Katalog

Cumhuriyet BugSn kamuoyunda Onlversltelere yonerrV ten en önermı eJeştlnlerden birl de kendi Içlertnd« v« dışlarında açtıklan yenl Kurvıluşiarla gerekslz ylnelenmelere ve savurganlıkloro yol açmalarıdır Bu yıneienmeler en kucuk çalışma bırımi olan kürsulerâen başlamakta. unıversıteler duzeyıne değın varmaktadır Anılan saglıksıi büyüme ve coğalmanın eğnslni Inceledığımlzde, özelllkle 1973 yıhnda cıkan 1750 sayılı Unıver•iteler Yasasından sonra htzla yukseldığıni görüyoruz. Çunkü bu yasanın klmi hükumlen bu büyümeyl ozendırmlş, kımı hükümlerl ıse kotayloştırmışttr 1973 yıiındon önce sayılan bugüne oranla eok daho az olan universitelerımızın kımısınde oğretım üyesı sıkmtısı vardı Eskı unıversıtelenmızın oğret m üyes, sayılan bile, bugune oranla cok daha azdı Bu sırada cıkan 1750 sayılı yasa bu sıkirtılara çözunrı getırmek omacıyia bır yandan 40. ve 46 madde uygulamalarını başlatırken, bır yandan da unıversıteıerdekı öğretlm uyesı bırıkırrnnı hızlandırnruş ve akademık pıromıdı kısa surede altust etmıştır öğretım üyesi sayılarındakı bu artışı, kür«ö ve boıum sayılarındaKı arfşlar ızlemıştır. Her yenı oğretım üyesın© bır bolum, ya da kur8ü acma eğılımının sonucu. alt uzlonım aallannın har bırı bır bolum, va da kursu olmuştur. Yosanın 38 maddesı bolum başkonı olmak ıcın tam gun calışmayı gerektırdığınden, kursu sıstemı daha cok benımsenmış, bölum sıstemının kabul edıldıgı fakültelerde de bolumun soyı ve nıtelık bokımmdan kursülerden pek farkı kalmamıştır. Çunkü Batıda artık terkedılmiş olan takültebölumkursu sıstemını teme! olan 17&U soyı!ı yosanın 43 maddesı, bölum ve kursulenn oçılmasını zaten daha cok bu egılımı taşıyon takulte kumlu ve senato gıbı organlara oırakmıştır Boylece yenl kursu, ya da bölümlenn ocılmosı ve eskıierının parcalanması kolayıaşmıştır örneğın, Tıp dalmda eskıden bır tek kursu olan cerrohi dalmda beyın cerrahısı, cocuk cerrohısı, geneı cerrahı akclğer ve damar cerrahisl gıbı yenl kursuler doğmuştur. Bunun orneklennı daha bırcok bılım dalından verebılırtz. Kursü duzev.ndekı yinelenmeler bu noktaua da kalmamıstır Yasanın 37 rraddesı, aynı takülte ıçınde aynı adla ve aynı alanda calışan !kı bınmın acılmosını onlemış, ancak, aynı unı/ersıte içınde aynı adlı ve amaçlı kürsu ya da bolüTilerın çoğalmasına bır engel getırmemıştır. Iste bu boşluktan yararlanılarak, bırcok unıversıtelerın ceşıtlı fakültelerınde aynı aaı taşıyan ve oynı amaca yonelık b'rcok kürsü, ya da bolüm ocı'obılmtştır Sağlık bılımlerı dalındakl ceşıtlı fakültelerde var olan klınık öncesı temel bilımler kursülerıyle. fen ve doğa bılımıen dalındakı ceşıtlı fakültelerde son zamanlardo ayn oyn acılmaya başlanan FKB bınmlen bunun en tıpık omeklendır Bu osın yinelenmeler ve ufaıanmalar öyle savurganlıklara vol acmış bütce. Insan gücu ve OL^rOAR ve GÜFOŞLER 20 OCAK 1981 Üniversitelerde Çalışma Birimleri Prof. Dr. Metin SENGONCA Ege Ünlversitesi Oğretlm Üyesi flzlVsei ctancMarı oyteslne bolmüş ve rayıflatmıştır kı unıversıteıer bıle bır yerde bu durumdan yakınır olmuşlardır. Çünku bu bolünmeler personel aracgerec, Dutce ve bına gereksınımlerınl artırmış, zaten smırlı bJtçelene ayaKta durmaya calışan ünıversltelerı bj/uk parasal sıkıntılara sokmuştur Akademık ınsan gucu aıabıldığıne bolunmuş, eskıye oranla daha cok soyıda oğretım uyesı bolum ve kürsu başkonlıgı gıbı yonetsel gorevier vuklenerek. kendı asal (bılımsel) gorevlennden uzaklaşmışıardır Asltnda umvers teler ıcın vazgec ımez bır gereksınım oldugu halde, kürsu ve bolüm duzeyıne değın ınd rgenerek saptırnan ozerMık anlayışı. DOIUTI ve kursule ri n bagımsız ve soruTisuzca genşmesıne yol açmış. dekanların denetım güclen azal mıstır Sonucta coğu dövızle yurt dışından soejlanan ve az kullanıian pahaiı araçgerecler bıle, her kürsuye ayn ayn satın alınmaya başıanmıştır Ote yandan araştırma ve benzerı pahaiı bılımsel etkmlıklerde ortava cıkan gereksız ytnelenmeler ve savurganlıklar da, DU hesapsızlığın bır başka türudur Bu durum, aynı unıversltenm fark ı fokultelen ıcın olduğu gıbı, aynı fakültenin forklı kürsulerl ıcln de söz konusudur. •şte tum bu sakmcaları nedentyle, en voriıfc tı ülkele bıle 'aküUe bolüm kürsu slstemınl coktan terketmış, fakültesız (ünıversrte duzeyınde) bolün (deportmcn, ya da Fechbereıch) sıstemınl benımsemış.eraır Bugun hemen tum batı ulkelerınde yoygın asan bu sıstemde özerk ve tuzel kışıiığe sahlp ana çalışma bırımı olan bö lumler, ana b lım aalları temel alınarak kurulmakta. bir bakıma takulteienn yerınl tutmoktadır 1ar Ancak, aynı ümversıte ıcmde aynı adlı ve aynı amaca yönelık bır tek bolüm bulunabılmek tedır Klmı modeilennde fakulteler ve dekanlık lar var olmakla bırlıkte, salt sekreterya gorevlni yapmakta, tum guc ve vetkı bolümierde toplanmaktadır Bolüm sıstemlyle bırllkte uygutanan sömestr ya da trımestr sıs'emi, ünrversltelerdeki kapa6itenın daha rcsyonel bıclmde degerlendırııebiıme sını de sağlamaktadır. Yıîda bır kez yerıne Ikl, ya da üc kez oğrencı alınabılmekte, okuyan öğrenci soyısı en az ıkıuc <at arttır>labılmektedır öğI zunco bır suredlr NATO ve | onun öndsri ABD, Ortadoğu ya llışkın olarak hummo lı bır hazırlık lcındeydı Anloşılan artık karar veriımış Şımdi Washington'da ve Brüksel'de planlar yapılıyor, taktik adımlor oluşturuluyor Türkıye ıse Ortadoğu'lu bır NATO ütkesl. Bu ocıdan. NATO Ortadoğu illşkllerl ülkemlz cıkarlan lle yakından ılgıll. Buna karşın, geila meıerln yetertnce tzlendlöl v« topluma aktarıldığı soylenemez. TOrk Inaanını. MATO plan kınndan hoberdar etmek ve uyarmak onuru, Cumhurıyet Ga zetesi M onun dlplomatık mue habiri Sedat Ergln'ln oldu. renclıer aana başlangsçta betlril bf' oğrettm prcg ramına vazılmakta o oğre'tm D i amırm ge rektlrdığı aersierı ılgılı bolumlerden almaktadırlar.. Boylece unıversıtelen yozlaştıran 40 mad deyle (aynı ümversıte ıcınde) ek de>s sorunu da kendılığinden çözümiennektedır. Her oğretım üyesı kendı derslarini çeşıtlı oğretım progıamla nndan ogrencllere 'aXat kendı oölumunce vere bıimektedır Kısacası daha brçok yararlannı soyabıle ceğımz bolüm sıstemı bolunmuş akademık tn Sün gucuru ve fızıksel olanaKİarı bırleşîırmeK te, oğretım ve oraştırma gıbı bılımsei etkınlıkler oe eşgudum sağlamaktadır B J nedenlerle, uike m zde de cok buyuk savurganıiKlara rroioıan ta kjlte bolum kjrsu sıstemınden vazgecerek, yerıne un versıte ^uzeyınde bolum s stemmt ge tırmek artık kccınılnnaz bır zorun!ulu< halıne gel mrştır Bu slstemle her unıversttede botunler n saynarı nesnel V6 b.lıfsel olcütler konularak sı ntrlandırıldığı ve en onemlısı, aynı odla ve aym dalda calışan birden cok bolumun aclması on lendığı takdırde, ünıverslteler kısa süreae Kendl lerını daha lyı denetleyebı'en, eşgüdum ıcmde va daha verimll calışan güclü kuruluşıar olacaklar dır.. öğretım üyesı sayısı hızla ortan kiml