Katalog

ON CUMHURİYET 6 HAZİRAN 1980 NİYET KUTUSU Başbakansın karann yok 1 . Kır atın vor. tımarm yok1 .. Ben senı optüm amma, Senın bundan haberın yok' İMF NIYETİNE Kara akçe ak gün içindir HIRSI PIRİ Mızrak çuvala sığmaz, ayan beyan ortada EMr punduna getırıp Kurum'u yıkocaksın, Allah gecınden versın bır emrı hak olursa Ata'nın huzuruna ne yüzle çıkacaksın? M. EŞREF KUŞTELLI'YE REST!... Faiz serbest karaparamest Bakanlar Kurulunun aldığı ye nı karara gore bankalorın faız oran, pazarlıkla belırlenecek. NASIL YATIRILACAK? 1) Kora para'sını bugune ka dar sokladığı yerden cıkararak cebıne koyan muşterı bankanın bırıne gırer. 2) Banka müdurü kendısıni «Hoşgeldınız beyefendı, nereler deydınız''» dıyerek karşılar. 3) Bır ıki hoşbeşten sonra «Eee daha daha nasılsınız bakalım''» dıye soran muşterıye «Na olsun paralar srzde» karşı lığını verır ve pazarlık başlar. NASIL ÇEKILECEK? 1) Parayı cekscek olan kımse veznenın önune gelır 2) Parayı cekmeden önce ta bancasını çekerek veznedara «sokül ulan paraları» der 3) Veznedar gayet kıbar bır sesle «Aman beyefendı, bu sı zın kendı paranız tabancaya ne gerek var'» dedığı halde kara paralı müşterı «konuşma ulan, ben parayı boyle cekmesını ssverım» dıyerek paraları torbası na doldurur ve daha fazla faız veren başka bir bankayo götürerek oradakı müdurle pazarlığa oturur. «Bizim burda ressam berber İbrahirn vardı ya, resmi ina nılmayacak, akla sığmayacak kadar ilerletti.» bilinmeyen. mektııplarıyla dosttuğu Kemal SÜLKER Anlat... anlat... Heyacanh oluyo!.. Bugünlerde, «param olursa ne yapanm» telaşına kapıldım1 Hıçbır konuyla dogru durust ılgılenemıyo rum1 Gozum bır şeyler gorn. yor' Surüyle ışım oldugu halde enm varıp da çalışamıyorum1 Param olursa ne yapanm?» Sabah uyanır uyanmaz açıyorum gazetelerı bır köşeye oturııp başhyorum duşünmeye, puram olursa ne b yenm ben'.» Karar veremıyorum bır türlü Pazarlık ederek bır yıl vıdelı rru yatırsam'' Ikı yıl vadeh mı yatırsam' Dort yıl vadeh yatırıp da her ay maaş alır gıbı nı: alsam şe\ı eee ne diyorlar. a\lık gelınmı On yıl vadeıı yatırsam da on yılın sonunda paramı jnrmı katına mı çıkarsam'' Ya da on ıkı yıl vadeb yatınp emekh ıkramıyesı alır gıbı elıme toplu bır şey mı geçırsem' Fena mı. yaşlılıgımda el<m şenlenır1 «Ne yapsam ben bu parayı 9 • Deh olacagımi «Altın yukselıyor » dıyorİT Yoksa altına mı yatırsam' Devahıasyonun elı kulağında bel'i oluyrr . En ıyısı gıdıp Mark toD'analı Mark da oyle madımak top'ar gıbı toplanmaz her haldei Han^ı ç&yjra gıtmelı1 Bınne vereyım ben bu parayı ışletsın, olsun bıtsin ya'u Ya ıpotek çuruk çıkarsa' Ya bana gerektıgı zaman paramı gen alarra'sam 1 «Ne yapayun ulan ben bu pa rayı 9 » Herkes faıze para yatırmak ıçın mahnı mulkünü satıyormuş' 3ivle bır dangalak bulsam da gıdlo ehnden daıresını falan mı alsam acaba1 N apıcam mah' Ne kıra eetırecek