üretlmde flk sırayı Ja ponya (7.500 odet) almaktadır. Bu ülkeyi Amerika (3 200 adet), Batı Almanya (850), isvec (600), Polonya (360), Ingiltere (185). Norvec (170), Flnlandlya (110). Danlmarka (58) ve Hollanda (35) izlemektedir. Şurasını da hemen eklemek gereklr kl bu yazıda «robot» dedığlmlz moki neler filmlerdekı Insan biçlmll makineler değil, daha cok bir kol. bır kutu, blr elektronlk göz.. bıclminde araclardır. Robot yapım ve satışı hızla artmaktadır. Amenkan Robot Ens tltusü (The Robot Institute of Amenca)nın tahminlne göre bu gün 80 milyon dolar dolayında ki satışlar 1985'e kadar 250 milyon doları bulacaktır. Robot fiyatları 20 bln dolarla 100 bln dolar arasında değlşmektedir (2 milyon • 10 milyon TL). • 6) YÜKSEK KALİTE Koflıt ve mamulleri sanayilnde robotlar cok yarorlı olmaktadır. özellıkle elbezi kâğıdı. havlu kâğıdı, tuvalet kâğıdı, mendıl kâğıdı gıbi cok Ince kâ ğıtlan robotlar en az fire İle yapmaktadır. Bunun sonucu olarak. bir fabrika, yalnız bu f$ ten yılda 50 milyon llralık para 1) TEHLtKELÎ, BUNALTICI İŞLER Robotların Insana asıl hlzmet lerl tehiikeli ve bunaltıcı Işlerı üstlenmelerl bicimındedır. Bu gün. yedl kat yerın dibinden kömOrü sızın oğlunuz. benlm oğ lum gıbı delikanlılar. Işslzlıkten krvranan köylüler cıkarmaktadır. tDelıkanlılar» dıyorum, cun kü bu ış genc ışldır. Belçlka'nın Lıege kentl dolaylan, şık vıllalaria doludur Bunların önünde, akşom serlnlığlnde pıpo larını tüttüren bıtkın yaşlılar go rürsunüz Bunlar, maden «vurgun>u yemış. komür tozları ile ciğerlen tıkanmış eski Işcilerdir Orada bu tür cığer dolma hastclıklarına ımeslek hastalığı maladle du metıer» denmektedır. Hastalık. Işclyf daha ellısıne varmodan gotürmektedır Ancak yüzükoyun veya arka üstü yatılarak calışılan bu yer lere. sırf görmek lcin. ıkl saatlıgine inseniz. pudra halındekı komür tozlan kırpiklerınlzl. bır hafta boyunca hemen her gun yıkanmakla eskı rengıne dönecek bıcimde sürmeier. Bu tozun clğerlere ne yapmayacağını blr düşünün. Şlmdl bu tsler glttıkce robotlara yaptırılmaktadır. Göcük hallnde yok olan da blr robottur Kiml kömür madenlerinde kömürü yer dlbınde yakarak gaz bıcıminde dışan alma yollan da denenmektedır. Demır • cellk sanayllnde, afckor halındekı (900 1 000 derecedekı) çelık bloklarını eskiden işcller taşırdı Büyük maşalarla Iki ucundan tutarak, Şlmdl bu Işi, gıttıkce daho cok, robot kollar yapmaktadır. Şarlo, »Cağımız • Modem Tı mes» fılminde somun sıkıştırmayı o kadar cok ve hızlı yapmak zorundadır k, artık bunu yapmaktan baska blrşey düsünemez olur ve yoldakl kadınlann. erkeklerın elbise düğmelerınl de, somun sanarak. sıkıştırmaya kalkar. Bugün bir robot, 300 • 400 somunu blr onda sıkıştırmaktadtr. Bir kayış üzerinde gecerken önünüzde sadece blr dakıka durduktan sonra yine yoluna q decek bir kutuya. sanlyede Ikl tane olmak üzere ampul, cu* kulata, konserve