Katalog

S E K IZ CUMHURİYET 25 EYLÜL ELAL Bayar'ı Cumhunyet ın flic jnllarmda tanıdım Bızım gazete yenı çıkmaya başlamışt! Ben orta oku lun son sınıfında ögrencıydım O Iş Bankasının Umum Müdürüydü Tanıdım dedımse merdn'en başmda şövle bır rastlaştık Aılecek matbaanın üst katmda oturuyorduk Babaraj görmeye gelmışti Gazetelerde çıkan fotograflanndan bUJyordum Bana bakmadı bıle Geçıp gıttı. C Olurşey Nadir NADİ'nin anıları Bayar'la ilişkimiz Ondan sonrakj buluşmaîanmiz da hıçbir zaman ıçtenlık duzeyıne ulaşamadı Hemen hepsı az çok benzer koşuHar aJtında gerçekleşn Once Tarabya Tokatlıyan Oteh'nın kapıcıaına nasıl otomobıl ısmarladığmı, daha sonra da Vichy de Turk bayrağını Haîk Par*ısı'mn altı okuyla degıştırme önerismı (Perde aralıgından) başlıkh krtabımda aynnMan ıla yazmıştırn. Geçeltm. Dönüşte bir gunlüğune Selânik'e de ugradık Burad) şımdan geçen ılgınç bır o'aya kısaca degmrnek ıstıy^rum devnmınden bıraz sonra babam Selanık te Rumeiı gazet çıkarmak ve yonetmekle goreilendmldı Demek kı sıfıı şımdan üçbuçuk yaşıma (Balkan iîi\aşı öncesıne) dek o yaşamış oluyorum I!k anılarrn Selanık te başlar Kopuk puk hayai meyal şeyler buiıar Araba ıle bır yerden bn re gıderken faytonumuzdan fırlavan bır tekerlek 4nns karsısmda korkmus muvum 9 Babamla ara sıra vakının kahvelerden bır.ne gıtmış olacagım unlu Beyaz Kule Bu bahçesi Benden on yag büyuk yaramaz da\ımin attı&ı t yanJan başım Ağ'ayarak annemın 1 ucagınd sıgın şım I sı bu kadar ışte BEYAZ K I T E CBUÇUK yaşımdan bu yana ılk kez u^rpdı^n S nı v bana pek oyle vabancı gelmedı Sinl'i bur^ları lıvormuşum gıbı belır&ız bır dujguya kapıldım Tt ı!e b'r hokaktqn nhtım cadds^/ne saparken vanımdfkıîf • Bikın simdı sag yandg Be>az Kuley, sordce?ız d°dım havıetler !Ç/nde sankı elınl° koymus gıbı kulpyı or<<da t dum G^ç'ıgjmız kımı ie'l°rı de eozum ısın\ordu Vaktı cfurduıunnuz mahaüevı sankı tgriidım Selanık ı ıyı bılen kercva Ser'el e\,mı?m orada o'dupunu onayladı BTR GEZtDEN KALANLAR ACBAKANLIĞI döneminde Celâl Bayar çağrıîı o!ar?k Yunanıstan'a oradan da Yugoslavyaya resmı bîr gezıve çıktı Yanma aralannda berum de buluntiugum oJdukça kalabahk bır gazetecı toplulugu almıştı Zekenva Sertel. Ethem Izzet Benıce Ercument Ekrem Talu Mümtaz Faık Fenık gıbı üstad'ann başını çektıg! bu ekıpt" nedense LTus Gazetesınm agır topu Falıh Rıfkı Atav buluimuyordu 29 yaşında. çıçegı bumunda btr yaza r olarak ekıbın en gencı da bendım U B Daha çok bi> dostluk #ez!s! nıtelıgıni taşıyan bu yolculukta reslektaşlanmı?la gorüsmek sağı solu dolaşmaktan başka bır şey vapmadık Ansdohı Aianbinın beylık telgraflannı saymazsanız, gazetesıne tek satır haber ulaştıranımız olmadı. S'fN