Katalog

Cumhuriyet 17 ARATJK 1980 DPT'ye göre 1980'de tasamıf eğilimi son yı 1ların en düşüğü Tasarruf eğiliminde gerileme ile tüketim harcamalanndaki artış bu yılın ekonomi politikasınm başansızlığının göstergesi sa yüıyor. Uzmanlar, tasarruf eğilimindeki gerilemeyi, tasar ruflan arttırmayı hedefleyen politikalann hiç birinin sonuç vermediğinin kanıü olarak görüyor. L Tüketim harcamaları bu yıl görülmeyen hızda arttı Mustafa EKMEKÇİ ANKARA Devtet Planlama Teşkılatı tarafından hazırlanan 1981 yılı Ekonomık Programı'na esas olan marko dengeler, 1980 yılında tasarruf eğılımının son yılların en duşük düzeyıne mdığını gostermektedır Bu orada, tüketim harcamalarında da, son yıParda görülmeyen hızda bır artış kaydedıldığı goz lenmektedır. TASARRUF EĞİLİMİ Toplam tasarruflarda 1980 yı lında carl fıyatlarla bır oncekı yıla gore yuzde 84 oranında ar tış olduğu hesaplanmaktadır. Ancak bu artışta en büyuk pay dış tasorruflara aıt olmuş ve dış tasarruflara yüzde 365 oranında bır artışa konu olurken, ıc tasarruflar yuzde 54,4 dolayında buyumuştur Ic tasarruflarda da kamu tasarrufları ozel tasarruflardan daha hızlı b r gelışme gostermıştır. Özel tasarrufların geçen yıla gore artış oranı yuzde 38 düzeyınde kalmaktadır. DPT tarafından kurulon genel dengelerde 1980 yılı fıyat artışının yüzde 88 olduğu dıkkate alındığında, tasarruf eğılimınin gerçekte gerıledıği ortaya cıkmaktadır. Nıtekım, yıl Icmdekı gelır artışı ile yıl icmdekı tasarruf artışı arasındakl oransal llişkıyl gösteren «mar|ına| tasarruf eğılımı» 1980 yılı Icln yuzde 12,2'lık blr gerçek leşmeyı yansıtmaktodır. Bu ger cekleşme oranı, son 5 yıldakl en duşük tasarruf «ğıllmlnln 1980 yılına aıt olduğunu ortaya koymaktadır. TÜKETİM HARCAMALARI DPT'nin program buyüklükla rl, 1980 yılında tasarruf eğilımi nln ciddı blcımde gerılemeslnın yanısıra, tüketim harcamalarında da yüksek oranlı ortışların surduğunü belırlemektedır. 1980 yılında toplam tüketim harcamalarının bır öncekı yıla gore artışı cari fıyatlarla yüzde 97 oramna ulaşmaktadır Ozel tüketim harcamalarındakl artış Ise yüzde 100,9 oramna ulaşmaktadır. 1980 yılı Icln öngörülen yuzde 88'lık fıyat artış tahminl dlk kate alındığında, özel tüketim harcamalarında blr öncekı yıla gore yüzde 14,7 oramna varan gercek bır artış olduğu ortaya cıkmoktadır UZMANLARIN GÖRUŞÜ Tasarruf eğılımmdekı gerllemo ve tüketim harcamalarında kl artış, uzmanlarca 1980 yılı ekonomi polltıkalarının başarısızhğının kesın göstergelerl olarak değerlendırılmektedır Uz manlar, tasarruf eğlllmindekl gerılemenın, falz oranlarının serbest bırakılması yanında tosarrufları arttımna yolundakl bütün politikalann sonuç vermedığıni kanıtlayan blr gelişme saymaktadırlar. Tüketimdek| artış Ise, tüketiml kısma yolundakl cabaların sonuc