Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
ON CUMHURÎYET 21 ŞUBAT 1980 Grevler, Thatcher hükümetini zor duruma dusurdu LONDRA Ingıltere'de giderek yoğunlaşan «revler sonucu muhafazakâr Thatcher hükümetinln, ışbaşına geldıgı gunden hu yana en tehhkeli günlerını yaşadıgı behrtılmektedır Ingılterede 125 bınden fazia çelık işçısı altı haftadır grevde bulunmaktadır 40 000 kışıye varan işten çıkartma tehhkesıyle karşı karşıya bulunan Leyland otomobü ışçtferının greve başlaması gun meselesıdır Tersane ışçılen bolüm bölum dırenışe geçmektedır ve halen tersanelenn yansı çalışamaz durumdadır Su ve sulama ışçılennın de bugunlerde greve gıtmelerı beklenmektedır Geçen hafta Sanayı Bakanı Sır Joseph Keıth, işçılenn saldınsına ugramış ve kendısıne bol bol yumurta ve çuruk domateş atılmıştır Olay yennden hemen uzaklaşmak d'urumunda kalan bakanın ışçıler tarafından kovalandıgj bıldınlmıştır Sendıkalann gucunu kıracak ve grevlen etkisiz hale getırecek yasa tasanlannı meclıse getırecegme soz vererek ıktjdara gelen ve sendıkaîar karşısında ışletmelere her turlu ınsıyatıfı tanıdıgını açıklayan Başbakan Thatcher ıse polıtıkasında dırenmektedır ENFLASYON ORAN1 % 17 Ingılız sterlmı dunya pıyasasında degenni korumakla bırhkte ulkede enflasyon oranı yuzde 17'ye çıkmıştır Bı r çok ışkolunda ışletmeler yogun bır tensıkata hazırlanmaktadır Çelık ışçılennden sonra otomobıl ışçılennın de greve gıtmelerı Ingılız sanavıını bu>uk olçude ve olumsuz yonde etkıleyerek Ingıltere nm bırçok dış pazanru da tehlıkeye duşurecektır Ingılterede grevler şımdılık daha çok devlet yonetımmdekı agır sanayı ışkollanm etkılemektedır v e Ingılters nın gunluk yaşamım doğrudan etkıleyecek hızmet sektorune gırmemıştır Ancak durumun çok kısa zamanda degışmesı ve Ingıltere de gunluk hayatın felce uğraması çok mumkun gorunmektedır. Sovyet ekonomisinin sıkıntı içinde olduğu belirtiliyor • ANKARA... ANKARA.... ANKA... I Sovyetler Birliği'nin beş yıllık plani, geçen yıl mal üretimi için %4.3'lük, sanayi için %5.7'lik bir artış öngörüyordu. Ancak bu rakamlar sırasıyla %2 ve %3.4 oldu; tarım üretimi ise %4 geriledi. (Dı« HotMrter Servtsf) Sovyetler Blrllğl'nin geçtığlmız yıl 2. Dünya Savaşından bu yana en büyük ekonomlk sıkıntıyı yaşadıgı belırtılmektedlr Franso'da yayınlanan ıLe Poınt» dergısl, Parıs'te Ekonoml Profesörü ve Uluslararası Ekonoml Merkezl yönetlclsi Marıe Lavıgne ıle Sovyetler'ın 1979 yılındakl ekonomik durumu konusunda bır görüşme yap tıktan sonra bu konudakl yazısrnda aşağıdokl bılgılere yer vermıştır. Sovyetler Bırlığl'nln 5 yıllık planı mal üretımı içın 1979'da c o 4 3 artış ongormüştur Ancak aectığımız yılın sonunda bu artış oranı sadece % 2 olabılmıştır Sanayi içın öngorülen % 5 7hk artış ıse % 3 4 duzeymde kalmıştır Ne var kl en kotü sonuç da tarım kesımınde alınmıştır Sovyet tarım uretıml 1979 da % 4 gerılemıştır Aslında