büyük kent unıversıtelen, yanlış bırtmleşmeden doğan bu savurganlıklaria da yetınmemış, oynr ya da başka Anadolu kentlennde yenı fakulteler ve ünıversıteler kurmuş'ardır. Yasanın 40 ve 46 mad delerıyle gorevlendırılen oğretım uyelerıne ode nen ek ders, makam ve yoksunluk odentılerı bu yenl kuruluşların acılmasını ozendınrken, 43. ve 44. maddelen de büyük ölçüde koiaylaştırmıştır. Cünkü 43 madde bir fakültenın kuruluşunu senatonun önerisıne, Mılli Eğıtlm Bakanının onayına bırakırken, 44. maddesı b rl profesor 7 öğ retım üyesınln soz konusu yeni kuruluşta en az ıkı yıl ıcın gecicı olarak gorevlendınlmesl gıbl sudan koşullaıa bağiamıştır. Çoğu kez DPTnın olumlu goruşu bıle beklenmemış. kımi kurumlar yenl kuruluşlann yöneticılerim göreviondirırken Danıştay'a gore zorunlu olan 46 maddeyl colış tırma gereğınl bıle duymamışlardır Ne var kı, bu kez gec cı oğretım üyeleri o kadrolara yerle şık öğretlm üyelennın atanmasını ıstememışler, kısacası kolayca kurulon bu yeni lakulte ve u rttv«rattBter yıllar yilı •tendl kadrolannı kunjo. oe lişememışierdır Yenl ünlverelteleri kemıren »e engelleyen 40 ve 46 madde (.«•gulamaları, kurucj unıvers telen de yozlaşıtırnaKta gecıkmeiTiıŞtır Bıllmsel araştırmala1' /e benzsrı bılımsel etkınlıkler ve'ierm . g dere*. salt oğret'm etkınlmlenne bfrokmışlardır haftcrın belırli gunlerınde gelıp dersınl veren ve dö'.en bu öğYetım uyeleri önlvsrsıtelerde eucon oâretım uyesu tenmının ve t.pmm doğmcs.na vol ccmışt'r Kıscccsı. yenl CırıiverS!îelerde her türlu otanaksızlıktan eskl ürıfversıtelerde Ise, öğretlm üyelerınm yeni ünimekık d^ııiialonndan ogret'm dışi gorevler ae'egı gıbı /apılaır.a^ otrnbş •LT Unıversıte'er ,'U'SeK oku' oğretım üsest bı ım adomlarıysa öğrstmen durumuna geımlşlerdır. Doğal o'araü bu benîe'mo tüm unıver&relerımız ve ogretın uveıen toın gec«nı jeâ ıdlr. •*••*• Çemberler... ışır oğrıdı mı san.rsı> k1 can n cene kenıginde oaaKlasmıştır Pcrmağında so'arra cıkrrayago'sun, e%ren t<jcu ur KLÇJIU1" DI P porrraga sıgor yarını bas ağrısı cekerken rt.ocarnarı dunva Kucucjk kafatas na aonuşur «Aybaşını nasıi getıreceĞım1'!' sorusunjn cângell; kcsooa bakkala manava borc !ODİamının oltas> gıbı bevnıne tOKihysa ulusorcası soruman nası) üüspunsb'lırsın? Savc Karş.sında sorg^/a ce^'lı r '3n cocuğjnun o vUİ taksıd, a<lıro geıebılir mı 9 Geçım sıkınt's öoğazmı SKarken OECD çerce^es.nde TurKive ye acılan kredılen m hssap1ıYacG"sm'> > lcınds yaşadıgı durum lisoiıp mcntığm' etk le,ıo yon'enci'nr. Kışıntn kucuk dunv^s' dcğanın bır pcçasını oıuşturL', ve kışısel dsrîlerın ustjste yığ Innosıyîa toplu^sa bunalımlar doğar • Ya dünvanın akonomık bunolımı'' 1970'ten berı caım adım t rmanor kapıta ızmır b'jnalımı 1S80" erm t'k yan«ında da sürecekt' Uzmanlcnn e><oropık orgoruler'vle ısta1 st'K gostsraelprı has'alı^n a'tac^c nı soylu/oHar 1331 m OIUTSLZ kcşu'lor ş.Tid'Cen be'ld'r Bu clanda bosuna ıvımserlıi' ynrotacok br yalan i varan var rmd'' 0 ABD'nin ve OECD'nm venlamde gs'ece1' vıl'c "'oranl k eor'inuvor Fe '^01 Airronvn Basbcıkanı Schn"ıd' KolVınmayı bîr yooa öırc^ r dıyo r bı? t>az' üîke'e^ botmaktan kjrtarma\a caba ıvoruz. Ge'ecek ucdört yıl sureslnce totvınn yoprakıanm bu kosullarta koparacaciız 1 970 l I v r ' c r n gercekleml ger!/e donup baktığımızda doho ryi görebillrsek. 