Katalog

ON CUMHURİVET 11 EYLÜL 1980 Şili'de faşist darbenin üzerinden 7 yıl geçti Hüseyin BAŞ alvador Allende 29 ağustos 1973'de, Şlh Denız Kuvvetlerınin başında bulunan üç amlralı Boşkanlık Sorayı Moneda'ya çağırdı. Başkanlık haberalma servlslerl Allende'yı, Sılahlı Kuvvetlerln ıcın lcm kaynadığını. bazı csketı şeflenn. hükümete bağlı olan meslekdaşlarını saf dışı bırokarok, kendısıne karşı komplo hazırlığı ıcmde oldukları konusunda uyarmıştı. Bakan, darbenin muhtemel tarıhınden bıle haberlıydı. Faşist bırllk «Vatan ve Hürrıyet»in mılıtanları yabancı gazetelerın temsılcılenne 7 ıle 11 eylu! tarıhlerı orasında Santıago'dan aynlrramalarını öğutlemışlerdı O gunlerde cıigınç olaylann» olması ıhtımalı vardı Allende komplonun koynağındo Denız Kuvvetlerınin şeflerının bulunduğunu bılıyordu Subaylarının çoğunluğunu, çeleneksel olarak, buyuk burıuva kökenlı arıstokratlann oluşturduğu Denız Kuvvetlerı, her zaman sağın kalesı olarak gorülüyordu Altmış beş yaşına karşın son derece zinde ve enerpk görunen Başkanın, o gün lyıce canının sıkıldığı bellı oluyordu Şılı, bır avı aşkın bır zamandır kamyon sahıplerl «grevınin» gerçek bır âfete donuşen olumsuz etkısı aitındaydı Aşırı sağın sabotai ve teror eylemlerı ıse doruğa ulaşmıştı. Bunuvazı tarafından örgütlenen karaborso ve ekonomık kaos yüzbinierce aıleyı yokluğa mahkum edıyordu Parlamentoda muhalefet gecerlı bır hukuksal dayanağı olmayan bır kararı oylayarak Başkanlık ıklıdarını tyosadışı» ı!an etmış. boylece de Sılahlı Kuvvetleri Devlet Başkanına itaat etmerreye kışkırtmıştı. Gercekte, Allende hükümetının aksl yöndekl tum cabalarına karşın «sessız lcsavaş» llan edilmışt) Herşey darbenin yakm olduğunu qosteriyordu Başkan, bu tur bır gelışmenin sonucları konusunda hayale kapılrnıvordu «Bızim hukümetımlzın hıc bır altematıfi bulunmamaktodır Hükumet devrilirse ulke en karanlık dıktatorlüklerden bırinın pencesıne düsecektır» dıyordu Allende bu tehiıkeli olasılığı önlemek lcm sol kanadının da vardımıv'a. ülkenın en kalobilık partısı Hırıstıyan Demokratlarlo görüşmeleri yenıden başlatmıştı Baskan aynı amaçla korrp10 hazırlığında olan subaylarla da karşılıklı göruşme gınşımınde bulunmuştu S 7 yılın özet bilançosu... unta iktidannın yedi yıllık bilançosu hayli ilginç. İşte bazı rakamlar: 12 bini komünist olmak üzere 30 ila 40 bin kurban. Hapse atılanlann sayısı 200.000 (bugün 20.000), isten cıkarılan işçi sayısı 600.000. Hayat "pahalilıçı ^2500'ün üstünde. Halk birliği tarafındar, millileştirilen ku ruluşlann yeniden eski sahiplerine devredilenlerinin sayısı: 250, Eski sahiplerine geri verilen büyük topraklann sayısı: 1500. ABD ve yabancı tekellerin sömürüsüne veniden terkediler» zenginliklerin sayısı: Tüm Şili. ALLENDE. PABLO NERUDA ILE . C $ Korşısındak! amlrallere. sözunü esirgemesovle