Katalog

Cumhuriyet 22 KASIM 1980 POLONYA'DA BAŞBAKAN YARDIMCILIĞINA İLK KEZ BİR DİNSEL ÖRGÜT TEMSÎLCİSİ GETİRÎLDİ VARŞOVA'DA BAĞIMSIZ İŞÇÎ SENDİKALARININ BUROSU BASILARAK ANTÎ SOSYALÎST OLDUĞU BELİRTILEN BİR YAZIYA EL KONDU. P DIŞ HABERLER SERVİSt olonya'da gerek ülkenın, gerekse Doğu Avrupa'dakı sosyalıst ülkelerın tarıhlnde llk kez bır dınsel örgütön komünlst olmayan temsıl clsınln boşbakan yardımcılıg'ına getırılmıştır. Başbakan yardımcılığına getirıldıği bıldırılen Jerzy Ozlowskı, Znak adlı Kato llk örgutün parlamentodokı tem silclsidir Ancak Sosyalıst Polon D ünyaca ünlü Marksist fik> zof Louıs Althusser'ın geç t ğımız cumartesı gecesi gecırdiğl bir sınir krizl.sonucu karısını öldurmesi dünyadakı aydin cevrelerde büyük üzün tü yaratmıştır. Althusser 70 ya şındakı eşını boğarak öldürmuştür. 62 yaşinda olan Althusser ka rısını öldürduğünu Itiraf ettıkten sonra hastaneye kaldırılmıştır Sorgu yargıcı, sözlerinln Althusser tarafından anlaşılma dığına kanaat get rınce, iylleştıkten sonra sorgu yargıclığına getırılmesıni istemlş, fllozofun devlet doktorlarından oluşan bır psıkıyatratlar heyeti tarafından muayene edılmesi karar laştırılmıştır. PSİKOPATOLOJİYE GÖRE OLASI DURUMLAR Bu gıbi adam öldürme otaylarında öne sürülen görüş hastanın depresif • manyak blr ps koz Içinde bulunmasıdır. Böyle bır durumurı tıpık belırtlleri, hastanın manyak denllen cok hareketll aiıtasyonla melankolık denllen durgunluk arasında seyretmesıdır Bu pslkoza gıren hastalar yaşamdan kurtarma amacıyla hareket ederek yakınlarını sonra da kendinl öldürebılmektedır. MARKSİST FİLOZOP 1948 yılından berl Fronsız Komünıst Partısl üyesl olan Alt husser 1960'ların başında öğretmen olduğu okulun sınırları nı oşıp genış yığınlarca tanınnrıaya başlamıştır 1965 yılında yazdığı «Pour Marx» ve «Lire le Capital» (Marx ıçın ve Kapltal'l Okumak) adlı kitaplorıyla yoğun tartışmalara konu olan Mozof büyük üne kavuşmuştur. ÜNLÜ MARKSİST FİLOZOF ALTHUSSER BIR SİNİR KRİZİ SONUCU KARISINI ÖLDÜRDÜ ya'da blr dln odamı şlmdiye dek hiç bır zaman bu denlı yuksek düzeyde bır hukumet görevıne otanmamıştır Hukumete bir dın örgütünun temsılcısı katohk bır polıtıkacının alınması, Kamıa yonet mı nın kılıse Ile ılışkılerını gelıştırme cabası olarak yorumlanmaktadır Başbakan yardımcılı ğına gatırılen Ozlovvskı gectığımız hafta Roma'ya giderek Papa tarofından kabul edılmıştlr. öte yandan, Varşova'da Baflımsız Işci Sendıkaları'nın dayanışmg bürosu perşembe günü basılmış ve antl sosyalıst belge olduğu Iddıasıyla 13 sayfalık bır yazıya el konulmuştur. Czestochova'dakı bır fabrıkoda bağımsız ışcı sendıkalan üyelerının faalıyet gostermesine ızm vermeyen VVıerzbıckl adındakl Vall işınden alınmıştır YİYECEK FİYATLARI ARTIŞI Pariamento oturumunun llk gunünde soz alan Ozdovvskı fı yatların üreıtmdekı malıyet glderleriyle denkleştırmesi