Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
ON CUMHURİYET 10 NİSAN 1980 Frankfurter Allgemeine: ii Türkiye'nin tam üyelik planı AET'yi huzursuz ediyor,, Federal Almanya'nın etkln gazetelerinden Frankfurter Allgemeine'de yeralan Türkıye AET ilişküeri konusundaki bir yazıda, Türkiye'nın AET'ye tarr üye olaraK katılma planının Dokuzlar'ı huzursuz ettiği, AET'nın Tür. kıye ils yalnızca ortaklık anlaşmasını sürdurmekten yana olduğu, Bonn hükümetının ise Türkiye'den ışcı akını olasılığına karşı bazı önlemlere hazırlandığı belırtilmektedir. Yazıda özetle şöyle denılmektedir: tOECD ülkelerinin Türkıye'ye yüpacakları yenı bir mali yardımın yanı sıra, Türkiye AET ilişkılerıne de acıklık getırılmesi gerektiğı göruşü AET çevrelerinde g'derek ağırlık kazanmaktadır. Türkiye . AET ilışkilerıne aCiklık getirilirken ae öncelikle Türklere. AET'ye girişlerinin anlamsız olacağı ve ıki tarafa da güclükler getirmekten ötede bir anlam taşımayacağı anlatılmolıdır» AET cevrelerindeki yavgın konu Ankara'nın tstediği ekonomik ve mali desteğin, bugün yürürlükte olan ortaklık anlaşması çerçevesinde ae gerçekleştırilebıleceğidir. ortaklık konseyinden AET ile İTlşkilerl konusunda somut ılerlemeler beklemekte ve bu beklentilerın gerçekleşmemesı halinde yaz aylannda AET'ye tam üyelık icin resmen başvurmaya hazırlanmaktadır. Bu arada Ankara' nın bu başvuruyu. AET'yi bazı ödünlere zorlamak içın yaprrası olasılığı üzerınde de durulmaktadır. AET Komisyonu'nun görüşüne göre Türki ye, AET'den beklediklerinin tümünü, örsüte tam uye olmadan da elde edebileceğine Inaı). dırılmalıdır. Bu nedenle AET ülkeleri Türkiye ile ilişkilerinde bugüne kadar ki, tutumiarını yeniden ve tıtizlikle gozden gecırmelidirler. Bu çalışma sırasında Türkiye'nın gerçek bir gelişmekte oian ülke durumunda olduğu dık kate alınmalıdır. Türkiye icin gereklı oian kalkınmanm bugune kadarki mali varoımın «ürdürülrresi ve bazı ticaret kısıtlamaıannın kaldırılması ile sağlanacağım sanmak cok yanlıştır. Saptanacak mali protokol bugunkü rakamların c k ötesine ulaşma'ıdır. Bu kapsam ıcinde İ.5 milyar mark gibı bir rakamdan söz edilmektedir 1981 'e kadar yürürlükte olan düzenlenneye göre Turkıye've 1976 • 81 arasında 775 milyon mark verilmesı ongörülmüştür. Türkiye ayrıca isbirlıği tonu cer. cevesinde iki yıllık süreler içın 187 milyon rrcrk almaktadır. Berlinguer'in Çin gezisiyle, Avrupa Solu için yeni bir süreç baslıyor B Gözlemcilere göre Pekin, Afganistan olaylarından yararlanarak Batılı ve Doğulu komünist partileri kendi liderliğinde «anti hegemonyacı cephe»de toplamak istiyor. * talyan Komünist Partısı'n:n Batılı ve Doğulu Komunıst Partileri Parıste bıraraya getırecek. Barış ve Sıiahsızlanma Konferansına katılmayı reddederek Avrupa Komunızmi'nin sona erdığıni bir anlamda ılan ettığı şu gunlerde Partı Lıderi Enrıco Berlinguer'in Çın Halk Cumhurıyetı'ne yapacağı gezı merakla beklenmektedir. Cin Komünıst Parti Lideri ve Başbakanı Hua Kuo Feng'ın resmi davetlısi olarak gelecek hafta boşında Çın'e gidecek olan En rıco Berlınguer. Cin'i ziyaret eden ilk İKP lideri olacaktır. Baş kan Mao'nun