Katalog

A LT I CUMHURİYET 27 MAYIS 1980 Seçme Smavma Hazırlık Programı ' • mv. KLASİK MATEMATİK TERS TRİGONOMETRİK FONKStYONLABDî TÜREVTERİTürev alma kuralLan : u x'ın turetılebilen t>ır 'onlısıyonu Ise Vural YILMÂZ Taner ALPCAM M O D E R N FİZİK 26 Bşşar ÂKYÜREK Faruk OKUYUCU Yorungede, X'nın tam katı kadar dalga bulunduguna dıkkat edîlım (ŞekUdekı yorüngede omek olarak 5 dalga boyu var Yonıngç "f"""^ d^Mşınce, dalga sayısı da değışır1) (Gın^ım o!a>ında ). ıle d arasmdata bağıntı gcreğınce, elektrorüaria >apüan deneyde (d), çok ox olmahvdı Bu ış ıçın knstal rı«' "<iu ;o% kiiçuK krtstal aralıklan kullanıid. Deney sonuçian olumluyda ı ş ^ a »e eıeKtron derretıjle j'ap 'an gınşır deneylen, oenXT gın^'m desenlen venrordu1 Elektrondan başka tanec.b erıe yap « deneyler ce benzer sonuclar vercı r , « kutlesı ve hızı olan her madue ve eşhıc eden bır NL^DDE DALGASI vardır > (Buıu OLASILIK DILGASI dadenır) Bır taneağın momentumu p = IUAV .^e eşlık eden dalganın dalgaboyu. h P h duX V <ür TÜREVDE ZtNCtK KURALI (BÎLEŞKE FONKSÎYONUN TÜREVt) f A » B fonksıyonu XoeA noktasında turevlenebüır bır fonksıyon f(A)CB olmek uzere g " B>R fonksıyonuna y o e B noktasında turevleneoılır bır fonkayon ıse g o f fonksıyonu X, noktasında turevlıchr ve (gof) (xo) = f ( f ( x o ) ) f(Xo) dır y = i(x) ve u = g(y) => u = g(f(x)) = (gof) <x) oldufundan 6 Bohr'un atom modelını, gelecek gıınlerde ınceleyecegıı Şımdi buradakı «eleiktronun dalgasal yapısı» tıkri bızı ügılendınyor De Broglıe adlı bır fızıkçı, büımde devnm yaratacaJc ve alısılmıs bırçoK kavramın degısmesıni gerektıren >lr spekulasyon (kurgu füar) ortaya attı Bohr modelınde, yorungedekı elektron 'blr maddesel. tanecık, kutıesı ve momentunıu var Yorüngedeki elektronun yanmda bır dalj ga (olasılık daleası) bulunmakta Oyleyse, atoradan koprauş olan bagımsız blr elektron'un yanında da bır «olasılık dalgası» raevcut o'amaz mı') Eger mevcut oiursa, mademkı elektron tum maddelenn temel yapı tası. bunun sonucu, her MADDE'nın yanında bır D4LGA bulunma(I^e Broglıe'nın bu sav ı ıçm Eıasteın soyle a. JT ' Bu, sadece blr benzetmeydı ama, devr 'n aratacak çok cesurca bır duşuncevdı > j duşuncenın geçerlı (doğnı) ya da geçersü (yanlış) oldugunu anlamanın t«k yolu DENEY yapmaktı Hemen bır dızı deney yapıldı Eğer elektrona eşlık eden bır dalga varsa. ışık dalgalanyla yapılan gınşım ve kırınım dene>Ien ı^'k yenne. huzlı hareket eden eleklron demetı kulla. nılarak yapüdığında. aynı sonuçlan vermelıydı. (Gınsım ve lannım saçaklan gozie gorulemeyecegınden, deneyde bır fotograf fümı kullanılabılırdı) l^ıkla