Katalog

ON CUMHURİYET 10 HAZÎRAN 1980 Filistinliler İsrail'e karşı savaşımlarını kendi toprakları üzerinde de yürütmeye başladılar B İsrail'in Batı Şeria'yı işgali 13. yı lını doldururken İsraillı tedhiş örgütlerinin yerel halkı bölgeden kaçırma amacına yönelik saldınlannın artması, Fılıstiıüıleri işgal yönetımme karşı toplu direnişe ittL Ramallah Belediye Başkanı Kerım Halef Israıl saldırısında bır ayağını kaybettı. BİR DAMLA PETROL İÇİN NELER YAPILIYOR ?., Reşit AŞCIOĞLU Israil, tezekten enerji üretiminde dünyanın en ileri ülkesi olduğu iddiasında Ssraıl gazetesl Jerusalem Post'un yayırriadığı Wr yazıda KtbI b u t z Enstıtüsu Araştırma Başkanı Joe Cnden tezeğı enerııy» lcevıren ve fıyatı 200 bın dolar olan enerıı santralı ıhrac edecek duruma geldıklerını acıklamıştır Fransa, Ispanya ve Italya'nın bu santrallerle ilgılendıklerı bıldırılmıstır. Oeşıtlı büyukluklerde yapılan bu santrallerin fıyat ortdaması 200 000 dolardır 150 ıneğın tezeğı 200 bın dolarlık tesıs ıcm gereklı malzemeyı sağlayabılmektedır «Nefeh Proıesı» adı verılen proıe calışma'an u>orınca tezekten enenı sağlayan santrallerle İsrail'in bu alanda araştırmalar yapon dığer ulkelerden uc dort yıl ılerıde olduğu söylenmektedır. Hindistan 14 milyon ton petrole eşit tezeği mutfak gazı olarak kullandı fndistan'ın geçîığımlz yıl 14 milyon ton petrole eşıt >«kıtı t«zekten sağladığı bıldınlmektedır Tezeğın bakterılerle karışımı sonucu elde edilen metan gazı yemek pışırmede kullannmaktadır 600 milyon nufuslu Hindistan, dünyada kışı başına en az petrol tuketen ulkelerdendır. I Hi lr mılyon Fılistınlının yaşadığı Batı Şeria ıle Gazze bolgesını İsrail'in ışgal altınöa bulunduruşunun 13'uncu yılı gectıgımız hafta dolarken Batı Şena da yenı yerleşım merkezlerı kuran İsraillı grupların çıkardıgı tedhiş olayları yerlı halkın ışgal yönetımme karşı tutumunu gerı donulemeyecek bır yola ıtmıştır Işgal altındakı Batı Şerıa'da yerlı halk tarafından secılen Fılıstinlı Beledıye Başkanlanndan Nablus Beledıye Başkanı Bassam Şakaa, tedhiş örgütlerının saldırısı sonjcunda ıki aya<*ını, Romailah Beledıye Başkanı Kerım Halet d« bır ayağını kaybetmıştır. Şımdıyo dek Begln hukumetinin etnr yle kuruIsraıl Başbakanı Menahem Begln Batı Şerıa'lan 100 yerleşım merkezının yanısıra. «Ychuaı Sada Israıl saldırılarını desteklıyor. vunma Bırlığı» ve «Inançlılar Bloku» adlı ıkı İsraillı grup. Ba tı Şerıa'nın çeşıtlı bolgelennde yenı yerleşım merkezlerı kurmokta ve Begın hukümetının hi mayesındekı bu gruplar, buradakı toprakların kutsal dın kıtaplarından Israıl'e Intıkal etmış yerler olduğunu savunmaktadırlar. Fılısttnlılere özerklik verıleceğı teranesıne karşılık, Begın desteğındeki Israılli tedhiş örgütlerının yerlı halkı soküp atmok amacıyla gınştiklerı şıddet eylemlennm gıderek tırmanması karşısında gerek Fılıstinli yönetıcıler gerekse Fılıstin hal kından şımdıya dek gorülmemiş bır dırenmenın belırtıleri 6u yüzüne cıkmaya başlamıştır. Nablus Beledıye Başkanı Şakaa vurulduğunda «Yaşasın Fılıstın» diye