kı' Gel on ikı yıl vadeh ya:tr «en şunu. uzun etme Az para rtegıl . On ıkı vıl sonra ıkı mılyonum olacak' Oldu dıyelım Kuruntun\ ge ne bıtmıyor' «On ıkı yü sonra ben ne yapayun o parayr? » On ıkı yıl öncesıne bakarsan bugunku fıyat artışlan o zamanla bu zaman arasmda yuzde ık: bınj bulu>ormuş' Bu hızla gıdersfi on ıkı yıl sonra bır ekmek yırmı bın 'ıra olacak' «Ne yapayım Len o parayı 7 » Ne dıyorsun anlamadım 0 » nf Param olsa ne yaparım? Uçak asrında memleket olçüsünde muharrir olmak yetmez,, h4a O«T«P bllUrlrılm . B»gU» dt î» U n 0«a la alınca blldir Plr.y. etttt . 1 » . » *.ldl . 0 a. g t i t ı 4 TU. y.lmlil. . P«rd.l»»lT«r « . B lyl n 5İ«o.k diy« kortayorm» r» taa»TTar • Hl« ı l ı u ı ı blraa y»««k par»»» olaoak . Eanla hikay» u» Sttlk.rl» yaıılan. hai&nd» *i9a»dukl«rt«l aif.ii.lim bir tkl ı«n Tıldiı d»h«.U» bir kıı . bMlm tartvfımdu >»k «H1U S,lr l».«m ol««*k . I ı n kol b.l 8P ««a « « ı « l a.ltaadn . mi.rrlr »laak y.t. M . T ir ol«üc İMM • 0<)ak t ı m t f Bn bir «ydır t.»gU» Bobldaa hl« bir hak«r yok . tit»abml4» . Ç»rba»ı b.tta r.rad. '.r«d« t.l«» •d»rl«r . »ak b«rd« bo kfclar' la«n «utull» . bır . « o n t ^ u d u . j.tttr . h».r.tU tm«*llan» .»• a*kt* fcflyl» *xm »ldm . T»rı» . S.ıu b»U.t««ı«7l* «U/» *<•• » • • «»d»rljor«« • " . buta» 9* Oımt^lmMk h.l» haptaHn.dt blyiU M.İ Agzım topla terbıyesız heVural SOZER 44 Yolunuz açık olsun m m ı dıyor • «Koca Yunus Pehlıvan, bır paca kazıkla Yunanlı pelvanı yere serınce. hayreller ıçın de kalan ecnebıler. «Brovo Tur ko» dıye meydanı cınlattılar Koca Yunus pelvan terını sıl mek ıcın cadırına gırdığınde, Rum dılberı Katya'yı cıplak bır vazıyetde buldu (Ohhşş. ) Katya, «bana da paca kazık at Koca Yunus .» dıye unledı (Murat Mertoğlu Mutercım) 9 «Evvelen, kufür bütun efrad ve envaı ıle merdud olduğu glbı. ıbadetae şematet suretıyle (yaygara koparmakla) musıbetlere yuh çekılmesı, Fatıh Camıınde mümkündur (Abdulbakı Şerıatı Mıllıa Gazete) 0 Gecen gün bır dılencı önume gecıp. tAğbey. ben bır fabrıko kurdum ama fabrıkayı aça madım Gozünü opeyım abey. bana bıraz yardım et de şu fab rıkayı açayım» dedı Bu manzara karşısında gözlerım yaşordı. ağladım Dılencılerın bıle fabrıka kurduğu bır ülkede yaşadığım ıcm mutluyum Ne mutlu Türk'um dıyene (Cok dokunak7 lı yazmışım dı mı patron" ... 1 Gıt kardeşım belomısın be Kım soktu bunu gasteye1? Hadı, ha<jı Allah versın...) (Güngor Yandeş Son Ha Köşeyi Dönmeye Bak SiTsu>ete ayajı «mırlaafnk>U atıp, M.trlavalla ulkeve bir ulke daha katıp, l s defıl tesıs djve mılletım aldatıp Llke parsellense de, sırala Mlllet vatan de«er oluyor elbet viikunu tuUn fiırbeygir 'ölgesmde barınınc» bonilrr Doğalhkla urpdı çoğaldı teronstler Sınkı eomutten çıktı sovenıst Her Hitler, Tıtrf mltre lüıtre Moskova Kjzılırmak Içhes solcu temızle kösevi dönmeye bak, Azız bey Koca Mustafa Paşa'dakı