Gîrî: =£ dy ve x = dx our Bu eşıtlığe turev de zınc.r i jralı adı ver iı Ömek : =x*4x 'dy u =v2 m v Dalgabovu . Tanecığın hızı uVu'l Omekler: 1. f (x) = arc sln (3x 1) =3 df(x) 3 3 •dvc . dx ^ (^i)» y6xta 2 5 2. f(x) = arccosr = » at(x) 3« x ae dit Vls1 3. f(x)zsarctan3x* 12x» ~ nin turevi nedir? Çozum • = 2x4 ve ~r = <lx dt 2u dt dx dt ~ l ' djr 4V2(Vj2) aı = 4 V2 (5 2 ^ 1 , olur ömek : y = u' + 4 ve u = x' Çozum : ise 3r "ın turevl h • Plânk sabıtı Gunluk yaşantımızdakı kuçuk hızlarda \e joldızlararası evrende. madderun dalgasal yapısı ıhnal edılecek kadar onemsızdır Atom boyutlan» na uuldığınde, dalgasal ozellıkler on plana geçer. Boylece yuz>ilımızın haşlannda, Doğa'yı tanımak ısteyen Fızık Bıhmı degışık kavramlardan oluşan karrrcaşLk bır Kuramlar dızasme ulaştı: I«ık, hem maddesel. hem dalgasal vapıda; ama m=dde avnı zamanda dalgasal oze'İLUere sahıp Relatıvıtsye gore ıse, madde enerjne donuşebüıyor (E = m c ıdO Buna gore madde daljra. ışık hepsı EİNERJI nın bır gorunumu beıkı Bugıınun fızığınde de hâla enerjı, temel kavram olarik durmakta CÖZl'MLÜ TEST SORLrLARI Ömek 1 Atom fızıgı ıle ılgılı aşagıdakı cümlelerden hangısı yanlıştır0 A) EleKtrondan daha kuçuk degerlı eiektnk yuku yoktur B) Protonun kutlesl. elektrondan 1840 defa buyuktur 2/ Bohr atom modeîınde, yorüngedeki e'ektronlar, aalga hareketı yapar D) Bır fotonun lcutlesı, elektronun kut.esıne eşlttır F) Notronun eleln.rlk vuku sıfırdır Ço;um 1 A, B C E cumJelen dogru D yanl'ştır Fo:<yn kutlesi sıfırdır. Sorunun ce\'abı (D) dır Don Chaffey'ın yonettığı ve onemlı rollen Dennıs Prıce, Susan Shaw, Renee Asherson ıle Patrıck Barr arasıntia paylaşılan 1953 yıiı yapımı eZaman Duşmanırrdım tıpık bır Ingıli2 polısıye kurdelesı Londra'daki bır kuyumcu soygunu cevres'nde gecen olayları anlatıyor. Ingılızlerın bu dalda yazında ve smemada yarattıkları tıpık dunyanın ıddıasız, sade ama ılgınc bır yansıması. Ölculu, ekonomık ama etkılı bır anlatım, cok lyı cızılmış tıpler ve bellı bır sosyal cevre... Yonetmen Don Chaffey 1917 doğumlu ıkıncı sınıf bır sınemacı Bu fılm ılk onemh cıkışı sayılıyor 1970'lerde ıse sınerrayı bırakmış. Değışık tür fılmlerde oncelen başro1. sonraları karokter rollen oynayan Dennıs Prıce geçen yıl oldü. HABERLER FOLKLOR BAYRAM SİNEMASI: «SENEDE BİR GÜN» 19.00 TV ÇOCUK KOROSU 19.20 ANAYASA BAYRAMI 19.50 UYKUDAN ÖNCE 20.00 HABERLER VE HAVA DURUMU 21.00 SAZ ESERLERİ 21.05 ANIT KABİR DEKİ SES VE IŞIK GÖSTERİLERİ 21.40 ESKİ TÜRK BAŞKENTLERÎ 22.30 TV'DE SİNEMA: «ZAMAN DÜŞIvIANEVIDIR» 17.00 17.05 17.30 23.40 HABERLER BAYRAM SİNEMAS1 "SENEDE BIR GÜN,, Yonetmen Ertem Eöılmez, Senaryo Sadık Şendil. Oyuncular Hulya Kocyığıt, Kartal Tıbet, Metm Serezlı, Bılal Incı, Kadır Savun, Munır Ozkul, Onder Somer, Adnan Şenses, Hulusı Kentmen, Danyal Topatan. Talot Gokbak Yapım Arzu Fılm/1971. cSenede Bır Gun»un o\küsu, Rumelı'nln Bulgor saldırısına uğradığı donerrlerde başlamaktodır. Nazlı Istanbul'a kacmayı başarırken nışanlısı Emın yakalanır ve tasocaklarına gonderılır. Bu arada genc kızın hasta olduğu ortaya cıkar Kendısını tedavı eden doktorla aralarında duygusal bır bağ kurulur Haber alamadığı nlşanlısından umut kesen qenc kızın doktorla evıendiğl gun, Emın cıkagelır Ama artık cok gectır. Ihsan Koza'nın aynı adlı romanından beyaz perdey» uyarlanan cSenede Bır Gun>, uc kez çevrılmıştır. llkl 1947'de yönetmenlığını Ferdı Tayfur'un yaptığı, Suavi Tedü ve Cahıde Sonku'nun oynadığıdır İkıncısı 1965'te Ertem Eğılmez'ın yonettığı, Kartal Tıbet ve Selda Alkorun oynadığıdır Sonuncusunu ıse yıne Ertem Eğilmez yonetmış, Kartal Tıbet ve Hulya Kocvğıt oynamışlardır. Fılmın lyi ış yaprrası üzerıne altı yıl arayla yonetmen, senaryocu. kameracı ve bazı oyuncular aynı kalarak bu kez renklısı yınelenmıştır. Bır edebıyat yapıtından kaynaklandığı icin sağlam bır konuya dayanan cSenede Bır Gun» kalıplaşmış Yeşılcam fılmlerınden ayn bır gozle Izlenebılır du d d ¥ = d y du dx du dx T •?y=3u've dir. Ömek : : Zn, « . ve v = x : olduğuna Gınşım DeBerüen • f 5. t(x) s ' + a'are a y V u \ u = v(3v) dv göre ^ "üı eşıdl nedır"» KLASİK KİMYA KARBOKStLLI ASITLER Molekulunde karboksü gnıba f c r htdrofcsıt karbonü kısaca COOH grulra taşıyan OTjanlk MesMerc karboksüU asıtler denır. Doğada serbest ola. TAK çok az, tuzlan ester ve amıdlen tnçıminde jaygın olarak bulunur. En onemlı turevleri yaglardır KarboksOU asitler taşıdıkUn karboksil (COOH) sayısj kadar değerlıkli olup asıtlıklerf karboksil grubundaki H* ivonundan ılen Bit degerll asit CHjCOOH i OH a oksl butanoık a a t Sabn KÂVÂ Zıncırae oksı (OH) anuno (NH ) grubıarı bulunursa, karboksıl (COOH) grubundan sonrakı karbonlar *. 3, şekiınde harflandırUerek de adlandınlır KLASİK KİMVÂ C.H, n + 1 U = 162 Monokarboksıllı asıt Monoalkol OH I C) C H,C = O SabriKAYA D) İ.OOH COOH E) COOK I CH. 12nı2n+16 2 + 12n + 2n + 2 + 16 = 163 NH, a amtno butanonk asit I8n = 112 n = 4 Monokarboksılll asıU Monoalkol CH>CHCHCOOH I I CH, NH, a ımıno 3 metil butanolk asit KARBOKStLLÎ AStTLER MonokarboksUU Asıtler RCOOH (1 değerll asiüerî CH, .O i CA.4.,0 12 + 10 COOH Çözum : 4. ozellüç sonucu olarak yanıt (A) seçenegıdır. 