12 Ey'ui'jn bır başiangıç değll. bır sonuç olduğunu aniıyabliırz. Ekonomık aiars bataklnSipdc b r'üt'Jeı terö' ^1 evlj de övle bır noktaya ulcsmıştı k OrdJ'nun «voretıme bj'jnuyle et kovmas1 zor^rljgu» be'ırgcnlesrnıştı • Ne var kl bu zoruniuk ortamırdo Turkıye'n>r> d'Ş «e ıç ekonom.k progrcmı onced°n be'i'iâim's bü'uiuyordu Tak.in yapraklorı daha 1978'I costerırkcn Dânva Bankasımn bcızı uzmanlcn Turkı,'e i c i bır ekonomık recete rtazırlamışlardı "Sü'eklı devo'josyonsureklı zom» forrrjiune da,onan bu recetenın hesoplannda ekonom1nin yenl ic ve dış dengelomı buİTia":ı 1980'lem ılc varı» sınaa olası gorunuyordu Eğer «sursHı deva Oas/onsureklı zam» formülü uygulanırsa. dış açıkiarımız kapanabılırdı Fnedmantz'nden esınlenen bu formül valnız TürVıve lc'n değıl İMF'ye bağlı coğu ü!ke acısından kullanılması gereken bır act ılactı. Cok partıll reıım erde uygula>Tcsı zor, ana d 3ip!tn!ı sıyasol reıınlerde daha kolay yurutulebılecek bır prograTi sozkonusuydu 24 veya 25 ocak 1980 kararlanyla Tür<iye receteyi benımsedl.. B3ş<a bir secenek olmadığı vurgulancraK dortbeş yıl BU recetenın uygulanması zorur'ugu be'ırtıiıyordu ABD ve OECD ülkelerinm de 1980'lenn yarısına doğrv ekonomık bunalımdan sıyrılablleceklerl umuluyordu.. Boylece sıstemm tümü ıcln bir «zaman1ama> sozkonusuydu . AET cevretertnin ve Avrupa Konseyı'nln Türkıye'den bekledıgl siyasal demokrası takvlminı bu zamanlamanın cerceveslne oturtmak olası mıydı?. . Eğer kosullor elvenrae. dıŞ kredılerm düzenlenmesı ve borçların ertelenme81 de gercekteştırılır; boylece Türkiye bunalımı aşabılırdl. O Bj aya deg r acıkıanaya calıstığımız bu sağııksz ge1 şme'er ve sonjciarı, bugun artık venı yukssk ogret r> kurumiarı acmanın daha saâlaTi ı '^eıere ve ^oşj'lara bağlonTiası gerekUğnı açıkca ortayo koymuşt^r CUOKU uri'er sıte savisınackı hızı çogalma/a karşın l.er vıl telere gtren'eyen gencıerın orunının deg hsle sa/üarınm h.zla artması, durnadcn upıversıte ccnanm rUKsen oğretımde cpaste sorun'jna cozum olmadığmı KanıtiaTişt r Oneml ve gere«l oıcn buyuk \atırtmloria kucuk Kapas tale' vorotrrak degnri'r Tam ters ne bır yandan . koktldon unrversıteye aeğ n tUTi oğretiTi srstsmmı ^c^o er<er mesielc verecek bıcımde ılef donuk bır sıvasa ve plan icnde ven den dözînlemek b>r yanaan ta yu'<SOK oğretım kurumiarındokl kapasıtevı en rasvonel bıclmde kultanabllmektlr Bugun en eskl ve köklü ünıversitelerımlz bıle. ekonomlk siKintılar Icmde ca§a arfaV uyduromazken. gecekondu gıbı rostgeie ve sı/asal hesoplarla kunJmuş brcok venı unıversi'e ve fakültenin daha yiılarcz bına kadro icboraTuvar olancklarından >oksLn durumda sağ i'it bır oğretım ve araştırma ,'apTasını beklemet kanımızca boş bir umuttur Bır umversıten r geiışebılması bugunkj koşu'13'da en az 2530 yıllık bır ıştır Bu neden'ed r kı. gecen yazımızda gerçek bır gereksımm ur jnu olmayan ve gel şemeyeceğı onloşı'on vsnl ünlversıtelerm. gerekıyorsa. mutloko kcpaMmasını savunmustuk. Daha önce cok yazılıp söyiendığf MC üzennde dunıfmoYon bu gercek'enrt bu aşcmada ilgılılere ne denlı yonsıtıldıgım bılemiycuz. Ancak. bu anımsatma gorevlni bu köşeden karınca kadernce yapmoya calışırken ülV«"»'7 varar'ıın' o?crı,s sryasal rktıdarlordan cok daha tetenfPde duşünen v« savunan bfr yonetımln Işbaşırdo oldufiuna yürskten ınonıvoruz. llkelldlr ve ulkenın d;ş llışkıler oc smdan gelecegınin rpotek ai ttno alınması ankjmına gelir. 1953'.erde ABD'/e O'iadoğu da ycoılan aktlf katkılann hesabını TOrkiye höVO vermeye çabalamaktadır. 