Katalog

CUMHUKİYET 10 OCAK 1980 ite Seçme Smavına Hazırlık Programı M OĞUZTTÛMC Ö Î K K U : 9 KASIV 1^79 TARIHİNDE BAŞLATARAK SURDÜRMEKTE OLDUĞUMUZ PROGRAKIM1ZI IZLEMEKTE OLAN ÖGRENCıLERDSI; B4ZıLARı BULAMAD1KLAJU YA DA ALA:ÎAMIŞ OLDÜKLARI GEÇNTIŞ TARJHLJ GAZCTEI.£EI BIZE MEKTUP YAZARAK ISTEMEKTEDIRLER BU ISTEKLERIN KESIN VE EAĞLIKLI BIÇIMDE KARŞILANABILMESİ ÎÇtN MEKTUP ILE BIRUKTE DAMGA PULU GONDERILMESI GEREKMEKTEDtR ÎSTENEN HER EIR SAYI İÇİN GÖNDERILECEK DAMGA PULU 10 TL. DEĞERİNDE (GAZETENtN EDERI* OLACAIvTIR. ISTEKTE BTTLUNABÎLECEK ÖÖRENCÎLB RE ÖNEMLE DUYURULUR. IV ORTAK İŞ GÖRME PROBLEMLERÎ Ea bolu^Tıdekı sorular işçl ve havuz probîemleri oW mak tuzere Lki tipten oiuşur. ö m e k 1 Bu lşçi bir işl yalıuz baçına 9 guıv de. d:^er bır \şçi ise aynı 1$i yalnus başına 12 gıiıv de bıi'rebıhyor. Bu Lşçiler hırlikte çaiı§ırlarsa & îsaç gunde bitinrler? cö iççi ise aynı ışı yalr.ız başına 6 gunde bitireblîdığme gore, :şçiler bırhkte calısırlarsa avnı i$i kaç gunde yaparlar? 4. İKİ KARE FARKI : * A B ' = (AB)(A + B> J =(ab^2)* b) Eğer x ' + p x + q = 0 denkJemlnde »e q = x . x, ise x : + p x + q = (x+x JC» 5x46= (x 2) (x 3 ) l+y)' 23 Çozünüeme: tşîn taınarona x günd» bıurtr ler. L tgâ Mr gursöa; r teu X İ3Çİ ötr gftndc; j Qo« X !$C) bîr gönde; smı Buracîsn l çünluk yaptLtlan t^ uzerlne (3«nk> lemi kurarsaİE (3x2ab) (3x+2a+b> 41 2{x«49r Î(T) 410I 8. tKÎ KAHE FARKI VE TAM y* m RASYONEL ^ S CEEÎRSEL FONKStYONLAR » Tanım : P{x) ve Q(X)c» 0 toşuln UB ^• ÇozumlerseK; tücimtndeki her ifadeye rasyonei tonksıyoa deolr. 7 <3) 3 M) 6 " C2) »2 4> 2» »1 (x»+8 4X) Orneki a' l ja* U* ( a iH ıcy+y1) 12 x «3 £• gunde hoÎKİ KÜP TOPLAM1 VE FARKI lî&deslnî kısaltınnk Çözum : B) 02y C) 3 E> 4y Çözümleme ı îşçüer tro t?J öiriffcte x gund* blîirırler. Bu tür problerrüerın çozümünde btr t> çır.ir. birira zonıanda yaptıği iş gozonunde buluıv «iuıulur. L tççtnîn b& giîmte yapög) 19 • gS. tjçînîn blr gunde yeptıgi Q rx «tta. taznur. örneft 3. Bîr hsvuzu blr musJuk 3 fklnd musluk ise 2 saattedolduruvor Her ikı rru»iuk birden havuz başicen bıriıkte açürsa havuı saatte dolar? 8x': = *(y*>* (X 4 y 4 ) (aM j j (al)(aî)(a1) V) 3~ 1 y) (xfy) V / 4 ab ab b» ao . «a* ' fr Çözflminne 1 L musluk 1 s&atte. •=2. ımKTnJt 1 «aatte. = 1. Pfxi =x*+px4q bîçlmlndekl lldncl der» poünonıiann çarpanlara aynlması: 3ö 73t o 38 z Sx 36 = • a ÖO tîfl 6 =• Btma gOre denkleml t 36 Tanım: w*p(«3eRıxj polîrrormmda d a r a k kabud edılice. P(x):R*R ye bir yondur O'dan [acicJı bır P(x) s R [ T | poiınomu (Qlo varsa P ( x ) = 0 saxunı sağhyan her (XJ sayıstna poîinorn kokü ve P(x)'e de palınora denKJem d » nlr. Q(x)«e0 feoşulu Uo Q •» 0 otçtmtndeM trtî.;rdıklerl bulunmu^ oiuz. örıufc 2. Bîr îşçl btr tşl yaön» trsajm* • £2, IMncî ışçi aynı ışi yaJnız başına 3 günde. uçüıv . Dofcru ytnA (B) <Bfc , tfadelere RasyoneJ denklem denlr. PfKi a , lunu gerçeiiliyen x'e denklemln köku dentt RN B1Y0L0Jİ KP.IYASAL BILESIKLERIN EVRiMl S'enlj Mii:?