Katalog

ALTI CUMHURİYET 18 ŞUBAT 1980 EKONOMİ / TIGARET Işçi kıdem tazminatları sınırlanıyor 0AOŞMA BAKANÜĞI'NIN HAZIRLADIĞI YASA TASARISINA GÖRE İŞÇILERİN KIDEM TAZMİNATI, MEMURLARIN EMEKLİ İKRAMİYELERİNİN EN YÜKSEK MİKTARINI AŞAMAYACAK... ANKARA. (Ctımhurtyet Burosu) Çalışma Bokanlıflı Iş Y<* «osının kıdem tozmlnotı II» llgill maddesinl değlştlren bir taslak hazırlamış, Işcilerin kıdem tazmlnatlan tavanını memurların emekH Ikramlyeslne eşit kılon bir blcime dönüştürmüştür. BöyleMWe koynoğını anayasodan olan toplu sözleşmelerle elde edüen haklon «gerl götüren» bir maddenln taslakta yer aldığı öğrenilmlştlr. 1473 eayıh Iş Yosastnm 14. maddeslnln 13. fıkrosı Işcllerin kıdem tazmlnatlarına lllşklndlr. Anılan yasanın llgill maddesl gecen yıl Anayasa Mahkemesl tarafından iptal edilmiş. daha son ra Anayasa Mahkemesl hukümete bir yıl süre tanıyarak yeni bir taslağın hozırlanmasını istemlştlr. Anayasa Mahkemesinln tanıdıflı süre nisan ayında dolmaktadır. Bu nedenle da. Calışma Bakanlığı bu konuda bir taslak hazırlamış ve llgill tüm bakanlık ve kuruluşlann göruşlerinl istemiştlr. KIDEM TAZMİNATI SINIRLANIYOR Demirel hukümetl tarafından hazırianan taslok, yaso madde> •Jnln eskl haline bir cümle ekJemekte ve işoilerln kıdem tazminat lonru sınırlamaktadır. 1475 soyılı yosanın 14. maddesintn 13, fıkrosı esklden su WClmde Idl: fBeher hlzmet yilı lcln ödenecek kıdem tazmlnatıno eeas olacak aylık ücret tutarının her yıl Için nazara alınacak mlktarı. 1475 Sayılı Iş Kanununa göre tesbit edllmlş olan günluk asgarl ücretln otuz günlük tutarının yedibuçuk katından fazla olamaz.» EKLENEN CÜMLE Calışma Bakanlığı görüş lcln llgill kuruiuşlara gönderdiğl tas lakta bu maddeye şu cümleyl eklemektedir: tŞu kadar kl, en yüksek devlet memurunun beher hizmet yilı lcin ödenecek emekli ikramiyeleri bu miktara eşit oluncayakadar asgarl ücret artışları kıdem tazminatmın hesabındo nazan itlbare alinmaz.» TAVAN 600 BİN Demirel hukümetl yaptığı bu ekleme fle IşcHerln kıdem taımlnatlarını en yüksek dereceden emekli olmuş bir memurun emekll Ikramiyesl ile smıriamış olmaktadır. Bu sınırlarra aynı zamanda halen Işcilerln almakta olduğu kıdem tozmlnatını yan yo Cumhuriyet EKONOMİ SERVİSİ nya azaltmaktadır. Şu anda omeğ'tri, otuz ytf çalışan bîr Işcl kV dem tazminatı olarak yaklaşık bir mllyon 200 bln lira llra alabllmektedir. Ancak, taslaktakl eklenen maddenln yürürlüğe girme8l halinde bu mlktar yan yarıya azalmaktadır. Örneğin, blrincl dereceden ve ek göstergesl 600 olan bir memur emekli olduğu takdlrde, katsayı ortışı sonucunda eline 600 bın lıra emekli Ikramiyesl gececektlr. (Katsayının 25 olması halinde emekli Ikramiyesl 600 bın llrayı bulmaktodır). 