1960'lerde Ortodo Ou'da NATO va katkmın sonuo lan. bugunlerden 2000*11 yılloTa dek Türkıye'nln ulusal sonmlon olur. Yemen'e gonderıp de ger1 gelmeyen cocuklarına nlce aflıtlar yakmıs Anadolu ineanmın bu tuzağa düşmeye» c*ğinl dost, düsman herkesın bKmecınde scnsuz yorariar var dır. r HESAPLAŞMA.. u "Sac Mangal"a ÖVGÜ Burhan ARPAD aps lapa kar yagıyor. Gazetc baçlıklan, kU haberlerinl duyuruyor. Radyo. kötu koşullanndan söz edlyor. Televlzyon, kar« •aplanmış araçlan görüntülüyor. Hepsı olağan. Hepsi mevsım gereği EUi altnuş gun sonra bahann ilk belirülen umutlar getırecek, tekvımler beürh gunleri muıdeleyecek. Sonra» halkın sevgüileri «Cemre»ler havaya, suya ve toj>rağa duşu düşüverecek. Lapa lapa yağan kar. a'.önış yü öncenln îstaabu] faş.lanru hatırlatıyor. Daracık 'sokaklarda kap» lara bata çıka okula koşusan ogrrencüer Eriten çöken akşam saatlennde uzayıp gıden «simıt^ı». «s*lepçi», «bozacı» sesleri. Ve Cenap Şahabettin'in ElhânıŞitA» (K15 Ezglleri) çunnı okuyarüan «Uçtunuz gıttınlz sız şlmdl ey murgan (kuşlar), Boş kaldı serteser Cbaştanbaşa) yuvalar, Yuvalarda yetımi bı efgan (yakınmasız ve sessız yetımler), Son kalan mavi tüyleri kovalar..» O gunlenn Istanbul'unda kışlar belki daha da ağırdı. Ülaşım araçlan varla yok arasıydı. Fakat insanlar sanınm bıraz daha mutluydu. Karlara bata çıka uzun sure yürüseler de, evm bır odasında mangal başında ısınmağa çabalasalar da. Isınma gereçlen ılkeldı amma, alışılmıçü, kullanımı kolaydı ve güvetulirdi. En başta. saç mangal En yoksullann evinde bıle bir saç mangal vardı. İnce uzun dört ayağın ustüne oturtubnuş dıkdörtgen bıçiminde ve saçtan yapılmış bu mangalın. gereğınde kapamr Ikl kapagı vardı. Ayrıca bırkaç ızgarası. Üstune sahan ve kap koyabılmek içın. Kullanıldıktan sonra ateş külle örtülür ve kapaklar kapatüırdı. Ateş daha çok dayansın dıye. Sonra maltızlar îçı tugla örulü, altı ızgaralı Çabuk ve tutumlu ısı elde edılırdı Sonra bakır ve pınnç mangallar So ba üpı ısınma gereçleri, saç soba ve ördek soba (dök me demırdenlyla başlardı. Çini sobalar bıraz olsun varlıklılara özgüydü Yıkanmaga gelınce' Semt ve mahalle hamamlan dışında çoğu evde «Gusulhâne» denılen su dökünme yerlen vardı. Dört bır yanı çinko kaph ve yüklük bıçüni yerler Mangalda, maltızda ısıtılmış sulan kullanarak şöylesme de olsa vücut temızhgı saglanabılırdi Butun bunlann özlemınl çekımyorum elbette. Dısa bağlı ve teknıge hıç de saygılı olmayan bızım sö7de endustncılerınuzın gıttıkçe dokülen ev aletlerının. kat ısıtıcılannıa su ısıtıalannın ulke ekonomısıne ve gunluk hayatına hıç de yararh olmadığmı behrtmek ıstedım. Kat kalonfen bozulursa klm onanr dlye SOT^ duğum bır yerli yapıma. büyük bir rahatlıkla: «Evta muslugu bozulunca kime başvurursan ona gidersıni» deyıvermıştl Ünlü Alman fırmalannın Türkıye patentli buzdolabı ve elektrtk süpurgesi birkaç yü sonra ışlemez oldugunda başvurduğum Türkıye yapuncısı «Bız o modeli yapımdan kaldırdık. yedek parçasmı da uretmıyoruz» demıştl büyük bır rahatlıkla Böyle durum ve olaylann en yenisinl bir yakınımdan dınledım: «Elektnkle çalışır bir su ısıhcısı aldık Onlü bir holdıngın yapımıydı Bır başka büyük holdıng de pazarlamasını ve satıcıhgrnı yapıyordu. Eskilerde iki yıl olan garantı suresi aîtı aya ındirilmişti Satıcı firma garantl belgesıyle birlıkte bır de kullanma talımatnamesl vermişti Basıh talımatnamede bakun içın başvurulacak servis yerlerinin adres ve