evınoen Aksoray corşısına gıdecektı Alacağı da ne 7 Yarım kılo domates Bır kılo kabak Bulursa ucuzundan yanm k,lo soğan Erkenden kalktı Abdest alıp, namaza durdu. Cabucak gıyındı Karısı bır guzel okuyup ufledı «Aman bey» dedı tKıyıdon, koşeden gıt kurban olayım Sag, salım don » Az'z besmeleyle kımlık Kartıhı cebıme yerleştıraı «Yolaa arama vor hanım» dedı «Sen bana altı tane de vesıkalık fotograf ver Ne olur ne olmaz > Azız bey mırıldanarak banyoya gırdı Az sonra tıraş takımı, sabunu. dış fırcasıyla cıktı «Şunları bır naylona koy hanım» dedı «Bokarsın bır ış gelır başımıza» Karısı telaşlı hazırladı torbayı Azız «Allaha emanet ol» deyip ıkı yanağından optu Kapıya doğru yurudu Cıkmadon once usîunu ba şmı bır kez daha yokladı «Hanım sen bana evlenme cüzdanımızı da ver» dedı «Insan'ık hah bu Bakarsın sorarlar» Kadın ıcerıye koştu Mutfakta yarım ekmeğın ıcıne beyaz peynır, domates koydu «Aceieye geldı bey Kusura bakma» dedı «Akşamdan yolluk yapamadım Al şunu yanına» Azız bey kapıdan cıkarken karısı gozlenndokülen ıkı damla yaşı bellı etmeden sıldı Azız bırkac adım attıktan sonra donup, «Gıdıp de donmemek var honıms dedı «Hakkını helal et» Kadın bır mcşrapa suyu doktü arkasından Azız bey karısının yanına geldı «Oldu olacak sen bana b"de battanıye ver» dedı On beş dakıka sonra yatak. yorgan bat tanıyesını yuklenıp cıktı evden Boynuna, «Kahrolsun» yazan bır pankcrt asmışîı Komşulara, clyıdır bu» dedı «Yolda onune kım cıksa kendısınden sa nır Karşıt goruşlü hangı gruba rastlasam kahrolsun der gecerım » Umur BUGAY Nazım'ın Orhan Kemal'e 18 hazıran 1944'de yazdığı mektup. jj'ıı;/ fr'r l'lü |,'' 4 aşıt. Adana'dan Nâzım'a gönderdıgı mektupta kendi durumu hakkında genış bılgı verdı Rosıt'ın mektubunao kızı Yıldız hakkında bıigıler varaı Nazım, öz çocL.ğu olmamanın acı ozıemını eşı Pıraye Hanımın oğlu Merret Fuat'a olan se/ gısıyle gıdermeye çalışıyordu Ama, yakınlarının, sevdıklerının bır cocuğu oldu mu, ona bayılır, o cocuk hakkında onerılerde, tavsıyelerda bulunurdu Raşıt'ten aldığı mektup uzerme, Hazıran 1944 ortalarında Nâzım şu mektubu gonderdı «Raşıt Kardeşım, MeKtJbjnu buyuk bır hazla ikl defa okudum Yıne do okuyacağıtn Notların çok guzeldı Şnrler de lyı. Yalnız boyla kuçuk hâletı ruhıye şıırlerınde, enstantanelerde Dence mut'aka guzel kafıye olmalı Sonra şıır eloette kı, senın soyledığın gıbı bıraz da bscerıklı, ustaca ıfadeyl meramdır. Fakat mektubunu bana ıki defa okutan ve daha ıkı defa da okutacak olan taraf, torunum Yıldıcıgım hakkında yazdıklarındır. Oyle kı gozumun onunde ve onu oyle sevıyorum kı. Annesınden dayak yıyıp sona şıkâyete gelmeSı faslını okurken ağladım Kızıma soyle Yıldızı doverse vaüahı, bıllahı kendısıyle bozuşuruz Boyle şırın ve akıllık bır mahluk keaı olsa dovulmez. nerde kı benım Yıldızım. Bana bak Râşıt senden ve kızımdan bır rıcam