vermediğınl belgelemektedlr. (ANKA) ÇAD'DA HABRE YENILD DIŞ HABERLER SERVISİ 1979 şubatından bu yana ıc savaş'n surduğu Kuzey Afrıka ülkelerınden Cad'da Lıbya tarafından desteKlenen Cumhurboşkanı Goukounı Oueddeı ne bağlı bırlıklerın başkent ND|amena'da denetıml tumuyle ele geçırdıkleri bıldırılmektedır Haberl veren Fronsız AFP aıansı müslüman gerılla lıderı olan Cumhurbaşkanı'na karşı sa\/ası sürdüren eskı Başbakan Hıssene Habre'ys bağlı bırlıklerın başkentın dışına puskürtuldüğunu duyurmuştur Ekonomısi tarıma ve dış yarâttna bağımlı olan, halkının yüz de 50"si putperest, yüzde 45'l müslümon ve yüzde 5'ı katolıklerden oluşan Çad'da, Fransa'dan bağımsızlığın kazanıldığı 1960 yılından kısa blr süre sonra ıc savaş başlamış ve aralıklarla günümüze dek sürmüştur. Ulkede 1965 yılında başlayan ve ekonomık eşıts zlıklerden kaynaklanan Ic savaş, kuzeyde yaşayon müslümanlarla, guneyde yaşayan sıyah putperestlerı karşı karşıya getirmişt r Ic savaşto sıyoh putperest halkın lıderlığınl hırıstryan ozınlık üstlenmıştır 1970'lerde ise Cad'dakl otayların bır ıktıdar mucadelesı blcımlne donüştuğu gozlenmektedır 1973'te Devlet Başkanı Tombalbaye tarafından kendısıne karşı darbe düzenlendığl 8uclamasıyla görevınden alınorak tutuklanan Genelkurmay Başkanı Felıx Malloun, ikl yıl sonra bir askeri darbe sonucu Tombalbaye'yı öldurerek Devlet Başkanlığına gelmıştır Bır hınstıyan olan Malloun, müslüman savaşcıları sılahlarını bırakmaya cağırmış ve müslüman Arapların lıder Hıssene lıunto ^vj AMJENIZ t^j^ IbkMt / Hıristiyan • putperest sıyan.cro karşı yıl.aroa mucade'ey1 surdu'en Arap crın musluT'an l.derı Hl;sene te&re Mus umcn gerı'la l.ders c'cn De >'e» Başkanı'nın pes eciecek mı'' tr It ) ^ \ r* ^ " ^ V ^ ^ I angsrri } \ • LfBYA r \ • I • t MISIR ^Ö 0 j î •''vNAamena pr /* , j / / ı ÇAO î j /\ * "l > SUDAN f .' .J Susamışlık... ZDEMIR Asaf anlatıyor, slirinin başında. cOnarmak zordurı şıırlmn üstüne koymuş anıyı ŞoyletHer korşılaşmamızda kendlne ozgü gulümsemeslyle, elınl kulagının arkasına koyup eğılır. Kulağımo «Onu blr daha oku» derd. Sabahattın Eyüboğlu » tŞarkılar değıl de/Hep kulaklar bıtıyor/Onarmak zordur/Bır yürek Cışümüş/Kapamış kapılarını./Onarmak zordur/Bır şey yıtırılmış/Hıç eskımeyecektır/Onarmak zordur/Insanın ıçına düşen korku/Ozgurluğünden olmuştur./Onarmak zordur /Olümü duşunmek yenılmek,/ Sevmek olumü yenmektır./Onarmok zordur t Bır ara Cetın Altan yazmıştı. Sonra, llhan Selçuk'tan duydum, Özdemır Asaf hastaymış Yatıyormuş. Cok üzOündu llhan. tOtuz yılhk arkadaşım"» dedı... 1976 yılı mıydı. neydı? Emfl Galıp Sandalcı, AkadenU Kltabevı sahıbf Hadi Olca, daha bırkac arkadaş. Boğaz'da blr yerde yemek yedıkten sonra onu aramıştık Haydı, özdemlr Asaf'a gıdeüm... demişlerdi. Ondo blr kahve