telefonu vardı. Mahallede tesisatçılık yapan biri. talimatnameye uygun olarak ısıtıcvyı monte etti, amma su gelnedi Ne sıcak ne de soguk' Servislere telefon edıldi Hlç bırinin bu konuda bir yardımı dokunmadı blz, buzdolabından anlarız, elektnkll ısıbcıyı bllmıyoruz dıyorlardı. Sonunda, holdingın en büyük yetkllısınin araya ginnesıyle iki teknısyen gelip baktılar Baglantı dogru dedıler Fakat su yoktu. Son bır umutla fabrikanm en büyük ustasına başvuruldu Cevap çok ilgınçti Talimatnamede yaalan bağlanü biçımi yanlıştı Doğrusu, tam tersıydi. Ustabaşı «Bu yüzden kaç alet yanmış. onanma gönderildi bizel* diye açıkladı durumu. Yirmıbırinci Yüzyılın eşiğinde 19. Yüzyıl tstanbuî'unun ilkel ısınma duzenıni düşünerek «saç man6vgü» yazabilmeikl NatoO.Doğu ve Türkiye m ORTA DOĞU ÎÇtN NATO'NUN TENt STRATEJİSt, ABD BAŞKANUĞINABUGÜN REAGAN1N FÜLEN BAŞLAMASIYLA AÇIKLIK KAZANACAK. BAĞLAŞIK DEVLETLERDEN (ÖZELLÜKLE BİZDEN) İSTENECEK YÜKÜMLÜLÜKLER BELLİ OLACAK. I Türkiye bunolımı aşabılecek ml?... 1981 yıl 1 bu sorunun vanıtmı vermek yotunda bir de» neirtoşı olacokur. Artık Turkıve'de yaşayan kişınln dunyasıyla dış dünyanm cemberlerl lylce lclce gecmektedlr ve gems ufuklu bir yaklaşımla olayıara eğlldiğımlz zamon oetecek yıllarm bir buyuk sınav nltelıği taşıdıgmı •aytth mek gerekır. • Plaıun Uygulanmas Ş'mdl planrn uygutonmew M C!r Reagan beklenlyor. Daho doörusu, yeni NATO stratejısl ntn bellrlayıcısi, son çozumle» mede. Reagan olacak Senaryo, beyoz atıyla kaf dağından ge» leı prens orneğl Cumhurlyetol fıline blnmış Başkanın dürrya sohnesinde arzı endam etme 8 j>le başlayacak. Evet. şımdılerde her yerde herkes Reagcn'ı beklıyor. Seçımler önca sırde Guney Amerıka'nın tüm gerıcılerı ve dıktatörleri coş kuyla Reagan'ın kazanmasını dılıvorlordı Şımdı de aym coş ku<la başko yerlerdeki tüm Amerıkan Muhiplerl Cemiyetle n Reagan'ı bekiıyorlar. Ama Reagan'ı aynı zamanda özgürtukleri, onurian. hakları ve ba rs icm dırenmeye karariı mil yonlarca mazlum ınson da bek liıror Reagan ıse Nevada'da ye t ştirllmlş co! fareleri, loboratuvarlarda yapılmış atom bomba \an, Harvard mezunu diploTatian ve CIA'sıyla blrllkte bugJT törenlerle göreve bcşlıyor. 20 ocaktan itibaren Turfc haikını Reaganlı günler beklıyor Batı Avrupa'dan gelebl lecek alcak basınc dalgasıyta Kuzey Amerika'dan yüksek ba 3 nc bunıara bır de Kuzeyden esecek ruzgârlar ve colde ko pcbıleceK fırtmalar da eklenir S9 ülkemız Ozerinde yoğun slse neden olabılır Boyıe duman I havaları sevenler ıse icerde ve dışarda pek çoktuT Reagan strateıısl ıcın uzman karnuoyu oluşturucularını ABD Kongresi artık denetlemiyor Bu durum da halkımızın ve sorumlulann dıkkatını ceknek bir yurttaşlık Görevl Bu gorevin yerine getırılebllmesi ıse derhal bosın Ha ve TRTde açık bir tartısma or'amının başlatılmasına bajlu Seçenekler cevrelerlnln yenl b*r strateitsl otuşturma Batı Icln temelde üo secenek olduğunu ortaya koydu. Bu seceneklerden blrinelsl, Batı çıkarlarının Botı adına NATO Ğnderl ABD tarafından korunması ve gelıştlrllmesınl öngörmskteydl. Batı dünyasının tevrensel Cıkar ve sorumluluklan olan tek ülke»sl savından harek3t eden ABD de bu rolü üstlenmeye acıktı. Burada ana sorun ötek) Batılı ülkeienn ABD'yl nosıl destekleyeceklerl konusunda düğümlenmekteydl. ABD'nln bağlaşıkları bu ülkeye yalnızca sryasal ve moral destek vermeve hazrdılar. ABD aCisındcn bunun adı «bağloşma gereklerinın yertne