sağlığındo ıdüşünülmesi bile olanaksız» olan Çin ile Avrupalı korrünistler arasındaki dialog, Sovyetler'in Afganistan müdahalesının hemen ertesine rastladığı için zamanlama olarak ta cok ilginç görünmektedir. ANKARA.. ANKARA.. ANKA... Hürrem Sultan ve Başkentliler Müşerref HEKİMOĞLU EVLET Tiyctrolarında Hürrem Sultan adlı bir oyun başladı. Orhan Asena'nın bir yapıtı. Pazar akşamı Büyük Tiyatroya gıderken genc bir dostum sordu: Hürrem Sultan'ı seyretmeğe ne gerek var, her gün yaşıyoruz saray oyunlarını. Tiyatro cok kalabalık, özellikle diplomatlar büyük bir grup oluşturuyorlar. Oysa o akşam Amerikalı konuklar var başkentimizde. Dışişleri Siyasal Işler Yardımcısı Ayhan Kamel ile Faruk Şahınbaş'ı galada görenler biraz şaşırıyor. Amerikan elcisinin yemeğine gitmemişler demek. Meğer Büyükelci Spain cok üst düzeyde bir protokol uygulamış. D I Yakından ilgilendiriyor Türkıye'nın AET'ye tam üy9 olarak kotılması olasılığı Batı Almanya'yı özellikle ya kından ılgılendırmektedır Turkıyelı ış gücünün AET ülkelerinde serbestce doiaşması hckkını elde etmesi olasılığını korkulu bir düş olarak niteleyen Alman yetkiliları, bu sorunun bir cözume bağlanması gerektiği görüşünde birieşmektedırler Alman vetkılilerine göre Türk işçilerınin AET ülkelerinde serbest dolaşımı, AET ülkelerindekl bo$ ışyerlerı ile uyum icinde olmalıdır. Halbukl AET ülkeleri 1986 yılına kadar üye ülke işcilerinin tümüyle serbest dolaşımı yolunda karar almıştı. Avrupa Komısyonu da Almanya'nın gö rüşüne katıiarak, tam üyelik durumunda boş işyerine göre Türkiye'den işcl alımını desteklemekte. ancak, tüm AET ülkelerindekl boş işyerleri icin Türk ışçılerıne öncelık tanın ması görüşünü savunmaktadır.» (Dış Haberler Servlsl) Dört Amerikalı Senatörün Paskalya tatilinden yararlanarak Türkiye'ye gelmesi elbet yorumlara yol açtı. Herkes soruyordu birbırıne: Yine ne istiyorlar? Enrico Berlinguer Çın'i ziyaret eden ilk İtaiyan Komünist Partisi lideri olacak. liderliğinde toplamayı amacladıklarını ve italyan ve İspanyol Komünist Partilerıyle Kuzey Kore ve Japonya Komünist Partilerinin bu cephenin olusturulma sında önde gelen adaylar oldukları görüşünde birleşmektedirler Bilindıği gıbi Sovyet ve Japon Komünist ParMerı arasın daki ılişkıler de Sovyetler'in Afganistan müdahalesinin ardından iyıce gergınleşmiş bulunmaktadır. Sovyetler'in 2 Dünya Savaşı sonrasında işgaf ettiği Japon Kuril Adaları nedeniyle Japon Komünist Partısı'nın surekli eleştırılerine hedef olan Kremlın, Afganistan'da glriştiği askerî operasyonun ardından Japon Komünist Partısinin boy hedefi haline gelmıştir. Şimdi bir de Basra Körfezinden sözediliyor ama Türkiye daha cok Ege'de yaşıyor. ABD'li Senatörler de Atina'dan gecerek gelmışler Ankara'ya, hatta eşlerini de orada bırakmışlar. Başkentimizde nabız yoklarken Türk halkının gercek eğilimlerini iyi saptamışlardır inşallah!... Hürrem Sultan'ın galasında Komutanlar yoktu. Yalnız Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun'u gördüm. Perde arasında AdGİet Partisi Başkan Yardımcısı Alı Naili Erdem ile konuşuyordu. Bakanlardan Ekrem Ceyhun ile Tevfik