Katalog

ONt Kt CUMHURİYET 18 MAYIS 1980 Bir Fransız doktoru açıklıyor İŞKENCENİN OLAGAN SAYILDlCl ÜLKE: ruguay, yokın geçmlşe dogln Güney Amerika'nın refah düzeyl en yüksek ülkelerınln başında gelırken, bugün, bır yandan yüzde 1 200 e varon bır enflasyonla, öte yandan da ülkeyl yöneten askerl cuntanın akıl almaz baskı ve işkencelerıyle Içlçe yaşayon insanların ülkesl durumuna düşmüştür 1976 yılındakı askerı darbeden sonra tutuklanan ve bır daha da kendılerınden haber aiınamayanların sayısı bınlerı aşmakta, tutuklulukları sırasında akıl almaz ışkenceıerden gecırılenlerın pek çoğu da hayatlarını yitırmış bulunmaktadırlar. U Mareşal Tıto, bacagının kesılmesınden sonra, klınıkte ogulları ıle Tum dunya yaşlı IIderin bu kadar çabuk toparlanmasına şaşırmıştı "Tito'nun olağanüstü direnmesinde daha önceki dinçleştirme tedavileri rol oynadı,. M AREŞAL TITO NUN TEDAVISI Sl RASINDA KONSULTASYON ICIN LUBLIANADAKI KLINIGE CAGRILAN BİR FRANSIZ DOKTOR TITO NUN OLUMUNE KARŞI VERDIGI OLA GANUSTU SAVAŞ1MDA DAHA ONCE KENDINE YAPILAN «DİNÇLEŞTİRME» TEDAVILERININ DE ROL OYNADIĞINI BELIRTMIŞTIR ADININ GIZÜ TUTULMASINI İSTEYEN FRANSIZ DOKTORUN «PARIS MATCH» DERGISINE BU KONUDA VERDIĞI BILGILERI OKURLARIMIZA SUNUYORUZ. SORU Tlto'nun ölüm döşaöl yanında geçırdığınız sure Içınde sızı en çok etki leyen ne o l d u ' YANIT Tıto lcm vücut organlarından bınnı seve seve verecek tek kışıye rast lamamış olmamdır, hastane personelı arasında. SORU Belkl de bu Sloven mlüiyetçllığınden oturu idı Slovenler Mareşaı Tıto nun Slovenya da Lubhana da bır Klınığe yatmasından buyuk kıvanç du/muşlardı YANIT Tıto'yu ne pahasına olursa olsun hayatta alıkoymak lcln olağanustu caba gosterme'erınds bunun etkısl olabılır Fakat olume karşı bunca dırenmeae başlıca rolü Tıto nun yapısındokı sağlam lıktır Yopısındakı doğal saglamlık efsanevı sozcuguyle nıtelenebılır Fakat, bu araöa nastalıgından once gorduğu teda vının de bu dırenmede payı oldugunu belırtmeııyım SORU Yugoslavların «Genc»leştırm9 ya da sızın deyımınızle dmcleştırme yontemlsrı var m ı ' YANIT Hayır, onlar, kendılerıne özgu bır yontem gelıştırmemışlerdır Anna Aslan ın uyguladıgı prokaın esasına dayonan ıgneierı Fransız doktor Lerıche'ın tedavısınden esınlenmıştır Vucudu dınç tutmanın bır yontemı daha hayvan embrıyon larından taze hücre naklıaır Bır oncekı kuşağın doktorlan arasında tartışmalara yol açan bu «Hucre naklı» yontemı IsvıC re lı doktor Nıehans ın buluşlarına dayan maktadır SORU Demek oluyor kl Tlto «Dınç»leştır İTiıştl. YANIT 10 yılı aşkın süredır Tlto hem Anna Aslan'ın ığne yontemıyle hem hucre naklı yonetımıyle dınçleşme Kurü gormuştur SORU Bu durumda Tıto o dlmdık yüruyuşunü, o dınçlığını, yaşına kıyasla ina nılmayacak taze gorünuşu sozünu ettiğınız ıkı Ur tedavıye mı borçluydu? ETKISI OLDU YANIT Evet öyle dlnctl kl gectlğımlz yılın eylul ayında hastalandığında heroes şaşırdı Sıyotık gecırıyor sanıldı Fakat