Katalog

Cumhuriyet 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER edersinlz kl, Islomıyeti duşünduğü lcln değıl lulam ulkelerlnı ve musiumanlorı bırblrlne du «ürerek cıkarlannı surdürebllmek ve doha faz Ia 8omurebllmek ıcın bunu yapmıştı. Tarıh gunumuzde yaygıniaşan cok uluslu şlrketlerın ılerıde ulkemızin yazgısında rol oynama olasılıklarını da duşunduruyor Kuşkusuz, aıştakı bu çabalar, ıcerıye uzanarak ayakianmalar sergılemıştır, ama gercek ımanlı ve bılgılı yurttaşlanm z ve Turk ulusunun bagrından cıkan Turk Sılahlı Kuvvetlerının ve oe Turk Aydmlannın elbırlığıyle yenılgıye uğratılmışlardır Ataturk un yanında yer alan aydm aın adamı Rıfat Borekçı, Mustata Fehmı Gerceker ve arkadaşları Istanbul Hjkumetı tarafından Ataturk le bırllkte haklarında ıdam kararı oıduğu halde cumhurıyetın kuruluşunda bir mlmaı görevı alarak dınsel tabanı oluşturmado ve yurttaşlarımızı aydınlaımada buyuk gorev yapmışlardır •*• Yuce Allah, Kuran ın ayetlennde, «IŞLERİMIZI ARAMIZDA IYICE TARTIŞARAK VE BIRBİRIMIZE DANIŞARAK. YAPMAMIZU ve «SORUNLARIMIZI ELBIRLIĞIYLE ÇÖZMEMIZI» emretmektedır (5) Bu ıse ancak, herkesı duşuncenryetuygulama ve eylem açısındon işbırllğıne caöifan ve buna olanak veren CUMHURİYET yonetım bıcımıyle olmaktaaır Ozellıkle Islamın meşverefe verdıği değer, Cumhurıyetl ongormektsdır Islamın kaynakları ve Islam tar,hı cıddî bır bıclmde ıncelendığlnde CUMHURİYET ın Islamın dzünde var olduğu hemen antaşılır Bunun en belırgm kanıtı. peygamberimızln filumünden sonra. bır kısının karşı cıkması uzenne onderlığı (yonetıcılığı) kabul etmeylp, oncok o kışı duşuncesını olumıu yonde değiştırdıkten sonra Hz EbuDekırMn acık secımle ve oyblrlığlyle yonetlcillğı ustlenme»! oiayıdır 1) Kuran: Bakara Suresl Ayet No 233, 28»; Nisa Suresl, Ayet Ne 84; Enam Sureıl, Ayet No 152. Araf Suresl, Ayet No: 42; Mumlnun SureSİ, Ayet No 62. Kuran Tin Sureei, Ayet No 4 Muhyldd;nı Nevevı (Oer) Rıyaz olSallhln, Dlyanet Işlerl Baskanlığı Yayınıorındon, Ankara, 1964, C 1 , s 337 Burhaneddın Ibnl Ferhun ElMalikı, Ed Dlbae'ul Muzehheb Fl Martfe'tı E'yon'l ÜlEmollMezheb, 1 Basım, Kahıre. R. 1351, s 25 Kuran Ali Imran Sureei, Ayel No: 159ı Sura Suresl, Ayet No 38 12 ARALIK 1981 anrı, Insanı evrenln «n ustön variığı kabul ederek, ono sorumluluk vermlş ve onu goreve layık flormüştur, hatta ınsanın «Yeryuzünde kendısının vekıli» olduğunu Kuron'ın Bakara Suresınin otuzuncu ayetınde bıldınr Boylesıne yükümlüluk verdlğı insandan, Alloh, gücö oranında yükumlulüğünu yerıno getlrmeslnl ıstemektedlr (1) tinsanı en güzel bicımde yarattık» buyuran yüce Rabbimlz, kuşkusuz, kendı 6orunlarını cozebılecek yeteneğe sahlp olduğunu da bildırmektedır (2) Bu nedenle, toplum ıcınde yaşamak eğılımıyle ya ratılan ınsanoğlu kendı yonetım sorumluluğunu, ozgür olorok kendısı ustlenmesını ıstedı fllpdon doloyıdır kı. Tonrı peygamberlerı hep llgılı toplumun Insoflları arasından secerek gondermiştır Topluma yöneticl olanın o toplumun tüm sorunlorıyla bötunleşmesı Kuron'da temel alınmıştır Î Islam Dini ve Cumhuriyet Yönetimi İSLÂMIN KAYNAKLARI VE İSLÂM TARÎHİ CİDDI BIÇİMDE İNCELENDİĞİNDE «CUMHURİYETVİN, İSLÂMIN ÖZÜNDE VAR OLDUĞU HEMEN ANLAŞILJR. Hayatımız Yengen... uçuk çocuklara yüzme oğretmek ıçın ordek bıçımlnde plastıkten can sımıtlerı vardır