gerek tığlnl soylemış ve yıyecek fiyatların üretımdeki maliyet glğınl söylemıştir B lındığı gıbt bu yaz et fıyatlarıno yapılan zam, grevlerin başlangıç noktaı 8i olmuştu. Bu orada Tarım Bakanı C«on Klonıka ulke tarımının cok kötü durumda olduğunu ve ülke gereksınımlerının karşılanabılmesl lcın beş yıl geçmesı gerektığınl belirtmlştlr. REAGAN İLE SCHMIDT Ronald Reagan, seçimlerden sonra Carter ve Schmidt ile ilk kez görüştü Ocak'ta resmen ABD başkanlığı görevıne başlayacak olan Ronald Reagan sec'mlerden sonra oncekı gün ılk kez Başkan Carter Ile göruşmüştür Ronald Rsagan yıne öncekı gün. ABD'yı zyaret etmekte olan Federal Almanya Baş bakanı Helmut Schmidt ıle de bır göruş me yapmıştır Reagan ABD başkanlığını kazanmasından bu yana ılk kez yuksek duzeyde bır yabancı devlet adamı ıle gö ruşmüş olmaktadır Ronald Reagan Carter'le buluşmak lcin Beyaz Saraya eşl Nancy Ile bırllkte randevu saatından bir dakıka önce gelrr.ış tır Reagan ıle eşı Beyaz Sarayın gır ş ko pısında Başkan Carter ıle Bayan Carte tarafından karşılanmışiardır Reagan la Ca ter, özel bır goruşme ıcm colışma odasınc gırerken bayan Carter de Ronald Reagan ın eşine Beyaz Sarayı gezdjrmeye baş o mıştır Reagan Carter gorüşmesi 11 saat sürmüş ve Reagan goruşmeden son ra gazetecılere yaptığı acıklamada «Baş kan Carter bana bır dızl sorun hakkındr cok yararlı bılgıler verdı» dem ştır Althusser gorüşlerıyle genlş tartışmalara yokıçmıştı. I.U. Senatosu, üniversiteler için en elverişli ortamın özerklik olduğu görüşünde Mustafa EKMEKÇİ tJNÎVERSİTE SENATOSU, YASA ÇALIŞMASINDA YANLIŞ DEĞERLENDİRME VE ON YARGILARDAN KAÇINILMASI GEREKTİĞINÎ VURGULADL Şükran KETENCÎ illi Eğıtim Bakanlıgının yasa çalışmalan, unıversıtelerde yuksek öğrenım kurumlannda kangren halıne gelmış sorunlan gundeme getırmıştır Bakanlığm yuksek ogrenım kurumlantun göruşunü almak üzere hazırladığı rapor üzenndekı /çalışmalannı tamamlayan Istanbul Ünıversıtesı Senatosu, bılgı toplama aşamasında bazı yanlış değerlendırmeler Neden ısınamıyoruz? Nasıl ısınabiliriz ? •€ ŞEY... Cocuktum Bır gun, komşumuz Akif Bey'lere blr şey istemeye gonderdıler Belkı tuzdu, belki başka bır şey... Gıt demışlerdı, Ak f Bey'lere «bıraz tuz verecekmışsınız» de, al gel... Akıf Bey, ılçede gelır memuruydu. ilceden evll olduğu ıçm, ılcelılerın tumu ona «enlşte» derlerdı O da IIçeyı sevm ş, yıllar yılı kalmıştı Eşı Ruvıde Hanım'dı. Koşarak gıttım Kapıyı caldım Ruvlde Hanım teyze cıkmadı da kapıya Akıf Bey amca cıktı Daha ben konuşmaya başlamadan, Akıf Bey amca: Gegegel babakalım, nenene ıstıyooorsun? dedl Akıf Bey amca kekelıyordu. birazcık kekemeydl besbelll, boynunda tık vardı Konuşurken, boynunu soğo sola sallıyor. çekıyordu... Şey derın1 Soso soyle cocuğum, nenene dlyorsun? Şey... şey derınl isteyeceğımı unutmuştum Dilim tutulu mu vermlştl? Soylıyeceğımı soylıyemeden ayrıldım. Akıf