Prof Lavıgne'e gore geçen yıl hak demokrasilerı ıcın de pek parlak geçmemışttr Buyüme hızı Çekoslovakya'da % 4'den az, Demokratık Almanya'da yaklaşık % 3 Polonya'da % 2 5. Macarıstan'da % 11 5 olmuştur Tum bu rakamlar, sözkonusu ülkelerın 5 yıllık planlarının öngorduğü rakamların altında kalmıslardır. İDİL BİRET'İ DİNLERKEN Müşerref HEKİMOĞLU K ontenjan Senatörü Nermln Abadan Unat, Şadan Fışeke sanlmış teşekkür ediyordu. Bu gergın havada bıze halâ guzel şeyler yaşanacagını gosterdın bu gece gınşımını kutlanm. Şadan Fışekın Turk Fransız Dostluk Dernegl adına yaptıgı gırışım başkentlılere mutlu bır gece yaşattı gerçekten Idıl Bıret den nefıs bır konser dınledıler Fransız elçıhgının gorkemlı salonlanna yaraşır nıtelıkte gorkemlı bır muzık şolenıydı b a Konsen duzenleyerüer son gunlerde hayh telaşlıydılar. Idıl Bıret Londradan gelecek THY da grev 9 var, uçagı Esenboga ya ınecek mı dıye kalplen çarpıyordu Degerlı sanatçımız geldı ama son dakıkada başka korkular yaşandı Pans Caddesınde korkunç bır patlama oldu, yalnız ev sahıplen degıl, konser konuklan da meraklandı Her zaman yazanm jombalara da alıştık artık, Fransız Elçıhgının salonlannda ıgne atsan yere duşmuyordu pazartesı akşamı Cumhurbaşkanının eşı Emel Koru.turk ıle Senato Başkanı Ihsan Sabn Çagla>angıl de konuklar arasındaydı Cumhurbaşkanlıgı Genel Sekreten Buyukelçı Haluk Bayulken CHP den Turan Güneş, Hasan Işık Gunduz Okçun Ahmet Taner Kışlalı ıle eski bakanlardan bır demet ılk kadın Bakanımız Prof Turkan Akyol dışışlerınden ksulabalık bır grup, >abancı dıplomatlar kımı gazetecıler tanınmış doktorlar, sanatçılarla başkentten renklı bır mozaık goze çarpıyordu. îdıl Bıret 1 dınlerken anısal duşsel bır yolculuk yaptım Kocaman pıyanoyla oyuncak gıbı o>nayan bu guçlu parmaklan hanka çocukluk donemınde tanımıştım. Vedat Nedım Torun kulakları çmlasın, «Bu kızda Bach ın ruhu yaşıjor» demıştı bır gion. Şımdı pıyanosuyla Bach dan Schumann dan, Stravınsky dea Lıszt den ve Rachmanıoff dan çıçekler sunan genç kadını dınlerken duşunuyorum Idıl Bıret de olumsuz bestecılenn ruhu yaşamıyor bence tersıne bu usta parmaklar o bestecılenn ölumsuzlugune yenı boyutlar katıyor Lıszt ın «Françoıs Kuşlarla Cıvıldıyor » adlı parçasını yıllarca önce Wılhelm Kempfden dınlemıştık Pıyanonun büyuk ustalarından Kempf, Idıl Bıret e «Buyuk kuçük dostum» dıye seslenır, sanatına saygı duyardı. Cumhurbaşkanımızın eşl, Idıl Bıret'ı büyuk llglyle dınledı, sonra da şoyle dedı Boyle bır sanatçıya ınsan hıç bır şey söyleyemez Ancak saygıjla susar Guzel bır bayrağımız bu sanatçılar, her yerde dalgalanmalı Gunler geçtıkçe Bayan Koruturk u bıraz hüzünle seyredıyor başkentlıler Nerede olursa olsun kışılıgını koruyan bır Başkan eşı. yerını kım alacak bakalım Kolay degıl dogrusu Konserden sonra Fransız şampanyalan köpurdu Idıl Bıret onuruna. Sonra guzel bır sofrada agırlandı konuklar