Bır zamanlar Batı nın o bıcim dergılerınde tYalnız erkeklere» can sımıdı OISUP dıye «Plastıkten şışırme kadın» ılankjrı yayınlanırdı Plafda sıze arkadaşlık edecek otomobilde yol boyunco yanınızdakı koltuğa oturacak, yatakta bütun gece siz'nle blrllkte uyuyacak, canlı, güzel ve din... Ver parayı, al balonu, uflemeye başla, elı kolu, bacağı, baldırı. goğsu, gobeğı, dudağı, sacıyla plastikten şışirme bır kadın arkadaş... öyle bır sevgıli k! yemez, ıcmez, harcamaz, konusmaz. kacmaz, dırlanmaz, başına belc olmaz, nlkâh ıstemez K Dr. Osman ZÜMRÜT Ankara Merkez Vaizi ğu peygamberimiz tarafından da bıldırılmektedıı Ataturk de, « . Her kanaat bızce değerlldir. Yeter ki, kaba kuvvate donuşmesını dlyerek, Allah'ın verdiğl düşunce serbestllfline ınsanlar tarafından sınır konulmoyacağını vurguluyordu Ozgurlbğu savunan Islam dıni, ko lelığe karşı buyuk mucadele vermıştır İnsan n ınscna boyun egmemesı ve ozgür yaşamasını her ilkeslnde savunmuştur islam insanlartn bırbırlerının ozgürluğunu haklarıyla dengeleye rek kullanmalarına dayanır Kuran da en bu yük yerı ve değerı tutan tAllah Inancıı, «Her kesın ayrı oyrı sadece Allah'a karçı sorum lu olması» ılkesını getlrerek İnsan özgürlu ğunün vazgecılmezlığını savunmaktadır Blr toplumda ozgurluğün eşlt düzeyde yurttaşlara doğıtılması, o toplumda yönetılen ve ydneticı ışbırlığının yuksek duzeyde olmasıyla mümkün olduğu acıktır Kuran ın Alı Imran Suresınin 159 ayetınde yüce Allah m, tlşlennı danışa rak cözerler» ve yıne Şura Suresının 38 aye tınae, «Onların Işlerı aralarında danışma ıle dır» dıye mumınleri vasıflandırması karşılık lı ve acık tartışmayı buyurucudur Bu da oncak Cumhuriyet yönetlminin haztrladığf ortamda olabılır Ozgürluğe aşık Turk ulusu, çetln gunlerden sonra hemen Cumhuriyetl seçecekti. **• Anadoiu halkını do tutsak etmeye yeltenen Batılı somurgecller ulusumuz ıcmden ye terlı sayıda yandas bulamadılar. bulduklan da yaşayamadı Ancak tum yurdun kurtuluşunun sağlanabılmesı lcın Samsun'a cıkon Mustafa Kemal ı goruyoruz Artık blr süre, o tarıhın değıl, tarıh onun emrlnde olacaktı Turk Ulusu Mustafa Kemol e bağlanıvor ve yurdu uğrunda çarpışmak lstıyen polıtıkacı, subay, dın adamı, bilgın, şair, aydınlar Anadolu'ya kacıyorlardı Çetın bır Kurtuluş Savoşından sonra bağırneız Türk Devletlnln sı mrları sehlt kanlonyla cizillyor ve bonş mosasında da bu sınırlar kabul ettlrılıyordu Kur tuluş Savaşına karar veren TOrkıye Buyuk Mıl let Meclısı ıse calışmalarını aralıksız surduru yor Mustafa Kemal Ataturk'un onculüğünde bu «Büyük Meclls» 29 Eklm 1823te Türk Ulusunun ruhuna ve Islam ılkelerıne uygun yo netım biçımı cCUMHURİYET»mı dunyava bıldırıyordu. Atatürk Cumhuriyet yonetimlnl secls. ne denlerln! söyle özetllyordutCumhurlyet re|iml demek demokrasl sıs temlyle devlet sekll demektır Bız cumhuriyett kurduk, o on yaşını doldururken demokraslnın bütün icaplarını sırası ge'dıkce uygulamayo koymalıdır» «Cumhuriyet, düşunce serbestliğl taraftarıdır Samimt ve meşru olmak şartlyle her tür'u fıkre saygılıyız Her kanaat blzce değerli dır Yeter kl, kaba kuvvete donüşmesln » Kurtuluş Savasındakl başarımızı hazmede mlyen düsmanlar ve hırcm Batılı emperyallstler, askerl bakımdan cekllmışler; ama bölup parcalama, icten yıkma v« kardeşı kardeşe kırdırma glbi beşınel