Koraltan vardı. Eskj Bakanlardan Hason Esat Işık, Tarhan Erdem ve Necdet Uğur. Ben Polonya Büyükelcisl ve Tarhan Erdem He yanyana oturuvoraum. Büyükelci ve eşi Türkce bilmiyor ama konu yabancılan değil elbet. Tarhan Erdem oyunu büyük ilgiyle izliyor, Kanuni'nin. Rüstem Paşa'nın. Hürrem Sultan'ın sözleri ve davranışları karşısında gülümsüyor, usulca soruyordu: Dünü mü seyrediyoruz, bugünü mü? Saray oyunları hic değişmiyor. Uzun süredir Bizans'ı da İstanbul'dan cok Ankara'da yaşamıyor muyuz? Hele son günlerde... Kimi seyirciler Hürrem Sulton oyununda düş kırıklığına uğradılar. Büyük Tiyatro da seyredilen eskı oyunları anımsayarak Devlet Tiyatrosunda bir gerileme olduğunu söylediler. Ancak başka kuruluşlarda aynı gerileme yok mu acaba? Aynı akşam bir de konser vardı. TRT Oda Orkestrasının konseri. Dinleyiciler büyük mutlulukla ayrıldı radyoevinden. Gürer Aykal yönetiminde calan orkestra, Mozart, Bach ve Bartok'un yapıtlarına özellikle Suna Kan'm kemanıyla yeni boyutlar verdi. Böyle bir orkestrayla gercekten övünebiliriz. Cağdaş düzeyde. yeniliğine karşın batının tanınmış oda orkestrolarıyla boy ölcüşecek nitelikte. Gecen yıl verdikleri konserler. bu yıl icin oldıkları cağrılar da bunu kanıtlıyor. Ancak bir sanat ya da siyasal kuruluşun belli bir düzeye tırmanması başka, o düzeyde kalabilmesi başka bir olay. Filarmoni Orkestrası ya da Devlet Tiyatroları coğdaş düzeylerini yitirdılerse nedenlerini araştırmak, herşeyden önce konservatura yönelmek gerekir. Başkentte yaşanan saray oyunları olayların kökenine eğilmeye vakıt bırakmıyor. Gecen akşam Artlzan Galerisinde Ressam Eşref Üren ile konuşuyorduk. Eskı Türkocağı binasmda acılan Resım ve Heykel Müzesıyle ilgili düşüncelerini sordurn. Bu müzenin acılışı Atatürk'e dönüştür, dedi. Sonra ilk yapıtlarını Atatürk dönemınde o binada actığını anlattı. Güzel günlermış!.. O acılış günü bızde güzel günlere döndük hayalimizde. Törenm düzenınde cok terslikler vordı elbet. Protokolunda dc . Başkent Ankara'da bir muze acılır da Belediye Başkanı cağrılmaz mı? Bu nasıl protokoldurl. Ama genc Belediye Başkanı Ali Dincer bu unutkanlığa aldırmamış. törene gelmışti. Onunla Fikret Mualla bölümünde karşılaştık. Sonra bırlikte At Pazarına gidip nefis bir döner yedik. Mangal ateşinde kızarıyori. Eski bir hanın avlusunda, kalede onarılacok bir evin resmini cizdi Ali Dincer Belediyeciler ne güzel düşler kuruyor. Bir yanda giderek daralan olanaklar, bir yanda bir rtayal fırcasıyla onarılan eski han duvarları. yıkık Ankara evleri.. H tit Müzesi cevresi. tüm kale başka bir görüntuye giriyor Ali Dincer'in fırcasıyla. Yıllarca önce Viyana Belediye Başkanı gelmişti istanbul'a. Fahrettin Kerim Gökay ile görüşürken basın kuşları da Avusturyalı konuğun cevresine kondular. Viyana 2. Dün ya Savaşından kurtuluşu kutluyordu o dönem. Ama Viyana Belediye Başkanı ne dedi bakın: Asıl kutlama operamızı actığımız zaman. Çünkü opera ya da müzeler bir başkentin simgeleridir. Ankara'nın güzel bir tepesinde, eski Türkocağı'ndo bir resim ve heykel müzesine kavuşmada Cumhurbaşkanı Korutürk ve eşinin büyük katkısı var. Kamuoyuna