30 yıl calışan ve birincl derecenln en yüksek göstergeslnden alınacak emekli Ikramiyesl. yine de toplu sözleşmelerle sağlanan kıdem tazminatı miktarlarının cok altında kalmış olmaktadır. GERİ DÖNÛŞ llgill bakanlık ve kuruluşların göruşlerinl almak lcîn göndertlen taslak Calışma Bakanlığınca önümüzdekl günlerde Bakanlar Kuruluna sunulacaktır. Alınan görüşlerden sonra taslağın ilk hczırlandığı blclmde kalması halinde hukukculara göre cverllen hakkın gerl alınamayacağmdan hareketle yasal yollara bosvurulabllecegi» blldlrllmektedir. Vergl yasasının, tarife endekse bağlanarak çıkarılmosı ve yasada tartan oranlı vergl leme» llkeslne yer verilmesl Istenmiştır. Prof. Dr. Hain Nadaroğlu dün vergl tasarısına llişkln so rulanmızı yanıtlamış, «kanımca tasarının en önemll yönü tarife ve bununla ilgill düzenle medir» demiştir. Nadaroğlu. gü nümüzde gecerll vergi tarifeeinln 1963'te hazırlandığını, yıl lardır sürdürülen yoğun girlşlmlere karşın değiştirilme olonağı bulunmadığını belirterek şunlan söylemiştir: c Yeni tasarıda özellikle tarifenin endekse bağlanmasına önem verilmelidir. Bu gercekleştiği taktirde tarifenin enf ) Prof. Nadaroğlu tasarıda değişiklik yalasyon oranı dıkkate alınarak değiştirilmesi sağlanacaktır. püarak «artan oranlı vergileme yonSonuc olarak da enflasyonun temi»nin getirilmesi gerektiğini savnndu yükü tamamen değilse bile bel II oranda vergl yükümlüsünün famına gelmektedır. Aslında da şu bllglyl vermlştlr: üzerinden alınabilecektir. An düz oranlı vergileme dıkey a« Vergi kompozlsyonu fik cak tarifeyl endekse bağlamak daletin sağlanmasını engelle bakışta olumlu, ülkemizin Batı İle eşel • mobıl uygulamasını mektedir. O nedenle tasarının ulkeleri düzeyine ulaştığı izlebirbirine karıştırmamak gerek bu maddesi değiştirilmesi ar nimini vermektedir. Federal Almektedir.» tan oranlı vergileme yontemi manya'da da vergl kompozisNadaroğlu tasarıda 1 mil getirmelidir.» yonu böyiedir. Ancak ülkemlzÜlkemizde dolaylı vergllerin dekl görünüm yanıltıcıdır. Ülke yon liroya kadarkl getirterin yüzde 45'inin vergllendirilmesi toplam vergi gelirinde yüzde mizde dolaylı vergilerin payı, .llkesi getırildiğini anımsatarak 43. dolaysız vergilerin Ise yüz enflasyon deneniyle artmıştır. de 57'lik payı bulunduğunu be Konunun bu yonu gözden kacı şunlan eklemıştir: «Bu düz oranlı vergileme an lirten Nadaroğlu bu konuda rılmamalıdır.» Cumhuriyet Ekonoml Servlsf 'Tasarıdaki düz oranlı vergileme, adaleti sağlamıyor,, CHP ve MSP: "Getirilecek vergiler dar ve orta gelirlileri ağır biçimde ezecek,, ANKARA (o.o.) • Porlame/ıtoda grubu bulunan slyasl portllerin yetkill temsllcilerl, Maliye Bakanlığı tarafından Başbakanlığa sunulan yeni ver gl tasarısı konusunda göruşlerinl acıklamışlardır. CHP ve MSP yetkllllerl, getirilecek vergilerle dar ve orta gellrlüerin ağır bir blclmde ezileceğini belirtirken, AP temslicisi bu gruptakl vatandaşların korunmuş olacağını bildirmlştir. CHP Kayserl Senatörü ve Maliye eski Bakanı Ziya Müezzınoğlu, Maliye Bakanı İsmet Sezgin'in yaptığı acıklamalara göre, Başbakanlığa sunulan vergi tasarısının bazı yönleriyle CHP ağırlıklı hükümet tarafından TBMM'ye sunulan «vergi reformu» tasarısına benzedlğinl bildirmiş, cBizim tasarımız, bugünün Iktidarı