kutusu... Istlf leme Işinde bır Işcl en cok Ikl vıl doyanabllmekte Idi. Bugün bunu blr robot kol, hic aksatmadan yıllarca yapmaktadır. Yakup Kadr! bu anısını 1973'te 1112 eklm günlerl Istanbul Macka O»e! nde ITIA nın duzenledlği b r seminerde anlatmıştır Yıne o semınerde anlattıgı bır anı daha var ki bana cok dokundu: ustunde uzun uzun düşundüm, şimdıye değın Mustafo Kemal konusundo cözemedığım bır cok sorunun anahtarı yerıne gectl. Yokup Kadrl dlycr kl« Her Cumhuriyet bayramırtda nutuktor soylenlr, sflrler soylenlr, fakot Atoturk'un reformlan hakkında tek kellme soyllyen yok Şarkılar, şlirler, destanlar hallnde kutluyoruz bayromlan. Atotürk husus! meellslerinde dışarda söyfemeyt münasip gormedlklerl hususlan blze onlatırlardı. O sıralordg Atatuck aslındçLezlcl blr kahraman slmasında değll, eza ceken birısı gıbi gorünurdu Atatürk bedbaht bir adamdı; cemiyetl blr turlü arkasından Itemlyordu; bir mlllet ilerl gltsin tetiyordu; herşeyl yapmak Istiyordu. Ve bu hislerin kıvranmaları lclnde öldü Atatürk; •ıhhatlne dıfckat etm«mesl gibl davranışlar hep bu bezglnlfk sebeblyleydl» 4) TASARRUF Bugün sanayıde ttasarruf» tan söz edllince daha cok «enerjı» ve «ham madde» tasarrufu akla gelmektedlr. Bir amonyak fabrlkosında ısı, ba•ınc, ham madde mlktarlannın robotlarla ayarlanmosı İle yılda 2 milyon dolarlık doğal gaz tasarrufu sağlanmaktadır: Hem ener|ı, hem para tasarrufu Baş ka bir fabrıka, sıcak veya so1 ğuk havaya, hang bölumlerde ne zaman gereksinme duyulduğunu robotlara soyletmek yoluy la %40 eneni tasarrufu sağtamıştır Gerekslz yere cok sıcak yere gıden ısıyı kısıp soğumakta olan yere göndererek. Bu Elstemde, fabnkanın Idare bına larındakı burolar da, atölyelerın artık ısılanylo, oturulabılecek hale getlrılmektedır Demır Çelık FabTİkalarında yüksek derecelerde uretilen ısı larla leneratörlerl calıştınlmak Anılorm dılı bazen cok gucludür; öyleslne guclödOr ki onlara twr sözcük bıle katmak gereksiz olur. • DOĞAN AVCIOĞLU Türklerin Tarihi Dordüncü Kitap BULMACA 8OLDAN SAĞA : 1 Kann z s n yanpsı. 2 Bir sOzcflgün blçim ve anlaaa baknrundan geçiıdlgı «çaraalan, de^lşıtliMert inceleTen blllm 3 Bir nota Dlaşıa Tollanmn yayalar ve her türlü taşıt iarafiEdan kullan:Ima«ı 4 üluslarar&sı kara yolucda TOrkiye'nin slcıgesl Tersı bizmutun stmgesı Demırın sjmgesl 5 Argoda bir Onlem. 6 çeilerin su bulunan Sesimtade oluşan b.tklU alan Bir tur tstlı çörek 7 Anlatmak eylemi 8 Blr yOzey olçü blrtmı Sodyumun simgesi 9 Esk: dllde kayıp Bir •rfcek bdı TtTKAKIDAN AŞ4&YA • 1 Odak boyutu blrkaç san ttaıetre olan yaklastıncı me*eek. 3 H£lk arasında lokmacrutnı denilec çok uçucu bır nvı 3 Tersi iridyumui sım gesi Aralaindo aynı yerdo oturmafctan başka ortak bir nitelik bulunmavaa ktmselerin tü mü 4 Bilgl derecesin, anlamak için vapıian yoklama 5 Küçük çuvaj YanardaBdan Cikan ertmıs m&dde S Ter*t telefonda ü'c seslenı; Kenarları ve açılan b'rbırine esit olaa dörtgen 7 Tersi belirll bir İşte gerektücçe harcanmai Jçto aynlıp işlstılen para Kesuıtile'den sonra ka'or miktar ÇIKTI ANADOLU'DA TÜRKLÜK VE tSLÂMLIK TEKİN YAYINEVİ Ankara Cod. 51 İSTANBUC 123456789 Türkiye tş Bankası A.