getlrılmesl» olaKik konmuştu Iklncl secenek Ise NATO sorumluluk alanının resmen Ortodoğu'yu da kapsayacak b'r blcımde gsnişletılmesl ve böyiece stratsılnm ortaklaşa uygulanması olarak ortaya Cıktı Doğal olarak. bu durumda da hareket önderl yıne ABD olacak ama NATO'nun tüm kurumsol mekanızmalorı da gerektıgınde ışleyecektı Acıkça d»'e getınlemeyeoak kadar radlkal olan bu secenek de ıcınde önemli sorunlar taşiTiaktaydı Her şeyden önce NATO'nun askerl, sl yasal ve ekonomık gücünü daha çerçekcı algılayabılen klm! B Avrupa ulkelerı bu tur bır seceneğe kesınlıkle karşı cıktılar. Ayrıca, NATO sorumluluk alanının BatMı ülk9İertn ekonomık gereks nmelerıne gore sap tanması llkesının kabulu halinde volnız petrol bölgesl OrtadoğuVu değil, tum dünyayı kap savan bir örgutsel strateil gerekmekteydı Dolayısıyla da. bu seceneğin temel varsayımı anlamsızlaşmaktadır Bu arada, böyle bir adımın dünya komuoyundo yaratacağı kesın olon olumsuz tepkller de NATO'yu düşundürn>ektevdl. Ortoya çıkan üçüncü seçenek, Batı çıkarlarının belırli böl ge devletlerınce korunmasıydı. Bu durumda Ise ıkl vöntem belırmektevdı Bu cıkarlan koruma ve kollama görevl yo Suudl Arabıstan'ın önerdifll glbl askerl yardımlarlo guclendlrllsn Batı yanlısı ulkelerce tek tek yerine getırılecektı ya da bu gö revl. Bctılı Dlkelerın dışında ka İarak denetleyeceğı bir bölgesel örgüt üstlenecektl Ama Iran anımsondığında tek tek be llrll ölkelerin londarmalıöma, eskl CENTO ammsandığında da veni CENTO"lara gövenmek doğrusu Batı acısından pek d« kolay olmamaktaydı. ATO MEHMED KEMAL'în Dr. Haluk GERGER Bcsından onlaşıldıflına gör» NATO ulkeieri blrıncl secenek uzerınde, /anj Ortadoğu'nun ABD tarafından denetlenmesı duşüncesınde anlaşmış görunu yoriar. Boyle olunca da ötekı NATO üyelerinin ve bu arada Türkıye'nln rolünun ne olacağt sorunu ortaya çıkmaktadtr Ke8in oion şudur W. kendısmden öncekllerln aksine Reagan yonetimi «bağlaşma gereklerl» nın yenne getlrılmesl konusun da çok daha ısrarlı ve baskıcı olocaktır Reagon'ın gecenlerde «bundan boyle ABD, cıkar» lorını kendl başına koruyacaktır» demesınl bu konudakl ısrorlarından vazgececeğl b ç l mınae yorumlamomak gereklr. Tam aksine bu sözler, ABD'nln bundan sonra NATO ıcinde de teV yaniı cıkor ve isteklermde daha baskıc, daha sert olarak dlreneceğıni gösterır Bır an iCln aksl düşünülecek olsa b!e, Reagan «yenıden yükselme> gorevlni. ABD'nln tek basma üs»!enemsYeceğ!nt pek yakından anlayacak ve «boğlaşık katkısı»nı yenlden kendı ot c tsr uslubu Icınde gündeme getlrecektlr. da Orta Avrupa'da M askert var lıklarını coğaltmak ve eavuıv ma bJtcelerinl arttiTnak olarak ozetlemek olanaklidır. Bun lara belki Avrupa'daki Arner»kan oskerl varlığının masra^ larına katkıda bulunmavı da ek leyebıllrız, Nıtekim gazetelerdâ kı haberlere göre Avrupa'dakl Amerıkan askerlerinın bır bolu mü yerine otekı ulke askerleti nl koydurmak ilKesı Batı'da ka bul görmeye başlamışlır. Dolayısıyla. B Avrupaiı NATO üye terlnla yenı stratejıye katkılan temelde Avrupa Ö2eklı olarak bir cözüma kavuşturulabilecek tır. Boylece, ABD yıllardır Istedığl bazı şeylerı gercekleştlrecek, buna karşılık B Avrupaiı Olkele' de daha önce d.rendik lerı bazı konularda ödunler vererek daha tehlıkalı işlere, yanl Ortadoğu'dakı serüvenlere bulaşmamış olacakiardır. Bu bağlamda Turkıye'den Is tenen ıse ne anlcma geldlğl tam olarak bll nmeyen «gecis kolaylıklarısndan