KUSKINU TİNA operasında Bayar onuruna venlen temsüde önlu Yunan ozanı Sefens yanıma duşmüştü Kadınlı erkeklı buyuk \ e yetenekh b'r koronun söyledığ, ulusa] marşlanmızı ayakta djnledık özeliıkle Turkçe sözcukferle söylenen bızım Istıklal Marşımızı gerek temposu gerek okunuş bıçımı açısından pek begenmıştı Yerlenmıze oturduğumuz zaman Sefens'ı bıraz tedırgın gördum O siraîar Yunan'stan D ş'şlen Bakanlığında önemlı bır görevın bışında idı FCuHğima eğılerek ««özcüklerm anlamı nedır?» dıve sordu Tedırg'nlızmın nedenını anlamıştım Bır Yunan Korosunun gerçekten çok guzel söyledığı Isfkla) Marşraı,da Yıınanlı guriırunu ıncıtecek bır şeyler bulunabılecegınden Uuş kuîanıyordıt Ne dıyebılırdım"> Koca şiırl oracıkta Fransızcava reviremezdım ya' «Merak etmeyın. sızın aleyhtnıze bır dıze bıle yok'» demekle yetındım Bu Sefens sonralan ulkesınin Londra BüyükelcıHğine atandı Sanınm çoktan öimüştur Uluslararası ün kazanmış Yunan ozanlanndan bındır. A hiçbir zaman içtenlik düzeyine ulaşmadı TEVFİK RUŞTU ARAS Şu mi>an ne yaratıkı E?°nden bubucuk \aş kuçuk kı/ kardeşım Furüzan o da olmu} ondan da kucuk Levla oriaa doemuşfu Hıç bu degı! dp Beja7 kııle\ı anımsa'nak' Oldcak sev mı 9 Belerad d a daha az ka'dık Bajar m ypnında Yunamsti da şormek fırsatını bulamadıpırmz Tevfık Ruştu Aras \ardı Onları Bpşbakan Sto>qaınovıç ve arkadaşiarı bızı Yusoslav me<:lektaş!9nTi!7 agırladılar Fabnkalar gezıU Tıırkıyp Cumhunyetı Başbakanı onuruna kokteyl partılc zıjafetler verıldı tL RtT!VTFYF\ T SJCAK ÎLÎSKİLER KtNCt Cihan Savaşı öncesi TürkYunan dostlugu en parlak donemıni yaşıyordu Hükümetm başmda otontesıyle tanıntnjş Turk dostiuguna buyük onem vel*n General Metaxas bulunuyordu. Kerhalde onun buyrugu BAŞBAKANLIĞI DONEMINDE BAYAR'IN YUNANISTAN VE YUGOSLAVYA GEZISINE GAZETECÎ SIFATIYLA BEN DE KATILMIŞTIM BIR FABRIKADA IŞÇILERIN CANDAN İLGISI UZERINE BAYAR BIR NUTUK SOYLEMEK GEREĞINI DUYDÜ O TURKÇE KONUŞUYOR, RUŞTU ARAS DA FRANSIZCAYA ÇEVIRIYORDU KOTU BIR FRANSIZCASI VARDI ARAS'IN O'NUN BU YETENEKSIZLIĞINI DAHA ÖNCELERI NEC?.IETTIN SADAK'TAN DINLEMIŞTIM... I uzenne bız gazetecılere görkenılı bır ıç eezı dıızenıendı Nîo toriu ozel b,r trenle Atına dan kalkıp dı Mora vanmadtis'nm sonuna dek uzandık Durniaksızın geçtıgımız her ıstas>onda kaJabalık halk yıgmlan eilerınde furk Yunan bajrakları bvı afkışUvor Zıto dıve can ve gonulden bagıruorlardı ^ta turk le Ven<?e\os un doluz on jıj once sagıam femeifer uze nne kurduklan dostîuk ıhşkılerı butun sıcaklıgı ıle surup gıdıyordu *H fabnkada ışçılerın gosterdı*ı candan ılffi Bayar bır nutuk soylemek gerPsnn] duydu Ü Turkç konuşuyor Ruştu Aras da sovlpnenlen tumce tum< Fransızca