dıyordu* Bana karşı neler plonladığınızı bılıyorum Amıraller taş gıbl suskun duruyorlardı Başkan onlara çtrısmeyl tasarladıkları eylemin ülkeye vapacağı kötülüklerl onlotmava çalışıyordu Ama bu cabası sonuc vermeyecektl Allende sonundo Donanmayla savaş halmde olduğumu blllyorum. dedl. Subaylar, ayağa kalVtılar. Soğuk blr blçlmde Izın ıstedıler Şıli Denız Kuvvetlerlnln en önerrtl ussu olan Valparaıso'ya dondüklerınde amıraller, darbeci suç ortaklarına Başkanla göruşmelerinl oktardılar Allende'nın «Donanmayla savaş halinde olduğumu bılıvomm» şeklınrleki sozlerınl komDİocu amırallerden bıri küstahlığa varan bir bobürlenmeyle şöyle yorumladı Şılı dononması şımdıye değin hiç blr savaşı kaybetmed1. den 12 gün sonra hükümet darbes! gercekleştl Ve koloylıklo tahmin edıleceğl uzere ısyan Valparaıso'dan başladı Gerıcl clergı Oue Pasa'nın daha sonraki acıklamalarına gore darbe ıcın 10 eylül tarıhıni saptamış oncak Jandarma Kumandanlığında ortaya cıkan bazı tereddütler nedenıyle «Pronunciarriento» bır gün sonroya, yani 11 eylül 1973'e ertelenmıştl. ıh'de, Salvador Allende'nın Anayasal Halk Bırlığı iktidannın faşist cunta tarafından devnlmesınden bu yana tam yedı yıl geçtı. Dünya halklarının büyük çoğunluğu Şılı halkına yedı vıldır dunyayı zından eden faşist cuntanın ıktıdan eie geçırmeiınde, o gunden bu yana ıktıdarda kalabılmesınde. ö yıllık bır karanlık dönemm daha hazırlığında olmasında, kımlenn rolu bulunduğunu, bugun, çok tyt bılmektedır İlerıcı yazar Juan Cobo ve Aleksandr Medvenko'nun Şılı dramını. olayın sıcaalıgında mceleyen özgun araştırmalarından derledıgımız yazıdan da açıkça anlaşılacagı üzere faşist cuntanın başarısmda öncehkle ABD ıle dırsek temasmda olan Şılı büyük sermavesı ve onların maşası aşırı sag güçler rol oynamıştır Bu arada kuşkusuz, askerı dıktanın önlenmesı ıçm demokrası guç lerıyle dıvalog kurma yerıne bunu reddede rek faşızme veşıl ıjıfe yakan Eduarao Freı' ın HrıstıyanDemokratlanmn Şılı dramında kı tarıhsel sorumlulugu da unutulmamalı dır Ama Şılı dramının asıl sorutniusu ve vo ratıcısı dun oldugu gıbl, bugun de ABD emperyahzmıdır Faşist cuntanın başarısında Washıngton'un oynadıgı aktıf rol bugun. Şili için bızzat ABD senatosu tarafından da belge lerle dognılanan şaşmaz bır gerçektır Allende'nın Halk Bırlıgı ıktıdanna karşı gırı şılen sabotai hareketlennde C1A nın, ITTnın, IMP'nın ve Pentagon'un katkılan ıse yıne şaşmaz bır bıçımde belgelerle namtlan mıştır Washıngton'un aynı amaçla gerıcı muhalefete akıttıgı dolarların mıktarı da neredeyse kuruşuna kadar bıhnmektedır ABD, salt cunta'mn gehşınden sorumtu değıldır Onun bugune kadar ayafeta kalma sından da bırıncı derecede sorumludur Anayasal rejımın yıkılışıyla bırlıkte cuntava DOhtık destek saglamış, Frıedman ın Şıka aolu oglanlarıni' Santıago'va