başlayacak bır dızı katkılardır Doğrusu. Turkıye'nın katkiıarın r neler olacağını nereda bcşlayıp na rede ve nasıl durccağını şlmdıden kestfmek cc< guctür. A•na acıktır kı, NATO cuların algıladıkları işlevle'ire ve coğafı Konumuna göe, Türkiye' den aktif destek ıştenecektır. Bu tur Isteklere rnuhatap olmav nın ve bu yöndek baskılarm ül kemiz acısından ne kodar tehUkelı oiduğu bellid r Bu tur katkılarda bulunmoyı kabul etmek ise sok daha teh Celal Bayar Efsanesi ve Raftaki Demokrası bütün kitapçılarda Adres): GENEL DAĞITIM KÖYUN COCUĞU YAYINLARI P.K. 1121 Sırkeci tSTANBUL yeni kitabı BULMACA 1 T«l*a T» dflaeal* J& ta * . S trideo Urtj» tyle» acisncods btr aüı I M&ttyrc ajküyl» «*tıs flyatı »rasıa dakl Isrtc. Bir m u t u ekl. 4 Tnbaon*un üçesl. Btciaagl Ur tonudk öiçüyü a« ma, a^ınlık. a Gemüard» t*Tt* bâfi. 6 T«rsl srka, •ert Blr nek. Btr nota 7 Tersl uzun öyku 8 Ba• ıtziarda kalıa ses veres teL Eadınlana kull&ndıfiı bir (8* eryaa • Belll btr dOMoa göre yapüam kitap. e»ya, Uateö TOCARIDAN AŞAĞITA: 1 Vücudnr ba» bolOınî»bırakan »çık kadıa 3 Btr eagela carp*r t t serlye döcen ters s i m ö B«ryuaıı^n stmge^i 3 Bir mü zife aietl Btr duyguntm, t » sancın ys da guıellieta srl»tımınıia kullaru.ar, jöntenıîertn tUmıi 4 Bir renk Bır barvnı. Göslerl görmeyen. 5 Tunggten »dıyl» da aaılan blr «lement 6 Genlşllk BC«vlsU clıgüert ool, göstert» II b b süsleme biçlml T TerM «akl dllde bs^odır Terd bsi T» euçlu olank çıkiB ym 1 234 îşbölümüne Gore Cok büyük bir olasılıkia, yenı strateılye bcğlaş'k katkıları NATO çındekı ışbölümune gore saptanacaktır Bu durumda. NATO'nun B Avrupa kanadından ABD tarafından yıllardır czulanan belirll katkılar istenecektlr Bu katkılan genel olarak Avrupa'da, özel olarak da rt^kıran. 8 Mercao ulak 9 Ilave E^ki dılde ı». DÜNKTJ BLTMACAMN ÇÖZtMt SOLUVN bAĞA. X Oşmograf 2 Tecım î Orak Kira 4 2er»feî S Ameujit 6 Tat SaUa 1 Bakaa S Masal. Tbn 9 AMbet YIKUIIDA.N AŞAĞtYA: 1 Otamat Ma 2 S«r Maıak. î Ioazet Sl 4 Nikel Bab 5 O n . Rlsate 6 Kaytt 1 tlakat t Eetina. 8 tyaT. N». MUHTELİF MALZEME ALINACAK T.C. Devlet Demiryolları 1. İşletme Baş Müdürlüğö Alım • Satım ve Ihale Komisyonu Başkanlığından 1 Aşagıda yazılı malzeme. hizalanndakl gun ve saatlerde Haydarpaşa'daki 1. 1$letme Komısyonunda kapah zarf usulu ile satın alınacaktır. Tekhflerin en geç ihale saatine kadar komisyona verllmış veya gelmi; olması şarttır. 2 Geçıcı temınat teklıf edilen bedelln yüzde iki buçugu olup şarmameler komi»yondan bedelsız alınabılir. 3 TCDD ihaleyi yapıp yapmamalrta veya kısmen yapmakta ve tercih ettigi tailbe yapmakta tamamen serbesttir. CtNSI MİKTAW GÜNÜ SAATİ 1 750 adet aşınma bandı île 100 adet yuvarlak kömür 2 kalem 4^:1961 M. a Muhtelif Musluk, Klltt re Mentese 15 kalem 1O2.1981 Cumhuriyet SaMtth Cumhuriyet Matboccılık ve Gazetecılık TA.Ş. adına NADİR NADİ Omel Yaym MfidurO OKTAY KURTBÖKE Müessese Müdürü EMİNE UŞAKLIGİL Yan İflert MtMürü TURHAN ILGAZ B n a n ve Yayan: Cumhuriyet Motbaacılık ve Gazeteclllk T.A.Ş. Cağaloğlu, Türkocağı Cad Nc 3941 Posta KutuBu: 246 İSTANBUL TeL : 20 97 03 BÜROLAR • ANKARA: Konur Sokak 24/4 YENIŞEHİR Tel.: 17 58 25 17 58 66 idare 18 33 35 • İZM1R: Hallt Zlyo Bulvarı No: 65 Kat 3 Tel.: 25 47 09 1312 30 • ADANA: AtatOrk Caddesı. Türk Hava Kurumu İşham Kat: 2 No: 13 Tel • 14 550 19 731 TAKVİM M OCAK 1981 fatMk Göneş Öğle Iklndl Ak»am Yatat 6J» 819 13 25 1555 18.10 19.48 10300 4U».