kol eylemlerıyle yurdumuzda cabolonnı ekslk etmemışler, kendilerlne aramızdan yandoş bulmaya calısmışlar hıya net fetvaları veren Dürn Zade AbduMoh gıbl seceblldıklerıyle. cdlnl kurtarıvoruz» dlye ayak lonmaya varmışlardır Holıfelığın kaldınlmasından hemen sonra Suud Kralı Ployboy Faruk'a koşup, «Islamıyet bossız kaldı» dlyerek konferuns topianmosıno cabalavan batılılar taVdır Islam dınl, yönetımın toplumun (oemaatın) bütün bıreylerlne eşıt olorak dağıtılması ılke sını sürekll savunmu» ve uygulomıştır Bu IIkeyı Hz Muhammed şöyle dıle getiriyor tHepinız yöneticlsinlz Yönetebildıklerınlzden ve önüns duştuklerınızden sorumlusunuz» (3) Bu temel ılkeler cercevesınde. Hz Muham med'ın naaşı kaldırılmadan açık oylamayla yönetlcl olarak Hz. Ebubeklr sedlmıştlr Baş langıcta yonetım, olanaklar el verdığınce bü tun yurttaşiara dagıtılarak uyoulanmıştır Oy Bakı, sonraları yozlaştırılmış padışahhk sultanhk, holıfelik, krallık ve tek kişı dıktasına donuştürülmüştür Ne yazık kl. bunlar hep Islam adıno yapılmıştır Peygamberden sonro flelen Hz Ebubekır, orodakı v^moşların acık oylonyla yonetlcl görevlne getırtlmlştır Bu gunumuzdeki Cumhurtyet'ten başno ne olabılır? Hıc bir ınanan mümlnln, Allah adına bır boşka ınsanı değerlendimne ve denetleme hokkı yoktur. inanc açısından Islam, sınırsız öz fluriuğu savunarck, ıç dunyamiiin aerınlıklerın de saklı ınanca müdahalevı yasaklar Inscno her seyi hayal edebılme ve duşünebilme gucunu veren yuce Allah, ınsanı Dl'ŞUNCESİNDEN DOLAYI DEĞIL, EYLEMINDEN DOLAYI YAR GILAYACAĞINI Kuran'm blrçok ayetlerinde yıneiemektedır Peygamberlmızın tek düşünceye dayalı yonetlml .değil bırbirı\ ı a çeşıtlı görüş len tartışan. eleştırerek doğruvu bulan yonetı mi uygulodığını ve oğutledığını şu sözlennden anlıyoruz tUmmetlmin değışık goruşlerde bulunması (rahmettlr), verimlllik kaynoğıdır» (4) Tekno !o|iy> yoratan insan duşüncesınl ve hatta Allah'm nurundan verdıği akl| hapsetmenın ve sınırlamanın verimsızlık ve kısır dongu oldu Yaınıı erkeğln, kadınsız dunyasında blr eğlence sayılan bu oyaıama aracı oylesıne yayılmış kl Avrupa'nm Kuzeybatıs'ndan cıkıp Anadolu'nun Güneydoğu sınırlarına sarkan TIR soforlerıne soruyorlarmış Soldız var m* Nei Halkımız bu tür plastık kadına «Baldız» adını takmış v« yakıştırmıs .. Gecenlerde manavdan kıtmızı turp alıyordum Bazıları kof cıktığı icln denetlemeve kalktım Manav Hıc elleme abi dedı, hepsl yengen Basketbolda Balkan Şampıyonu olduk, son mac Yunanıstan'ıo yapıldı Sonuc. 93 8C yenaık Yunanlstan'ı... Yorurrr Yunanlstan yengemız oldu Yohu 3u Yunanistan'la ne de çabuk akrabalık kurduk? Blr mac yetiyor Canım Türkıye öyle blr ülke kı yoşamın tadı ya yengeyıe cıkar ya da baldızla Mınıbus plaklarından gezlcı esnafın sattığı meyvaiara, futboldan basketDOla, politikadarı ekonomlk sorunlara değın hayatın vorumu ikı tumcedA ocıklanıyor Baldızlo yaldızlanır yaşamın .. Yengenle dengelemr havatın Kodıtı özleminl plastlkten şışirme balonda aroyan yalnızlığımızın dıllmıze vurmuş mizahıaır baldız ve her o'ayı yüreğımlze dolanmış hbldo sormalında tuşa getlrmeye calışan icgüdümuzun urünudur yengen Aybaşını Soatll Maarlf Takvımı'nın yapraklarını koparo kopcro getırmeve cabalayan emeklıye soruyorsun Durum nasıl"> Yengen . 