Peynırler şaraplar, kazcıgerlen palmıye \e andıv salatlan ve Pans anılan Turan Guneş Pans den çok Londra dan soz edıyor bır suredır, Londra da torunu var Ahmet Taner Kışlalı kırmızı gomlegıyle goze çarpıyordu, galıba erkek modasının onculugunü yapıyor Hasan Işık îhsan Dogramacı'nın akademı uyelıgıyle ılgılı bır Pans anısıru anlatıyor Kımılen de Dogramacı nın Cumhurbaşkanhgından soz edıyorlar Bu sözlere şaşıranlar var . Nasü olur, dıyorlar Parlamento üyesl değaL Turkıye de olmaz, dıye bır şey yok Dogramacı uluslararası boyutlarda bır kışı dıyor bır başkası Sonra da ekhyor Çankayaya yemege gldıyor yann . Belli dönemlerde Dogramacı içın böyle söylentıler urer başkentımızde Ya Başbakan olur, ya Cumhurbaşkanı Bır Mılletvekıll Meclıste yoklamalarla sağlanamayan çogunlugun dügmelere basınca saglandıguu anlattı bıraz şaşkın Belh olmaz, bır dugmeyle de Cumhurbaşkanı seçılıvenr belkı1 Böylesıne sessız ve durgun bır secım öncesıne öylesine bır çabukluk ıster dogrusu . Kımılen de Ihsan Doğramacı'nm adaşma takılıyor, Senato Başkanının Kıbns a Kara Kuvvetlerl Komutanı Orgeneral Ersm ıle gıdışını, «Sungü ve kalem» sozlennı yorumluyorlar Başkent kazanmda yerlı yabancı herkesın elınde bır kepçe, tum olaylan, rastlantıları suzgeçten geçırmek ister her zaman. Bu çaba çok yogunlaştı son gunlerde Her olay çok boyutlu yorumlara ugruyor Bu yorumlar ve söylentıler karmaşasında Idil BuBt'i dınlemek mutlu bir olay gerçekten, MüTı Güvenhk Kuruluna lcra yetklsl verlleceğmden ve bır anayasa degışıklığınden söz ediliyor, dlyor bır yabancı Bır başkası konuyu degıştınyor Iktıdar partısınden kımse yok bu akşam, Dogru yalnız Çaglayangıl var Ama bu akşam önemiı konuklar var Ankara'da Ankara yolculuğunu her nedense Atına uzennden yapan Alman Malıye Bakanı Matthoefer, Yunan Dışışlen Genel Sekreten. Kımı Başbakan Demırel üe yemek yıyor, kımı operada Gıselle Balesı'nı seyredıyor Her zamankı gıbı siyasal ve sanatsal olaylar bırarada. Fransız Buyukelçısı Cazımajou ve eşı bu konser nedenıyle Ankara'da en mutlu gecelennı yaşadılar bence Son yıllarda 14 temmuz gununde büe boyle bır kalabalık yer almadı Fransız Elçıhgınde. Nedenlenn yazmaya gerek var mı'> Turk Fransız ıhşkılennde bellı bır sogukluk var uzun suredır. Idıl Bıret ın usta parmaklanyla Bach'm, Schumann ın, ya da Lıszt ın muzıgını dınledıgımız, bır kuş kanadındakı yumuşaklıgı, ya da bır akarsuyun saydamlıgnu hıssettıgımız bu gorkemh salonlardan. kocaman mumlarııı ışıgından kımler geldı kımler geçtı, ne sıcak ruzgarlar estı vaktıyle Macar asülı bır Fransız sefıresının düzenledıgı kostümlu baloyu anunsıyorum. Unlü pohtıkacılar ne kılıklara gırmışlerdı... Ama bu elçılığın en önemiı konuğu hıç kuşkusuz General De'Gaulle'du. Olaganustü saatler yaşanmıştı başkentımızde De" Gaulle'u tanhsel kışılığıne yakışır bıçımde, ıçtenhkle selaınlamış gerçek bır kahramaü gıbı kucaklamıştı