var, bıraz utanıyorum ama kusura bakmayın, hanı peşın soyleyeyım k| her hangı bır sebepten dolayı olmasa da gucenmem, mesele şu. eğer yenı doğacak oğlan olursa ısmını Nazım koyun Ama dedım ya, onceden verılmış sozunuz ve baska lcapıar varsa. ısteğımden vaz geçenm Ama mahzur yoksa. senın ve kızımın oğluna bsnım adımın konması benı sahıden tasavvur edemeyeceğınız kadcr Dahtıyar edecek. Kızımın ve torumunun büyuk ve kucuk kutularını Sınoptan yolladılar Ben de Mersınli Şâkır Ağanın buraya onu zıyarete geıen ve babanı tanıyan akrabaları vasıtasıyla babana yollodım Ondan alırsın ve bana bıldırırsm. Sana yırmı l.ra yollamıstım bundan bır hafta kadar once aldın mı? Bıraz sabret ay sonuna doğru otuz kırk lıra daha gondereceğım Senın tezgah bu suretle normal çaaşmaya başlamış olacak. Senaen bır rıcam daha var. Benım Manzaralarda bır ışcı Fuat vardır. onun eser ıcabı tahlıyesı ve Adana'ya gıtmesi. orda tesvıyecılık etmesı gerekıvor Sen kendını onun yerine koy ve bana mektuplarında onun agzından muhıtıne V8 ınsanlarına daır bır ıkı şey yaz. ben de onlan ısler Manzaralarda kullanırım. Bu suretle bır cenup vılayetındekı işçı munıtın den kısa da olsa bır pasaı temın edılmış olur kıtaba Sabahattın'den ben de bır msktup aldım, hakkımda sana yazdıklarını yüzume karşı soy lüyor Bak bu sefer sahıden yerın dıbıne gectım. ikl üç gundür, fazla değıl şu son üç gündür kısa bır tenbellık gecırdım Yarn yıne ışe başhyorum Bızım burda ressam berber İbrahım vardı ya, resmı ınanılmayacak akla sığmayacak ka dar ilerletti Ben de gözlerım sulana sulano halkımın büyük ıstıdatlarından bırlne ornek o lan bu hadıse karsısındo hazdan ve banttyar lıktan bobuur böbur, bobürlenıyorum. Büyuk Turk halkı Nasıl butün dunya halklan gıbı yarotıcıdır ve nasıl sevılmeğe hayran olunmağa değer ve uğrunda gebermek en e hemmıyetsız ıştır Çalışmak lâzım, yaşamak V8 calışmak ve Jövüşnıok. Ifılliı lîil Klllı ılıı III! lllı Ifl'l, İİ! R Sulker'oen msktup aldım. Cevap verdım Cevap alamadım Senı. haytır senden başlayacağım kızımdan da başlamıyorum, tiatta ona Kusüm, torunumu. senı ve kızımı hasretle kucakıarım. Benı mektupsuz bırakma Uçunu* canımın Içındesınız Şımdı. yakında dörtleşeceksınız Aman dıkkat et, doğum ne de olsa tehlıkell ıştır Nazım» GEÇİM SIKINTISI N elden gıtmesı Gıtgıde zulm etmege elde ahalı kalmıyor » EŞREF «Gam değıl amma bu mulkun boyle Sıganunız Yugoslav, enerji Balganstan. Tıcan ılışkıde dostumuz Macarutan, Petrolle küzık atar dindasdır Arabıstan, Bır Mavı«.'a karşı çık komumstlen; kulret Denurçelık ısıni Sovyet'e bavale et Pün, bu yurda böluşen. bn jtun NATO dostumnz! Fai7 maiz kım takar, borçdan hıç yok korkuınaz, Henefe cidnoruı altımızda Otomuz Dın ahlak mıllj törüş kalkmma maneviyat Koy bekne anahtar kerbeo merhen destek at. Ve kalkınmaz filkenı anlıyamadık gitti, yardım ettı sos>alıst ve de kapitalisti, Belkı yararı olur bulsak bır de fasısh, Fetrol sıkıntınııza: Laks oto ithalatı. Borç yıjıdın kamçısı, sorulur mu fıyatı?.. lurt ıçj sıvasette çok jücelt imanlı£ı: ruvımda bnvacıya ındir partızanlığı, Vatandas da kalkınsın at vergitam kazığı. Muhturara aldırma havale et mafatars Mıllı onura boş \er, yenı «yardımla» ara FAtK Ç A G L A K va Tuğrul OZSUT ^r>,.