koşturarak ışkencecı yonetıme ekonomı1 açıdan arka çıkmış, askerı dıktatorlugun kasalanna mıl \onlarca dolar mah ^ardım akıtmıstır Cun ta'ya yardımda, kuşkusuz Ingıltere. Fransa Federal Almanya da destek saglamakta ku sur etmemışlerdır Faşist cunfcı\a polıtık destekten, sılaha \iirdımlanrı esırgemeven ler arasmda başta ırkçı Israü olmak üzere, Brezılya, Arıantın gıbı faşızan rejımler ve Çın de yer almaktadır Pınochet'nın faşıst cun tam ülke içinde kendısıne destek olan tekelcı büyük serma ycye oldugu gıbı dış destekçılen emperyahst guçlere şukran borcunu yoksul Şılı hal kının sırtından comertçe odemeyı ıhmal etmemıstır Allende donemınde halka maledılen tüm madenler. büyük topraklar, çok sayıda tekelcı buyuk ekonomık kuruluş, ye nır'en ıç ve dış sermayeye verılmış, sendı kalar, sıyasal partıler kapatılmış, emeKçıle rın ahnterı ucuza kapatılarak yerlı ve >a bancı tekellere peşkeş çekılmıstir O kadar kı, cunta yönetımı yedı yıl ıçınde ülkeyı ıç ve dış sermaye ıçın benzerı az görülen blr *kar cennetıne' çevırmıstır Buna karşılık voksul halk vıgınlan ççm cunta nın Şılı'sı, ışsızlıgı ekonomık bunalımlan qemı azıya alan enflasyonu bınlerce vurtseverın hap sedıldıgı ışkenceden geçınldıgı zindanlan, akılalmaz kathamlan sayüan 2500'ü aşan «feayıpiarı» ozgürsuzlugu, sanatsızlığı ve kültursuzlügü ıle gerçek bır •cehennem* dır Şılı'de süren fasızm tıpkı Güney Afnka ırkçıbgı gıbı, çagımız ınsanmın alnma sü rıılen bır kara lekedır Bu kara leke yedı yıldır hala sıhnmedı Ama mutlaka sıiınecek Sılınmesı yakındır SALVADOR ALLENDE'YE müştu: Bu adamlar Orduyu temsll etmfyorlar. Ordunun yasallığını kırmayı da başarmış değıller. Başkana karşı sodakatıyla billnen Aroya, 27 temmuzda Fıdel Oteisa sokağındakl evinde. sabahın ilk saatlarmda oldürülmüştü isyancılar Ordunun yasal kalma airencml kırmak Icın gorevlerıne, yasalara. bağlı subayları bırer bırer saf dışı bırakmaktan cekınmıyorlardı Ama 1 numaralı hedeflerı Carlos Prots'dı Ağustos ortasında Prats'a da öldürücu dorbeyl vurrrayı boşaracaklardı Bunun ıcm. tıpkı Mopocho olayında ve daha öncekl kadınların «tencerell yuruyuş» olayındo olduğu gıbi bu kez de şık mahallelerın sık bayanları devreye sokuldu Sağcı subayların eşlerl Prats'ın evl onunde gürultulu bır goster. duzenledıler Jandarmalar delıler gıbı bağırıp cağıran bu tuzu kuru takımı zaptetmekte gucluk cekıyorlardı Sağcı generaller bu kez. landarmaları savunmcs.z kad.nlara karşı koba kuvvet kullanmakla suclamaya başlamıslardı General Prats, Kara Kuvvetlerı Komutanlığından da Savunma Bakanlıömdan da ıstıfa etmelıydı Prots 23 ağustosta yaptığı basın toplantısında gazetecılere «Evımin önunde yapılan göstenye çok sayıda generalın esı katılmıştı Pek normal davranışlor ıcmde değıllerdı Bu durumda kocalarını emeklıye sevketmerr