başkenthler Coşku ve sevgıyle, fransızcası bozuk da olsa ıçenğı çok sıcak pankartlarla. Halkm ıçtenlığı De'Gaulle'u çok etküemış, Türkiye'ye bakışı da değışmıştı belki Ankara konuşmalannda Turk halkına duydugu sevgi ve saygıyı vurgulamaktan gen kalmadı Kımbılır o coşku ve sevgı Turk toplumunun De'Gaulle boyutunda px)htıkacılara duydugu özlemden kaynaklanıyordu belkı de Aynı günün akşamı bu çatı albnda De'Gaulle'u selamlayanlar arasında ben de vardım. De'Gaulle'un gelışıyle Türk Fransız halklan arasmdaki dostluğun güzel bır doruga vardığuu hıssettım. Bugun o dostluk genlerde kaldı bıraz. Pans Büyükelçımız Hamıt Batu'nua ya da Fransız Büyukelçısı Cazımaıou'nun olumlu çabalan soğuk esıntılen gıdermeye yetmıyor Halklar arasındaki dostlugu korumak, gelıştırmek görevınl hükumetlerln de yüklenmesı gerekıyor Şadan Fışek'i asıl bu nedenle kutlamak gerekır dıplomatık çabalara Idıl Bıret gıbı bır sanat elçısıyle guzel bır köpru ekledi... # İçten kaynaklamyor Sovy etler Bırlıgı'nde bir fabnka Smai urt tım artışı, planda öngörülemn altında kaldu. Kapalı Kapılar Ardındaki Siyasal Çalkantılar 4 m m SADİ BORAK Prof Lavıgne, Sovyetler Bırlıgı nde gorulen ekonomik sıkıntının. kendı içınden kaynakiandığını savunmaktadır. Sosyalıst ülkeler ekonomılerl uzmanı, bunalıma neden olan etkenlerın en başında, lş üretkenllğınln zayıf llerlemesini ve yetersız düzeyınl saymaktadır. Kanıt olarak da Sovyetler Bırllğl Komünıst Partısi'nın yayın organı Pravda'da 12 ocak'da yayınlanan bir kararnameyl gostermektedlr. Kararnamede, tış aisıplınınin güçlendırılmesinfn öncelıkle e/e almması gorektlğl vurgulanmaktadır. Aslında tüm bu nedenler Sov yetler Blrlığı'ndekı iş yaşamının düzensızlığınde az etkındlrler, Le Poınt muhabırl Mau* rıce Roy a göre Kararnamede herşeyden önce sozu edılen «kadroların kaypaklığıdır» Stalın dönemlnln tersıne, Sovyet Işçııen işyeri değıştırme hakkına sohıptırler. Istedıklerl an Istifa edıp başka bir Işyerınde, benzer bır iş bulma olanağına sahıptırler Ama terkettıkleri Işyerlennl de bır duzensızlıkle karşı karşıya bırakmak tadırlar Bu nedenle 12 ocok tarıhll kararname, kadroları, bir Işyerınde daha fazla tutmak içın özendlncl önlemler alınmasını ıçermektedir.'Ek tatil gıbl, vb Bundan başka Sovyet sanaylınde veya Sovyet yonetımınde büyük bır devamsızlık suregelmektedır Pravda'dakl ka rarname, İşçılenn %10 • 15'inın sureklı devamsızlığından yakınıyor. Işe gelmeyenlerın bır kısmı dınlenceyı tercıh etmekte, bır kısmı da hasat zamanı çıftçi dost ve akrabalarına yardıma gıtmektedır. Kımı işçıler. yapacak bır şey bulamadıklarından dolayı, fabrıkada bulunmalarının gereksiz olduğunu belırtmektedırler. Prof. Lavıgne e gore bu doğrudur. Çunku duzensız yapılcn mal alışverışı nedenıyle, işyerlerl ge rekli hammadde ve aramal sto ğundan yoksundurlar Bu nedenle fabnka ya da ışyerlerındeki makınaların bır bolumu a tıl