olcn, o zamanki muhalefetin engellemelerl yüzünden yasalaşamamıştı» demiştir. «KARA SERVET MEŞRULAŞTIRILIYOR» Muszzınoğlu, getirılen tcsan Müezzinoğlu: «Dar ve orta gelirlilere sağlanır gibi gösterilen bazı kolaylıklar, daha ağır biçimde geri alınırken sermayeye yeni kolaylıklar getiriliyor...» Kazan: «Vatandaşın sırtına 200 milyar lirayı aşkın bir yük yükleniyor...» da, servet blldirimlerinin değiştirilmesi suretıyle vergi dışı kal mış olan kara servetın meşrulaştırılmasının öngörüldüğunü, anlamını yitırmiş olan mali den ge vergısınin sürduruldüğünü kaydederek şöyle demiştir: tGider vergisinin bir bölümü kaldırılırken, onun yerine katmo değer vergısi adı altında, sınai, ticari ve zırai faaliyetlenn tümünü kapsayan bir toptan satış vergisi getiriliyor. Aslında, bu verglnin cağdaş bir vergl olan katma değer ver gisl ile bir llgisl bulunmaktadır.» «VATANDAŞ EZİLECEK» Ekonomik politikaların bir bütün olduğunu, vergl politikalarının da bütünun aynlmaz bir parçası olduğunu tfade eden Müezzinoğlu sözlerinl şöyle tamamlamıştır: «Hükümet, son yaptığı zamlarla ihracattan doğan dövlzlerın bir bölümünü dışarıda bırakmaya Izin vermekle, Merkez Bankası döviz kasasının anahtarını özel bankalara teslim et mekle, tarıma kadar tüm Iş alanlarını yabancı sermayeye aç makla, banka kredilerinın falzlerini yüksek tutmakla, tasarruf mevduatlarının faizlerlnl aynı oranda bırakmakla nıhayet kontrolü kaldırarak piyasaya fiyctları aracının takdir ve Insafına bırakarak. kimden yana olduğunu acıkca ortaya koymuştur. Vergl düzenlemesinde de aynı anlayışın egemen olduğu görülüyor. Ocretlere, dar ve orta gelirlilere sağlanan ve sağlanır glbl gösterilen bazı laylıklar ve teşvfkler getlrllmekde bu keslmlerden gerl alınırken, buyuk sermayeye yeni kolaylıklar ve teşvlkler getlrllemktedir. MSP'nln GÖRÖŞÛ i MSP Genel Başkan Yardımcısı Şevket Kazan da konuyla llgill olarak partlslnln göruşlerlni acıklamıştır. 200 MİLYARUK YÜK MSP'll Kazan, hukümete ve rllen tasarı ile vatandaşın sırtına 200 milyar lirayı aşkın bir yük yükleneceğinl savunmus, ve şöyle devam etmiştln «Bu yük hangl vatandaşrn Birtına yüklenecektir? önemll olan budur. Fakir ve dar gelirll vatandaşın mı, yoksa mali gücü olan vatandaşın mı? Bu ko nuda, mali gücü olan Iş cevrelerinden en ufak bir tepklnin gelmemiş olması, bu yükün klmin omuzlarına yüklenmek Istendlğinl acıkça göstermekte dir.» Kazan, Başbakan Süleyman Demlrel'in gecen yıl Türklye* nln ancak 200 milyar lira civarında vergl hasılatı elde edebllecek bir noktaya geldiğini, o zaman getirilen vergi tasarıları ile yılda, 115 milyar liralık yeni hasılat elde edilmesinin düşünüldüğu yolundakl acıklama lar yaptığını bunun Ise ucan kuştan vergl almakla mumkün olacağını söylediğinl hatırlatmış ve şunlan söylemiştir: «Samiml Iseler asgarl gecim Indirimini bu tasarıların lcinden cıkartarak getirirler, bir günde kabul ederiz. Diğer tasarı lara gelince. tasarıların muhtevasım görmeden bir şey söylememekle beraber