bu yılın başında bacağındaki ağrılar daya nılmaz bır duruma duşünce muayene de rınleştırıldi Hastalığının gerçek nedenlnl o zaman buldular Damar tıkanıklığı ve ıl tıhatn SORU Bu yaştakl bırl bacağın kesllmesl gıbl cok zor blr amelıyata nasıl tahammul edebıllr1? YANIT Bacağın kesılmeslnden öncekl önemli sorun anestezı Idi Amelıyata karar verıldığl sırada had safhada şekerf vardı Bu durumda klasık anestezJ, yanl (kımyasa!) anestezı yapılmadı ve akupunk tur yoluyla acısının dındırılmesı yontemıne başvuruldu Cın doktorlarından akupunktur yonetımını oğrenmış olan Cekosio vak ve Doğu Aiman doKtorları anestezl yaptılar Akupunktur yoluyla yapılan anestezı doğal yoldur. (Dış Haberfer Servlsl) Uruguay yönetimınin insanlık dışı uygulamaları oylesıne yaygınlaşmış ve uluslararası kamuoyunun ılgısını oylesıne çekmıştır kl, Uluslararası Af Orgutu (Amnesty Internatıonal) bu uikede 1979 yılı sonlarma dek bır donemi kapsayacak bır rapor yayıntamıştır. Raporda, ulkedekı polıtık partılerın üçu dışında tumuyle yasa dışı ılan edıldıklerıne ve kalan uc partının etkınlıklerının de «En alt duzeyde» bırakıldıklarına degınıldıkten sonra cunta yonetıcılerının geçtığımız yıl, başkanlık secımlerının 1981 de yapılacağını acıkladık'arına gelınıp «Ancak, şu sırada yasallıklarını koruyan partılerden onde gelen ıkısının ortak bır aday uzerınde bırleşmelerı ve bu «TEK ADAYsın da askerler tarafından onaylonması hukmü getırılmektedır Bu durumda yargıcian, devlet kurumları yonetıcılerı, ünıversıte oğretım uveleri ve dığer tum kılıt kuruluşların yetkılılerl askerler tarafından atanmakta olan Uruguay da Devlet Başkanı da cuntanın adamı olmaktan oteye geçemeyecektır» denümektedır Anayasanın rafa kaldırıldığı bu Cılkede cunta her ne kadar 1980 yılında yenı anayasanın kamuoyuna sunuldcagını acıklamaktaysa da, 1976 darbesınden sonra getırılen değışıklıklerın halko kabul ettırılmesınden oteye bır şey beklenmemelıdır Nıtekım soz konusu degışıklıkler «Temel Yasalar» başlığı altında çıkartılan sekız maddede belırlenmış ve «Temel hükümler» olarak uygulanmasına coktan başlanmıştır. URUGUAY Uluslararası Af Örgütü'ne göre Uruguay'daordununyüzde90'ı işkencelere "FİİLEN,, katılıyor İŞKENCELER VE ORDU Bugün artık. Uruguay'dakı Işkencelere, ordunun en az yüzde 90'ının «fıılen» katıldığı ve hıç kımsenın bu yuzden cezalandırılmadığı gerçegı cok lyi bılınmektedır Daha da ötesı ordu üyelerınden herhangı bırının ışkencelere katılmayı ya da doğrudan doğruya işkence yapmayı reddetmesı bu askerın şıddetle cezalandırılmasına ya da Işkenceye alınmasına yetmektedır... Uluslararası Af Örgutü raporunda, pek cok klşının yazdıklarından askeri yonetıme karşı çıkmaktan ya da sendıkal çalışmalar yapmaktan öturü tutuklanıp işkence gordüklerl belırtllmektedır Bunlara ek olarak, bır cok kışı de yasa dışı Ilan edılen sıyasal partılerın üyesı olmadıklarından İşkence görmuşlerdır, gormektedırler URUGUAY DA