bağırmış, kaldırıldığı hastanede verdığl demeçte de «Bacaklarımı keserek savoşımı durdurabılecek değıller» demıştır. Bu tur bır demec İsrail'in ışgaiı altındakı bolgelerde Fılıstinli bır yerel yonetıci 7 tarafından ılk kez verılmektedlr Öte yandan olaylar nedeı âzını'ı affedılme Isteğı aaam nıyle Fılıstinli Beledıye Başkanakılıı sarmıştı Heıe Pavlof ve ları arasmda belıren dayanışKornılof adındakı ıkı Sovyet ma da ilk kez yoğunluk kazanvatandaşının affedılmesı ıcın mıştır. Nıtekım Gazze bolgesı yayınlanan yasadan sonra bunun kenBeledıye Başkanı Raşıt Şava dıleri icın de gerçekleşecegıne ınanı«Israıl hukumetı Fılıstin halkıyordu Kemal Tahır de aynı kanıyı tana karşı demır yumruk yonetışıyorau Hatta Kemal Tahır Cumhurbaşkanına dılekce gonderıp, adlı hatamı uygulamaya karar verdıkten yı anlatıp af yetkısınl kutlanmasını ısbu yana yeriı halka karşı teror lemeye Karar vermıştı Nazım sa buartmıştır» dıyerek ıstıfasını ver nun cıkar yoı olmadıgını sanıyor ay. mıştır Istıfa eden Beledıye Baş rıca Meclıss boş^urmayı gereklı gorukanları arasında bugune dek ıyordu Zaten Nazım ın buyuk dayısı lımlı tutumuyla tanınan BetleAn Puat Ceoesoy (Paşa) da affın yakhem Beledıye Başkanı Freıı'ın loştığı ınancıyla daha 1943 sonralarınde bulunması dunya kamuoyuda mektup gondertmış, ıcıne ıkı dıleknu etkıleyıcı bır rol oynamışce ornegı ekietmış, Nazım ın buniarı tır yazıp ımzalayıp kendısıne gonderrresıNablus ve Ramallah Beledını ıstemıştı Bunda, yenıden yargılanye Başkanlarının ayaklarını maları ısteg «lade ı muhakeme>ve dakaybetmelerıne yol acan sılahlı yanak olabılecek bılgıler ve gerekceler saldırıdan sonra Şakaa'nın yer alacaktı Nâzım, Cebesoy un ıste«Yaşasın Fılıstin» sözlennın ağınl noktası noktasına yerıne getırmış, ğızdan ağıza doıastıgın, soylearkası cıkmamıştı Bu onu cok uzmusyen bır batılı gazetenın belırttu Bu üzüntu yetmıyormuş gıbı uzutığı gıbı yerel Fılıstin kahracu haberıer bırDırını ızlemıştı manlarının doğması, dayanış1 Nazım ın ve Kemal Tahir'in ma ıstıfalarının artması, dukşıır, hıkâye ve romanıarını yayınlatabılkân sahıplerının FKO ndsn gsmeye canşan arkadaşları Kemal Sullen çağrıya uyarak grevler surker Istanbul dan Sıkıyonetım KomuOrhan Kemal, Turk Dıl Kurumu odulunu aldıgı gun dürmesı ve Fılıstin halkının gos tanlığı kararıyla Istanbul dısında «ıkaterılerde «Israıl'e Hayır, FKO'ye mete memur» eaıımış, yanı surgun eevet» dıye sloganların tonunu yetınde onıkı aılenın oturduğu genıs Benım bu sebze ışınden bekledığım dılmıştı Nazım, Kemaı Tahır e gonder1 yükseltmesı Israıl e karşı olan ve harap bır avıudo ıkı odadan ıbaret ne ? Zengın oiup kalmak m ı ' Hayır 01dığı bır mektubunda bunu şoyle bıldıFılıstin savaşımının sınırlarını Komsulanmızın hepsı fabrıka ışcısı sa olsa, hıkâ/e'erımı bastırma ımkânına rı yordu şımdıye kadarkı d<ş ortamdan Benım şansımdan mı ne tuttuğum ış kavuşabılmek Kafamda yerH bır «ro«Evvela Sağırdere'den konuşalım ıç ortama, yanı Fı'ıstın toprakaaıma fabrıka, oturaugum ev boyuna man» planı gıttıkce şumullenerek teOnu