5 Asıt olduklanndan bazlaria tuz ve su oluş» tunırlar Yani Notrlesme tepkımes» venrler. Notrleîne v Aiit + üaz ~ Tuz, + P" Hıdrolız RCOOH 4 NaOH Asıt Baz RCOO"Na» f H,O Tuz Su TRT i DıkarbotaUH Asltler HOOC(CH,)^COOH (2 degerlı asıtler) M değerll aşît COOH COO'' d I +2H» COOH COOCİXK, rt a O r * + 2H* Molekiıl ağırlığı arttıkça (n « y t s artülcça). • ı'çarık asıdın suya proton (H*) venne yetenefci ( • oıüaşması) buna bağlı olarak asit kuvveti aza • !ır Adl&ndınlması. Aj Kuçuk molekullü." karboSssiUl asitler au> şdmıs, ozel adlanyla tanırur. HCOOH CH.COOH Formık asıt Asetık asıt B) Karbon sayısına. karşüık olan aikan adlna OtK sozcuğu eklenmeaıyle, HCOOH Metanoik aMt CH,COOH Etanoik asit CHrCOOH Propanoik asit CH,COOH Butanolk asit CJH,COOH Pentanoik asıt CH, COOH Hegzanoik asıt Eğer ana oncırde diOlanınalar ve beşıca gnıp> !ar varsa bunlar numaralanarak belirtilir O halde doftru yanıt (B) seçenegidır 3 Suda çönınduklennde Miva çok ax H * ıvo an (proton) verdıklerinden ıayı( asıt ozeUıgı gost«nrler RCOOH ,zzr Rcoo + H i Formık asıt (HCOOH), aslt karsılık aldehıt grubu da tasıdığından aldehıt oı>»l'',i postenr Organık asıtler ındırgen ozeUıa gosternıemesıne karsılık fomıık asıt ınd.rpen ozel. lıV ""rrnk Febilng çoıeiusıyle tepkjme venr. MONOKARBOKStLLt ASİTLERÎN GENEL ÖZELLİKLERİ 1 G«ne! CnH2B02dir. 2 bnerdır. ömek : CHrCOOH ' CH,C = 0 OCH, c ömek 1 : •» 10'luk 80 gr. NaOH çozelUsi blr / değerlıkli 12gr organık asitı notrleştırdığine gore bu at>ıtuı molekul ağulıgı kaçtır' (NaOH = 40) A) 45 B) 60 C) 74 D) 88 E) 90 Çozum rructan = 80 Notrlesme ıçın harcanan NaOH 10 formuUeri RCOOH ya da ıoo 43 gr. 8 gr = g r RCOOH + NaOH r ; HCOONa + H.O x = 1 mol 12 gr MoookarboksUU asıtler esterierie taoHTCOH Aldehıt grubu ; Aldehıt ozelligt Formik asit Organik asıtler tçensinde en kuvvetll asit o»lugl formik asıt (HCOOH) gostenr Molekul agırlığı artı^ıyla bu «tell& dığer asıtler ıçın gıderek azalır Örnek • Asagîdata. büeşıyerden hangısi asıt oımasına karsılık aldehlt ozelliğı goeterır? (ÜS3 1974) OH OH B) CH.C = Ö HCOO + H» X= 1240 „ 5 = 60 gr. • 1 mol asi' Yanıt (B) seçenefıdır. <ıtanoik asit 4CJUO, İZOffiO Asel v asit etil esten I CAO, CBH,nO, MonokarboksUli asit Bster öroek 2 : 1 degerliklı bır organik asıtin Ca 1 tuzunun 13 gramında 4 gr Ca* vardu Bu asitın molekul agırlığı nedır' (Ca 40 C 12 O 16) A) 46 B) 48 C) 60 D) 88 E) 1602 Çozum 1 Kalsıyum + 2 degerliklı olduğundan Jn mol monokarboksüh asıtin ıkı hıdroıenı ierıne gererex Ca tuzu oluşturur RCOORCOOH ^ RCDOH C a ( O H CH^CHCOOH I CH, 2 metil, propanoik aaıt CHjCH,CHCOOH I CH > 2 meUl. butanolk asit örnek. Karton sayılan eslt 1 mol monoj karboksılli asıt ıle 1 mol mono aftol 162 gr ol, duğuna gore. MonokarboksUli asıtin molekul agırlığı kaç gr dır' (C 12, O 16) A) 90 B) 88 C) 74 D) 60 E) 46 , ^ RCOO Ca« / ıRCOO) Ca 05 00 Açıhg T» Dngrara 05 08 Tflrk H&lk M0ıi(fl 05 30 Türk Sazıst MOzlgi. 