Katalog

DÖRT CUMHURÎYET 23 MAYB POLITİKA Ne yana VE ÖTESİ Baksan MEHMED KEiMAL TLJRKÎYE'DE DUNYADA EKONOM! / TİCARET Cumhurryet EKONOMİ SERVİSİ Ölüm Oikemızde. her gun, genc. yoş!| demeden ortaloma on kışının ölduğunü blliyoruz. llk agızda. yckloşı< on kışının her gun olmes'nı nerdeyse kanıksadık. Coğjmuza bu olumier nerdeyse olağan gorunuyor. Öium cok yakınımızda değılse balkı soyut gelebılır. Eğer olüm cok yanımızda ıse somutlaşıyor. onun bılıncıne de varıyoruz. Radyo öğle haberlerınde Kayserı'nın Develı Ilcesı Başkanı Hayrettın Istanbullu'nun olum haberıni verd,. Çoğu kışıye her gün verılen haberlerden bıri gıbl gelen bu ölum duyurusu, Hayrettln Hocayı cok lyı tantyan bızım gıbı dostları ıcın cok ocılı olmuştur. Yakınımızdan bıri olmüştü. bu blzım ıcın dayanılmazdı. Hayrettm Istanbullu hoca, benim lıseden arkadoştmdı Bır halk cocuğu olarak Ankara nın o zamanlor TaşmeKtep dıye tanınon llsesıne gelmış, orayı bıtlrmış, yuksek okula devam ederek veterlner hekımi oimuştü. Bır yandan hekımllğıni. bır yandan ogretmenlığını surdururken, cocukları sevdıgi icm oğretmenlıkte korar kılmıştı. Ulke icm bınlerce cocuğu okutup eğıtirken. kendl de btri kız, dordü erkek beş cocuk babasıydı. Yıllardır tanırdım, herkese lyıllk eden karıncayı tncitmeyen bır kışıydi. Edındıği butün bılgıleri yurduna ve yurdunun ınsanlarıno adamıştı. Develı'de doğrnuş. Devell'de buyumuş, demokrcsl kendını gostermeye başladığında da ücesının beledıye başkanı olmuştu. Son gunlerınde ıse CHP solculuğu icinde ılce başkanı olarak kasabasına ve ordaki Insanlara yararlı olmaya calışıyordu. Arada bır Develı'ye gıdıp gelmesıne karşın Istanbul' do yerleşıktı Her gorduğurnde «Kayserı'den hayır yok artık,» diyordu «Komandoların merkezı o!du. Kuş ucurtmuyorlor, cok adama kıyar bunlar...» Kayseri'nın bir komando merkezl, komandolor (cln bır «kurtarılmış bolge» o'duğunu ılk soyleyenlerdendı Partısınln yönetıcllenne durumu aktarıyor. fakat hıc blr sonuc alamıyordu. CHP'nın genel merkez takımına Kayserl nın komandolar Icın bır «kurtarılmış bolge» olması şaka geiıyordu Butun uyarmalar ve uyarılar da kulak ardı ed'imıştl Ben bunu sadece Hayrettln Hocodan değıl, Koyserı'ye gıdıp gelenlerden de Işltlyordum. Gectığımız ayın 25 mde gece evlne gelırken Hoyrettln Hoca'ya kanlı faşıst saldırganlar kıydıiar. Hoca. portı toplantısından cıkmış, evının yanındokl bokkaldan alış verış etmış tam anahtan üe kapıyı acarken, celımsız, mont g'yınmış oğlu yaşmdakı bır cocuğun sllahh saldırısına uğramıştı. Olayı gorenler vardı. Fakat öyles'ne bır dehşet salınmıştı ki klmse tanıklık etmlyordu Tonıklık edenler Ise hocayı vuranın kasabalı bırısı olmadığını soyluyorlardi Hoca, blrkac kurşun yarası almıştı Bunlardan dalağına ve akciğerme saplananlar tehlıkefıydı. Hastaneye kaldırılmıştı. Istanbul'dan blrkac kez, telefonla, hastaneyf aradım Goruşturmek Istemlyoriardı. Telefona cıkanlara: «Acil servisl bağlayın1 » dedlğimde «Acil 8ervisın telefonu bozuk » yanıtını