aerekecektl. Boylesı bır önlem ıse ordudakl bolünmeyı artıracak ve darbeyı hızlondıracaktı Bu durumda her ikı görevımden dn ıstıfa Ptmpm en ıyi yol olorak görünüyordu Başkan gerekçelerınl çeçer\ı gördü ve istıfamı kabul ettı» dıyordu Komploculor Prats'ı Istıfaya zorlamokla Prots. daha sonra 11 eylulde isyancılar tarafından tutuklanmış, önce «Tacna» kışlasıno götürulmüş, sonra da sınır dışı edılmıştı durumlarını önemll ölcüde güçlendırmışlerdi Prats'ın yerıni ise o günden bu yana Cuntanın başında bulunan Generol Augusto Pınochet almıştı Bu orada Prots'la blrlıkte Hnlk Bırlflının oroqramını benımsemelerse de tarafsız bır Ordudan yano olon ve Anayasat gorevlenne sadık cok sayıda generol de ıstıfa volunu secmışlerdı Birkaç gun sonra sa^cı suboylar bu kez, aynı zamanda Prats a'hı Bokonior Kur'ilunrio aörevli olan Denız Kuvvetlerı Kumandanı Amıral Raul Montero'yu boy hedefi yapacaklordı Amıral. ceşıtll baskılardan sonra ıstıfa ederek yerıni bugün Cuntaya dahıl olan aşırı sağcı Amırol Jose Torıbıo Merino'yn bırakmak zorunda kaldı General Gustavo Leıah ıse doha önce Hava Kuvvetlerınin boşına aetınlmiştl Böylece, komplocular Hoiv Blrlığl hükümetlnl arkadan hancerlemeden önce Sılahlt Kuvvetlenn tüm kumandanlıklarını ele gecırmışlerdl Darbecilerın, Halk Bırlığme sadık kac suboy ve askerı safdışı ettıklerı bılınmıyor Ne var kl bugün, «Buın Alayı» ve Assubav Okulunda dorbecilert Izlemeyi reddeden cok sayıda osker ve subayın acımasızca oldürüldüklerı bılmiyor 28 evlülde Cuntocılardcın blrinın NPW York Times'ın muhobırıne yaptığı acıklamalara bakılırsa darbeden önce de cok sayıda subay ve osker tutuklanmıstı Buaün darbenin kurbanlarının sayılarının 2025 bm dolayındo olduöunu söylemek mumkündur Bunlonn büyük bölumünü Başkan Allende'nin tasker kaputu gıvınmıs halk» dıve adlandırdığı cvkerier ve yasalara sadık subavtar oinsturuyordıı 1971 vılmda. bugün Cuntanın zlndanlannda vasayon Halk İktidannın bokanlarından blrl şöyle dıyordu Ordudakl bu sesslzllk Sİ7İ şaşırtmamolıdır Bu yanıltıcı bır sessizlıktlr Bır volkon uzerinde vaşıyoruz Klmse ordunun vorın sabah kışlasından cıkarak Iktıdan ele necırmeyeceğinden emln olamaz Cönku sivasal orenadakl tüm eğılimler Ordu lclnde de mevcuttur Kımi bızlm semDotızanımz kıml tarafsız kımı Ise açıkço hüküTiete karşıdır» Halk İktidannın eski bakanı bu vargısında yalnız değıldi Şıll de cok savıda ınsnn o tar'hlerde avnı şeyi sövluvordu Us'e'ık 1Q7n d° General Rene Schne'^er'm oldOrü'mpsınden sonro saöın subaylar toD'ulufiunu kendı tarafına ceketoı'mek icm yoâun bır caba ıcmde o'dııâunu bılmev°n vokfu Buna karşılık ılericı gücler de boş durmuvorlor, Ordunun Anayasal cızaıde en o?