UYGULANAN IŞKENCELERDEN BIR ÖRNEK ÜCRETLİ HAPİS Işin en llgınç yanı, raporda slyasa! nedenlerle tutuklananlardan «haplsane ucretı» alınmasına değınılmesıdır Gercekten de, tutuklulukları sırasında hıc bır şekılde para alamayan, kazanamayan sıyasılerden oncelerı günde 1 50 pezo, şımdılerdeyse 15 pezo «ucret» alınmaktadır Tutukluların bu «ücretı» odeyebılmek Içln neler yaptıkları yada odeyemedıklerınde ne gıbl ek Işkencelere uğradıklarıylo bılınmemektedır. Uluslararası Af örgütü'nün raporunda. Uruguay da 1970 lerin sonunda s yasal tutukluların sayılarının 2 500 ıle 2 800 arasnda oldugu beiırtılmektedır Ancak bu sayının ıçınde gecıcı olarak tı.tuklanan işkence altında sorguları yapılan ve sonra da serbest bırakılanlar yoktur Ustelık, bu serbest bırakılanların buyuk bır cogunlugu, daha mahkemeden bıle cıkmadan guvenlık kuvvetlerınce «>enı suclardan» oturu yenıden tutuklanmaktadıriar (Dış Habeıier Servisi) KADIN TUTUKLULARIN UĞRADlCl İLK İŞKENCE: "TECAVÜZ,, U ruguay'da çeşıtll nedenlerle, ya da hic bır nedenı olmadan tutuklanan kışılerın geleceklerı de beiırsızleşmekte ve ç o g j kez kendnerınden bır daha haber alınamamaktadır Hemen tumunun İşkence gordüklerl ve coğun luğunun mahkeme onune cıkartı'madan hukum g y dıklerı de artık bıltnen bır gerçektır Zaman zaman ulkeyı sarıveren tutukiama kam yeraltma Itllen solcu partllerl polıs zoruyla yerüstüne çıkarmışlardır Bunu yaparken dışarıya ülkede buyuk bır sol tehiıkesi var gorunumü vermışlerdır Hatta sol tehlıkenın sadece Türkiye'de degıl Ortadoğu da da bulunduğunu ılerl surmuşler Irak yonetıcılerl Nurl Essaıt ıle ışbırlıgı yaparak Bağdat Paktını kurmuşiardır. Bu hal 1960'a kodar sürmüştur 1960'dan sonra yapılan yenl Anayasa Ile sol partıler ortaya çıkabılmış, Işçl Partısı kurulmuş, Meclıste 15 mılletvekılı ıle temsıl edılmıştır Gerçl, böyle bir imkân ortaya çıktıktan sonra sol cephe kendınl toparlayıp bır daha üstüne gelınmemesi ıçın gereken tedbırlerı alamamıştır Kendı Içınde bölünmüştür Bunu da solun kendı yanılgısı olarak vurgulamak gereklr. Ecevit CHP'sinln ortaya çıkması ve kendine özgu sol görünümü ıle yaygın kıtlelerl ardına alarak Ikı seçımde epeyce mılletveklll cıkarması da sol cephen n geiışmesını sağlayamamıştır Kurulan MC hukumetlen gene solla ve sol partılerle uğraşmıştır. Bugün teror ve anarşıyl sola mal ederek sol ıle yenıden ugraşılmaktadır Hatta solun yeraltma ıtılmesme calışılmaktadır Yasa dışı solu gostererek sermaye sağcıhğı polıtıkasını vürütmektedır Ortaya cıkan sermaye demokrasısı olmaktadır Şu anda sermaye demokrasısının borç ekonomısıne dayanarak kendı celışkısı ıle kendını nereye kadar sürükleyecegı hakkında bır yargıya varmak erkendır. Anayasadan şıkâyet'er vardır. Bu şıkâyetler sermayecı kesımden gelmektedır. Boyle bır değışıklığı kendı İçin yapma gücü olmasa bıle polıtıkalar izleyerek oyalama taktığınl sürdürmektedır. Parlamento Işlemiyor Cumhurbaşkanını