Bey'ı neden anımsadım acaba? Blr cocukluk arkadajımla konuştum Akıf Bey üstune Şoyle dedı Akıf Bey ılerı goruşlü bır kışıydı Bağnaz toplumda hoşgorulu davranışlan dıkkatı çekerdı Gonlumde guzel bır ız bırakmış olan Akıf Bey amca'yı daha çok sevdım... Onur Vayınlan yonetmenl llhan Erdost'un cenazeslne gıttım, gectığımız gunlerde, onun ölümü hemen herkesı sarsmıştı Toprağa venlırken, genç eşl «ağlama1» dıye tesellledenlere şu karşılığı venyordu Ağ.amıyorum Benım görevlerlm vor. llhan'ımın kl kücuk emanetınl ikı küçük kızımızı büyüteceğim Onlar cok kuçukı Cumhurıyet'ın yayınının durdurulduğu gunlerde, ç r kan gazetelerı okudum Yayınları ızledım Bazılarının satır aralorında ne demek ıstedıklerı, kımlere nasıl göz kırptıkları oylesıne bellı oluyordu kı... Bazan Amaaan sana ne? Okuyanlar anlamıyorlar mı sankı yazılanları? deyıp gecmek geçıyordu ıcımden... Ama gonlum elverm>yordu lcırnden. eleşt rmek, uyarmak ıstıyordum Uyan ve eleştın gazetecmın en baş gorevıdır Aksaklıkları vurgulamak yonetıcılere yapılabılecek en buyuk yardımdır katkıdır yansızlığma ınandığınız bır yonetıme... Çevresıne goz kırpıp, alkışlayanlann ıc yuzlerın iyi tan mak gerek Turkıye dunyada yalnız başına yaşayan blr ülke değıldır Demokrasıden >nsan haklarından yana ulkelerle bır aradadır Terorle kavgayla. bır yere varılamadığı 12 eylul oncesınden bellıdır Bu dönem. çoktaan geçtı Ama. ne yazık daha bunun cok kımse farkında değıi Cumhurıyet'ın ne kadar cok dostları varmış Kapalı kaldiğı gunlerde, arayandan, sorandan gecılmedı... Avrupa Konseyı'nden donen Prof Turan Güneş'le konuşuyorduk Şoyle dedl Cumhurıyet'ın kısa surede acılmasına, şahsen de sevındım Pazartesi günü, Avrupa Konseyı'nde yapılacak eleştınlere, yanıt vermem kolaylaşacok... M ve ön yargılann. amaca uygun çözum dışma çıkma tehlıkesi doğurabıleceğıru açıklamıştır Mıllı Eğıtım Bakanhgı, yüksek öğrenım kurumlanndan, Bakanhkça belırlenen konularda gorüşlenni ısterken, yuksek öğrenım kurumlarının gelışımı ve sorunlanna ilışkln Bakanlık görüşünü yansıtaa bır de rapor vermıştır. akH ya da yakacak. In sanların en teme1 gereksınımlerınden birl olan ısınma ve ısıtmalarını karşılamak amacı ıle kul landıkları enerjı kaynaklarıdır; bu nedenle de yakıt sorunu ener|l sorununun önemli bır bö lumudür. Y GİRİŞ Yeni bir kışa girmeye başladığımız bu gunlerde, geçen kışın soğuh ve yafeıtsız günlerını ammsayan herkesm aklında «nasü ısınacagız?