mllletl ezecek bir vergi silindlrine bu parlamentonun kapılanru açma yacağına kanlyiz.» AP'NİN GÖRÜŞÜ AP Genel Başkan Yardımcısı Kemal Doğan, partisinin asgari gecim indirimlnl millete taah hüt ettlği lcin iktldar olunca bu nu yerine getlrdiklerinl büdirmiş, «Kücük gelir grubuna sahip kişilerle birliktg vergl mükelleflerinin tamamı bundan fay dalanacaktır» demiştir. ASA Yabancı Sermaye Gelir mi ? Yalçın DOĞAN Ç KÜÇÜK İLÂNLAR... KÜÇÜK İLÂNLAR... KÜÇÜK İLÂNLAR. ÖLÜM Ardesen Yenlyo) köyunden Kadem Atf ve Fatma'nın oğulları, Gündüz, Güneş ve Gürol'un sevgill babaları, Behire Akman'ın sevgill eşl, SATILIK komple modern OFSET Film Tesisi 1. Klımsch, Auto Super Vertikal Kamera (50X50) 2. Colerex, Honn Hahn Agrandızör (18X24) 4 Objek. 3. Sıxtan, Kontak Şase. 4. Termostatlı, Banyo küveti (Avr.) 5. Retuş küvetl (Avr.) 6. Densıtometre (Sonıscop) 7. Farb Opter (Hsrrmann) 8. Agfa Gevaert (Gevaprooff) 9. Kurutma Dolabı. 10. Klımsch . Pertoreıc 11. Retuş masaları. 12. Diğer teferruatıyle. Tel. : 26 33 47 Istanbul Yelken Kulübü Yönetim Kurulu Başkanlığından: Kulübümüzün Olağan Genel Kurul toplantısı 17 Şubat 1980 Pazar günü saat 13.30'da ekserıyet temin edliemediğinden yapılamamıştır. Bu toplantı 24 Şubat 1980 Pazar gunu aynı mahal ve saatte çoğunluğa bakılmaksızın yapılacoğı 1630 sayılı Demekler Kanunu uyarınca ilan olunur. Yönetim Kurulu Başkanı MÜFİT BİRSEN GÜNDEM: 1 Açılış ve saygı duruşu. 2 Kongre divanı lcin başkan, başkan veklll ve 3 yazman seciml. 3 Yönetim Kurulu 1979 yılı faaliyet raporunun ve murakıplar raporunun okunması ve müzakeresi. 4 Yönetim Kurulunun ibrası. 5 1980 bütce teklifinin oylanması. 6 Şeref üyeliğine teklif edilenler hakkında karar ittihazı. 7 Murakıp ve yedeklerin seçiml. 8 Düek ve temenniler. PADAŞ Sanayi Ürünleri Dağıtım A.Ş. idare Meclisi Başkanlığından Sicil No: 15230499773 Şirketimizin Hissedarlar Umumi Heyetl, 17 mart 1980 pazartesi günü saat 16.00'da şırket merkezinde (İstanbul, Salıpazorı, Meclisi Mebusan oaddesi No: 519521 Kopuz lar İşhanı Kat: 6) Aşağıdakı gündeme uygun olarak adiyen toplanacağından, Sayın Hissedorlarımızın toplantıda hazır bulunmalarını rica ed erız. Nama yazılı hisse sahiplerine gönderilen davet mefctupları gıriş kartı mahiyetindedir. Vekâleten temsll v« Iştırakte selahıyetnamelerın ve hüviyet belgelerinin topİGntıda hazır bulundurulması ve hazırun cetvelinin imzasından evvel llgililere tevdi edılmesi gerekmektedir. Şirketlmlze alt İdare Meclisi ve murokıp raporlan He 1979 yılı bilanco ve kârzarar cetveli, toplantı tarihlnden 15 gün evvel şirket merkezinde sayın hissedadanmızın tetkikine âmade tutulacaktır. İDARE MECLİSİ GÜNDEM: 1 Divan hsyetinin teşkili ve Başkanlık divonına, kongre zaptını imza mezuniyetinin verilmesi, 2 Şirket 1979 yılı foaliyet ve hesapları hakkında İdare Meclisi ve murakıp rapcrlarının okunması, 3 1979 yılı bilanco ve kârzarar cetvelinin tetkik ve tasdiki İle idare Meclisi ve murakıbın ibrası, 4 Şirket kazancının tevzli