Ş. Genel Müdüriüğü'nden Bankamızın Ankara'dakt Araştırma ve Uygulama servıslerınde calıştınlmak; uzsre yazıh sınav ve mulakatla, Sistetn analistleri ve programcılar ahnacaktır. Başvuracak adayların: 8 Terst Bflyıuc Okyanustaid takunadalardan Saç ve ellerl boyamaita kullanılan toa 9 Bır tumüa bir p&rçası İle ılgUl Parlak o'mavan, donuk DÜNKÜ BULMACANIN ÇÖZLMC SOLDAN SâĞA : 1 Oratoryo 2 PEa» Ati 3 Eza Aa Ol 4 Re Alman 5 An BTOK. 6 Silisyum 7 Ebe. 8 Oynak Akö 9 Nall Eter rCKARIDAN AŞAClTA ! I Operasyon " BUe Ya 3 « a Alenl 4 T B Anibal 5 Oval Sek « amaT 7 yA Avukat 8 Otonorn kE 9 Is Kü Sistem analistliği için • ODTÜ, Hacettepe veya Boğazıçı unıversıtelerı ile yurt içınde veya yurt dışındakı benzer ünıversıtelerm mühendıshk dallannm bınnden lısans dıploması almış buiunmaları • tyi derecede lngıhzce bılmelerı, • Bın Cobol olmak üzere en az ikı programlama dılı bılmelen. • Yeterlı derecede meslekı tecrube sahıb' olmalarr CumhurİYet Sablbl: Cumhunyet MatbaacıüK vo Gazetecıük T A ^ . adır» NADÎR NADÎ Genel yayın Müdünl OKT*T KLTÎTBÖKE MUessese Müdurü .„ EMİNE CŞAKLIGİL Yaa Işlerl Müdürü TÜRHAN ILGAZ Basan ve Yayan Cumhunyet Matbaacılık ve Gazeteciük T A Ş . Cağaloğlu, TUrkocagı Cad. No 39 41 Post» Kutusu : 246 tSTANBUl TeL: 20 9Î 03 # # # BÜROLAR ANKAR4: Konur Soöüs 24/4 YENÎŞEH1B Tel.. 17 58 25 17 58 66 îdare: 18 33 35 İZMtR: Halit Zıya Bulvan No.: 65 Kat: 3 Tel.: 25 47 09 13 12 30 ADANA: Atatürk Caddesl, Türk Hava Kurumu tşbam Kat: 2 No.: 13 Tel.: 14 550 19 731 TAK V İ M 82 ŞUBAT 1981 Imsak 8.08 Günos TM Öğla 13 27 IkJndl 16 28 Akşom 18.51 YatM 2022 Bu binanın Mılll Eğltlm'e verilmesl yerinde blr korardır Ama Halkevlerl örgütünü eskı anlamı. ıcenğıyle canlandırmak da Atatürkcülenn baş görevidır Eskı blnalan gen ^erılerek. eski saygınlığı kurularak. Atatürk dev'imcılerını bu catının altında bır arayo aetirerek... • En az dört yılhk bır yuksekokul mezunu olmalan • fyı derecede Ingılızce bılmelen • Cobol prog'amlam? riılıpı b'lm<>ı«»r» gerekmektedır Programcılık için Hey Vapurlar Trenler föykucükler) VA2KO YAYINLARI Edert 70 Llro Yenı cıktı OKTAY AKBAL Başvuran adaylaı vagil' «nnav? v» bn imavda başar'h olanlar mülakata tabi tutulacaklardn Ucret bılgı ve tecrubeye goıe saptanacaktır tstekl'lerın f avnntılı özgeçmısif»»'it») b«>ırtı; HıloVçelennı bır fotoğra pkleverpk en q<»c 2 Mart 1981 tarıhıne k?rlî>» türkıye iş Bankası * Ş Organızasvon Mnrii" t'igfl PK 9' Kü"k"RWKA|lA 2) ÜRETÎMt HIZLANDIRMA Oretimı arttınnamn Wr yolu do €hızlandırma»dan gecmektedlr. Bu Işde yaya kalan bir sonayi Olkesl rakabette de ya IŞ BANKASI TÖRKIYE