alıyofdum. «Başhekıml bağlayın » «Yok » «Nobetcl heklml bağlaym » «O tia yok » Yanında bulunanlardon, llgılllerden sağlık hoberlnl almomıza bıle enget oluyorlardı Blr komando cembe'l hastaneye de konmuştu Bır kezlnde bır gazetecı ovurnı oyncmayı dsnedım Otomatlk telefonla arayarak«Burası bılmem ne, Hayrettm istanbullu'nun durumunu onemll klşi öğrenmek Istlyor» dedım. Şaşırdılor, bocaladılar, telefonun başında fıskos ettıler, sonundo bır yanıt aldık: «Sağlığı lyıye gıdıyor. amelıyat edlldl.» Hayrettm Hoca hastanede ölümle savaşırken, bu kez de Kayserı il Başkanı Kulkuloğlu'na saldırdılar Sa dırganlar CHP'den öç alıyoriardı Amo CHP'de de kapı calınıyordu CHP nın merkez takımı hâlâ olümü, lclnde ve çok yakınında görmüyordu Oysa resml ağıziar, cNor mal CHP'lılere bır şey oluyor mu?> dıyerek saldırganlora curet verıyorlardı. Hey gıdı CHP hey, senın adına ne caniar kurban edılıvordu1' Ölumü tanımadan ınsan ölümün bılıncınl de bilemez. CHP. henüz ölumu tanımıyordu Ama cok yakınımızda olenler vardı. Sonunda. Kayserl'den yenl haberler geldl. Bır mıde kanarrası daha gecıren Hoyrettın Istanbullu, gectiğımız Perşembe gecesı can vermıştı. Komando kryımı ıse hedeflennı secmış, genc. yoşlı demtyordu Kryıcılan bulunamayan, bır türlü ele gecırılemeyen olumler zjncırıne bır halka daha eklenmıstı Tplefondakl ses. oğlu Ahmet'lndlcBabam oldü » diyordu AğlamaHı Ikınd ses oğlu Burak'ındı: «Arnco, babcm öldü > Ötekı kı oğlu vs bir krzı tetefonla konuşabllseler Oflar da babalannın öldüğunu haber vereceklerdı Onların bobaları ölmüştü Ben'm ise bir dostum, bır kardeşim bır can yoldaşım bu dönyadan gıtmiştl Ben kım•ere ne dıyecektım, ne söylıyecektım'* insanın acısı kendı ıcmde büyüyor, kabarryor, ölümcül sancıloro ertşıyor. Süleyman Bey ve payandosı Turgut özal'ın «altta kclanın canı cıksın» ekonormsi blr yandan pahalılığm aqır cendereslnde hclkı ezerken, bır yandan da terör tırmanmasıno devam ederek genc, yaş'ı demeden con alıyordu Can alıcılGr tırmonmOYa gecmişler, boyutları her gün artıyordu Öğretmen, osker, pol'S, sovcı. yargıc, avukot demeden kıyımını sürdürüyordu CHP'nm canormal» örçutcülenne sıra gsımıştl, sonra da tnormailerı» ne uzonacaklardı Ne oluyordu"> Becerıksız yönetıcıler sözle vürüttüklerl sağ . sol kavgasmı şımdı kanlı bıcıme sokmuslarcı Böylesıne sür dürülen bır kardeş kavgasından ycar umanlar vardi. Bunlar. ıktidar koltuğunda oturcnlar d a değilse kimlerdı? Ölenler anılan şanlı oiorak yaşarlar. hesap soramazlar. ancak öldürenlerden b r gün hesap sorulur. Istanbullu Hocanın ölümu, dırisinden de güclü. Develi mezarlığında bır anıt olarak yaşayacaktır Öiümden söz eden bir pazar yozısi ıstemezdlm.. Mdelım, ne yana baksan ölüm. ne yana aönsen zulum!. MEHMET YAZAR: 'SENDİKALI İŞÇİLERİN İNSAFSIZ TALEPLERİ TOPLUMDA TEPKİ GÖRÜYOR,, ANKARA, (Cumhunyet Burosu) Turklye Tıcaret Odaları. Sanayı Odaları ve Ticaret Borsalan Bırlıği 35. Genel Kurulu dun calışmalarına başlamış tır. Genel Kurulda konuşan