cok az yansıdı ama Korutürk başkentimizin bir resim ve heykel müzesine sahip olması icin büyük caba gösterdl. Acılış töreninde sessizce oturdu, konuşmaları izledi, bir kaç sözle yetindi, ama bu olayı baştan sona yaşayanlar var. O törende AP'li Kultür Bakanı ön planda göründü, tmınnetler, şükranlar» ona yöneltildi, gerçeği bilenler de ancak gülumsediler. İktidara yaranmak cabası böyle bir catı altında hayli yadırganıyor. Kalabalıkta mimar Abdurrahman Hancı'yı gördüm. Bu müzeye büyük emek verdı, ama törende gerilerde kaidı biraz. Bu alaturkalık onun cağdaş cizgilerine uymaz ama artık bu tür oyunlara alış mış olmalı. Müzede sergilenen yapıtlar, öyküleri. ya da resim ve heykel dalında vazgec'lemez. s a n a t c ı l a r ı n unutulması kımbilir kac yazı olur. Ben bu yazımı o çotı altında tazelenen anılarla sona erdireceğim. Biliyorsunuz onuncu yıl marşı da ilk kez Türkocağınm salonunda söylenmiş. Cıktık acık alınla on yılda her savaştan... Rahmetll ozan Behçet Kemal Çağlar'ın dizelerinJ on beş milyon genc göğüslerı yırtılırcasına söylemiş onuncu yılda. Ben de cocukluğumda her sözcüğünü iliklerimde hissederek, geieceğe güvenle bakarok söyledim bu marşı. Müzenin salonunda radyo korosunu dinlerken büyuk bir acı duyduk arkadaşlarırrla. Genc kuşaklar Onuncu Yıl Marşını cok yüzeysel söylüyor, belki de onlamını hissetmiyorlar. Nasıl da hissetsinler!... Bu kuşak IMF kuşağı, diyor bir dostum. Onuncu Yıl Marşını yürekten söyliyemez elbet Doğrusu EllincJ Yıl Marşını da söyleyemediler. Şorkılar, marşlar o güzel. büyük sözleri, başarıları, umutlan, güvenceyi hissederek güclü söylenebiliyor. Kayhan Keskinok, Ankaralı bir ressamımız. Evren Galerisinde güzel bir sergisi var. İnsanlar Hepsl gülümseyerek bokıyor dünyaya Kiml ciceklerle. kimi mavi sularda, bir cingene dansediyor Anodolukavağı'nda, bir teknede düğün kutlanıyor. Sergiyi gezenler de neşeleniyor ve soruyor sonra. Mutluluğu yalnız sanatclann yapıtlarında mı hissedeceğiz? Mutsuzluğu da sanatsal olaylar vurguluyor bence. Hürrem Sultan son örneğimiz. Bugünü mü. dünü mü seyrettik, saşırdık. Cumhurlyetln elli yedincl yılında da hâlâ Saray oyunlan gecerll toplumurruzda... İki yıl önce amanlama olarak cok IIgınc bir döneme rostlayan ve Afganistan olaylarının ardından dengelerin ve ittifakların büyük olcude değıştiği günlerde gercekleşecek olan Berlinguer'in Çin ziyareti icin girişimler gercekte iki vıl kadar önce başlatılmıştır. 22 Mayıs 1978 günü bir İtalyan Komünıst Partisl delegasyonunun Pekin'l ziyareti sırasında Cin Başbakan Yardımcısı Deng Hsiao Ping. tMao'dan sonraki Cinll yö neticilerin Avrupalı komünistlere karşı bakışlarının değiştiğlnı» kaydederek bu yöndeki ilk ışığı yakmış, ancak «Avrupalı komünistlerle gercek bir dialoğa girmek icin, onların Moskova'dan bağımsızlıklarını kanıtlayacak bir bunalırrın gercekleşmesini bekleyeceğız.» demeyi de ihmal etmem : ştir. Z Hazırlanıyor Brüksel'e ulaşan haberlere göre Türkiye; mayıs ayında toplanacak olan Türkiye . AET Siyasal gözlemciler, Çin yöne ticilerinin ceşitli ülkelerdeki komünist partileri antl hegemonyacı bir cephe altında ve Çın'in Grev Hakkı ve Ertelemeler 4 sayılı TSGLK, 24 temrruz 1963'de yürürlüğe gırmıştır. Yasanın yürürlüğe gırdıği günden, 1979 yılı sonuna dek geçen 17 yıl icinde, 21. madde. grev ertelemeleri icin 160 kez uygulanmıştır. Bu 160 karardan 102'si 30 günlük ertelemeye. 