Içeriz... Bulamamış mıydık' O gece, Emil Galıp'lerde kaldım . Gectığımız pazardı Öğle saatl, büronun hemen yonında, sıradakl arabalardan bırıne blneceğım... Arabaya glrıp oturdum Şoför, bırıyle konuşan karışık. kır saclı bıyıklı odam mı'> Bır ar a arkadaşma bağırdı: Edıp Cansever'in kıtabını getırmeyl unutma' Kopıyı actı, yerıne oturup arabayı çalıştırdı. Gldeceğım yerl söyledlm... Şllrl sevlyoreun demek? Şılr sevilmez ml abl Şllr glb! var mtt Edlp Cansever'l tantr mısın? Tanımam, şlirlerlni severım. Şolrln kendlslnl tantmak o kadar önamll değll zaten... Yaşı elll dolaylarında şoförun. özdemlr Asaf'm fotogYaflarını do anımsatıyor görünüşü... Behçet Necatigll'i? Cok severdim, severlm obl. Ama, 8on sllrierrnde değlşık blr şeyler yaptı. Onları anlayamadım. Yordu benl... Özdemlr Asaf hastaymıs... Bılmıyorum Abl. O da, blr sure önce, anlayamayacağım bıçımde yazdı şiırlerınl. Yoruyordu benl Ben o kadar yorulmaya gelemem abl, 24 saat çalışıyorum Ben, Fazıl Husnü'yu cok sevıyorum... Tanır mısın Fazıl Husnü'yu? Resımlennden tanırım Hıç görmedlm... fHangl mahallede Imam yok Ben orada öleceğım Muslüman mıyım haşa Fakat Istemiyorum kalabalık Omuzlardan omuzlara gecerken sallanmayayım Kl bütun azalorım hülyada ..> dlyen şalri sevmek içln görmeye ne gerek var abi?... Orhan Velı'yı tanırsın artık, Ankara'lı sayılırdı o... Hayır. hıç görmedım Ben abl, Salt Faık'ı tanımak Isterdım Onu görup tanıyamadım... Sevdığın ozanların şıırlerını ezberlersln değıl mi? Ş ır ezberlenmez abi, şilr okunur; bır alışkanlıkla kalır bellekte... Anlatıyordu... Şıir bıze dlllmlz! sevdlrir abl, dilimlzı gellstlrir. 6zleştlrir... öncekl akşam, ASVta tHıkâyel Mahmud Bedreddlnı oyunu basına gosterlldl. Oyunu gormeye gelenler arasında. MSP'li Hasan Aksay da vardı CHP'lılerden gözüme çarpanlar: Denız Baykal, A!l Topuz, ismaıl Hakkı öztonın, Ali Dınçer, daha var... Nıkâh salonlarında, sanat gostenlerınde görülüyorlar, eskı polıt kacılar çokluk... Prof. Sadun Aren, Istanbul'dan gelen Avukot Turgut Kazan, blr araya gelıp söyleşıyoruz «ara»do Işık Yenersu'yu gördüm uzoktan, Halıt Oelenk'i, Emre Kongar1!... AST'takl oyunu Izleyenler, sanatçılan nastl çılgınca alkışiadılar? Susamış gıbıydiler. gerekse kuzeyde büyuk kltlesel katlıamlara neden olan bu ıç sa vaşın başlangıcından bır ay son DEVLET BAŞKANI OUEDDEI'YE BAĞLI BIRLİKLER, ra Ni|erya'nın arabuluculuğuyLİBYA TANKLARININ DESTEĞINDE BAŞKENTIN la Mallaoun Devlet BaşkanlıTUMUNTJ ELE GECTEEREK. ESKI BAŞBAKAN HISğından ıstıfa etmış ve Nııerya'ya surgune gıtmıştır Mallojn'SENE HABRE'NIN ASKERLERINI KENT DIŞINA PUSun ıstıfasını ızleyen 6 ay ıcınKURTTULER. de cok sayıda hükümet kurulmuş, anoak Iktıdar koltuğuna yerleşemeden ardı ardına devrH mış. sonunda Lıbya tarafından Habre İle 1978'de ateşkea ont