ın'nn tarafsız kalmosı ırın cabo "östprıvorlardı Bu cabolar îse hosa aıtm'vordu General Schneıder"In katlınden General Carlos Prots'ın 'stıfosına kar*ar olcn dönemde çok 53 1 d ^jksek ^utbeli suboy Anayasal Holk B'rlıâıni desteklıyorlardı Bu ac.dpn ba^uaıoınöo. OrduriL.n onovasal görevıne sodık olduâunu acıklayon Allende blr qerceğı dıle getınvordu Kumandanlar da her fırsatta Ordunun bu eğılırrını vurguluyorlardı Şılı koşullarında, ordu ıcmde ceşıt'ı eğılımlerin varlığından acıkco soz etmek tehlıkelıydı. Cünkü böyle bır saptamo sağcı subaylara «hükümetl orduyu bölmekle» suclfvna kozu verebılirdi Polıtıkanm inceliklerını ıyi bılen ve hıcbır zaman terrkın! elden bırakmayan AUende bunun bılıncindeydi. Sıli ordusu kırk yıldan bu yana çok sayıda Latın komşusunda sık sık (?orülen hukumet darbesı volunu seçmemıştı Bu yuzden Batılı gözlemcllerın coğu Sıli ordusunu yoneten subayların «apclıtık» olduğu düşuncesındeydı O kadar ki, bu gozlem tum dünyada Sılı ordusunun ortak tanımı halıne gelmıstı Oyso bu konudaki gerçek bamboşko hele son derecede karmaşıktı. $ılı Ordusu 75 000 kısılık toplam gucuyle, Latın Amerıka'nın en kalabahk ve en ıyi orgütlenmış ordulan arasmda soyılıyordu Gecen yüzyılın sonunda Sıli ordusundakı subayların hemen hepsı toprak arıstokrasıs nden ve venı palazlanmaya başlayan buyuk burıuvazıden gelıyordu Ulkede ıktıdarı bu kı güc elınde tutuyordu Sı'l olıgarşıının ıs'ıkrarlı olusu bır ölcüde de o'sa ona »demokratı^» bır qörunurr venyorrlu Buna karşılık. krız donemien parlamento kamufla|ıy|a altedılıyordu Şılı'nın askerı dovızl «Ikna voluyla vo da güc kullanarafotı Şılı'de o donemlerde ıkna yolu geçerlıydi genel olarak Buna karşılık olıgarşı tarafından kıyasıya somürulen maden ışçılen ve koylüler itaatsızlığe başladıklarında bu ordu Çücüyle acımasızca bastırılıyordu Anavoso orduycı salt sınırlarını koruma gorevı vermıyordu. lo düzenı koruma gorevı de onundu Arıantın ve Brezılya'dan faklı olarak $ıll'de emekliye sevkedılen generaller buyuk paralar karşıiığında özel sektorun onernlı kuruluşlanna kapılctnamıyorlardı Emeklı ucretlerı cok azdı. İkı yakalarını guçlukfe bır araya getırebılıyorlardı Bu ise askerlenn sıvıl ıktıdara karşı düşmanlık beslemesıne neden oluyordu Kast halinde yaşam bıçırrme alıştırılmış subayların gerıcı dunya göruslerınde Pentagon'un da büyük poyı vardı Soğuk savaş koşullanndo Şıll ile ABD arasmda aktedıien bır di7i anlaşma. Pentagon'a S'lı ordusu üzennde etkı vapmo olanağı vermıştl KalıfOrmvT Onıversıtesı orofesörlerinden sosyolog Roy Allen Hansen'e qore Şıl! ordusundaki yüksek rötbell subayların %68'ı Panama Kanalı bölgesındekı ABD askerı okuüannda stai yapmışlardı. (Arkast 9 Sayfc' «APOLİTİK» BİR ORDU GOODSELL'İN İTİRAFLARI azetecılerın o sıralardo Cuntanın kuvvetlı adamı olarak gorduklerı Hava Generali Gustavo Leıgh darbeden b r hafta sonra «Hukumet darbesınm Başkonlık Sarayı La Moneda nın bombolanmasından 48 