>S DoktorunYeri Roma çagında söylenmişü MtDE'nin öyküsü Senatör Agnıppa'nın ağzından Roma halkına.. Mıdeydı elbet organlarLnuzın en adaletlısı KOLEIIK ve FEODAUTE'den sonra değlşü devran Değişta GOVDE üe organlann Üışkisı KAFA ıle MIDE vermce elele Ve Kapıtalıst Proleter çelışkısiyle Basladı gövdeyle ellenn ayaklann çatışması. KAFA. GOVDEYl kerhen desteklerken dıyordu: 1 «Ey yırtık pabuçlu çıplak ayaklar » «Ey nasırları kemıkleşmış ellerl» «Başınızda sizlerm yerine düşunen btr baş var» «Ve sızler ıçın sömurüp yutan bır mide » «Çalışmak uretmek sızın ışınız> «Bırakın sızın yennıze düşunsün başınız » «Sızler ıçın yeyıp jrutsun mıdenız • Gerçekte GOVDE ıle ıhşkısı AYAKLARIN. Sömürusüydü ınsan tarafından ınsanların. Once. ZENGINLJĞIN yeryüzü zenglnlıidennın Sömurulmesmden dogdugu mancı vardı. Sonra çıktı adamın bınsı Döndurdu GERÇEĞE doğru gözlerimiziAnladık kı kazancı sağlayan orman değıl. Ağaç kesmek ıçın ormana göturulen ınsanlardL Kazancı sağlayaoo pamuk değıl, Pamuğu yetıştırenler iplıgı dokuyanlardL Gerçekte PAMUK ve ORMAN, Insanlan sömurereJc para kazanılmasını sağlayan Araçlardı... Aç bır canavar gıbı kuduran sermaye Zorunluydu yaşamı ıçın surelı devnm yapmaya Zorunluydu genış pazarlar bulmaya, Daha çabuk daha ucuz. daha bol mal uretmeye, Ve REKABET arttıkça pazar karhanesınde Kurtarmak ıçın BAŞ1 ve GÖVDEYI Kollar bacaklar ve eller ve ayaklar Kurban edılıyordu SERMAYE mezbahasmda. salhanesınde. Orta ve kuçuk işyerleri tozolurken SERMAYE bınkıyordu bıravuç TEKEL'm elında Aşın uretım yuzunden ışsızlık artıyordu Odeme gucune sahıp alıcı yoklugundan Mallar pıyasada bınkıp kalıyordu. \ alancı bır URETIM ARTMASIYDI bu Ve EKOMOMIK BUHRAN dı gıdışm sonu. Bır vandan gövde uğruna kesılırken eller Lyarak çağın sosyoekonomık felsefesme Lafonten'm Mıde Masalı da dönüyordu tersıne Vucudun açıkgoz organlan gıınun bınnde Bırleşmeye başladılar HOLI3INGLER hahnde Doguyordu boylece karteller, trostler. tekeller Yutucu organlardan damak, yutak ve gırtlak Yeyıcı organlardan mıde şırden börkenek IŞKEMBE HOLDING halınde bırleserek Safrakcsesı, ıdrarkesesi, parakesesı SENDIKASI Sonra Kırkbayın kursağı Si£mıd kolon ve BOKBARSAĞI •Corporeyşın, TEZEK'eyşın Morgan and Rokfeller Tommıks Bucuk Cones and Convaysmüller Kartel tröst konsorsıyum adı altında Daha sonra ULUSLARARASI Tekeller halınde Bırleştı Internasyonal SERMAYE EŞKtYASI Amma TEKELLERIN palazlanması olçüsünde Yaklasıyordu tepetaidak duşmesı .. Dr. Ihsan UNLUER azım Hıkmet, geçım sıkıntısı iclnde hapısteydı. Mahkumlarla ara sıra konuşabıld.