bılıyorsun kı, Keliecı yle bırlıkte lorına sokmuş oimaktadır ıscıierle cevrılı Tesadufler galıba ba ş e k k u | etmekte «Bır zengın oluş torıneşrını temın ıcın Kemal Sulker'e tesna fabrıkayı daha daha lyı ogrenmek h l , ı s r r ı n ı a | m a s ı p e J < olan (Dış Hoberler Servısı) mumkun lım etmıştık Halbukı son gelen haberıcın el bırhgı yapıyor Mesela buranın mustakbei romanımın hayatını bızzat lere gore delıkanlıyı her nedense tevkıf fabrıkası, buranın fabrıka odamıyla, y a ş,y O rum etmışler, yahut surmuşler, bınaenaleyh Adana fabrıkası, Adana fabrıkası adamı bu mesele tavazzuh edınceye kadar E b e d l v arasında muthış farklar var llerıde e r ı m l r n bu bır ıkı ay lcinde herhangı bır teşebbuste bulunmanın n e m e n belkı bu yem mevzua daır hıkâyeler hemen, sıfır. Yalnız galıba ıki ımkanı yok » ( K T ' e Mektuplar, S. 214) yazmaK kabıl olabılır» hıkâye >azdım Şu (İncı'nın hıkâyeterı) 2 Af ışı suya duşmuştu. AnkaFabrıka ışçılığı uzun süremedı Raşıt serısıne aıt Sız «Incı'nın hıkâyelerı.nden ra'dan verılen haberler, ortamın hıc ek f e n a bu kez bır ınsaatta puvantörluk ustlendı, P bahsetmış, onu tenkıd etmıştıelvenşlı olmadıgını bildırıyor, ustelık nız bır de Sebze Komısyonculuğu'na daldı Halbukı ben bu hıkayelerımle (bır hıVARBERG/İSVEÇ, (aa) Irkcı ve Turancıların gemi azıya aldık a v e c ı Bu konuda Raşıt'ın yazdıklarını okuyaolarak) bırşeyler yaptığıma kanıIsveç'ın Varberg kent nde hap gı duyuluyordu O kadar kı Sınop takı lım ım Mesela bu serı ıle ben, ıktısadî atSe konacak suçlu bulunamasıyası hükumlulerın koğuşundan Nâ«Evet. voktırr hakıkaten dolu Bu mosferın kucuk bır kız cocuğunun şuyınca, kent beledıyesı, şehırde zım'ın duvarda asılı duran portresını doluluk fazla meşgulıyetten Ikı ış ıcın urundaK) yansmasını tesbıt etrrek. dunkı tek hapıshanenın hucrelerıhapıshane muduru ve savcı ındırmış, deyım Bırısı bır ınsaatta puvantörluk, ya V°ya hakım olan, ha/atı sevk ve ıdare nı gazete ılanlarıyla turıstlere yanlarına almıştı. kiraya vermeye başlamıştır hut (vekıl ı umur) luk Otekı kendı ışım ^ ^ faktörun rolunü Delırtmek ıstıyor3 Işte şımdi de Raşıt'i askere d u m İlanda, kapalı yerde kalmak Tecrübelı bır arkadasla bırlıkte sebze almıslardı. r tan korkma hastalığı (klost ofo komısyonculuğu yapıyoruz Ankara'ya Sonra dı! Dıkkat edılecek olursa bı) olmayan turıstlerın, cok bamya vesaıre yoiluyoruz. Kâr da bıro konuşmaiar fevkalade sade, fevkalade ucuza kıralanan hucrelerde ra Ama sevındırıcı gelışmeıer. son kıyor Yakında Istanbul, Konya, Kayserı basıt elemanlarla temın edılıyordu. Zahat bır gece gecırebıleceklerı zamanıarda Dirbırını kovalayan bu uvesaıre yerlere postalar yapacağız ten ben bunj bütun hıkâyelerlmde habelırtılmekte hapıshane bınazucu haberlerı unutturdu Raşıt, MaB r tıcaret o^ganızasyonunda hakım kım kılmok ıstıyorum Nurullah Atac ın sının tanhı ozell klen anlatıllatya Mensucat Fabrıkasında ış bulro!