ya çevınyordu Kotu b'r Fransızca sı vardı Aras u Onun bu yeteneksızlıgını gerçı ddha oncelen Necmettın SE d^k t«n dınlemışfım ^u oykuvu Necmenın Sadak anlatmışt Mıüetler Cemıyetjnjn bır homtsyon toplantısmda TR Aras so almış kınsenın an'smadıgı bır kac 'o? suvl p i'p submubtı Konuşmalan tjtenagı secıren stenouHf kızın Necrrettm < %cii.aşça sokulup 'acaba ne sovledı!er tııtanagn rası! geçıre > ı n 9 demesı uzenne kendı de bırşev anlarıavan Necmettır duınımu bakara açıklaTiış ve o^dan kardeşım sen munasıp b:rşe>ler yazdınver olur bıter. yanıtını almıştı Araa dogrusu bu kadarını ben yıne kestıremıyordum .Je su>s content dıt i mon Presıdent» gıbı Fransızca yla ılgısız bozuk deyımlerdeı Yugosiav ışçıler ne anlad'Iaı bılempm araa nutku sonuna delkuzu ku?u dınledıler ve Bayarı da Aras in çeMr'sını de yurekten coşku le alkısladılar S^vgı eo«;terT;i tabrıkanın şeref kaoısına degın surdu O^va ffelınce Bavar lıalâ kendını çılsrınca aîkısla^dn ışçı ka'abıhen? iondu Bır l^aç so? sovlemek ıigıye teşekkjr etmek ^tı\"rdu H"3\er«n ıcncJp Alors mes amıs aiors au revoır» dıyebıldı Ve ugurlama torenı orda son bih'du B YARIN: Bayar'ın Atatürkçüliik Anlayişı Uluslararası Stratejik Araştırma Enstitüsü: "Varşova Paktı her bakımdan NÂTO'dan daha üstün,, Bır Sovyet nukleer denizaltısı seyir haiında Dı? Hobcier Servlsl Sovyetler Bırlığı 1İ9 Varşova Paktı uyelerınin gerek nükleer sılahlar bakımından gerekss de konvansıvonel sılahlar bakımından, ABD'den ve muttefıklennden daha ustjn durumda olduğu acıklanmıştır Uiuslarcrası Stroteıık Araştır malar Enstitüsü tarafından yayınlanan ve Internatıonal Herald Tnbune gazetesınde cıkan raporda Sovyetler Bırlığı'nın bu östünlüğunun uzun süre devam edebıteceğı belırtılmıştır. Raporda. NATO'nun uzun menzılli fuzelerı yaygınfaştıraca ğı 1983 84 yıllarına değın, ittıfakm gücünde herhangi bir artışın beklenmedıği vurguianmaktadır Be'ırtıldığıne göre, sâzkonusu rapor, gect<ğınnız teTimuz ayının sonuna dek olan bılgıle ı lcermektedır Daho sonra Polonya'da meydana gelen grevıer dolayısıyla Enstı'ü Müdurü ve Savunmo Bokanlığı'nın Federol Almanya'daki eski yetkıiısı Chrıstoph Bertram bır basın toplantısı düzenlemiş vo şunları söylemıştır: «Polcnya olayiarı, ıki taraf orasmdakı askerl dengeyl etkıieyebılecek bır durum değıldır Olaylar Varşova Pakt( nın kendı ıc/ndekı durumudur Sadece Var<;ova Paktı nın Dogu Avrupa'dakı guvenl «. sıstemın i za/ıfladığını gostermıştır. Pak t n zayıflıcjını değıl > HIZLIÜĞI Ens'ıtünun raporunda, Sov/et ler Bırlığı'nın qecen aralık ayında Afgan stGn a yapîığı müdahale/e de değın Im şt r Rapor müdahalenın, Sovyetler nln sınır boylanndakı ülkelere