llğıne vorılmış ve H nstıyan ma İle gıdenlenemış ve 1979 desteklenen müslüman gerılla laşması imzalatnıştır. Aylar sü Devlet Başkanı Felıx Moiıoun, şubatında Malloun JQ Habre lıderı Goukouni Oueddel Devren müzakerelerden sonra hem müslüman Arapların lıderi Hıs birlıklerı arasında başlayan ca let Başkanlığına ve sıyah putkuzeylı müslüman Arapların sene Habre yl başbakanlığa ge tışma kısa surede Ic savaşa perest hınstıyan güclerın yen< dönüşmüştür lıderı Vadal Abdu'kadır Kashem de güneyli putperest ve hı tırmıştır. nstıyan sıyahların yer aldığı bır Ancak yılların birıkmls düşHalkın bır bölumünün baş mougue Başkan yardımcılığına hükümet konusunda görüş bır manlığı bu koalısyon ve uzlaş kenti terkettığl, gerek güneyde getırılmıştlr. Siyosal gerginlik licarefi etkilemiyor • 1 | | ! | 1 | 1 1 Cari flyatlarla ödenieler dengesi (milyar dolar olarak) 1981 ] 1980 1979 (varsoynn) (öngöru) (öngörü) ı •,^ 38 08 103 ı OECD (tumO) Dığer geiişmlşler (x) + 1 + 2 ! Petrol dışsatımcılan + 78 + 142 + 154 ] Petrolsüz gellşmekte 87 ] 48 59 olanlar Merkezi planlamalı + 14 j + 14 + 5 DOĞU BATI TÎCARETINDE SOSYALIST ÜLKELER «AÇIKLARINT. KAPATIYORLAR. SOVYETLER BtRLIĞİ'NÎN BATIYLA TİCARETINDE 2 MİLYAR DOLARLIK «FAZLALIK» OLUŞTU. • BU YIL, Sanayileşmiş ülkeler için yavaş büyüme5, öngörüyorlar CUMHURİYET EKONOMİ SERVİ9. Sanayileşmiş ülkelenn hemen tumünde 1981 ile 1985 arasında kalan dorem ıçın «yavaş büyume» ongorülmekte ve bunun f gercekı değerlerle yüzde 2 51 oşamayacağı vurgulanmaktadır. Natıonal Instıtue Economic Revlevv'ın yayınladığı rakamlara gore, blr yandan üretım düşüşlerl, blr yandan enflasyonu onleyebılmek umuduyia başvurulan kısıtlayıcı ekonomi polıtıkaları, dığer yandan da sureklı artan petrol fıyatlarıyla b rlıkte ırdelendığınde, ortaya karamsar bır görunüm cıkmaktadır Gercekten de sanayileşmiş ülkeletin pek coğunu bünyesınde toplayan OECD cercevesınde bakıldığında 1981 yılının llk yarısında blr Ivme kazanabıleceğı ongorülmektedır Ancak OECD'nin Batı Avrupa ve Kuzey Amerıka'dakl üyelen göz onünde tutulduğunda, tüketıcl flyatları acısından enflasyonun şimdıkınin ıkl katına cıkccağı da belırtılmektedır Öte yandan icarl fıyatlar» Ozerinden ve ABD dolon olarak, ceşıtli ülke ya da ülkegruplarınm tödeme dengesl durumu» 1979, 1980 ve 1981 lclnde yukarıdakı tabloda görüldüğü şekilde sıralanmaktadır. • CUMHURİYET EKONOMİ SERVISİ Avrupa Ekonomık Komısyonu nun yoptığı araştırmalonn resml sonucları, 1980 yılında Sovyetler Bırlığı'nın Batı ulkelerıy le vaptığı tıcaretten cok kazanclı cıktıgını gostermektsdır. Elde edılen bulgular Sovyetler* In dışsatım dışalım dengeslnin bu yıl 2 milyar dolar (buÇünkü değsrıyle yaklaşık 180 milyar llro) tutarında bır «fazlalıkı kazandığını ortaya koymaktadır Bu tutar, gecmışten