2) 3) 4) 5) CVST OKTAY AKBAL Hflvın Vatan Mahzun Ben Mahzun «OIur*«m görmedtn nullette ümit ettiğım feyzi Yazdtm sengı habrımde vatan mahzun ben manzun» Namık Kemal ın Bolaytr'daki mezar xaşında böyle jrazar Vatan mahzun ben mahzun Gündn bırlnde bepımızın mezar taşmda böyle tnl yazılacak Vata.n mahzun ben mahzun? Mlllette ümit ettigimlz feyzı bir turlü goremediğimiz içm ml? Yoksa, bizler, yazarlar, aydınlar sanatçılar, pohtikacılar bu ulusa gerektıgi gibi yarar sağlayamadı^ımız içınmi? tlk Anayasa'nın hazjrlanmasmda büyük katkısı oldu Namık Kemal'in . En lyl Anayasa'yı yapalım derkea Namık Kemal'in. Mıthat Paşa'nuı yanında suklüm puklüm duran yenı Padişah Abdülhamit'e nasıl olsa kuUanmaz' diyerek öyle bir yetki tanunışlar ki bır yıl sonra Mebusan Meclısı'ni kolayca dagıövermış o yasaya dayanarak Mithat Paşajn da, Namık Kemal'i de surgünlerde ölmeye yollayarak Evet, görmeden ölmuş büyük şairimiz 'mıllette ümit etttgı foyzı. .' 1888'den bu yana nerdeyse yuz yıl geçtı Dönup dolaşıp yuz yıl öncekine benzor bir noktaya gelmek ancak bıza vergi bır nitehk 1 Kışi baklan. toplumsal haklar, uygar bir ulusa yakışacak haklar, bütun bunlan kapsayan bir Anayasa Senedı Ittıfak'tan, Gulhane Hattı Humayunundan Adalet Fermanı ndan 1295 tanhli Kanunu Esası'ye, bu Kanunu Esası'dekı yeni degişıklıklenlen 20 Kanunusanl 1337 tanhh Teşkilatı Esaslye Kanunu na, oradan 20 nisan 1340 tarihlı Teşküâtı Esasıye Kanununa en sonunda da 1961 tanhh Anayasaya kadar surer tıir savaşım aşama aşama ulaşılan bır sonuç Ne var ki, bütün bu Anayasa lar. ozellıkle yürurlukteki 61 Anayasa sı, büyuk ulus çogunlugunca anlaşüamamış benimsenememış ıktıdara gelen poüükacılar tarafından bır turlü uygTilanmamış Kımi beğenmediğinden, kımı de uygulama gücünu kendınde bulamadıgmdan Boylece geçmlş koskoca zaman parçalan Bırına Anayasa ıkıncı, üçuncu, dördüncu Anayasa. Şımdı de beşmcısıni hauriamak ıçın toplanan Danışma Meclısı Bıreve daha ıyı daha güzel, daha yararlı bır yaşam sağlamak amacıyle en guzel Anayasa lar hazırlamak ıçın büyuk çabalar harcamışız hep O Anayasa'lar yaşama geçinlıvor mu, yaşamı degıştırıyor mu, yoksa yalnızca kağit ustunde ma kahyoro dıye duşunme den 'Bu memlekette de bır gun sabah olursa Haluk* demiş Tevfik Fikret «5u paslı çehreı mıüet bıraz gülerse demii Umudunu hep dın, canlı tutmuş En büyük yügınhğa düştügu anda bıle •Evet, sabah olacaktır, sabah olur geceler Tulu > ha$re kadar sürmez ahıbet bu sema Bu maı aöfe sıze bır gun acır, melul olma* demış Ama o da yenık bır kışı olarak olmuş O da kendı dılınce 'vatan mahzun ben mahzun' dıye diye dıye diye. Bütun şaırlenmız, vazarlanmız hep mutlu aydınlıklar beklemışler Tum ulusun kalkınmasıru, en şenış ozgurluklerle donatılmasını, Ataturk'un «Özgürluh ınsanın kesın olarak duşündügünü yapabıl mesıdır* sözlerımn yaşama geçırilmesıni istemışler Capcanlı tutmuşlar boyle bır umudu . Bu özlemı başarmasını, yaratmasını da genç kuşaklardan beklemışler*Rayata neş'e güneştır. melal ıçınde beşer Çürür bizım gıbı. Sız ey fezayı ferdanın Ku çuh güneşlen artıh birer birer uyanm» dıye seslenerek Bu seslenışlen duyanlar da vardı elbet. Namık Kemal in, Tevfik Fıkret'ın, daha sonra gelen şaırlenn yazarlann umutlannı gerçekleştırmek, bu toplumda uygar. özgür bır ulus yaratmak özlemleri aı vaşama geçırmek ıçın savaşım verenler