Odalar Bırlığı Başkonı Mehmet Yazar, sıyasi ıstıkrarsızlıktan yakınmış, yıkıcı faalıyet lere catmış, ancak bu faalıyetlere aynı yontemle karşılık verenlerln de anarşıyl yaygmloştırdıklarını behrtmlş ve ışCl • ışveren, hükumet üclüsunun sorunlan bır barış ortamı Icmde cözüme kavuşturmalarını ıstemıştır. Başbakan Süleyman Demırei de konuşmasında 24 ocak tarlhli ekonomık kararların fel sefesınl acıklarken, tGövdeyı kurtarmak ıcın parmağı kesmek zorundaydık Hükumetlerın Işi budur» demıştır Demlrel, «Eğer Atatürk bugün kalk sa, sıkıntılar Icmde de oisa Türklye nın ctzdlği istıkamette gellştıği ve yol aldığını söylerdı Nlye sıkmtı cektığımizi gö runce de şaşardı» şeklınde ko nuşmuştur Odalar Bırllğl Genel Kurulu na cağrılı oldukları halde CHP ve MSP'den herhangl bır tem sılci katılmamıs, bununla bırlıkte CHP ve MSP Genel Başkanı Bülent Ecevıt ve MSP lıderi Prof Necmettın Erbakan blrer başarı mesaıı gön dermlşlerdir. MHP'yl Genel Ku rulda Başkan Yardımcısı Agah Oktay Güner temsll etmıştır. YAZAR'IN KONUŞMASI Odolar Birlığı Başkanı Mehmet Yazar da. Genel Kurulu acış konuşmasında karşılaşılan bunalımın sıvasi ve ekonomık duzeni değıştırmeyı hedef sayan yıkıcı foaliyetler. ekonomık knz ve bunlarla mucodele de devletı derrransız düşürme tstıdodı gosteren sıyasal Istıkrarsızlık oiarak üc noktada yoğunloştığını bıldırmıştlr. Anorşıye doğru teşhıs konulmosı gerekttğını b»(ırten Yazar, anarşmin Morksıst zıhnlyetten kaynaklondığmı öne sür müş, «Anayasayı başlatan da sürdüren de ve arzu ettığı sonuca varmadıkca yolundan don meyecek olan da bellıdır. Bu fesadın sahlp ve hamısı beynel mılel komünızmdır» demıştır. Yazar. bununla bırlıkte doğ ru görmedıklerı ve tasvıp etme len mümkun olmayan bır boş ka konu da bulunduğunu anlatmış, «Aynı sılah ve \ontenrlerle mücadeie zarurıdır gıbl mulahazalarla devletı yok veya yetersız sayp anarşıyı bır başka maksatla ve gerekceyle yay gmiaştırmıstır «Şunu bılmelıyız kı, kendı varlığımız kastedeniere karşı en tabıi mucadele vasıtası devletımızdır. Sadece devlet cağrırsa vatandaş lar bu müccdeleye katılıriar» şeklınde konuşmuştur SİYASİ İSTİKRARIN GEREGI Yazar, Türkıye'nın son dönemde sık sık hükumet değışlk l.klerme sahne olduğunu da ha tırlatarak, hükumet değışıkllklerının burokrasıyi olumsuz vonte etkıledığını kaydetmış, »Sıyasl istıkrar bıran önce kavuşnanm gereğıni vurgulamış tır İŞCİ İŞVEREN İLİŞKİLERİ Yazar, kıdem tazmınatları konusunda hükumetın tutumunu da eleştırmış, ışcı ışveren ılışkılen konusunda da şunları soylemıştır: «Bır bucuk mılyon sendıkalı Işcın'n olcu ve ınsaf tanımaz tolep ve davranışları artık top lum vıcdanında tepkıyle karşılanmaktadır Sendıkaların ekokonomık krıtelere uyamayan ıs tekler) artık ülkemızın taşıma gücü kalmomıştır. Ülkenın Icın de bulunduğu nazık durum dık kate almarak hıc değılse darboğaz donemi aşılıncaya kadar işci • Işveren ve hükumet uclüsu bazı sorunlan mevcut bunalımı daha da arttırmadan bır banş ortamı İcinde cözüme