seçemedıği gıbı olagan çalışmasını da sürdüremıyor Çeşıth uyarıları da kulak ardı edıyor Iş gelıyor, gene devlet adamına bağlanıyor. Türkıye'yi yonetenler sınıflar arasındakı çıkar dengesının farkına \,arabıleoek nıtelıkte devlet adamları mıdır^ Eğer oyle olsaiar, karmaşık durumdan ülkeyl kurtarabılır blr çozüm getırırler. Cözümü secime dayandıranlar vardır. Bır erken seçımın de yapılsa bıle bır çözüm getıreceğı kanısında degılız Belkı demokrasiyi bir süre gene rafa kaldırır Ama Turkıye demokrasiyi raftan ındırmenır bır caresıni ergeç bulacaktır Nasıl m ı ' Onu da kendi Içınde gene kend> yöntemler! ıle kendı bulacaktır. Blr Imparatorluğun yıkılmosından nasıl böyle blr demokrasi çıktı, bugünkü karmaşık demokrasıden de asıl demokrasi çıkacaktır. ~ B İ T T İ * panyalarının nedenl. bır yandan cuntanın tplert elınden kaçırmama ve baskıyla varlıgını koruma ça balarına baglanırken bır yandan da halkın bılınçlenmesının onune geçılmek ıstenmektedır Uruguay da Montevıdeo lımanı yakınlarında denız bırlıgının merkezı vardır Fusıleros Navales adlı bırlıgın asıl ozellıgı işkence uzerınde uzman laşmış olmasından kaynaklanır Fusıleros ların elıne duşen tutuklular kl bun lar arasında ya r gı organlarının onune çıkartılmış bulunanlar bıle vardır yaşamlarının o andan son rakı belırsız bır auresını 22 M uzunluk va 1 4 M genışlıgmde çogu 2 M den yuksek olmayan pen ceres z hucrelerde gecıreceklerdır Hucre'erın ha volandırması, bır koşedekı kucucük bır delıkten «saglanmaktadırs Ustelık, hucreler bır hangardadır hangar ayiı zamanda garaı olarak da kulla nıldıgından araçlardan çıkan eksoz gazlarını da yutmak zorunda kalır tutuklular Yalnız oldukları zamanların dışında, tüm tutukluların gozlerını «maskelerıyle» kapatmaları emredılmıştır Oyle kı, sorgu gorevlılerl ya da bazen bır yakınları onların yanına geldığınde, daha gardıyanların kapıya anahtar soktuğunu anlar anlomaz maskelerı takmak zorundadırlar Tersi dav ranışlar, yalnızca goreceklerı ışkençelerı arttıracaktır» Bu hucrelerde en uzun «dayanabılme» rekoru Sıra'de Ambrosıs adında bırınındır Aitı yıl. Bunun dışında 45 yıldan fazla dayanabılenlerln sayısı da parmakla sayılabılecek kadar azdır. Ulkenın çeşıtlı yerlerınde Fusıleros merkezlne benzer askerı ya da sıvıl «merkezler» bulunmaktadır Bunlar hem tutukevı, hem işkence oaası hem de çogunlukla mezardır. 25 smanlı'nın son dönemlnden başlarsak o zde devlet aaamları, hep halk arasından çıkmış, sonra kendı sınıfını unutarak egemen sınıfın adamıarı olmuşlardır Ikıncı Meşrutıyet ten sonra da işbaşına gelen devletler ve devlet aaamı kışılıgıne burunenlsr sınıflarmı unutmuşlar egemen sınıfm çıkarını gozsterek onun adamı kesılmış erdrr Batıya ozenmışız ama Batılı devlet adamı tıpını de cıkarmamışızdır Batılı devlet adamları, batının urettıgı f kırlerı sınıtlar arası ılış kılsrı bunlar arasındakı ekonomık ve sosyaı dengeyı bılırler Baııiı bır dsvıet adamı ışcı