günümüze gelen ve sureklı olarak Batı Avrupa ve Kuzey Amerıka ül kelerı yonunde tfazlalıkı veren dengeyı de dsğıştırecek nıtelik tedır Çünkü Avrupa Ekonomık Komısyonunun venlerı Batı'nın Sosyalıst ülkelerm tümunden olan dış tıcaret cfazlası»nın, Sovyetler'ın gösterdığı bu artış karşısında yuzde 33 oranın dakl bır gerılemeyle 2 milyar dolara (180 milyar hra) düştüğunü de gostsrmektedlr Gercekten de 1978 yılında 6 milyar 600 mılyon dolar (bugunku değerıyle yaklaşık 594 mılyar lıra) djzevme yukselen Batı tfazialığı» 1979 da 3 mılvar dolara (yaklaşık 270 milyar lıra) 'rmış ve bu yılın sonunda da vukardakı duzeyde ka'mıştır Avrupcj Kom s\onu uztıantarı Sovvetler ın Batı ya ycptıkları dışsatımlorn bu denlı gelısms gostsrmssın r Batı ulke lerınden bazılarmn Moskova'ya karsı uygulamakta o'dukları kısıflamalaria oynı »ıldo ger ceklesmesını »ılçnc» bulmakta dırlar Butun olarak alındığında, 1980 vılmda Sosvai st üUelerın Bctı'ya yoptıkları dışsatımlarda vuzde 10'uk bır artıs gozlenmekted r Bunun dıasr bır anlamı Batı ulkeler nn Sosyalıst ülke'erden dtsaiımlannın dünyanın dığer ulksler nden dışalımlarına oranla doha hızlı bır «ael sm°> 1 1 1 ? olduğu bıcı01? mınde vorum'anmcktodır Buna karsıl k Sosva'^t ülke lerın Batı va o'cn bi'c'orınm da vıI sonunda 65 m lyar dolar (vaklosık 5 tr lyon 850 milyar lıra) dolavlarına vukseimesı bek lenmpk'ed r Ancak t u tutardakl bır borc Bitı'nın «kred » ku ruluslannın soz konusu ülkelerın 1980 vılmda aldıkları borc ların yuzde 6O'ı Batı'dan kaynaklanmıştır. 1930 Mıllı tasarruf ve Yerll Malı Haftası munasebetıyle acılan yerlı molıyla en guzel vıtrın müsabakasına iştırak eden müesseseler yanında Türkıye Iş Bankası'nın Beyoğlu Şubesı nazarı dıkkatı cekmektedır. Vıtrınde çok cazıp bır ELLI YIL Cumhuriyel şekilde tTasorruf eden muhtaç olmazı, cAk akçe kara gün ıcindır» ıbarelerl yazılıdır Bu sözlerın bütün mılletımız ıcln uyu!ması gereken bır amaç olmasını yürekten arzulamaktayız. DNCE AK AKÇE KARA GÜN İÇİN İSTANBUL HAVA YOLLARI'NIN KURULMASIYLA ÖZEL UÇAK ŞİRKETLERİNİN SAYISI 5'E ÇIKTI ANKARA istanbul Hova Yolları Anonım Şırketl adında yenl bir özel havayolu sirketl daha kurulmuştur Turkıye'de havayolu taşımacılığı üzerındekı devlet tekellnin kaldırılmasından sonra kurulan Bursa Hava Yolları, Ege Hava Yoliarı, Karadenız Hava Yolları ve Toros Hava Yollan İle bırllkte istanbul Hava Yollan'nın kurulmasıyla hava taşımacılığı yapacak özel sektör havayolu şırketl sayısı beşe yükseJmiş bulunmaktodır. Merkezi istanbul'da bulunan Istanbuı Hava Yolları'nın esas faaliyet alanının yurt lcl ve yurt dışı hava taşımacılığı olduğu belırtılmiştlr. Şirketın ayrıca, Türk ve yaboncı hava yollarının Türklye hava alanlarındaki acentellk ve mümessıllık hlzmetlerinl yerlne getırmek ve uçak bakım