hızlı ve cabuk bır mudahale etme yeteneğme sahıp olduğunu gosterdıgı kaydedılmış ve daha sonra şu sözlere yer venlmıştjr cBuna karşin Moskova Avrupa'daki bir savaş icn hazırlanmış olan ordunun, genlla sa vaşndo zavıf kaldığım onlcmjs ve yenı düzenlemeler yapma yo lura gırmıstır» Bu arada rapor ABD nın nük leer gücünü daho fazlo citırması gerektığnl bıldırmış, buna neden olarak da, Sovyetler Blrlığı nın, teknoloıık ılerlemesının, Amenkan kara füzeler'nı tehdıt eder duruma gelmesını gostermıştır Sovyetler Bırlığı nm doha yenı uzun menzılli füze yapımını sjrdürduğü, bunun da Kitalararası ICBM 'uzelenn n üre tım artısını olumsuz yonde etkıleyebıleceğı bel rtılmıştır ABD'nın yenı hareketlı fuze!°rl ıle Amenkan denızaltılarında kullanılan Poseydon füzeler nın dafra uzu~\ menzılü Tndent C 4 füzele,y!e değıştırılmesfr 1, «ABD caydıncılık gücünü, daha ınanılır b(r nıtefığe burundüreoeğı» kaycfedılmıştır DENI2 GUCLERI Ote yandan Sovyetler B r'ığl, Den z Kuvvetlerl tç n uzun menzılli fuzelerle donatılmış yenı de nızaltıları hızne'e sokmuştur. Bj denızaltılar, Sovyet karasularından ABD ye tehclıt edecek yeteneğe sahıptırler Bunun yanında, Ingılîere'nın Polans denızaltı fuzeler) !cln yenı savaş başlıkları gelıştırmek te olduğu, Fransa'nın da nuklesr sılahla Qı.natı!mıs 5 denızaltıyı hızmete soktuğu belırtllmsktedır. Tüm bunlaro korşın, Ufusfararası Strateıık Araştırmalar Enstitüsü Varşova Paktı lle NATO a'asındakı en önemll far kın konvensıyonel sılahlarda or taya çıktığını kaydetmektedır Bu orada NATO ulkelen savunma harcamalarmı yüzde 3 oranında arttırmışlar ve taahhüt lennl yenne getırmışlerdır. Sadece Belcıka ve Danımarka buna uymamışlardır Varşova Pak tt'ndakı askerl harcamafar Ise daha yüksek düzeyded.r Özellıkle Demokratık Alman Cumhu n/etı'nde, gavrısafl ulusol gellrın yuzde 6 3'ü askerf horcomalara gıtnektedlr Enstıtu raporunda Varşova Poktı'nda donatım malzemeleri teknolo/ıs/nın yöksek bir düzeyde olduğu da oyrıca belırtılmektedir. ABD ife Çın arasmdaki ticaret hacmi bu yıl 4 milyar dolara çıkacak «Pek n Otelı bu oyın büyük bır kısmında saikı b r AmerıKan somurgesın n lerı b r karaı'olu ıd s Nev\sv\eek muhabır. surat'e degışen Amerıko Bırleş'k Dev etlerı ve C n ıl şkısınj boyle tanımhyor C n ın ozeliıkle son bır 0/ ıcersın KOKO Kola ıçen de a dığı ekoromık ve polıt k kororlaro paralel o'arak Amerıka Brleşık Devletlerı ıle olan nı kaldırmasındon sonro da ılışkılerı yogunlaşmış adeta tum sorunlann gıderılemeyebır patloma duzeyıne erışmış ceğıni belırten yetkılıler Ame tır rıkalı yatırımcılarn C n pıya«Newsweek» derg'Si ABD sasına al şma!arı gerektığım Cm tıcaretmi Ç\n dekı burotra cr'e