kalmakta, üretım olmamakta. Işçılere yapaaak bırşey kal mamaktadır. Sovyet Ha'k Komıserlığinln Islam dunyasına seslenen beyannamesınden paragraflar sunmuş ve bu beyonname uzerıne 1151920 gunku oturumda Hamdullah Suphı Tanrıover'ın Kızılordu ya kucak acan konuşmasına yer vermıştık Üyelere gore Bolşevızm kopıya dayonmıştır Bu 400 yıllık eski duşman, şımdı adını ve kılığını değıştırmış kapımızı çalmakta ve dost eiınl uzatmaktadır Bu eski duşmanın takındıgı tBolşevızm» odı ne anlama gelmektedır1? Ikı yuzu aşkın polıtıkacı parlamenter arasında bu yenı tureyen adın nıcelığını bılen pek yok Ama gene de üyelerin ulemasından ve ukolasından acıklama beklenmektedır «Asıl söyleyeceğımı sona bırakıyomm» diyen Tunalı Hılmı Beyden sonra kursüye ılk çıkan Besım Atalay Beye çevrılmıştır butuD gozler ve dıkkatler Çıt cıkmıyor Meclıste Goz ve kulak kesılmış hepsl Bız de ızleyelım konuşmafarıBESIM ATALAY BEY fArkadaşlarım! Bugun Osmanlı dunyası Anadolu, karşılıklı ıkı akımın bir leştıği noktada bulunuyor Bunun bırlsl ilkelenn ve d menn doğduğu Doğudur Bırısl zulmün, kahrın, zorbalığın belırlend ğı Batı dan gelıyor. CELAL (BAYAR) BEY cMedemyet namlyle. (Alkışlar) BESlM ATALAY BEY (devamla) <Blz bu zoyıf kollarımızla, bu yığın yığın teşkılatımızla bu Ikl akımın ıcınde şcşırıp kaldık Hangısıne katılacagız? Mutla*a bu ıkl kuvvet çarpışacak, çarpışmamasına ımkân yok Mılyonlarca Müslumanı esaret aıtına almış yıl ardan berl ınleten ve utanmadan 1 Kuranı Kerımı ele alarak tEy Ingılızler Sız dünya yuzünden şu kıtabı kaldırmadıkça dünyada Ihtılalın onunu alamazsınız tahakküm kuramazsınız» dıyen Gladston un torunlarının sünguleri altına mı gıreceksınız onun bayrağı altına mı glreceksınız'' Yoksa Doğudan bıze ellerınl acan kuvvete ml kosacaksınız? (Tabıl Şark'a sadaları). Buyuk Peygamberımız dıyor kl tDınl ve Müslümanlığı yıne ondan olmayan bırtakım Insanlar temm ve teyıt edecek > Işte Allah bıze o kuvvetl gonderıvor Bız, Bolşevıklere yoldaşlık etmekle bıiakıs şerıata daha fazla yaklaşıyoruz. Yıne şerlat dıyor kı cDılencılerın ve mahrumların sızın mallannızda hakkı vardır» Bız. şer'l zekâtı teklıf etmekle bır şey kaybetmış olmuyoruz, bıiakıs yaklaşıyoruz Bendenız bu beyannameye teşekkür telgrafı cekılmesınden yanayım Özeılıkle bızden soz edılıyor ve bılhassa bızım goz bebeğımız olan Istanbul dan bahsedılıyor Onun Içm bunlara teşekkur telgrafı cekılmesınden yanayım. Besım Atalay Beyd9n sonra, lleri sürülen her fıkrın ve her onerının tersım savunan AIı Şukrü Bey kursude tutarsız bır beyanat verdıkten sonra halk dostu emekcı dostu, hak ve adalet dostu Tunalı Hılmı Bey kursuye gelır. • m * m g *#~~^> A ^ I 1 I. nH|y? Br trj*»^ 2 8 • «A ^ u JV^L * ııı*. Tunalı Hllmi Bayln olüm haberlnl veren Vaklt gazeteslnln 27 temmuz 1928 gunlü kupürfl f 1• ı 1 ' " Besim Atalay ve Tunalı Hilmi de bolşeviklerle ittifakı savunuyordu vardıracok