sınıfı ıdeoloıısını ae sermaye sınıfı ıdeoloıısınl de bılır Cunku her ıkı bılgıyı kendı toplumu oluşturmuştur Bızde devlet adamının gorevı yasak savmadır Egem^n sınıfın çıkarını gozeterek onun karşısındaKi stnıfın urettıgı duşuncelerı yasa* bır bolgeye ıter, devlet adamı egemen snıtı dışmda ureîılen duşuncelerı yasaiv amakla ış yaptıgını sanır Ataturk bır devrım lıderıdır Kendı devrlmını kendı gstırmıştır Bır başka devrıma ben zemedıgı gıbı başka devrımlerden de kayna* lanmamıstır Bu baKimaan kendıne ozgu D r narekettır Ataturk ten sonra gelenler ıse egemen sı nıflara tu'sak olmuşiardır Ya tutsak olmuşlar, ya da sınıf degıştırerek kendıierını ve yakın cnnı egemen sınıf arasıno katmış ardır Ismet Paşa da, Ceal Bayar da kokenlennde bırer halK cocugu olduKiarı halde mutıa< ıktıdara doğru yaklaştıklarında ve mutluk ıktıdar sah bı olduklarında yavgın kıtleıerının ckarını degıl azınlık kumelerının çıkarını koılamışlardır Zaten omurlermın sonuna dogru bıraktıklar, ekonomık bırıkım de çok kabarık VÖ sınıf degıstırdıklerının kanıtıdır HaİKimız kendı ıçınde çıkmış ve yaygın halk kıtlelerının ç karını gozeten devlet adamını henuz ıktıdara getırmem ştır Boyle devlet adamı n'telıgınde bulunanlar varsa da IKtıdar koltuguna halkia bırlıkte oturmaktadırlar. 1946 demokrasısıne gınllrken solcular do karışmak ıstsmışlerdır Derme çatma olanla rını anmak ıstemıyorum kurulan gerçek soıcu ıkı partı Şefık Husnu'nun Turkıye Emekçı ve Koylu Partısı ıle Esat Adıl'ın kurduğu Sosyalıst Partı zor muhakemeleri aracılığı Ile bırkao ay sonra kapatılmıştır Neden mı? Çünkü demokrasıyl kurmak Isteyenler bunun içınde gerçek sol partılerı görmek istemıyorıardı. Bu dızıde o günlerde bu yolda mücadeıe eden kışılerden kalanlarla konuşmayı çok Isterdım Ama b'lıyordum kl soyliyeceklerj benım söyledıklerımden başka olmayacaktı. Zaten Türkiye'de demokrasiyi kuranlar da iktidarda alanlar da gerçek bir sol partiyi hiçbir zaman istemediler so) partiyi kuran, yörütmeye calışan klşllerln de onde gelenlerınden çoğu hayatto değlldlr. Demokrasi İçin mücadele ettıklerinl soylıyenlerın ç o ğ j , solcu partılenn kuruluşunu cid dıye aimadıkıarını soylemışlerdır Eğer clddlye almasalar, bunca Insanı tutuklayıp hopse sokarlar mıydı'' Hadi hapse soktular dlyellm, par tılen clddıye almasalar kapatırlar mrydı? Bugun de sola karşı durum aynıdır. Turkıye Emekcl Partlsl hakındakl kovuşturma CHP'nın koalısyon Iktıdorı zamanında acılmış, onun Içışıen Bakanı tarafından ilk ışo ret venlmıştlr Turkıye Emekçı Partısl güçlu olur. güçsüz olur o başkadır ATKI ötekl par tilere gozdağı vermek uzere bu partlnın 6eçilmış olması anlamlıdır. 1951 yı'ına gelındığirtde, Qlk«ye her turlu özgürluğünü vereceğinl vaat ederek Iktldara gelmiş olan Demokrat Parti liderleti llkln solcu partıler kurulmasın <üye Türk Ceza Konu Raftaki Demokrasi Mehmed KEMAL Ne zaman bir sol parti kurulsa, enınde sonunda kapatılır ve sol, yeraltma itilmek istenir. 