kavuşturmalîdır » DEMİREL'İN KONUŞMASI Başbakan Demirel de, Genel Kurula saat 1.15'te beraberinde Dışışleri Bakanı Erkmen ve Malıye Bakanı Sezgın lle bırlikte gelmış ve uzun sure ayak ta alkışlanmıştır. Demlrel'e Genel Kurul'da özel sektörun gelışmesine yaptığı büyük katkılardan dolayı bir plaket verllmıştlr. Demirel, Genel kurula hltaben yaptığı konuşmoda, Ecevıt Hükümetının ekonomı polıtıkasmı eleştırmış, daha sonra hukümete geldıklarınde ekonomıyı duzluğe cıkormak amacıyla istıkrar tedDirlenne yoneldıklennı anlatmıştır "Hükümetin tutumu bankacılık sistemini çıkmaza sokmuştur,, İZMİR (Cumhunyet Ege Bürosu) Mıllı A/dın Bankası Genel Mudüru Nurı Onortoc, hükumetın oidığı onıemlerle tum bonkacılK sıstemının tam anlamıyla cıkmaza sokuldugunu bndırmıştır 25 ocak kararlan sonucu, ekonomıye serbest pıyasa kurol lorınm gıderek hızlancn bır bicımde hakım olauğunu bıldiren önortac. ac*larrasını şoy le surdurmuştur. «Boyle ekonomıleroe ıfias lar. ortan yoksulloşma ve her MİLLt AYDIN BANKASI GENEL MÜDÜRÜ ÖNORTAÇ, HÜKÜ1VIETİN, ALI NAN EKONOMİK ÖNLEMLERLE EKONOMİYİ «YASAL OLMADIKLARI HALDE» BANBERLER VE TAHTAKALE'YE YONETTİRDİĞİNİ İLERİ SÜRÜYOR. turiü tekellesme. kucuk sımcının gıdersk ortadan kaikması ve her türlü fıyatın yanında sermayenın fıyotı olan faıztn de pıyosado serbestce oluşmoyo başlaması olağandır Bunlar hükumet,n hayattan de netıml kaldırmasının doğol so Rcfik BALCI İTO topton eşva fıyatları ondeKSinda nıson ayında gosterılen yuzde 3 dola/larındakı fıyat artış hızı gerılemesının ffıyat ıstıkrarı» va da «enflasyonun ge nlemesı» bıcımmde değerlendırılemeyecegı uzmanlarca acıklanmıştır Bılındıgı gıbı ITO'nun toptan eşya fryatlarındaKi gelısmelerl veren ertdeksı mart ve msan aylonnda yuzde 3 4 dolaylarında gerıleme gostermıştır Bu arada İTO Başkanı Nuh Kuşculu gectıgım z haftakl ISO meclıs toplantısında bır terken» acıkloma yaparak endeksın nisan ayında fıyatların hıc artmadıgı yolunda bır sonuc verd'gmı belırtmış. «BJ Cumhurıyette ı!k kez rastlanan ve hukjmetın ooğru yoldo olduğunu gosteren bır gelışmedır» demışti Ancak daha sonra ITO'dan gelen bır telefon uyansı uzertne Kuşculu, «Bilgısayar kontakt yapmış, fıyat artıs hızt 2 3'e gerıledı> dıye bır ocıklamada bulunarak yanlişını düzeltmıştı. Bu olayı ve İTO nun toptan eşva ftyatlan endeksmın gorüten gerılemelert naklettığımız uzmanlar. «Buno Fıyatlar istıkrara kavuşıryor' 'Pahalılık genlıyor." Ya da 'Enflasyon conovannın belı kırıldı' dıye değerlendırmek va nılgılorın en büyuğudür» demışlw ozetle şu göruşlert »avunmusJardır. Cumhuriysl Ekononri Servtsi «İTO'nun fiyat endeksi yanlış» • öncelıkle İTO nun endekslerde kullandığı mal ceşıtleri demode oJmuştur. Buna göre yapılacok bır endekslemeden saglıklı sonuc almak mümkun değıldlr ITO endeksi tüketıcmm ömeğın ayclceğı yağını 70 llradon aldığını varsavmaktodır. Ashnda tuket.cı bır kılo yağa 100 lıra odemektedır. • Mart v* nısan aylarında başta akaryakıt olmak uzere seker, ekmek gıbı temel