hokkında İdare Meclisi teklifinin karara bağlanması, 5 1980 yıiı icin murakıp seçilmesl ve Idare Meclrsl azalanna verilecek ücretin tesbitl, 6 Lüzumlu görülen salr hususîar ve dllekler. Selim AKMAN 17^.1980 günu hakkın rahmetlne kavuşmuştur. Cenazesl 185.1980 pazartesi (bugün) Hacı Bayram Camiinde kılınacak öğle namazından sonra, Karşıyaka mezarlığında toprağa verilecektlr. AİLESİ (Cumhuriyet: 939) DOSTLAR TİYATROSU KONGRE HKayıp 9 TC Turizm ve Tanıtma Bakanlığı Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü'nden aldığım 04813 numaralı san basın kartımı yitirdim. Yenisini olacağımdan hükümsüzdür. Ali NUN • THY apron kanımı kay bettim. Hükümsüzdür. Hüseyln ŞENTÛRK YALNIZ 4 HAFTA 15 subat cuma gününden itibaren pazartesi hariç hergün 20.30da MEHMET ULJUSOY " yöneten (Asa: 610) 933 KAAİKATÜRCÜLE3 OONEĞI AYUK YAYIN OROANI adresl: Karikatür Muzesı Me$rutıy;t Cad No. İ» Tepebas tuaobul MHP'NİN GÖRÜŞÜ MHP Genel Başkan Yardımcısı Agah Oktay Güner"de, Başbakanlığa sunulan vergi ta sarısı konusunda. «MHP'nin. adll, dinamik, kaynaklan kurut mayan. vatandaşın iş şevkinl kırmayan bir vergi reformunu savunduklarını söylemiş, ölcü lcerisindeki tedbirlere destekçl olacağız» demiştir. Güner tasan ile katma değer verglsine gecilmesinin ilk adımının atıldığını. bunu olumlu bulduklarını bildirmiştlr, A eşit ceşlt sermaye vardır. Yerll sermaye vardır. Yabancı sermaye vardır. Yabancı sermayenln ülke lclnde uzantıları vardır. Basında uzantılan vardıc Sanayıde uzantıları vardır. Basın yoluyla ve sözde «kamuoyu oluşturmaya» katkı adı altında sermayenin tekellerle işbirüği yopan temsilcilerl vardır. Hangl yolla olursa olsun, tek amac sermayenln halk üzerindekl «tahakkumünü» sağlamak, buna karşı çıkanlara da saldırmaktır. Yerli ya da yobanci, türu ne olursa olsun, sermay» her ne kadar «sınıf tahakkümü»nü gerçekleştlrmek amacında ve dünyanın hemen her yerinde iktidara BOyunrruşsa da, temelde bir özelliği vardır. Sermaye kendini naza ceker. Sanayide nazlıdır. Tarımda nazlıdır. Basında nazlıdır. Sermayenln nazlı olması, Iktidar lcln sermayenin en dengell, kendl acısmdan en sağlıklı ortamt aramosı ve bulduğu anda da kendl Iktldarını gereekleştlrmek yönünde işblrlikcllerle hlcblr kural tanımoksızm birleşmesl demektir. Demirel hukümetinln aldığı son kararlar Işte yerll ve yabancı sermayenln, bu arada dış kredilerln bu nazını kırmok yönünde yapılon girişlmlerdir. Petrolden tarıma, motor sonayilnden slgaraya, mobllyadan madenlere dek yabancı serrrayeye ocılmasına rağmen, Demirel dış kredilerin nazını kırabllecek mJdir? Yabancı sermayeyl Türkiye'ye gercekten cekebllecek midir?.. Yaptığı devolüasyon ve kapitülasyon nlteliğindekl kararlor sermayenin nazını ortadan kaldM np. bunun Türkiye'ye akmasını sağlayabilecek mldlr?Burada belirieyicl olan Türklye'nin dışındakl gerceklerdir. Kapltalist dünya 1930'lardan bu yana görmediği bir bunalım icindedlr. O tarihlerdekl bunalıma benzer bunalım icinde krvranmoktodır. Yıllardır