* sorusuyla bırlıkte, «ya ısınamazsak* kaygusu da yatmakta . Aslında ısınma sorunumuz bir anlamda eneriı sorunumuza koşut ve yüzyıllardan ben kesm çözume kavuşamamış durumdadır Bunun nedenleri arasında halkımızın, Türkıye'dekı tüm zengm kaynaklara karşm henüz hö ısınma aşamasına gelemermş olması kadar, neyı hangı tür ısıtma aracında nasıl kullanacagını da bılme mesı önde gelır n ÖN YARGILARDAN KAÇINILMALJ tstanbul Onlversitesınln Ba kanlığın belırledığı konular ve raporu uzerındekı goruçü Senatoda goruşulerek karara bağlanmıştır Tum egıtım sıstemının Ataturkçü bır görüşle ele alınarak bılımsel yaklaşımla saghkh guvenılen ve uzun vadelı gereksınmelen karşılayacak çözumlenn aranmasının zorunlu ve uygun goruldugü vurgulanan Istanbul Unıversıtesı goruşünde «Güdulen amacm u M ve ısabetlı olmasmin ulaşılacak sonucun en ıyı sonuç olmasını sağlamaya tek başına yetmeyecegı asla gozden uzak tutulmamalıdır Ozellıkle hareket noktasındakı bazı yanlış değerlendırmeler veya ön yargılar amaca uygun olan çözum dışına düşulmesıne buyük etken olabılır» denılmektedır Ûlkemiz yüzyıllardan berl blr yakıt bunalımı içerısındedır, ya kacak olarak kullanılan kaynaklar içerısınde komürun payı halen cok duşüktür Halkımız ısınma ve ısıtma gerekslnımıni cok buyuk oranda odun, tezek ve tarım artıkları gıbı tıcarı ol mayan ka/nakları yakarak kar şılamaya calışmaktadır Sorunun kabaca cızdığımlz boyutları bu duzeye erışmışken, Eneriı Bakanlığı 1975 Genel Enerp Raporunda. enerjl bunalımının 1973 dunya petrol krızıyle başladığını belırtmektedır. Bu durumda tartışmaların ağırlığı elektrık enerjısıne kaymakta, coğu kez de tum kaynakların elektrık ener|ısı üretımınde kullanılması gl Türkıye Mımar ve Mühendıslen Odalan Bırlıgı Kımya Mühendıslen O dasmca hazırlanan 'Neden Isınamıyo ruz Nasıl Isınabılınz'' bashklı araştır ma ülkemızde hangı tur yakıtlarm ne fekılde kullanıldıklannı ısınmadakı yan lıslanmızı ve gerçekte nasıl ısınabıle ceğımızı öğretmesı bakımından soğuk kış gunlennın başlangıcında bır 'el ki tabı» rutehgını taşıyacaktır ınancmda yıs. YAKIT SORUNÜ ENERJİ SORUNUNA KOŞUTTUR bl yanlış bir sonuca varılmakta dır DIE 1970 1975 nüfus sayımları ıle ayrıntılı dıyebıleceğımız anketler yaparak halkımızın hangı tür yakıttan yararlandığını araştırmıştır DIE verılerlne göre yakıt kulianım dağılımı CzelgeVde venl mıştır Buna göre 1975 yılında nufusumuzun yuzde 67'sl odun, tezek gıbı tıcarl olmayan yakıtlarla ısınmaktadır Gerçekte ıse bu oran daha da büyüktur. Konuyu bolgeler bazınao ıncelemek yararlı olacaktır DIE' nın 1970 verılerı kullanılarak ceşıtlı yakıt turlerını kullanan nufusun bolgelerdeki içsei dağılımı Cızeige2 de gosterılmış tır Bolge nüfuslarını kullandıkları yakıtlara gore inceledıkten sonra konuyu bır de toplam tüketıc' gruplarmın bolgelere gö re dağılımı acısından ıncelersek Cızeige3'dekı durumla karşı.aşıimaktadır Buradon gö rulmektedır kı tıcari olmayan yakıttar butun bolgelerde yuzde 50 nın uzennde tuketılmektedır ve Tuıkıyede temel yakıt odundur Komur kullanma oranı sadece 3 bolgede geiışme gostermektedır Ayrıca her bölgede tezek ve tarım artıklannı kullanan nufusun yaşadığı gorulmektedır. Turkıye nüfusunun yuzde 21'ını banndıran Trakya ve 3 buyük il kömür tü keten nufusun yuzde 47'sınl oluşturmaktadır