06 00 K ı u h». berler. 06 03 Bd^esel yıyın. 08 40 Gunayüm 07 30 Haberlcr. 07 40 Oyun hav&lan 08 00 TQrk b&lk mOzlH 06 30 Anayas&mu. 08 İ5 AnıUtsbir'den n&klen 7»rm 06 İS Marjlar 09 30 Oenelkurmay Bsskanlığından naklen yayın 09 4İ Aniara radyosu çok •esll korosu 10 00 Kıss baberler 10 03 Ark&sı yinn 10 23 10 30 Anayssa Mahkeme^inden n&klen yayrn 10 40 Turküler. 11 00 Kısa haberler 11 05 Temel kunıluştakl yenllikler 11 25 TurSc Sanat Müzıfl 11 50 Hafil mvaık 12 00 Kıs a haberler 12 05 Turk h&lfc müzırt x2 30 Turk hafıf muzıgi 3 00 Haberler. 13 15 Hafıi mfljık 13 30 Bolje«el yayın 14 30 Türk be^ttcılerlnden 15 00 Kısa haberler. 15 05 Sartalar 15 35 Hafll müElc 16 00 Kısa haberıer. 16 05 Türküler 16 30 Şarkılar 17 00 Türk hafıl mün?l 17 30 Sened1 Itüfaktan 1961 Anayasasına. 18 00 KJSS Haberler 18 03 Çocok bahçesl 18 20 Bölge«el yayın. 19 00 Hsbeıler 19 30 Halil mOzlk 20 a Kbv daŞarcıtı 30 25 BU bize 20 45 Oyun havalan. 21 00 Kısa haberler 21 05 Türfc sanat müzıH 21 30 Mürfk maırazin 22 00 Kısa haberler 22 05 Törk hafıJ müzıSt. 22 30 Türk halk müziğl 23 00 haberler 23 15 Hafıf müzık. 33 30 Türk sanat müzıM 24 00 Kısa haberler 00 50 Türk besteellerl 00 55 Günün haberlerlnden (Sıetler 01 00 Progranı ve kaps I Gün ba«lıyor 09 00 TOrkfller. 09 İS Geçmijten bugune ordomuz 09 30 Turk sanat mOıi&l. 10 00 TOrk haiSf mOıiei. 1OJ0 Geleneklertmlz eoraocfelerimls. 11.00 Türk halk müıiei. 11M U lsten Eecmeden 1150 Türtt sanat mtlztgl 12 İS Sened^ İttlfaktan 1961 Anaymsiaına 13 45 garküar 13 00 Haberler 1315 Oyun havalan 13.30 Anılana müzlgl. 1415 Tflrk «anat mOıi« İS 00 Bayrun lçln 6ıel eSlence proKramı 18 Oo Hafli muzlk 16 20 Arkası yann 16 40 Sarkılar 17 00 Türk halk möZİ8İ 17 30 TürL. haflf Türk 17 45 Eraurum 'adyosu halk mılziSl toolulugu 18 15 Gunlerle gelen 19 00 0100 TRT1 Ile ortaJt yayın 07 03 07 00 Acılıs ve program Gune b&3larken 08 00 Sabab konseri 09 00 Türkçe haberler. 03 03 Küçük konser 09 30 Haflf muzlk sanatçılan söylüyor, çahsor 10O0 ÇesltU sololar 10 30 Ulkeler ve muzikleri 11 00 Ogleve doÇru 12 00 Türkçe haberler 12 03 Ingilizca haberler. 12 P6 Fransızca haberler 12 09 Sizin Içm seçtiklerimi» 13 00 Konser saaö 14 30 Caz müziği. 