ilk kez fiyat artışları kapitalist dünyada yüzde 10'un Ozertno cıkmıştır. OECD rakamlarına göre, Almanya ve Joponya harlc, gecen yıl fiyat artışları ortalama yüzde 20"ys doğru tırmantrıştır. Dış tlcarette ve dolayısıyle dünya tıcaretinde tıkonıklıkiar söz konusudur. Bunlara ek olarak, dünyanın siyasal dengesinde önemll sarsıntılar gündemdedir. işte. Türkiye kredl bulabilme hesabını dünyadaki bu siyasal sarsıntıların Ortadoğu'yo llişkin bölümü üzerine oturtmuş görünmektedlr. «Türktye'ye kredl verilebilir, verilmelidir. Cünku İran v» Afgonistan olaylan...» mantığı aslında dünyadoki ekonomik gerçekle taban tabana celişmektedir. ürkiye'nin Ortadoğu'daki siyasal hesaplar üzerine değil, dünyadaki salt ekonomik bunalım üzerine yeni hesaplar yapması gerektiği yine Batı'nın kendl kaynaklannda dile getirilmektedır. örneğin, uluslararası sermayenin en geçerli organlarından birl olan «İnstitutional İnvester> dergisinin 1979 yılına ilişkin yayınladığı bir tablo bu konuda cok çarpıcı ve Türkiye adına düşündürücü bilgiler vermektedir. Dünyadaki «kredi verilebilir ülkeleni sıralayan dergi 93 ülkeyl alt alta göstermiştir. Bu 93 ülke arasında Türkiye «kredl verilebilirlik» ocısındon 89. sırada yer almaktadır. Türkiye'den sonra gelen dört ülke Ise, Etyopya, Nikaragua, Zalre ve Uganda'dır, Üstelik bu eıralarra Türkiye'nin o cok umut bağladığı İran ve Afganistan olaylarından sonra yapılmıştır. Üstelik dergl, uluslararast kredl plyasasının sözcüsü durumundadır. Dergide böyle bir sıralamanın yer alması, uluslararası sermayenln naziılığınt kanıtlamoktadır. Tablo, adamların salt ekonomik mantıktan hareket ettiklerinl gösteren en lyl örnektir. Kaldı ki, Amerika'dakl kredi cevreleri bizim umut bağladığımız İran olaylarını tersine yorumlamaktodırlar. Onlara göre, «İran'daki olaylar Ortadoğu'daki siyasal dengesizliğin en belirgin örneğldir. Humeynl bir anda 15 milyar dolora el koyarak, ödemeyeceğinl acıklarrıştır. Ortadoğu'da ne olacağı belli değildir. Kolay kolay kredi ve sermaye bu bölgeye gltmez.» Böyle bir değerlendirmeden sonra kredide beklenen tıkanıklıkların şu ya da bu ölçüde acılması uluslararası sermayenin nazının kırıldığı anlamını taşımaz. Çünku verilecek para Türkiye'nin dişinin kovuğuna bile gitmez. ynı durum yabancı sermaye İC'n de gecerlldlr. Gecenlerde Ankara"ya gelen Alman işadamları acıkca şunu söylemişlerdir: «Türkiye yabancı sermaye lcln henüz yeterll koşullara sahip değildir. Türklye'de en cok entegre et kombinaları ve turizm alanına yatH rım yapılabllir. Et kombinalarına yapılacak yotınmla Türkiye, belkl de Güney Amerika'nm Ar|antin'l olabilir. Et Ihrac edebillr. O kadar.ı Krediden sonra yobancı sermayede de, durum D*mirel'ln tahminleri ile pek eş görünmemektedir. Boö Alman Maliye Bakanının bugünkü Ankara göaışrnelerl kıyısından köşeslnden kredilerin ucunu gösterebilir, ama bu, uluslararası dergllerin yaymladıkları tablolqr>* daki yargılarını değiştirecek boyutta değildir. T 1