saat oncesı kararlaştırıldığını» acıklamıstı Ne var kı. 11 eylülu ızleyen karışık gunlerde darbeci generalıer dupeduz yalan da olsa dorbenın nosıl duzenlendıgı konusunda herkesm ıttıfak halında oldugu bır «cereyan tarzı» one suremıyorlardı. G Cevız kapı üstünde uıanmıj yatan g\.zeller güzelı olUyü tutup kaidınn Bakırın fıyatı arttı üç buçuk s ent şlmdlden Demlr.. Denir de oyle Dolar Çlzmeler Bır kazan, kazan ciıye bagırası olduKfljT.ayan bir zift fcazaıu dlyc baÇırası olduEllerıml boşdugum Çivi dellklerlpln izlerl Ostünde ahmak elleroîrenemedıler henuz boyunlara sanlmayı Kaldınn O'U daba yukan daha jükseSe cıkış kapısı^da ıiîanrmş yatan o güzeller guıeli ölüyü, AUnvaz'sı Alınvaîil^nnın en afi^ı Tarihlere saklıjorum kahramanlan el alhndan bım^ıkı Laralı ızmarlt dolu balıkçı seDeuerinın boraboş oldu$u bu rrende reiklen gonirmeEın dt\e bınlerce kea 'Ka'la^mıs ba\'ra*larla vero tahtalara senlmı^ buruş buruş tafcat dılencılenn gıjdıklen paçavralara dorüşnıüş Vs içinde bır tas Usît.rıde OJZU kor uç kop«k \° fcızıl oir jr*ir O*n goîuslu gıton "aoıo Nsruan nın Atına 12 F.ylfll 1973 Yannıs RITSOS General Leıgh'ın açıklamalarını yaptığı aynı gün Amerıkon dergısi Chrıstıan Scıence Monıtor Santıaço'dakı muhabın James Nelson Goodsell'ın bır makalesını yayınlıyordu Goodsell ne olduğu pek bellı olmoyan «Başkent cevrelerıne» aayanarok soyle dıyorclu yazısıröo «Sıiı Sılchlı Kuvvetlerı 40 yıllık polıtıkaya karışmama geleneğını terkederek hazıran temmuz ve ogustosta acık bır bıcımde hukumet darbesıne doğru yonelmısîı BaskalHırma surprı? değıldı Ama osıl şaşırtıcı olan Sılahlı Kuvvetlerınin katagorılennın tumunun katılrtığı eylemin uyum ıcmde p yapılmış olmosıydı Bugün h c kuşku yok 29 hazırandakı başarısız darbeden sonra Sılohlı Kuvvetlerm tüm kategorıien kendı oralannda olduğu gıbı sıvıl mdhalefetle de teması elüen bırakmamışlar darbevle ılgıli herşeyl en kucuk ayrıntılarına kadar saptamışlardı » Butün bunlar, salt Goodsell' n varsayırrları değıldı Başkaldırışm başından ben bu muha bır hıc de gerekmedığl halde ası generallerın sözcüsüymüş gıbı davranmıştı Santıagodakl öbur mesiekdastarınm tutuklandıklart, sorguya cekıldıklen. Cuntanın hoşuna gıdecek haberler gecmeye zorıandık'arı bır sırada Goodsell darbecılerm mutemet adamı olarak «en guvenıl'r haberlerı» elınde tutan gazetecı sayılıyordu. Amerıkalı muhabır son röportajlarındo duzmece «Başkent cevrelerıne gore» ıbaresınden de vazgecerek haberlerıne kaynak olarak bızzat darbeci generalierı gostermeye başlamıstı Generallerın Goodsell tarafından acıklanan sırlarını başka kaynaklar da doğruluyordu. Amerıkalı muhabır, yukarda AMende ile amlraller arasındo gecen konusmayı oktardıktan sonra La Moneda'dakl goruşrreye değınerek, «Zarlar atılmıstı Al'ende ıle Ordu arasmdakı kopmaya artık kımse