ü oynayan unsurun ne olduğunu bı tutturduğu ters cumle teşkılı yenı Turk maktadır Gerçekten de 13 yuz muş, cocuğu erkek olmuş, adını Nâlırım Bıldığım o nazarıyenın şımdı ame dılı ıcın asla ıdeal olamaz. Zaten onlar yılda ınşa edılmış bır kale ozım koymuştu (Temmuz 1944) Şımdı iıyatını, yahut tatbıkatını ve>a tatbıkat herşeyde olduğu gıbi bu işte de vanıış lan bına, 1928 yılında cezaevı Maıatya'aa ış bulmuş, eşını cocuklarıstaıını yapıyorum Ucurtulan balonlar, yolda yuruyoriar TurV dılını ışlemek dehalıne donusturulmuş ve bu nı almış Malatya'ya yerleşmışti. Raşit spekülasyonlar, ıstısmarlar ve ılaanırı, rrek dılı Çağatayca kelımelerle bezeyıp amaçla kullanılmaya başlanfabrıkanm boyahane bolümünde saatı halka hıc bılmedığı şeylerı öğretmek mıştır.. 30 kuruşa «Usta Muavını» kadrosu ıle vs . Insan bır raddeye kadar malının ha kulfetıni yuklemek olmadığı gıbi. halkın ışbaşı yapmıştı 9 ağustos 1944 carGazete llanlarında, cezaevl şamba .. Malatya'dakı evı, Raşıt şöyle klrrıdır. bır raddeden sonra mal insanın kurauğu. cumie şekıllerının dışında, d.l.n hücrelerının bır gecelık ucrehakıml oiur Oyle kı neşen sevıncın bunyesıne uymayan, daha doğrusu dılın yazmıştı mektubundatının 30 kuron (yak 450 TL) ıstırahatl kalbın, şuurun, herşeyın o realıtesıyie alokası olmayan şe\lerı dıle «Evımız, Mensucat Fabrıkasının olduğu belırtılmekte, hucrede «fors motrıs»ın kumandası altında. Onu ışlemek icın hükümet merkezınden böğründe, eğrl, tozlu sokakların nıhakalacaklara onahtarın teslım edıleceğı ozellıkle belırtılmektedır B ABD'nin 3 bin benzin istasyonunda yüzde 10 alkol karıştırılmış benzin satılıyor ABD'de mısırdan elde edSlmıç e t l a l k o l kartşırnlı benzin 3 000 ıstosyonda satılmaya başlanmıştır Dunyaca tanınmış en buyuk 7 cok uluslu petrol fırmalarından bırı olan Texaco pek yakında yalnız kendı bayılennın 1 000 ıstasyonda alkol karıştırılmış benzin satacağını acıklamıştır % 10'u alkol % 9O'ı benzmöen oluşan karışıma Amerıka'da ve rılen ad Gasohol'dür A B D ' d e tuketılen benzıne yetecek alkol uretebılmek icın şu andokı etıl alkol uretımının 9 katına cıkarılması gerekmektedır Şu onda ancak 1 mrlyon ton etıl olkol üretılebılrresme karşın onumuzdekı yıl bu mıktarın 2 mıl\on tonu bulacağı bıldırılıyor A B D ' de tuketılen benzıne % 10 alkol karıştırabılmek ıcın etıl alkol uretımını 20 milyon tona cıkarmak gerekmektedır Hukumetın bu mıktan 1990 yılına dek sağlayacağı sanılmaktadır. Nâzım Hikmet, Kemal Tahir'in eleştirilerine karşı Orhan Kemal'i korudu : sokmok da d&ğıkllr Bu Işı yapmafc lcin hükumet merKezının bılmem hangı kubık bırvssında, muazzam rrasaıar etrafmda parlak toplantılar yeterlı değıldit. uzaklaşmak, yahut uzaklaşmadan, orda da var olan hakıkotı halkın arasına tıpkı onlar gıbi korışıp, onlarla butunleşerek, onlarla, onlar gıbı munasebetlere gırişerek. onlarm dıllerırtı adım adım takib etmek. (Romon), (hikâye), (şiır), bütün edeblyat, bütun tabtî, fızıkî, kımyevî, llmi her şey realıteye Irvnekle, onu tstkık etrrekle onu bılmek bahasına kıymet kazanır Edeblyat pryasamız ylno kısırloştı Meydon ve at ellerınde, eCelıkten kanot» da ellerlnd»». gel gelelım