sürmuşlerd'r Henuz mosrnın yovoşlottıgmı belırtmek dern toplumların gereksınım tedır lerınaen habersız olan bır too luma bu tur tuketım madde ABD n n Çın e Ihrcc ett ğl lerı satmanın çok anlamsız ol malfar arasında mısır soya fasulyesı ve bugday on sıro dJğunu Amerıkalı yatınmcıtanımasından da gelmektedır Bunlardan ların pıyasavı soiro pamuk potyester ıplıgı, sonra bu tur yanlıslıklarc dış meyeceklerını belırîmîslerdır petrol eıkartmo a^g tlan kan «Artık eskı arkadaşız» soz yon trak'or va yedek parcalo lerı ıle ıfade ett'Kierı ÇınAr> gelne^tedır menka ı/ışkılerının bır sımge sı olarak Çın San Franc sco'Bu arada Coca Cola gıbı ıc da Çın elışlerı, antıkaları ve kılen de unutmainak gerekır sanayı ürun/ermın sergılendı TEKRAR ABD'YE SATIYOR gı bır pav/on acmıştır Çın Çın, ABD den aldıgı pamuk ve Do'yester ıplığınden kadın ıcınde buiundugu parasal sı ve cocuk gıysılen yamp bun kmtıyı bu sergılerde elde et iarı tekrar ABD y6 satmokto tıklerı paralarla gıdermeyı üu dır Çın ıle ABD a>asında ım şunmektedır zalanacak anfaşmaiann tümuAncak bu tıp tedbırlerın nun gerceklesmesi halınde On m parasal sıkıntılannı gı ABD ve Ç n arasında tıcaret dermekte yetersız ka acoğı be hacmı 1985 e kadar 10 milyar l'rtılmıştır Çın Batı ya acılma do'ar olacaktir Henuz «kcl polıtıkasını jygulamaya başla kısta» olarak belırlenen ABD masından sonro Bctı'nın oğır Cın tıca"! ilışkılermın bu yıl sanayı vatır'mlarna karşılık 4 mılyor do/an bu/masr bek cay, halı gıbl maddeler vere lenmektedır rek odemeierde buiunmuş BaÇın'ın bürokratık engellerl tılılar ılk aşamada bu tıp alış bır Çın lı çocuk. ve>şe razı olabıleceklerfnl an cak ılerıkı oşamalardo bunun kabul edılemeyeceğını bıldır mışlerd r Bu guc ugu g der mek ıcın ABD bankalan ala ganustu karariarla Çıne kredı açıyorlar SABIR IŞİ Çıı 'e ıl şkılern gelışmesl nın bır sabır ışı oıduğuno de ğınen yetkılıler Japonya ve Avrupa'ıların Cm de uzun yıl lar sopra ver sağlayabıldıkle rıie dıkkat cekmıslerdır Çın' ın buyuk pazarının dünya eko lom s ne umuî verdığmi be lı*en Amerıkclı uzmanlaı ö zellıkle C i petrol kaynakları nm vozgec mez o'djgunu vur gu'amışlarcır Oın sokakıannı artık Ameri kolı kovboy resım(en ıle go runtulenm ş Amenkan sıgara sı ve Coca Co'a reklamları suslerken AmenkalıJar da Çın sergılen acarak «eskı orKO daşl'k» rrıotıf nı ıslemeve calı Sıyorlar Batı dunyası 1 e en buyuk tıcar Hışkısı olon Ko munıst ulke nıtelıgme sah p olan Çın ın tıcarı alandakı bu kararların n polıt k sonucfar' da butun dünyaco merak edı len konu holın'iedır (Dış Hatsrler Servısi) Pakistan'ın ilk atom denemesini önümüzdeki yıl yapacağı bıldirili/or VVASHİNGTON (ANKA DPA) Pokıston' n nükteer