engel olamazdı Bu durumdo askerler eyleme gecmeyi kararlaştırdılan dıye yazıyordu Gene oynı muhabıre göre, sozö gecen görüşmeden once ve sonra, sonucun ülke lcm lyl olmayacağının bılıncınde olan Allende. soruna polıtık bır cozum bulunması yonünde yoğun çabö harcamıştı Nıteklm 10 eylüide pletoısit yapma nıyetınde olduğunu acıklamıştı Ama Goodsell'e göre «Artık herşey ıcm cok geçtı Askerler dcvbe konusunda hayli yol almışlar, 9 ya da 10 eyiü'de Hırıstıyan Derrokrat'larla da görüşerek onlara «hukumet darbesıni» onoylatmışlardı » Başka tanıklıkiar da darbenin La Moneda'nın bombalanmasından 48 saat once değıl çok daha uzun bır zaman önce kararlaştırıldığını ortaya koyuyordu. ŞİLİ YÜREĞİMDE Pab o Verada ja. Eli bıçaklı lanetUIer unnannvacaksmıı. Pencelen kanU hargaları geccnın, Huzunlu goljelerın karanlık alçaklan, Olıı ta^alliUçuları L\*u^amı\ acaksınız Onan »o\lu turküsü, sinssıcak tuikusıij Zırıeleri a<an yükscKlığı HalkiBirt öiîiır bulıetnde Boğacak sın bır gun L\*uvamn acak^ımz Uelın çörun oldurfilnı evini Ve kınıtnızı, Goıvaşlan yltık yoksulluğunda ATaklir altıntlaki koca yureğ^ni Kopanlmı», »af ellennı CTuvamıyacaksınız l'vuyanııvacakîinız. Çunku oraruk h n k n LjuvamiTacaksuıız C unku u>ıktır kor eden sızi. Dvuvarnıvacaksinız Çunku salt ölflmdur zaferınız. Cyuyamıjaeabsınız, Çuııka olusoniu, Rafael ALBERTİ ŞİLİ'DEKİ FAŞİST CUNTA DA. GELIR YOĞUN BIR SALDIRIYA GIRIŞTI. BU C BERİ DEĞIŞM YEN YONTEMLERDEN LANDI VE YAK1LD1... GELMEZ İLERİCİ, AYDIN DOŞUNCEYE SALDIRIDA NAZI ALMANYASI'NDAN BIRİ YINE KULLANILDI.. KITAPLAR TOP K ara Kuvvetlerı Kumcndanı General Carlos Prats'ın Mercedes'ı Mapocho nehn rıhtımını Iziıyordu Rıhtım boyunca Santıago nun en şık evlerl uzanıyordu. Ge neral Lo Moneda ya kotü haberler goturuyordu Ordu, yasal hukumete karşı darbe hazırlığı ıçın deydı Sağcı örgut «Vatan ve Hurrıyet»e mensup bazı sıvıl kışıler de darbede gorev almışlardı Ordu Içınde hükümete karşı olduğunu açıklamakta sakınca gormeyen bır Cunta oluşmuştu Kara Kuvvetlerındeki 21 generalden sadece 5 veya 6'sı hukumete sodakatlarını surdüruyor du. Carlos Prats son derecede sınlriıydl Sağcı terönstlerın, tıpkı selefı General Schnaıdere yaptıkları gıbi, kendısıno de olumcül bır komplc hazırladıklarını bılıyordu Ordunun Allende'ye karşı ayaklanrrosını onleyen Generol Rene Schneider 1970 ekımınde arabasının yolu kesı lerek öldürulmüştü. Anayola çıkan sokaklardan bırinden göz a cıp kapayano dek. bır Renault o/aba fırlamışt büyük bir hızla Prats'ın Mercedes'ı arı bır fren le, carpışmayı zor onleyebıtmlştl Arknion geler Ikl araba ıse Generolın Mercedes'ır a^avo sıkış r tırmıştı. General kendısınl kaldınmo ata ak. he men sılahını cekmış ve havaya ateş ederek muh temel saldırgonlara kendismi savunacak durum da olduğunu anlatmak ıstemıştı General