olursok, yorum...» her ş8Yl kooaotlmc© söylüTUNALI HİLMl'NİN YAŞAM ÖYKÜSÛ Tunalı Hilmi'nın konuşmasındon sonra «Sov yetlere teşekkür edılsın mi, edılmesın mı'» «Bo^ şevızmln ne olduğunu oğrenmek ıçln oraya bır heyet gonderılsın mı. gonderılmesın mı?» gıbl kısır, hatta gülünç tartışmalara sahne oluyor Meclıs. Yaşamı suresınce kendıni emekçi davalarına ve Turkıye nin çoğdaşlaşmo amacına yönelik 80runlara adamış olan Tunalı nın yoşam öyküsüno bıraz genışçe yer vermek ve boylece, unutulmuşlugun nankor çukuruna ıtılmış olan bu büyük Idealıste vefa» borcumuzu ödemek istıyoruz: Tunalı Hılml. parlamento yaşamı süreslnce n« zaman kürsuye çıksa, ne zaman emekçi davasını, Türkıye'nın çağdaşlaşmasını savunrruş olsa, tutucu takımının tepkısl ve softa takımının ysrlerda gümburdeyen tekmesıyle karşılaşmıştır. Bağırtılar, sıra kapakları orasında cırpına çırpına gene de seslnl duyurmaya çalışmış, yılmamış, $lnmemlştır. Boğulmak istenen bu ses yobazın. sermaye şokşakçısının ve emekçi sömürücüsünün önüne dıkılmış bır set gıbidir. Cok yönlü bir aydındı Uygarlığın, cağdaşlaçmanın bütün gereklerinln toplum katlarında uygu lanrrosını Istlyordu Dılde de Içtenllkü bir özleşmecıydl Bırçok yanlanyla Ataturk'ün düşunce paralelındeydl Çok ıçıyordu sırozdan öldü. 25 71923 gunünde Olümunun ertesınde Vaklt gazetesınde yaşam öykusu yayınlanmıştır. Yaşom oykusunu o yazıdan aktarıyoruz tTunah Hllmi Bey 28 ağustos 1287 (10 eylül 1870)'te Tuna kıyısında Eskıcuma'da doğmuştur. Mülkıye vazıfelerıyle Anadolu'da çalışmış, bır zomanlar Mısır'a kaçmış, oradan Isvıçre'ye geçerek yuksek öğrenımıni tamamlamıştır. fHılmı Bey Meşrutıyefte tekrar memlekete dfinmuş, gene mülkl vazıfeler ve kayrrakamUklardo bulunmuş, 1336 (1920) nısanının 23 unde Ankara'da toplanan B M M ne mılletvekıll seçılmesi üzerıne 27 nısan 1336'da Ankara'ya çeimış ve Meclıs'e kotılmıştır. tHılml Bey yaşamını yenıieşme v« llerleme yolundo devrımlere adamış az bulunur klşilerden blriydı. Yaşlandıkça yüreğındekl azım gençleşlyor denılebılırdl. B M M 'nın hangi oturumunda bulunmuşsa o oturumda Tunalı'nın gur, coşkun sesl yukselmış ve bu ses daıma yenilıği savunrruştur. tHılml Beyın, özellıkle Türkçemizl gayntabHlikten kurtarmak içın harcadığı emek hıçbır zaman unutulmayacak. köylu için el emeklerıyle hayatlarını kazanan sınıflar İçın, onların ellerinden alınan haklannı korumak maksadiyle haykırışlan kadlrbilenlerın kulakiarında her zamon yankılar yapacaktır. cHllml Bey özel hayatında da vefalı, hoşsohbet bir kışıydl. Yazdığı şllrlerl rnimiklerıyle kuvvet vererek okumayı eeverdl. YAP1TLARI: cHilml Bey, mllletveldlllğl esnasındo bırçok eser yazmış. tMerrlş Cavuş" Rüyado». fMemiş Çavuş Istanbul'da», Memiş Çavuş Ankara'da», tMemış Çavuş Büyük Mıllet Meclısinde» adlı bırkac manzum piyesinl de bostırmıştır. «Belkl bu şlırlerden geleceğe hiçbır şey kalmayacak, fakat Hilmi Beyln mücadele