15 00 Günun ^onseri 16 00 Odi muzığl 17 00 Türkçe haberler 17 03 Tngüizce haberler 17 08 Fransızca haberler 17 09 Müzık11 dakikalar 18 00 Salıdan salıya 19 00 CaÇdas müzık 19J0 Çeşitll müzik 9 45 Saı eserleri 20 00 Müzık sozlüjü 20J0 Caz müzıŞi 2100 Soiodan orkestraya 22 00 Türkçe htberler. 22 03 Ingılızce haberler 22 06 Fransızca haberler 22 09 Gecenın (retırdiklert 23 00 Salı konseri 24 00 Gece ve müzık 01 00 Program ve kapanıa. TRT m nıs TRT II 88 00 AÇIILS ve pıugıam. 08 01 l A) H C = O tekin.yayınevisunar klİCÜk Üaİ2aT. K. B. G. SAHASINDA KALAN BAŞPINAR Bucoği ve Koyleri Koprü ve Yol Yaptırma Derneği • MİDAS Memur işçl Emeklı Dayanışmo ve Tasarruf Sandığı'na katılın. P.K. 104. Bakanuklar ANKARA dogan avcıoglu ÖKayıp • 10 mayıs>. 1972 tann ve 151347 sıcıl numaralı şofor ehlıyeînamem ve 7.741 036 sıc I no lu sıgorta kartım, 9 mart 1979 doğum tarıNı oğlum Gokhan Dıyar'ın nüfus suretı ve cuzdanımia evraklanmı kaybettım. Hukümsuzdur. Haüt Ali DİYAR devrim demokrasi fuzenneı yılın en güncel kitabı BODRUM • Bodrum Soytaş 2 de 110 hazıran kıralık devre 65 25 85 0 Dernegımızın olağan Gene! Kurul toplantısı 14 hazıran 1980 cumartesı guntı saat 14'den ıtıbaren Cennberlıtaş Muallımler Bırlıgı sa lonundo yapıiacağından Ganel Kurui toplantısına teşnf lerınız saygıyla nca olunur. Yönetim Kurulu G UNDE M : 1 Acılış ve saygı duruşu. k Kongre, başkanlık dıvanı seçımı. 3 Yonetım kurulu faalıyet ve malı raporunun okunmasi. 4 Dervetçıler raporunun okunması. 5 Raporların müzakeresi ve kurulların ıbrası. 6 Yenl yonetım kurulu secımı 7 Denetcılenn secımı. 8 Muhammen butçenln müzakeresı ve kobulü 9 Dılekler. • Nüfus cüzdanfTTiı kaybettım. Hukümsüzdür. Dılover ÖZAŞKIN • Nüfus kâğıdımı kaybettım. Geçersızdır. Tahsln TAT • Nüfus cüzdanımı kaybettım. Hukümsüzdür. Ceyhutı TAŞCAN ALANTAALAADDlNOtel isters&nlz, l$ie.. flefıs hır plajda denlze suna? turizm satıük • Üsküdar Alemdağ köyönün Içınde taksıtle arsalar. 33 30 30 degişik mimauisi Öen\ Ö BonyoD ç\çt SATILIK VE DEVİR • • Izmır Dıkılı'de 264 m2 arsa satılık. Bodrum Turgutreıs'te 80 m2 dubleks, subasman tesıslerı bıtmış olan kooperatıf evl devır edılecek. MURACAAT: 27 68 06 oda rzestaurzantBarz merzkezSne U$ .Wc7ilOO ş Uygun fiyatla satılık iskele ve bot'lar. Hasan Reis Dalyan Fenerbahçe ALÂADDİN HER « • • CUMA KESIN HAREKET ••••••••••••••• t • i ••• TURİSTİK > • • • • »» • » • • • • • • • •»• •• • • ÇEŞME 9 gün9 gece ^ ^ • • • • • • • • • • • •• • • • • • • • • • •••••••••••»••••••••• MOTEL KAMPINK RESTORAN. 19 MAYIS'TAN ITIBAREN HIZMETİNIZDEYİZ. REZ.: 13 77 46 tam pansiyonHOzel otobüs 7 9 5 0 TL. BRRBRROS BULVRAI.3S Kat 3 BEŞIKTPŞ T U : 6110 7461 82 26 TLX 26105 OROR n