58'i ıse ertelemenın 60 gün daha uzatılmasına ilişkindır. 1963 ve 1968 yıllarında hic erteleme kararı alınmamış, buna karşılık son dört yılda gerek 30 günlük ertelemelerin. gerek uzatmaların sayısı oldukca artmıştır. (Tablo I) Bu yılın İlk üc ayı Icinde Ise, Tek Gıdalş'ln Eskişehir fırınlarında aldığı grev kararı 30 gün ertelenmiş; Petrolİş'in Akdeniz Gübre Fabrikaları ve ışyerlerınde aldığı çrev ve İşverenin aldığı lokavt kararian ile Tek Gıdaİş'in İzmıfte, 36 ekmek fırınında ald'ğı grev kararı önce 30 gün ertelenmiş. erteleme sonra 60 gün daha uzatılmış; Madenİş'ın MESS'e bağlı Tekfen ve BATAŞ'ın tüm fabrika ve işyerlerinde aldığı grev kararı ve Türkiye Gıda Scnayü Sendikosı tarafından MARSA ışyerlerınde aldığı grev kararı 30'ar gün ertelenmıstır Havaİş Sendıkası'nın THY Genel Müdürlüğü'ne boğlı ışyerlerınde aldığı grev kararı da ertelenmiş ancak Danıştay yürütmeyi durdurmuştur. Gectığimiz aylorda alman bu erteleme kararlan. Tablo l'de verdiğimiz sayılan artırdığı gibl. 21. maddenın 1980 yılında da sık kullanılacağı izlenimini yaratmaktadır. Erteleme kararlarının bazı yıllarda ozaldığı kaydedilmışti Bunun başta gelen nedeni ertelemeye konu olabüecek önemde grevin bulunmayışıdır. Nitekim. 1971 yılmdaki yüksek erteleme oranına karşın, 1972 yılında 21. madde yalnızca 3 kez kullanılmıştır. Fakat oynı yıl icinde oncak 14 grev söz konusudur. Ayrıca. aynı yıl icinde Sıkıyönetim Korrutanlığının grev yasaklaması sürmekte ve diğer yandan da 1971 yılında deprem nedeniyle Bakanlar Kurulu'nun ilân ettiği grev yasağı bulunmaktodır. Yani. bir cok kentte, grevin aşkıya alınması (md. 20/13) vo Bakanlar Kurulu'nun grevi yasaklaması (md. 20/12) yetkileri kullanılmaktadır. Hükümetler 17 yıl icinde 275 sayılı kez kullanılırken, Türkiye'de bu madde aynı süre ıcinde (196374) 67 kez kullanılmıştır. ABD'nin sanoyileşme duzeyi ve bu sektörde barındırdığı nüfus düşünülurse, ıki ülkedeki erteleme kararları arasındaki sayısal farkın carpıcılığı artacaktır. «Ulusal Güvenlik» gerekçesi ürkiye'de erteleme kararlarının Incelenmesi sonucunda, kararların doha cok tulusal güvenlık> gerekcesine dayandırıldığı saptanmıştır. Burada sorun ulusal güven'ik kavramının yorumlanmasındadır. Hükümetler gsnellıkle bu gerekceyi olduğundan cok daha geiış yorumlamışlardır. Örneğın, 10.81973 tarihli ve 7/6936 sayılı erteleme kararında, Bakanlar Kurulunun, «Petrolİş Sendıkası'nın Yarırrca ve Iskenderun Gubre Fabrikalarında uygulamaya karar verdiği grevi, tulusal güvenlik» gerekçesiyle ertelediğini görüyoruz Kanımızca, gübre fabrikasındaki grev ile ulusal güvenlik arasında ilişki kurmak, ancak kavramın cok geniş yorumlanması ile gercekleşebilir. T yasanın 21. maddesine dayanarak I60 kez grev ertelediler 275 sayılı yasanın 21. maddesi, ABD'nin 1947 tarihli Taft Hartley yasasından alınmıştır. ABD'de bu yasanın