de vardı Işte Mustafa Kemal Bir agustos gunü Fıkret'in ölüm yüdönümünde Aşiyan a gelerek büyuk şaınn bır hayranı olarak 'Pereştışkaram Fikret' dıye onur deftertni imzalayan Çanakkale kahramanı genç general Yüzyıl geçti demokrasl ardmda koşa koşa Anayasa'lar yaptık, onlan bır sure sonra yalnızca bir kagıt toman sayarak' Bırind ikinci. üçuncü, dördüncu şımdi de beşincı Artık şunu anlamamız gerekmez mı Blr Anayasa o ulusun kanı. canı. varhgı, umudu, greleceğldır Yalnızca güzel yazıl(Arkası 6. Sayfada) anayilefme, bir y&ndan top luma büyük yararlar saglar ken, öte yandan da çesitü sorunları beraberinde getır miştır Saglıksız kentlesme ve çevre kırlenmesı biçunmde sı raJayabılecegimiz bu sorunlann onemli bır bolümUnu de fabrıka \e atolyelerdeki kotü galışma koşuUarının yol açtı ğı hastalanmalar, yaralanmalar ve ölumler olusturmakta dır Geçrrusi çok daha öncekl yüz yülara dayanmakla beraber, ozelikle sanayıleşır.eye (lcapitalıstleşmeye) paralel olarak, 19 yüzyıldan itibaren lsçilerin U retım faaliyeti sırasında sağlığa zararlı çeşıtU kimyasal nıad delerle, torlarlK, gurültüyle ve ınlarla stk sık muhaUp olduKları ve gtderelc hastalandıkian tespit edllmlş; bu arada, gerekli koruyucu donanundan yoksun makinaların da 18çilerin çesitli biçimlerde yaralanmasuıa ya da ölmesine neden olduğu görülmüstür Bu tur olaylara ısyerlerınde görtil dügü lçin, kısaca is kazası ve meslek hastalıklan denmiştır Silıkoz, bısinoz ve tüberküloz gıbı onemli solunum yolu hastalıkları, çesıtli kanser turleri, bazı cilt ve sinir hastalıklan ile sagırhk gibı pek çok hastauk, meslek hastalıklarının en tehlılceU örnelüerini oluşturmuştur Sorunun en dückati çeken yaaı, bu tür olaylarda çogu ta man geriye donüşun mumkün olamayışıdır Niteldm, bir ış kazası ya da meslek hastalığı sonucunda Isç», bır uzvunu ja da yaşamını yitirebilmelcte, bu arada tedavlsı mümkun olmayan bir hastalığa da yaklana bumektediT. ••• tşçı sağlıgı denince, yalnızca sanayı ışletmelen anlasılmama hdır Iş kazası ve meslek hastalıklan tanmsal çalısmalarda, hafa büro çalışmalarında da soz konusudur. Traktörün devrılerek surucunun altında kalması, tarım ıldçlannın yol açtığı zehırlenmeler, hayvancıliKIa uğraşanlann çeşitli hastalıklara yakalanması gıbi vakalar, tarım sektoründe sık sık rastlanan ış kazası ve meslek hastalıklarının en acı orneklendır. Geüşmıs ve gelışmekte olan ulkelerde, toplam nufusun or talama yansını çaüşanların oluşturdugu duşünülecek olursa, konunun onemı daha da ıyı anlaşılmaktadır. Başka bır dey^le, sanayıleşmeyıe birlık te, Lşyerlerındeki kötıl çalışma koşulları, önceUkle işçı sag lıgını \e gıderek toplum sağlı ğını tehdıt eder bir hal almış tır Kısaca denılebılır kı, kalkın mış ulkelerde, ışçı saglığı bıı bılım dalı halıne gelmış ve genel toplum saglıgı ıçınde, koru yucu sağlık tuzmetlerının onem lı bır bolumunü oluşturmuştur Özunde, ı$ kazsı ve meslek has talıklarını konu edınen, genel de, ışçılerin sağlığı ve guvenlı bır ortamda çalışmalarmı amaçlayan işçı sağlığına bazen «iş gnvenlığı» ya da her ıkısı bırlikte «işçi sağbğı ve iş gü venlıgı» dendıgı gibı, aynı amaç >3 «teknik emnlyet», «İş sağlıgı» «meslekı sağlık» gibı deyimleı de kullanılmaktadır. S Işci Saglığı ve Calısma Bakanlığı tŞÇt SAĞUĞI AÇISINDAN, İŞYERLERİNİN