ruhu her vaklt hürmetle anılacaktır. Bastırdığı eserlerden bırlnclsl fAvrupa'da Tahsll» adlı ve 1320 (1904) yılında. yanl tamam 24 sone evvel (şimdl 75) Çanevre'de basılmıştır Hllmi Bey bu eserırr) Isvlçre'nln maarlf ve öğrenım hayatını tetklk ettıkten sonra yazıyor ve Türk gençlerlnl Avrupa'da tahsıle çağırıyordu. (...) YARIN: BORÇLANMA VE SAVURGANLIK ^ Tanm kesimi Hilmi Bey, Bolsevizmin ne olduğunu anlatıyor TUNALI HILM! BEY « » Efendılerlm! Bir mıllette bılım adamı yetışmezse, bır mıllet içerlsınden bu kcdar derın bır meslek (Bolşevızm) Icın bır bılgı belırlenmemiş olursa o mesleğın uygulanması halınde o memlekette horabeler gormekten başka bır şey gorülmez. Onun içın, ıçımızden her kım arzu edıyorsa bu mesleğı (Bolşevızmı) kesınhKİe harfı harfıne kuramsal ve eylemsel olarak ogrenmelıdır. O kışıler Şubece ayrılırlar, özel olarak bırtakım cemıyetler kurarlar, kıtap getmrler okurlar, oğrenırler. fBız bu ışe hemen gırışirsek bırtakjm endışelı yollar acanz Bu memleketın, ne yazık ki, yoı Jarından daha Daşka uçurumlar bulunur sanısındayım Bununla beraber, emın olunuz, ben eskıden berı Bolşevıklık yanlısjyım. (Güluşmeler. alkışlar). Fokat sanmıyalım ki Bolşevıklık yenı bir şeydır Tâ eski Yunanlılar zamanından berı. hatta Hındıstan dan gelmış bır meslektır Fokat gıttıkçe gelışerek bır uvgulama tabanı buluyor. Bugün uygulanıyor Bu. bır tür aşın sosyalıstlıktir. O aşırı sosyalıstlık ki. şerıatımızdo arasanız orada da bulacaksınız. Koynağı gene şerlattan alınmıştır. Türklüğun teşkıiatı «ınsanlar tarak dışleri gıbl bir osıkJandır» dıyen şerıatımızdır. Bunu daha llerlye Düzensızlık tanm keslmınde de görülmektedır. Gerekslnım duyulduğu zaman, traktör ya da biçer döver bulunamamaktadır Bu nedenle de yıtırılmış urun sözkonusu olmaktadır tLe Poınt» yazarı Maurıce Roy'a gore Sovyetler Bıriığı* nde kollektıvist tarım uretımJ olumsuz sonuçlar vermlştir. Kaldı kı Sovyet faal nüfusunurt %25'i tarım kesıminde calışmaktadır. (ABD'de %3, Fransa %10) Ûzel üretım, ekılı toprakların sadece %3'unde yapılma sına karşın özel kesim, sebze üretımının üçte bırınl, sut üretimının %31'ınl. yumurta üretl mının %39'unu, patates üretımının %59'unu karşılamaktadır. Sovyetler Birliği'nin aksıne diğer Doğu Avrupa ülkelerl cmal üretimi» bakımtndan % 2050 oranlannda dışa bağım lıdırlar. Büyuk böKimünü Sovyetler' den sağladıklorı hammadde ve enerjinln fiyatlannın yukselmesınden etkılenmektedlrler. Bundon böyle bu ülkelerde enflasyonun olumsuz etkılerl gorülebllecek, buyüme hızları düşecektir. Nıtekım, Leonld Bre|nev geçen 27 kasımda Sovyetler Bırlığl Komünlst Partlsl Merkez Komitesi'nde yaptığı konuşmada. «İş kaliteslnı ve üre tlmınl arttırmak Içln planın ön gördüklerınl uygulamakta başarısızlığa uğrandığını Itiraf etmıştır. Bu itıraf da. batı glW Sosyalıst ülkelerın de ekonomik bır knz yaşamakta oldu fiurtu gostermektedlr. ; /