Başkana tanıdığı erteleme yetkisi, ilk 12 yıl icinde yalnızca 17 kez kullanılırken, Türkiye'de aynı sürede 67 kez kullanılmıştır. İngiltere'de hükümete grevleri erteleme yetkisi tanıyan yasa 1971'de Avam Kamarasmca onaylandı, ancak 1974'te tepkiler üzerine yürürlükten kaldınldı. Türkiye'de grev erteleme kararlan daha çok «ulusal güvenlik» gerekçesiyle alınıyor. Cin Başbakan Yardımcısı Deng Hsiao Ping'in beklediğl bu bunalım, Sovyet birliklerinin Afganistan müdahalesinin ardından 28 Aralık 1979 günü İtalyan Komünist Partisi'nin yayınladığı sert kınamo bildirisiyle doğmuştur. italyan Komünist Partisl lideri Enrico Berlinguer ve Cin Komünist Partisl Başkanı Hua Kuo Feng, bugüne dek yalnızca 1978 kasımında Roma' da Hua onuruna verilen bir davette karşılaşmışlar ve el sıkışmışlardı. Bu olay, bir İKP lideri ile bir Çin yöneticsınin ilk kez el sıkışmalan olarak Batı basınının manşetlerinde yer almıştı. «Tarihi» erlinguer'in ttarihl» olarak nitelenebilecek Cin gezislnin sonucları merakla bek lenirken, Avrupalı komünistlerin dağılmış olmalarına rağmen, Cinli yöneticilerin amacladıklan «anti . hegerronyacı cephe» nin gercekleşmesi olasılığı zayıf gorülmektedir. Buna karşılık italyan komünistlerinin Avrupalı sosyalist ve sosyal demokratların ortak bir cephede birleşmeleri yolunda yaptıkları cağrının olumlu yanıt bulma olasılığı nın yüksek olduğu gözlemcilerce ifade edilmektedir. «Ülke Sağlığı» gerekçesi Bu geniş yoruma acık olan yalnızca ulusal güvenlik gerekçesi değıldir. 21. maddede yer alan tülke sağlığı» gerekçesi de aynı durumla karşı karşıyadır. Orneğın, 1966 yılında Paşabahce Şişe ve Gam Fabrikasındaki grev bu gerekceyle ertelenmiştir. Petrol Kımyaİş Sendıkası'nın Hektaş Ticaret T.A.Ş.'nin tarımsal mücadele ilacı ureten fabrikasındaki grevi de 1976 yılında Bakanlar Kurulu aynı gerekce He ertelemiştir. Nitekim, bu iki ertelem© karorı da Danıştay tarafından dayanılan gerekceler yerinde gorülmeyerek durdurulmuştur. Ertelemelerde. yasada belirtilen nedenlerin söz konusu olup olrradığı konusunda Danıştay'ın denetımi getirilmiştır. Grevin ulusal güvenliği ya da ulke sağlığını bozacak nitelikte olup olmaması hükumetin takdirine bırakılmıştır. Danıştay. böyle bir niteliğin varlığını araştırmak ve ona göre bir karar vermek hakkına sahip ve görevi ile yükümlüdür. Tasarı Meclislerde görüsülürken bu noktaya değinilmiş, bu maddenin hükümete büyük yetki verdıği, Danıştay'ın elinde hükümetce bilinen bilgilerin olmaması. dolayısıyla hükümetin kararının dışında bir karara yaramıyacağı iddia edilmişti. Uygulamada pek az kararın Danıştay tarafından durdurulduğu, coğunlukla Bakanlar Kurulu'nun karorlarının gectiğini gözleyerek, yukarıda belirtilen iddianın gercekciliğini benimsiyoruz. B Siyasal gerilim dönemlerinde özden kacırıimaması çereken bir konu da, erteleme kararlarının siyasof bunalımın arttığı. bazı cevrelerde Anayasa'nın ve demokrasinın lüks olduğu konusunda tartışmaların hızlandığı dönemlerde doruk noktalarına vardığıdır. Son yıllarda, Sıkıyönetim Komutanlığının grevi askıya alma yetkisinin yanında Bakanlar Kurulu'nun aldığı erteleme