1960 devrımınden sonra çıkan olanaklardan sonra ise, sol cephe kendini toparlayıp bır daha üstüne gelınmemesi için gereken önlemleri alamamış, kendi içinde bölünmüştür ki, bu da solun kendi yanılgısıdır. görev Tecavüz Tutuklular eğer kadınsa uğradıkları İlk Işkence «tecavuzsdur BÜ işkence zaman zaman erkeklere de uygı lanmaktadır Buna e< olarak eiektrık şoku ve akla gelebılecek tum işkence türlerı de uygulanmaktadır Bır tutukevı gorevlısı işkence ettığı tutukluya «Eger konuşmazsan senı olumun kıyısına kadar goturur ve gerı alırız Sonra gene goturur ge ne getırırız Bu dırencın kırılıp da sen «otunceye> kadar surer» derken durumu da cok lyı ozetle mıştır Ulkedekı çeşıth «merkezler» arasında kuşkusuz kı askerı tutukevierının ozel bır konumu var dır Bunlar ıcmde 1972 yılında ve amacı duşunü lerek kurulan E M R •' ın de apayrı bır yerı vardır Toplam 500 hucre ve her bırı 70 80 tutukluyu bırarada kapatabılecek beş «barakassıyıa. sek'z metrede bır dıkılen nobetçılen ve ıkı sıra dıkenıı tellerıyle tam bır olum kampıdır E M R 1 . Hucreler ıkı kışılıktır ve buraya kapatıtanlar çalışma yemek ve temızlık gıbı ışierını aynı anda, aynı yerde gormek zorundadırlar Hucrelerın boy ları 3 4 enlerıyse 2 metreden fazla değıldır ve tek pencerelerı de kalın demır parmaklıkıarla kaplıdır Kapmın uzerındekı kucucuk delıkten yemek ve su verılmektedır Hucrelerı dışında «çalışmalarına» izln verilen tutuklular hıç bır karşılık airraksızın mutfakta ışlıklerde ya da temızlık ışlerınde çalışabılırler.. Tutukevının büyuk ve zengın olan kıtaplığı, 1976'dan sonra tarıh topiumbılım ekonomı matematık klasık edebıyat Marksıst egılımlı yazarların romanları gıbı «zararlı» yayınlardan hızla arındırılmış ve hemen tumu tutukluların yakınlarınca bağışlanmış o'an kıtaplar da yakılarak yok edılmıştır Sağlık koşullarıysa fecıdır Havasızlık bir yarv dan zorunlu calışmaların ağırlığı ote yandan. tu tuklulann sağlıkları hızla bo^jlmakta, çoğu kalp, romatızma astım ve benzerı hastalıklara yakalanmakta. doğru dürust tedavı edılemedıklerinden de sakat kalmakta ya da olmektedırler» nun 141 ve 142'ncl maddelerlnde Idama kodar varan ağırlaştırmalar yapmışlardır. Zaten Adnan Menderes, açıkça «Solcu parti ıstemıyoruz, bu yasalanmıza göre suçtur» dıye yolcu luğa çıkmıştır Solcu partıleri Demokrat Partı' nın Istemedığlnl kabul edelım, ötekl muhaiefet partılen CHP ve Mıllet Partısl de Istememıştlr. Hio bırl ortaya çıkıp: «Solsuz demokrasi olmaz.» dlyetnemlşlerdlr. Soldan, sadece Sovyetler Bırllği'ne komşu olduğumuz İçin korkulmamıştır Solun kend'lerinden daha fazla şeyler soyleyıp halkm gozünü açacağından korkmuşlardır Onun İçin de sol partıler zaman zaman kurulabtlseler bıle hep kapanmıştır1951'den sonra Ise legal olarak kurulomayan sol partıler yeraltma Itılmlşlerdlr Adnan Menderes hükümetleri NATO'ya gırebllmek ve daha fazla Amerıkan yardımı olabılmek İçin