DENETİMİ, MÜFETTİŞ SAYIŞINDJ AZALMASI NEDENIYLE DÜŞÜK ORANDA YAPILDIĞINDAN İŞ KAZALARI VE HASTALIKLARI YENÎDEN ARTTI. Ihsan OTAĞ ls Guvenliji Eski Müfettışı mur iskolunda dtlnya blrincisı kömür dışı maderüerde dünya ıkincisi ve Avrupa btrincısi, in saat tskolunda ise, dünya dor düncüsü ve Avrupa birtnctsi yiz. tsin en dikkatl çeken yanı ise sudur tş kazaları sonun da kaybolan ısgtlnU sayısı, 12 eylul öncesinde, ömegın 1979 vılında erevlerle kavbolan is günu sayunnm 3 ^ katı dolaym dadır. Bu aşamada, akla söyle bir Boru takılabilir îsçi sağlığı konusunda, acaba Türkiye'de bir yasal bosluk mu söz konusudur' Tarım kesuninı kapsamadığı gerçegi bir yana bmünlacak olursa, 1475 sayılı İş Yasa sı, ışçı saglığı konusunda yeterlıdır, denılebılır Bu yasaya gore, ısverenler ışyerlerinde ış çi saglıgı ve iş (çüTOnligine yonelik tüm önlemleri almakla vukümlüdürler Buna uymavanlar hakkmda para cezalan, hattA lsyerinin kapatılmasına kadar varan çeşitli cezalar on çorülmüstur Ylne aynı yasaya dayanarak Cahşma Bakanlığı Is Guverüiğı Müfettışlerı ışyerlennı sürekli denetlemektedlr. Bu yasal hükumlere rağ men tilkemızde iş kazası ve mes lek hastalıklan neden had saf hadadır' Herşeyden once, sen d'kalar işçi sağlığı sorununa veteri kadar sahlp çıkamamış lar ve bu konuda bir baskı tmsuru haline KelemetnislenHr Ot« vandan Çalısma Bakanlı to'nda is basına gelen vönetim ler, çeşitli çenelgelerle İş Yasa sımn ceealara Uişkin hükümlertai, mUfettişlerine nvgulatnu mışlardır Ceza söz konusu ol mavmea da lşverenler işyerle rinde eerekll gnvenlık önlernlerıni almaya vanasmamışlar ve yapüan denetımlerden de bır sonuç alınamamıstu Bunların yanısıra, eğltım düzeyimizın düşuk olusu, genel sağlık hızmetlerinin vetersız kalışı ve ış sizlık gıbı nedenler de eklenin ce ışçı sağlığı sorununun neden boyle büyük boyutlara var dıgı kolayca anlaşılmaktadır Tüm bu olumsuzluklara rag men, 1978 yılmdan itibaren Tür kıye'de ilk kez, az da olsa, iş kazalannda bır duşüş kaydedilmeye başlanmıştır Bu dönemi dikkatle incelediğımizde şu gerçekler karşımıza çıkmakta dır 1978 yılında Iş Yasasmın cezalara Uişkin hükümleri uy gulamaya sokulmuş ve iş gü venlıfti müfettişleri sayıea artı nlarak denetımler etkinlestı rilmistir Bu arada, yıne avnı yıllarda bazı sendıkalann, kısmı de olsa, İşçı sağlıgı konu suna eğüdıkleri Rörulmüştur Bu olumlu faktorler bırarava pelınce, ülkemizde is kazalann da Uk kez düşüş kaydedilmış tir. • Ancak üzülerek belirtmek ge rekırse, 1980 yılının ortalan na dogru, yeni yururlüge glren bir kısım mevzuat dne stirülerek, 1978 vüında goreve başla van is glivenliği müfettislerlnin unvanlan gerı alınmış, vardım cılık statusune tndırilmiş ve bovlece aktıf mufettıs savi'îi azaltılmıştır Yasalara aykın ve partızanca yapılan bu uygula ma Danıstay'a aktanlmıs olup dava halen Rörüsülmektedir Avnca, 1980 ve 1981 vıllarındi çıkanlan ikı ayn genelgeyle üretımın bırınci planda tutul ması gerektJgi öne sürülerek TESEKKÜR Eşım Mocıde Sungun u uzun ztımandonberl cekmekte olduğu hostalıklon başarılı bır böbrek ameliyatı ıle yenıden sağlığına kavuşturan Istanbul Beledryesı Beyoğlu Hastanesı Boshekiml Buyuk insan, yakın dost Türkiye'de ve obur geri kal mış ulkelerde ıse durum, kal kınmışlann tersınedır Ülkemizde, ış kazası ve meslek hastalıklan had safhadadır. 