ve uzatma kararlarındakl yükselmeyi. ekonorrik bunalımın ağırlığını dar gelirli vatandaşa yukleme ve işci haklarını kısıtlama eğiliminin artması olarak yorumluyoruz. G Tablo: I, YILLARA GÖRE GREV ERTELEME VE UZATMA KARARLARI Yıllar 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 TOPLAM Erteleme Kararları 5 4 7 2 5 6 8 2 5 2 4 12 12 9 19 102 Uzatma Kararları 1 2 2 1 4 1 4 1 3 2 3 5 10 7 12 58 TOPLAM 6 6 9 3 9 7 12 3 8 4 7 17 22 16 31 160 Bilındiğl giDI. İtalyan ve ispanyol Komüfist partileri Sovyetler'in Afganistan müdahalesini kınarlarken Fransız Komünist Partisi Afganistan konusunda Sovyetler'i desteklediğini acıklamış ve Avrupa komünlzmi böylelikle ağır bir yara almıştı. Krerrlin'in isteği üzerine Fransız ve Polonya Komünist Partilerinin Batılı ve Doğulu Komünist Partilerin katılacağı ve Avrupa'ya Amerikan füzelerinin yerleştirilmesini protesto amacına yönelık Barış ve Silahsızlanma Konferansı'nın toplanması için yaptıkları cağrı İtalya ve ispanyol Komünist Partileriyle Yugoslavya tarafından reddedilmişti. Berlinguer daha sonra Avrupalı Sosyalist ve Sos yal Demokrat Partilerin ortak bir cephede buluşmaları yolunda cağrı yapmıştı. (Dış Haberler Servlsl) 21. maddenln kaynağı TSGLK'nun 21. maddesinln kaynağı ABD'nin 1947 tarihli ToftHartley yasasıdır. Bu yasanın 304. maddesine göre ABD'de Devlet Başkanı, bir işkolu ya da işyerınde yapılan bir grev ya da lokavtın, kamunun sağlığını ve güvenliğini tehlikeye duşüreceğine ve bu yuzden olağanüştü hal doğuracağına kanaot getirirse, en cok 80 gün süreyle geri bırakabilir. 1947'de cıkorılan bu yasa. halen yürürlükte olup. 1945'de Roosevelt'in ölümuyle başkanlığının son bulmosı ve 1946'da Gumhuriyetcilerin egemen olduğu daha muhafazakâr bir kongrenin secilmesl üzerine, sermayenin Işciler üzerinde ortan baskısının sonucu olarak yorumlanmaktadır. Kongre bu yasayı, savaş sonrasının efconomik koşullarını gerekce göstererek, Başkanın vetosuna* karşın 2/3 coğunlukla cıkarmıştır. Muhafazakârlar tarafından hükümete grevleri 60 gün erteleme yetkisi tanıyan benzer bir yosa, İngılız Parlamentosuna sunulmuş ve 1971 temmuzun da Avarr Kamarosı tarafından onaylanmıştır. Ancok, İşci Partisi'nin iktidara gecişinl Izleyen İlk 1 Mayıs'ta (1974). bu yasa Iptal edilmiştir. Burada İngiliz İşci Partisi'ne llişkln ilginc bir noktaya değinmek istiyoruz. Sözünü etriğimiz yasa tasansı başta. İşcl Partisl tarafından sunulmuş, ancak sendikalı işci kitlesinden gelen tepkiler karşısında geri alınmıştır. 21. maddcnln kaynağı olan, Taft Hartley yasası. yürürlüğe glrdikten sonra İlk 12 yıl Icinde 17 IRAK'IN 300 KİŞİYİ İRAN'A SÜRDÜĞÜ BİLDİRİLDİ TAHRAN (a.a.) Tahran rad yosu, Irak'ın 300 kadar kişiyi İlam'daki sınır karakolundan ((İran'ın Güney Batısı) İran'a doğru sürdüğünü bildirmiştir. Radyo şimdiye dek 5 bln kl şinin Batı İran'daki Kusrevl sınır karakolundan İran'a gectiklerini ve Irak tarafında sırasını bekleyenlerin uzun kuyrufc lar oluşturduğunu belirtmekte dir. franlı yetkililer Irak'tan gelecek Multecl soyısının 15 bin' e ulaşacağını tahmin etmektedlrler. YARIN: Ertelemelerin Lşkollaıina Göre Dağılımı