lclennde ne ota bınen, ne de kanatlanabılen var Ben otr şJlrmndo şöyle demıştırr Me><]an Bizde, at sızo>> ceUkten kanat sızde, OTTta Iclrvlzdd ne ata blnen ne de kanatlanabrfen var'» (4 101944) Raşıt ın bazı hıkâyelerını Kemal Tahır de eleştırdı Nazırr, hemen Raşıt ı savunmaya gectı Mektubunda Kemal Tahır'e şunları yazdı o konuda « .. Ben onu pek beğendım ve senın ıtırazlarına ragmen hâlâ beğenıyorum Şunun ıcın beğendım kı, o hıkâyede, benım anlamağa ve sevmeğe başladığım, daha dogrusu ıstedığım ve örnBklerını pek de mebzul gormedığım kucuk hıkâyenın mustakbei ınkısaf unsurları var O kucucuk hıkâyede, tıp yoktur, esaslı bır fıkra da yoktur Bence o kucucuk hıkayede butun bır devırdekı, konkre bır muhıtın hıkâyesi vardır Onu bır de bu gozle oku Muddeıumumı vardır, tıp dıye ışlenmemıstır, ama vardır, kasap vardır, tıp dıye ışlenmemıstır Zaten mesele tıpı artık tıp dıye ışlememekte ama ka sap vardır kendını asan ışcı kadın vardır, ıscı mahalıesının ınsanları vardır Velhasıl bır ufacık hıkayede azamı Imkânlardan ıstıfaae edılerek bır merrlekette bır ıscı mahalıesının bır cok tarafları vardır O hıkâyeyı bır de bu gozle oku Bokalım nasıl bır netıceye ulaşacak sın' Raşıt'ın bu ışı şuuruyla yapmaması belki nıkâyesını gereğı gıbı yenı unsurlarla teDarüz ettırmıyor Ve ınsan şoyle bır duraklıyor ve ılk hamlede kendı kendıne ve bıze sorduğun suallerı soruyor Fakat onda bu ış şuur halıne gellnce hıkâyeye ve bılhassa kucuk hıkâyeye ozamı Imkânlarını verebıleceğını sanıyorum» (K T'e Mektuplor, S 256 257) Sonunda Raşıt, Corum'da askerlıtc borcunu taıramladı ve 26 ekım 1946'do son terhısı de oldu, Adana'ya evıne, barkına kavuştu Bız de Tokat'ta surgün yıllarımızın son bâlumünu yaşıyorduk Rasıt, terhıs olduktan sonra Çorum hapısnanesınds Kemal Tahır*ı zıyaret ettı bol bol konustular. Kemal Tahir'in benden ısteklerı olmuş, Raşıt, bunları mektubunda şoyle sıraladı: «Corum'da terhıs olunduktan sonra Kemal Tahır'e uğramıştım. Senden bazı rıcaları da bulunduğunu yazmamı ısrarla soyledı, ben de yazıyorum 1 Sağırdere romanının tamamı sende imıs Onları bana yollayacaksın 2 Irrkân varsa Keliecı ısımli hıkâyesınl bulduracaksın Eğer roman ve buyük hıkâyeyi buiup gonderırssn hem benı, hem onu dehşetlı sevındıreceksın » Zaten bu yapıtlan saklamayı boşarmıştık Istenenı yerıne getırdık Raşıt kendısı ve Kemal Tahır hakkında şunları bı'dırdı mektubunda «Ben henüz hıc bır ışle meşgul dedeğılım (3010 1946) Galıba epı bır za man tia gene bu ışsızlık devam edecek Ne yazılarımız, ne de kıtaplarımız ve müstakDel romanlarımız bızı beslemeye Arkası 9. Sayfada Ne'den ne yakıt elde ediliyor? Güneş enerjlsınin sağladığı ısının 300 dereceyl gectlğıni bu ısının ise yalnızca yağı kızdırmak ıcm degıl, sanayıde bıle kullanılabılecek düzeyı bulduğu bıldınlmektedır 3 kılo mısırdan benzıne karıştırılabılen 1 lıtre etılalkol 1 ton şeker kamışından 1 varıl (165 lıtre) petrol) 3 5 kılo ağac kabuğu, calı cırpıdan 1 lıtre petrol 1 kılo odundan yarım lıtre fueloıl'e eşıt kalorı 1 kılo