besın moddelerıne buyük zamlar yapılmıştır. Bu zamlarm İTO endeksine nasıl yonsıttlmadığını arastırmak qerekmektedır • 25 ocak karartanndcm »onra Türkıye'de tum mal ve hlzmetlerln ft votlan sözcüğün tam onlomıyta «vahşıce» artınlmıştır örneğın bır kı!o zevtırtyağmın fıyatı 280 lırava yükseltılm stlr. Şımdl bu fıyat 2030 lıra gefilerse, zeytlnyağı ucuzladı mı dı>«ceğız. • Tuketıml zorunlu maddelerde fıyat artıslan surmektedır Fıyatı 40 bın lıro olarak belırlenen bır buzdolabının yurttaşların alım gucu katmaması nedenıyle 2 t»n liro eksığıne saiılmak ıstenmesl ucuzluk onlamına gelmez TEKELCİ URETİM VE PAZARLAMA Uzmanlor, tıyat artıştannm; üretlml artırmakla, pıyasalara qereksın m ustünde ıral sürmekle, rekabete dayalı uretım yapmakla onlenebıleceğ nı oe söylemlşlerdır. Turk sanayıınde ve pıyasasınoa «olllgopol» uretım ve pazorlamo yontemlnın egemen olduğunu, rekabete doyalı ürettm yapan tex ışıetmenin bulunmadıgını da belırten uzmonlar şunlan eklemışlerdırt Öretımın artmak şovle dursun aerttedığml sana^icıler ve ış adamlan her gün yıneliyorlar. Kendı oz sernayelerının cılız ve uretım ıcın yetersız oldugı/iu, kredl kullanmadan yaşayamayacaklarını soyleyenler de yıne kendılerı. Hükumet tse sıkı para kredı polittkası Iztemekle övünuyor Butün bunlar ortadayken. hangi alanda üretım artmış do fıyotlar gerılemış Gercekten ocıklanması güc blr getlşme» nuclorıdır. Şımdl, ic ve d>ş fınansman zorluğu ıcmde bulu nan ekonomıyi yasal dayanakları olmadığı halde, bankerler ve Tahtakale yönlendırıyor Serbest pıyaso ekonomılerınde ekonomının kendı gereıksinımlerıni kend< kurailarıyla karşılorrası yadırganmamalıdır. Bu cabalar kara servetın gıderek ortması sonucunu verecektır » 1 hazıran tarıhmde Gensl Mudürluk görevnın sona ermesı neden.yle ekonomık durjma ılışkın bır genel değeriendırme yapan Önortac. «Onlemier IMF recetelerının ne denlı gecersız olduğunu kanıtlamıştır» dıyerek ocıklomasını şoyle sürdurmüştur «Önlemler Turkıye gıbl yapısol sorunlan ağır basan ekonomılerde IMF recetelerı ıle empoze edılen parasal onlemlerın gecersızlığını de kanıtlamaktadır Enflasyonu frenlemek ıcın alınon parasal onlemier enflasyonu onlememıştır Ama bunun yerıne orgutlennomış para ve dovız pıyasalannın etkmlıgı artmıştır» Bankerlenn yarattığı flill pora pıyasasmın bır süre sonra bankaları da etkıleyeceğıni bıidıren Önortac bankaların do yakın gunlerde faız rekabetıne gırecegını ve bundon en cok tekel olmayan orta ve kücük boylu bankalar ıle verel üretıcl bankaların etkıleneceğml bıldırmıştır Turkıye'de ılk kez koopercıtıflere karşılıksız kredı ışlemi yapan ve bu nedenle Ege'de üretıcıler arosında yaygın bır ıigı ıle karşılaşan MIII Aydın Bankasının bundan sonrak1 durumuna ılışkın olarak önortac şunlorı soylemıştır «Butun kuşkum, bu bankanın Oretıci bankacılığı llkesınden ayrılıp sıyasal örgutlenme aracı halıne getırılmesıdır. Bu nedenle bankaya ılışkln gelısmelerl dıkkatle Izleyeceğlz. Bızım İCtn ilgınc gelen, bölgesel