sılahlara sahıp o'ma cabalarının ılk ürününu gelecek yılm sonbaharında elde eaeceğı ve halen gızlıce kurmakta olduğu nukleer artıkları zengınleştırme tesısınden elde edeceğı Plutonyumia Ilk nükleer denemesini gerçekleştıreceğı öne SLrulmuştur ABDde yayınlanmakta olan cVVashıngton Post» gazetesınm, ABD ıstıhbarat kaynaklanna dayanarak verdığı haberde Pakistan'ın kurmakta olduğu nükleer artıkları yen.den zengınleştırme tssısınm, Ravalpmdı yakınlannda Pak'Stan Bıl m ve Tekno!o|i Enstıtusu yanında bu/unduğu kaydedılmıştır Gecenlerde de yıne cVVashlngton Post» tarofındcn Ile rl sürulen, isvıcre'nın Pakıstan'a Uranyum 2engınieştirme teknoloılsl sagladığı ve ABD'nın bu nedenle Isvlcre ila nükleer aianda ışbırlığıne son verdığl ıddıası, ABD Dışfşlerl Bakanlığı tarafırdan ya'anlanmıs'ı Bununla bırlıkte ABD Dısışleri Bakanlığı Pakıstan'a nükleer tekno!o]i satımının smrlondırılmosı lcm Isvicro de dahıl olmak uzere bazı ülkelerle goruşmelerm sur dürüldüğünu doğrulamıştı. Şahın son Başbakanı Şahpur Bahtiyar Fransa'da ev bulmakta güçlük çekiyor PARİS, (ANKA) Iron'da Humeyni rejımıne karşı muhalefet kampan/asmı devrımden sonra kactığı Fransa'dan yüruten «Şah'ın son Başbakanı» Şahpur Bahtıyar'ın, koruma pol.slerının goyretkeşlıgı nedenı/le ev bulmakta gucluk cekt ğı bıfdınlme'tedır Bır sure önce, dıplomatiann /oğun olarak bulundugj Neully banHvösundekl evınden, komşularının baskısı nedenı/le a/rılmak zorunda kalan Bahîı/a, Parıs yakmlarındnkı Suresnesust'ta kıraladığı vıllayı terketmesı ıçın komşulannın baskısı ıle karşılaşmıştır. Bahtıyar'ın bu sakın f'osaba^ı terketmesl lcin, "rtok bır dilekce haz'rlayan 20 kcdor komşusu buna gerekca olarak Bahtıyar'ın koruma polıslennın tutumicrndan yakınmışlardır. Kasaba saklnlel adma d lekceyı lmza!a>an!or oriak bf basın topantısı duzenieyerek «gece tuvalete ka'kacak olsak, üzenmıze bır px>ıektor çevr.lıyor ve koranlıktan üzenmıze dogrultulon sılahlorı goruyoruz» dstıışlerdır. AET'DE İŞSİZLİK ARTIYOR BRÜKSEL (ANKA) Üye ülkeler gıderek durgunluğa gırerken, Avrupa Ekonomık Topluluğunun genellıkle ışsız sayısı artmaya devam etmekted/r. Hofta başmda Brökse/'dekl AET merkezlnden yapılan acıklamaya gore, top'uluk Içerısındekl toplam cahşabılır nufusun yuzde 6 3'ü işsız durumdadır Bu AET'de işsızlik oranının ulaştığı yenl bır rekor düzey/dır. Brüksel'dekl gözlemcıler topluluk üye sı ulkelerda ışsızlık sorununun cozumünun üye ulkeler ekonomılerını conlandırmakta yattığını ancaK dunya ekonomısındekı olum suz gelışmelenn AET /ı de yakından etkıledığını bellrtmektedırier Uzmantar AET'de ışsız sayısmın azalmayı «şımdılık» pek olanaklı görmedık'erınl vurgulamaktadırlar.