ğı zaman candan dostlar edınmıştı Bır gun Ertuğml adında bır hükümlü Nâzım'a şu onerıde bulunmuştu: «Ostad, bır fıkrım var, bılmem ne dersın"'» «Soyle baka1 m neymış bu parlak fıkrın?» demıştı Nazım Ertugrul un onerısı şuydu: Uzerıne devietın parasını gecırmekten hükumlu olan bu gencm koğuşunda yatan bır başka hukumlu yakında tahlıye edılecektı Onun bır kaç dokuma tezgahı vardı Onları satmak ıstıyordu gıder cyak Nâzım bunları alabılırse, hapıshanenın ış esasına aayalı bolumunde bır dokuma atolyes. acabılır ve hem ça lışır, hem calıstırır, para kazanılır ve boş vakıtler zıyan edı'memış olurdu Nâzım«Bır duşüneyım. Savcı Beyle, Mudür Beyle goruşeyım de... »dedı Savcı Izzet Akcaı, 1yı yürekli cesur ve dıkkatlı bır hukukçuydu Nâzım'ı du şaır olarak severdı Nâzım'ın onerısını bır kaç bakımdan yararlı buldu Ustelık atoly9 Bursa Iplık Kooperatıfıne de ortak olursa ılk gereksınmeler ucuza alınabılırdı Tezgah ışı olumlu yolda gelıştı Bu kamçılı tezgâhlarda caiışmaları ıçın yanına başka hukumlulerı de «ışcı» olarak alan Nâzım, nerdeyse «patron» oluyordu Anıa Nâzım elde edılecek gehrı «paynlara avırmıştı Bır pay Raşıt e, bır pay Kemal Tahır'e, bır pay tezgah oner sını yapan Ertugrul'a ıkı pay eşı Pıraye Hanıma, bır pay da kendısıne ayrılacaktı Altıya bolünecek gelırden yarürlanacakların bır kacının tezgah alımında hıç bır katkısı yoktu para acısından Ama Nâzım. onlann mektuplannı, yakınlarını «mutlu olması» aracı sayıyor ve onlara bu onemlı kotkıları ıçın pay ayırıyordu Ne yazık. kı tezgah ışı bır dergıde antı komunızm tıcaretı yapan bır yazar tarafından abartılıyor Bursa Savcısı bıle suçlanıyordu Nazım, urunlennı satmada guçluk cektıgı halde tezgah konusu aleyhınde bır gereç gıbı somuruldu. MANZARALAR Raşıt'e gonderdığı kutuları Donanma Komutanlıgı davasından hukum gıyen Assubaylardan Nurı Tahır ve Avnı Oymuş hazırlamıştı Assubaylar kendılerını ınce marangozluğo kutu sıgarolık, kuslu avızeler yopmaya ver mıstı gerçekten cok guzel tahta ışlerı yaparak dostlara armağan edıyor. bazılar'nı do sata rak kuru ekmeklerıne katık yapabılıyorlardı Nâzım Memleketımaen Insan Manzaraları adı nı alacak olan buvuk e^enne Bursa da oevom edıyordu Raşıt ten ıstedığı İşçı Fuat, malzeme sı bu dızıde ver nloroh b < "oh • mon' tioaru belırleyebılmesı Içındı. Raşıt de kısa sürede Nâzım a tesvıyecı bır guneyiı portresı cızdı ve voksul çevresı hakkında ayrıltılı bılgı vererek Nâzım'ın vapıtına katkıda bulundu ÖVÜLME azım ne eserlermın ne de sanatçı v'ukselısının yuzune karşı değıl begenılmesmı ovuimesım nıc sevmezdl Sabahattın Alı takmo adlorla çıKan şıırlerı olağanüstü duygularla ovuyordu Nâzım'ın «yerın dıbıne geçtım» dedığı şey Sabahattın Alı'nın Raşıt'e vo^d'âı Nâ^ımı ovü (Arkası 9 Sayfada) N