Nufusun yüzde 79 nun toplandığı dığer bolgelerde ıse komur tuketenlerın ancak yuzde 53 ü barınmaktadır Fuel Oıi ıle ısınan nufusun yuzde 6O'ı 3 buyuk ılds top anmaktadır Tezek tuketen nufusun yuzde 79 u ıklım koşul larının en agır olduğu Ic Anadolu ve Dogu Anadolu bölges nde yaşamaktadır Aılenın bü yukluğu ıle yakn sorununun iI şkısı de Cız 4 te gosterilmıştır Ülkemızde ısınma amacı llo komur, fuel oıl, odun tezek ve tarım artıkları kullanılmaktadır. Son yıllarda Şırnak asfaltıtlerı de bu amacla kullanılmaya baş lanmıştır Araştırmalar gostermektedlr kı ısınmada kullanılan tıcarı •ner|i kaynaklarının payı ancak yuzde 27 dır Isınma gereksınmesı yuzde 73 oranında tıcari olmayan yakıtlar ıle karşılatv maktadır Nufusun yüzde 4'ü topıam yakıtın yuzde 13 ünü tü ket rken nufusun yuzde 96'sı topıam yakıtın yuzde 87 sı ıle yet nmektedır Beş yıl ıcensınde komurun tuketımdek1 payınin yuzde 8 artmasına karşm fuel oılın paymın yuzdc 117 arttığı gorulmektedır Fuel oıl kullanan nufjsun azlığı ve kaynağın dışa bağımlılığı gözonüne alımfsa ısınma sektoründe 197075 yıliarı arasındo olumlu bır gelışmeden soz edılemez ÇİZELGE 1 Halkın Yakıtlardan Yararlanma Oronlan (Nufus % olarak) TEZEK YILLAR ODUN KÖMUR PETROL 11,12 1970 19,24 1,84 62,60 3,79 54 67 9,88 1975 29,10 DİĞERLERİ 5.20 2.56 BAKANLIĞIN GORUŞÜ Mılli Eğitım Bakanlığından yuksek öğrenım kurumlarına, yasaya ılışkın goruşlerın alınması ıçın konu başlıklan çızılerek gonderılen raporda tum yuksek ogrenım kurumlarınm, fonksıyonlarını yenne getırecek şekılde ve bır reform anla>ışı ıle çagdaş goruşler ıçinde, ılenye donuk ve ülkemız gerçeklen ıle uyumlu olarak yenıden duzenlenmesının artık kaçınılmaz olduğu vurgulanmıştır. Yuksek ogrenım kurumlannm bır gelışımının de yapıldığı raporda, özellıkle dagınık ve rastgele gelışım uzerınde durulmuş, gereksmme duyulan ınsangucunjn yetıştınlmesınde ıstenen artışın saglanamadığı vurgulanmış tahsıs edılen kaynaklarla gelışme arasında bır bag olma dıgı. kullan'lamıyan bır kapasıtenın bulunduğu behrtıl mış, devletın denetım ve gözetımı sağlayacak organlann işlemedıgı denetım ve uyumun saglanamadığı savunulmuştur ÇİZELGE 2 Çeşıth Yakıt Türlerınl Kullanan Nufusun Bolgelerdeki lcse Dağılımı (%) KÖMUR FUELOIL TEZEK DİĞERLERİ ODUN BÖLGELER 7,6 41.3 48,7 TRAKYA 1.1 4.4 8,6 85,9 KARADENİZ Kıyılar 0,9 02 MARMARA ve 4.1 15,5 0,8 79.5 0.1 EGE Kıyıları 6.9 1,3 87,8 3,0 AKDENI2 Kıyısı 3,3 30.1 05 61,6 4,5 BATI ANADOLU 5.0 56 6 20,1 17.2 IC ANADOLU 1.1 G0NEY DOĞU 0,8 4.9 6,8 62,5 25,0 ANADOLU 49,3 4,4 59 12 392 DOGU ANADOLU 10.4 6,6 36,0 42,8 42 ANKARA ISTANBUL IZMIR ısınmakAçıklayıcı ömek: TYakya'da halkın yüzde 41 3'ü kornürl*», yüzde 48,7*1 odunla tadır. OZERKLIK EN İYİ ORTAM İstanbul Ünıversıtesınin gö ruşunu yansıtan Senato raporunda ıse. yuksek oğretımın de egıtım sıstemının bır parçası olarak butunluk