bankacıliK hareketının kooperatlf olayına kazandırdığı ıvme sonrosı bazı buyuk holdınglerın bolge bankacılığı yoluyla fon aramaya calışmaya başlamalarıdırı \&kkö'da Mavi ve Gimeşli Deterjan fiyatlarındaki artışlar arap sabunu ve soda kullanımını güncelleştirdi Cumhunyet Ekonomi Servisi Krem ve toz deterıan fıyotlannın olağanustü artırılması nedenıyle ev kadınlarının «eskl>« donuş» yaptıkları, arap sabunu ıle soda kullanımına ağırlık ver dıklerı görulmektedır. Yapılan belırlerrelere çöre. ev harcamalarında on planda yer alan temızlık maddelerınm fıyatlan gecen yıla oranla yüzde 100 dolaylarında artmıştır. Bunun sonucu olarak da büyük paket deterıanlar 180 190 lırodan satılırken, orta boy krem detenanın fıyatları 120130 lıraya yukseltılmıştır Bu gelişme karsısmda ev ka dınları, ozellıkle mutfaktakı temızük ışlerl ıcın arap sabunu kullanmayı yeğlemışlerdır. Soda ve sabun aa camaşırların yıkanmasında yenıden kullanılır olmuştur. Krem ve toz deterıan satışlannın bır olcude gerılemesıne karşılık rekabetın Işlenedığı bu olanda fıyat düşmesl olmamıştır. Sürüm yerıne yüksek flyattan kazanmayı yeğleyen deter|cn uretlcılerı, aralarındale «centılmenlık» anlaşmasına uymaya ozen göstermışlsrdir. TV reklam harcamalarına ağırlık veren deterıan sanayıcılerı toptancılaria, bayl ve bakkallardon gelen «fıyatlan Indırehm» yolundakl Istemlerl gerl cevırerek «talebln canlanacağı» gorüşünü yaygınlaştırma eğtliml iclne gırmışlerdır. Pıyasalarda yapılan gözlerrler Ise deterjan satışlarının daha da gerıleyeceğı noktasmda yoğunlaşmıştır. Satışların, an fiyat yükselmesl ile alım gücunün gerılemesl nedenhyle duş tuğünu belırten pıyasa llgılıleri, «arap sabununun, sodanın ye nıden kullanılmaya başlanması deter|an sanayıcılerının direnışınl kırabillr* demışlerdır. Güriler Uzun süren bır kıştan sonra denıze koşuyonız. Guneşlı, mavi gunlerle ve denızle buluşmadan Vakko'ya uğrayın "Plaj Gunlerı"nın Vakko'sunu görün. Fer koşede denızcil bır gıysı, bir aksesuar. Orneğm bır mayo kaçınıîmaz olarak. Ya da bır bıkını dılersenız. Ya da bır şort. Bır TShırt. Yakıcı guneşten koruyucu bır şapka. Denız havlunuz. Plaj eşarbınız. Hafıf keten ayakkabılarmız. Gıderek bır "Wındsurf"Ruzgâr Kayağı... Doldurun gonlunuzun çektıklerını Ruzgâr Kayağı hanç b:r plaj çantasına. Ver elmı guneşli gunler. Ver elmı deniz... Uzun bır kıştan sonra % mutlu, usun bır yaz dıliyor Vakko sızlere. BAŞSAĞLIĞI TOrk Tablpler Birligi Merkez Konseyı Oyesi Diş Ooktonı MCHJA VAkkü'dlR SEVİNÇ ÖZGÜNER'in faşist katıller tarafından oîdurulmesinl ş'ddetle kmer, aılesıne ve türr demokrasl guderine başsağlığı dilerlz. Turkty* Madenlş S«ndlkosı G«n«l Yürütme Kımılu (Cumhunyet 2867) Spor Yazartan Demefllnden aldığım kımllk kartımı yrtlrdlm, gecersızdlr. Hllml YAVUZ Türkiye Yazarlor Sendlkosından aldığım kımlik kartımı yıtırdırr. Geçersızdır. Hllml YAVUZ Istanbul Devlet Güze) Sanatlar Akademlsmden aldığım ögretım görevlısi kartımı >ntird m. Gecersızdır. HilnM YAVUZ