son bır kurşunla da, bir önlem olarak, Renault'un lastlk DARBE İÇİNDE DARBE lerınden blrınl patlatmıştı. Soz konusu olay. kuşkusuz, gerçek blr sulkost gınşımı aeğıloı Soz konusu olan en küçuk oyrıntısına kadar zamanlanrrış bır provokasyondu Generalın arabası fren yapar yapmaz, çevredekl şık evlerden robdoşambrlı ŞIK baylar sokağo uğramışlar ve «Bır subayın bır kadını öldur meyö teşebbus ettıgını» avaz avaz haykırmayo başlamıslardı Gerçekten de, Renault'un icınde bır kadın vardı Kodın da cok geçmeden oburlerıne katılmış ve Generale sovup saymaya başlamıştı. Mutlu bır raslantı olarak muhalefetın televızyonunun kameramanlan Ile sarı basının mensupları olay yerıne sokün etmlşlerdl. Daha sonro televızyonda ve san basında yayınlanan gorüntü ve fotoğraflara eshk eden yorumlar General Prats'a ates puskürüyordu «Boylesıne ot<ell bır general nasıl Ordunun başında kalabilır, nasıl hükümete dchil olabılırdı'' Bır generalın zavallı bir kadını kürsunlarrası görulmuş lşıtılmış şey miydı'ı Carlos Prats'a karşı, cok önceden hazırlandığı anlaşılan bu kotuleme kampanyası çığ gıbl öuyuyordu. de ammo öfkelı» cmslnden manşetler atıyorlardı Ne var kl. Sepulveda boş durmamış, bazı subayların Başkano karşı komplo hazırlığı ıçınde olduklarını ısım ve kanıtlarıyla saptamıştı Bu b.lgıler Sepulveda'ya ordu Içınde Başkana sadakatlorını sürdüren subaylar tarafından ulaştırılmıştı Komploculardan bıri olan Albay Roberto Super, tutuklanacağını anlayınca. Bırlığme sığınnrıştı Ertesı gunün sobahı, 29 hazlranda, Roberto Super, tanklarını Anayasa Alanına sevketmış ve Başkanlık Sarayı La Moneda'yı mıtralyöz ateşıne tutmuştu. Roberta Super*ln Isvanı 9'la 1130 orasındo sadece 2 5 saot sürebıldl Hükümete bağlı bırlikler hızla harekete geçerek Super'ın tanklarını sardılar ve ısyancıları etkisız hale getırdıler. Carlos Prats, elde sllah ölümü gözs alarok harekâtı bızzat yönetmış, cok sayıda tank murettebatını teslım almayı başarmıştı. İsyan. yedısl asker olmak üzere 22 kışının havatına malolmu^ıtu Saâcı basın vıne ateş püskürüyor, provokasyonu surdürüyordu: «General Prats sılah arkadaşlarını kurşunlamıştı» Blr ay sonra. 26 temmuzda Başkan Allende Italyan Mondo Gazetesınln muhabirl Massımo Caprar"ı kabul edıyordu Başkanın denlzcl yaveri Yüzbaşı Arturo Arrjya, gazeteclyl. londarrralar tarafından korunan La Moneda Sarayının korıdorlarından geçlrerek Salvodor Allende'nin calışma odasına çotürurken konuğa Saroyın cepheslnde 29 hazıran isyanının Izlerinl görüp gormedığinl sormuş ve sozlerlnl şöyle sürdür «ÖFKELİ ASKERLER» O laydan blr gün sonra Prats'o slyasol duşunce ıttbarıyle de yakın olan dostu General Marıo Sepulveda Sontiago eyo letlnde «O'ağanüstu Hal» ilan etmiş, ancaV bu karar da sağın şıddetli tepkısıne yol acmakta gecikmemıştl. Sağ basın; tŞu askerler