servislerl kurmak, yük ve yolcu taşımacılığı İle llglll hava, kara ve deniz araclarının alımı, Ithalatı ve Ihracatı gıbl Işlerle uğraşocagı blldırllmlştlr. KAÇAKÇL..! Amerikalı 5 mahkum ülkelerine gönderilecek CUMHURİYET HABER MERKEZİ TOrklye'de uyuşturucu madde kullanmok ve satmaktan yargılanarak ceşıtli hapıs cezalarına carptınlmış olan 3 ü bayan 5 Amankalı hükümlünün, Türkıye ile ABD arasında blr süre once lmzalano.n tSucluların geri verllmesi» anlaşma 8i uyannca önumüzdskl günlerde ülkelerine ladelerl beklenmektedır Türkıye l!e ABD arasında gectığımız kasımda Imzalanarak, onay belgelerinln teotıslyle bugunlerde yürürlüğe glrme sl beklenen anlaşmaya göre, en az bır yılı aşan süre İle hjrriyetl bağlayıcı bır cezaya carptırılmış sucluiar her İkl ülke bırbırlennden gerl Isteyebılmektedir. Edlnllen bllgllere göre, hnzalanan anlaşmadan yararlana cak 5 Amerlkalıdan Iklsl halen istanbul Sağmalcılar Cezaevl'nde, ücü de izmlr Buca Cezaevlerlnde bulunmaktadır Hükümlü Amer kalılardan Bayram paşa Cezaevl'nde kalan Mlchael Ray ve Barbara Llvıngston'un 10'ar yıllık cezaları 1983 yılında sona ermektedır Dokuz yıl önce Antakya'da 110 kılo toz esrarla yakalanarak, cıkarıldıkları mahkeme tarafın dan önce ölüm cezasma carptınlan, daha sonra bu cezaları Af Yasasıyla 24 yıla duşen Ro bert Ernest, Joann McDanıel ve Katherin Zenz'in ıse Turkıye'dekl yasalara gore daha 10 yıl cezaevlnde kalmalan gerek mektedlr. Anlaşmanın Imzalanmasından hemen sonra yetklll makamlara başvurarak, gerıye ka lan cezalarını ülkelerınde cekrr>ek Istedlklerlnı bıldıren 5 Amerıkalı hükümlü, yılboşına ka dar ülkelerlnde olocoklarını ve NoePI orada karşılayacaklannı savunurken, yetkılilerden bu ko nuda herhangl resml bir acıklama henüz vapılmomışttr. Bu anlaşmaylo ABD cezaevlerınde yatan 3 Türk de, Turklye'ye göndenlecektlr. Amerikalı esrar mahkumları Katherıne Zenz (solda) ile Joann McDanlel (sağda) gorüluyor. Yerlı malı dıye halka satılmak uzere. Avrupa fabrlkalarına kasten Arap harflerıyle Bursa Anadolu, Ankara kelıme ve resımlerıyle etıket konmuş bezler ve kumaşlar siparlş eden tüccarların mallannın gümrükten cıkarılmasına müsaade edılmemış YERLİ MAL DİYE HARİÇTEN MAL İTHAL EDENLER tır Bu yüzden zarar ettrtslerinı söyieyen tüccarların şıkayetleri tetkık edilmlş ve malların gümrükten etlket ve Işaretlerl kesılerek tamamen bellı olmayacak blr hale getlnldıkten sonra cekılmesine ızın verılmlştlr. MadHt 15 (a.a.) Ispanya hükümetl memleketln her yanında asayışın hüküm sürdüğünü beyan etmektedır Ancak ülkenln pek cok yerınde askerler de Isyan eden asl İSPANYA KAYNIYOR lere katılmıştır. Grevler bütün iktısadl hayatı felce uğrotmıştır Ispanya'nın blr kardeş kavgasına doğru 8ürüklendlğl butun dış gözlemcller tarafından be yan edilmektedlr.