komürden 4 kllo fueloıl 1 ton etilalkol elde etrneye yarayan mısır ekiml icln gerekd alan: 40 dönüm. N Kemal Tahir'in eleştirileri Dünyada ilk kez madensel iletkenin yerini alabilecek organik iletken yapıldı Çorum hapisanesi Işveç'te tutukevi hücreleri turistik «pansiyon» oluyor Malatya'da işçilik Fransız ve Danımarkalı bilgınlerın yıllardır laboratuvarlarda sürdurduklerı ve hedefı elektrık akımını bakır, alumınyum gıbı madenlerden yapılmış tellerden gecırmek yerıne organik maddelerden yapılmış tellerden gecırrrek olan araştırmalar sonuc vermeye başlamıştır. Karbon, hıdroıen, selenyum, fosfor ve flor karışımı bır mad deden elde edilen yenı «sentetıkn iletken. elektrık telı yapımında bakırı gereksız kılarak bu değerlı maddenın sanayının başka dallarında kullanılmasına olanak sağlayacaktır. Bılındığı gıbı bakır ve alümınyum gibı madenler elektrık akımı gecıren tellerde kullanılmakta fakat ısınma nedenıyle madenlerın dırencı arttığından elektrık kaybı meydana gelmektedır Yenı bulunan organik rraddenın dırencı daha az olduğundan elektrık kaybı daha az olacaktır Ote yandan organik maddeden yapılmış sentetık iletken üretmek, doğada sınırlı mıktarda bulunan bakır madenıne talebı azoltacoktır. Boylece doğada, dolaylı yoldan, maden tuketimı azaltılmış ya da bakır ve alümınyum gıbı degerlı madenler onemlı alanlora yöneltılmış olacaktır. Madensel ıletken deyımıne karşılık sentetık ıletken adı verılen bu yeni madde, Fransa'nın Orsay Unıversıtesi laboratuvarlarında Fransız bılım adamlorıyla Danımarkalı bılırr adamlarının ışbırlıği sayesınde elde edılmıştır Buluş sahıbl bılım adamlarının kanısınca madensel lletkenlerın ısınması nedenlyle dırenclerinın artması yüzunde halen kaybolan elektrık enerıısının ücte bın kay bo uğramaktadır. Buyuk bılgısayarlarda kullanılan tellerdekı elektrık enerıısının de madenm dırencını artırmaması Icın ozel soğutma tertıbatlan kullanılmaktadır Yenı sentetık ıletken kullanımı sayesınde soğutma gereksınıml ozalacaktır. NASIL ELDE EDİLDİ? 1979 yıh aralik ayında Fransa'nın Orsay Unıversıtesınde yapılan bır deneyle karbon, hıdroıen, selenyurr, fosfor ve flordan oluşan bır maddenın eksı 273 derecelık, yanı mutlak sıfır derecelık ısı altında bırokılınca elektrık akımı geCirmesı buyuk bır surprız yaratmıştır Sürprızin nedenı. da ha önce yapılan deneylerde, başka organik maddeler karışımının mutlak sıfır dereceye yaklaştırıiırken dırencının cok artmasına karşılık bu defakl maddenın dırencının azalmasıydı Bunun anlamı ıse elektrık aKimı gecırme Işlevının yuksek duzeyde bulunmasıydı. Boylece, dünyada ılk kez, organik maddelerden bır ıletken elde edılmış oluyordu Dırend bakır gıbı madensel ıletkenlerden daha dusuk olan soz konusu sentetık ıletken sayesınde cok güclu elektrorranyetık alanlar olusturulmasının sanayıde yararlı sonuclar vermesı beklenmektedır Bılgınler. sentetık super . İletkenin elde edılmesıyle son yıllarda elektronık alanındakı dev adımlı gelışmeye koşut bir devrlmın gerçekleşecegıne inandıklannı söylemektedirler.