ıçinde ele alınması zorunluluğuna karşm, ümversste akademı ve yuksek okulların yeknesak bır düzene tabı tutulamıyacaklan belırtılmıştır Unıversıtelerın asıl gorevım öğrencı yeüştırmek olarak gormenin yanlış olacağı da vurgulanan raporda unıversıtelenn fonksıyonlarını yenne getırmelerının en ıyı ortamının özerklik olduğu hatırlatılmakta. özellıkle Türkıye'nın geçırdıgı sıyası dönemler vurgulanarak. ozerklıgın zedelenmıyeceğı bır denetım düzew r un oluşturulabılmesının önemı uzennde durulmaktadır. ÇİZELGE 3. TUKETİM GRUPLARININ Bölge Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı C%) 2,5 15.2 11,5 79 7,9 19.4 4,5 13,1 18,0 100 0 Tüketım Kömur 5.4 6,9 9,4 13 12.5 17.6 1.6 4.1 41,2 100 0 BOLGELERE DAĞILIMI Gruplarmın bolgelere dağılımı ( %) Fuel Ofl 1,4 7.1 4,5 53 2,2 10.7 13 8.1 58,9 100 0 5,4 ü Odun 2.0 21,1 14,7 11,4 7.9 17,7 4,5 10,4 10,3 100 0 Tezek 0.3 0.1 0,7 3,1 34,1 9.8 44,9 7.0 100 0 Diğerleri 3,2 11.3 8,1 92 4,4 16.7 38 10 0 33.3 100 0 yuzde ' |QOft , : I 3 g | | | ı ! [ ı ! 1 ELLİ VIL ÖIMCE İ Cumhuriyel > j vergllen J Bugün rencberlerin ağırı lığmdan en fazla şıkâyet | ettığı vergılerden başlıca < ları arazl vergısl, tarık be ı delı. ağnam rüsumu gıbl vergılerdır Unutmamalı kl. bu vergiler ciftcılerl. köylulerl rençberlerı cok COk ezıyor. ı ı ı ı ı Vergiler Hakkında Anket (Vergiler hakkındakl anketımıze gelen cevaplan sıra ile neşredıyoruz) Suallerımız şunlardır: • Hanaj vergiler oğırdır? • Toplanmo biçiminden fikâyet ettığınız vergiler hangıleridlr? CEVAP: Koylunün şikâyet ettığl ı | | • Milli Eğitim Bakanlığı Konya DMMA'nın özerkliğini onayladı KONYA, (UBA) Konya Devlet Mımarlık ve Muhendıslık Akademısı nın ozerkhgını Mıllı Eğıtım Bakanlığı ndan onayladığı acıklonmıştır , Akademı Başkanı Doc Dr Uğur Er, duzenledığı bır basın toplantısında 11 yıldıt egıtım ve öğretımmı surduren akademının profesor ve docent sayısımn tamomlQndığını boylece ozerklıgıne kavuştuğunu belırtmıştır Konya Devlet Mımarlık ve Mü hendıshk Akademısı nın ınşaat, Makına ve MiTiarlık dallarında eğıtım ve oğretıme devam edeceğı bıldırılmıştır. Trakya Karadenlz Kıyılan Ege ve Marmara Kıyılan Akdemz Kıyısı Batı Anadolu Iç Anadolu Güneydoğu Anadolu Dogu Anadolu Ankara Istanbul Izmlr Toplam Açıklayıcı örneltı Toplam kömurun yüzde 44,9'u Doğu Anadolu'da tüketilmektedir. Trakya da, toplam tezeğla j J • \ "Açık Söz,, kapandı Kastamonu'da cıkan tAçık Söz» gozetesı neşrıyatına ara vermıştır Bu gazete son zamanlarda Serbest Fırkaya taraftar neşrıvatta bulunuyordu. ı ] ] ÇİZELGE 4 Yakıt Kullanımının Aile Buyukluğü ile Değişlml (1975 Yıh, %) Ortalamas Hane Ha I <ı Buyuk'uğu (Klşl) Yakıt Turkıye 4 5 6 7 8 91 2 3 1 % Turu 37 31 27 24 18 37 39 29 33 18 KOMUR 6 4 2 1 1 1 4 7 6 4 FUEL OIL 56 59 61 62 51 47 46 55 42 52 ODUN TEZEK ve 12 8 10 13 14 19 DİĞERLERİ 36 9 9 9 YARIN: «Isınma Gereksinmesi»