1980 yılına ait Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) ıstatıstıklerine gore, Türkiye'de her gun ortalama 500 ış kazası ve meslek hastalığı meydana gelmekte, bu nun dördü ölümle sonuçlanmak ta, sekizinde ise işçiler, çalışma yeteneklerini tümüyle yıtirmektedirler Çeşitli lşkollann da doğan ış kazalarmı başka ülkelerle karşılaştırdığımızda sonın btirün çrplakhğıyla ortaya çıkmaktadır. Ömegın, ko Ür.Op.Dr.METİN SÜER'e Anestezi Uzman Dr. Evrenos Toptop'a Başasistan Dr. Burhan Bagatur'a Başhemşire Nezahat Göztepe'ye Zeklye ACa ve hastalığı sırasında hızmetleri gecen tum hastane personelıne sonsuz mınnet va ı^ukranlarımı sunarım Izzet SUNGUN (Cumhunyet 9883) tş Yasasırun cezalara ılişkin hü kumlerının uygulanması ertelenmıstır Daha açık bır deyım le 1978 vılında fllızlenen umut 1981'de yenıden umutsuzlu^a do nüşmeye başlamıştır Aslında ertelenen şey doŞnıdan dogru va insan sağUğıdır. Yani. yıne her (rün dört i»çi ölmeye devam edecektır Eğer bu tespıtler doğru çıkar 99 bnumüzdeki nllardan itibaren iş kazalannda yenıden bır vükss'me çorülürse bu, tanhi bir sorumlulugu (rtlndeme getı recpktir Bir iş hukuku profesorü olan Calısma Bakanı Sa vın Esener'in bu tarihi sorumluluSu oavlaşmavarak isci saç lıâı sonmuna insan faktorü ve genel toDİum menfaatleri «çısından vaklasacaklan umudunu ta«ıvonız tş taaüannı önlemek usere alınan onlemlenn, ek gider olması nedenıyle, üretimı olumsuz ybnde etkıledıgi gorüsü, maalesef pek vaygmdır. Bu görüs savunulurken, SSKnın ış kazalan nedenıyle bır yıl Içınde onbınlerce ışçıye gotürmek zorunda kaldığı tedavı hizmetlennm odedıği tazmmatlann ve bağladıgı avlıklann müyarlan bulan malivetl gözardı edılmektedır Ülkemızın obür sorun'annda olduğu gibi, bu konuda da kisısel hesaplar on planda tutulmuş \e soruna Eenel ülke çtkarlan açısından vaklasılmamıştır Sağlıklı ve guvenlı bır çalışma ortammda üretunın de artacaftı, bilimsel bır gerçekMr Ülkemizde iş kazalan, maalesef bırer yazgı (kader) olarak benımsenmıştir. Kamuoyu, soruna vabancıdır Basm organları iş kazalanna pek ılgı duymamaktadır İş kazalan, kesmlıkle yazgı değüdır Bun lar, üretımin çeşitli riskler tasıması ve bu nsklere karşı gereken güvenlık onlemlenmn alınmavışından kavnaklanmakladır 1978 yılında goreve başlayan, ancak 1980'de müfettışlık r ün\ anlan gerı alınarak yardımcılık statüsüne indirilenlere, müfettişUk ünvan ve yetkileri iade edilmelidir Bu amaç Ia, ya 1980'dekı yasalara aykın işlem ıptal edılmeli ya da bu kışıler, uç yülık vardımcılık süresmi doldurdugunda, tarafsız bır hevet tarafından sınava alınarak basanlı olanları mufettışliğe atanmalıdır. Bu aşamada üzerinde onemle durulması gereken bır konu soz konusudur. Soyle ki: Yenıden haksız bır işleme meydan verılmemesi tçin, Çalışma Bakanı sayın Esener'in konuya tıtızlıkle yaklasması ve tarafsız bır heyet oluşturması ge•ekmektedır Mevcut mevzuat (tüztik), ikı yüını dolduran ve yeterliligı kanıtlanmış müfettış yardımcüanna aynı müfettişler gıbı teftış yetkısı verılebıleceğıni önçörmektedir Mevzuatın bu yonü de ışletılerek ikı yılını başanyla dolduran diğer yardımcılara teftış yetkısı venlmelıdır Yenlden memur alımının durduruldugu bu dönemde, yukarda belırtılen ıvedı onlemlerın alınmasıyla, atıl kapasıte değerlendınlmi; olacak ve bu volla, aslmda tortlam ısyeri sayısma kıyasla yetersiz kalan mufettıs savısı bir miktar artarak 200'den 260'a yukselecek tır Gerek mufettıs sayısının artması, gerekse Iş Yasasının .$Cİ saglıgı Ile ilgıli yükümlülüklertnın uygulamaya sokulmasıyla, iş guvenlıği denetımlennin etkinliği artacak, bunun da işçı sağlığına yaran bu yük olacaktır • IDM MA 'dan aldığım inmlık ve IETT kartımı kaybettım Hukumsüzdür Şaban AGCA • Pusaportumu kaybettım. Hukumsüzdür Sakine Sultan Nuri Şebısteri Hepımızlr ne de cok yengesı varm ş Zaten bizım halk tumden akrabartır Sokokta otobüste, Binemadu trende nasıl konuşuruz. Ablcım . Ablacım... Babalık... Karaeş .. Boylesıne bır holkın ıc savaşın eşığıne yaklaşacal1 kodar birbırıne düşmanlaşması acaba hangi nedenler den doğuyordu' Daha bu ışın gızemı aydınlanmış de ğıl Bız bırblrlmlzl severdık Nerede o sevgl şımdı' Yengen oldu abi... Tranöi>ek6ueı bır hayat yaşıyoruz Bakıyorsun bırı oteki, herıkı uzaktakı yakındakı. alt kattakl ust Kattaki bırİ9nbır» yengen oluvermlş deyıp noktayı koyalım yok&a bu yazı da yaznşlerınden gecerken yengen oluverlr. , (Cumhuriyet 12 ARALJK 1931 Tasarruf haftasının bugun bırijıcı gunudur BugUnden itibaren Mıllı tktısat ve Tasarruf hafta sı memleketımizın her ta rafında baslamıştır Bu aksam, radyoda tasarruf ıe ıktısat mevzulan üzerınde konferanslar verılecek ve bu konferanslar bir hafta devam edecek tir. Aynca sinemalarda da aynı mevzu etrafında cemıyetın hazırladıgı plds larda konferanslar venlecek ve cemıyetin çalışma lanra anlatan fılimler gos terılecektlr Maarif MUdUriyetı ta rafından mektepler ıçın tanzim olunan programın bugun uygulanmasıca baş lanacak ve bütün hafta ıçınde ogretim, tasarrut ve ıktısat mevzuları uzeBüindigi glbi noel yor tusunda Hıristiyanlar sof ralannı çam dallanyla süs lerler. Bunun ıçın her sene İstanbul'un her yenn dekı çam ağaçlannın bınlerce dalı kesüır, şehnn en güzel zıynetı olan bu rinde devam edecek, ay nca müsamereler tertıp olunacaktır Istanbul, Üsküdar, Ka dıköy ve Beyoğlu sermlennde tertıp edılecek olan vıtrin musabakalannda başan gosterenlere de maddı mukafat verılecek tır Şehır üzerinde uça cak tayyareler tasarruf ve ıktisadın faydalanm anlatan kağıtlar atacaklar ve aynı beyannameler bütun taşıma vasıtalarına da yapıştınlacaktır Avnı zamanda bir bay ram olan bu haftanın aza mı tezahüratla ve her seneden daha muntazam bir surette geçmesi lçin her tarafta lazım celen tedbır ler alınmıştır ağaçlar narap edilir Bu hususu dıkkate alan Beledıye bu sene de çam aŞaçlarının tahrıp edılmemesı içm çam kesenlere karşı gereklı bütun tedbır len almıstır Noel ve çamlar CumhuriyeC Sahlb): Cumnunyet Matbaacıiıı: ve Gazetecüık T^JŞ adına NAUİR NADİ Genel Yayın MüdurO HASAN CEM'U. Müessese Mudürü EMİNt I^AKLHİIL Yazı îşien MüdurO «»KAV (^NKNStlM Basan ve YBVSO : Cumhunyet Mstbaacnm ve Gazeteci Uk T J \ ^ Cagaloglu Türkocafcı Caa 1941 Posta Kutusu: «46 İSTANBUL TEL « H 0İ U 7 • • • BÜRULAK: ANKARA . Konuı bokak 24/4 V^INtSEHlR Tel 17 58 25 17 58 b« tdare 18 "ö 35 tZUlR • Halıt Ziva Bulvan No h5 Kat 3 Tel 25 47 0 H 13 12 11) ADANA AtatürS Caddesı rürk Hava Kurumu tş Ham Kat 2 No 13 Tel 14 550 19 731 Imsafe 630 Gune» 814 r AK vt M 12 ARALIK 1981 Ögle tkindl Akşatn 1107 15 28 17 41 Vateı 1919