ı laüoraluvarda atmo^ ej koşııllan altında traa basıı amıno asitl»n senıezledı t.dney Fo^'ia tatiorauıvarda arnln» ; B n!erden {aa) proteınlert sentezremfi ç naı iurUorciuşıur Her amıno aaii R BJBO COO8 B gfie 1 fcrmTiTO n» lîade edfflı B <aîMI> gruptur Protelnîenn teınel yapı bırimlen amlr» asıilerdir. Car.lı.arda 20 çeşıt aa vardır Prot«iı> ler ı«îe 1003000 aa len jneydar.3 gelraı^ ÛB» moiekuiierdir. Iki amıno as;tin barbolisil 1COOH) w amlne (NTÎ?) gTabo arasınCan trtr tncfleîcfli su çiKaraR pepiıd bagı olaşur. Proteuıieı Ud zıncır.erıdlr. Deh'rtrasyon sentez*. Aradaai Otr «o külünun çiKrnasıvla büyuR moJekülIertD meydaiBi Cİişl şeklındekj reaksiyonlardır. Koeservat:, BÎT sıvı îçerslnde blr arada. Wf darr.ia hahnde duran protem veya proteme tıeıv zer maddelerden .Tjevdana gelmış Kumelerdıt D». yar.îKsız kcesen'atiar parçaianır Davanıku koeservp.tıar ı*e parçalanmay.p dıfuz>on ıle daha buyui dciha Komplex hale geiırler. BIR SOVRAK1 DERSTE YAN1TLANACAK SORLLVK: 1 «Atomdan başîayıp, 6nce tra^lı îere, orodan Kompıex protemlere ve scnunda caıv lı organızmalara gidış vardır« şeklinde soylenilen heterotroı hıpotezme gore don varsajnno ilen sürulrr.uştur. Aşağıdakj seçeneKJerden hangisi öu varsa>Tinlardan bırı değıidır? A; Il.< atmosfenn H2O buhan, H,. NB,. CH« gR» gazlardan meydana geldığırü varsayar B) Orcranik moieküllerîn jlk. atmosfenn gaîianıv a.'jı meydana geidıg:ru ve yağmur sulan U« demzlere taşuıdığını varsayar C) Or^ajiıK moleKuHeruj rmlyonlarca yıHı* s ü ı » ler ıçınde denızıerde mrıKtıkce daîıa cuyu* unna Kompıex yapüarı cıeydaaa getırebilec» ğmı varsayar ÂnuşERTÜRK D) Bırcok r:n^*çn komp!ex molekünerto fcoeser vaılıra Denze\en küçuk daraîacıkîar mfiydana peiecek setulde crublasabiIeceîJterıril «ar «ayar O BeürlJ bOyö'ıîIüJe erlçtlkipn sonra fcwı<flleı1n: eç!e\ en organırmalar do^ai seieksıyun taralırv dan desteklerür Tlıomçon atom modeli^t Katı bir elemenlin bır morönün tercnd Avt> gadro sayısma bolunürse aıomun yaklaşık hacmi 3 10"' cm olarak buîunur A'om kup şeklinde dü« şunukırse boyutu 10 • cm dır Elektronun kutle» sının. protonun kutlesinın yarunda ıhmal edüe* cek kacar küçuk olduğunu gormuştuk. Thomson bu verüere dayanarak, atomu protonlardan oluşmuş bir küre, elektronlan da bu kure içınde geü^i güzel dağılmış oiaraJs kabul etmışür. Rutherford atom modells Rutherford kınetlk enerfîTert ytntsöfc oîan He* a lyonlarinı (a tanecikleri) ınce bır aliın levhaya gonderdı a lanecıklennın büyuk bır kısmı metal levhayı geçiıler. Çok az bır kısmı gert dondu He* 1 ıyonlarının gen donmesi ıçin bujaüc biz pozıtıf yuk'e çarpması gerekır. Rutherford bu verilere dayanarak atomun pozıiıf yukunun, atomun merkezınde ve kuçük bır hacımde loplandığını kabul ederek bu kısma çekırdek demıştır. Buna gore atomun kütlesl çafcirdekte toplanmıştır. Elektronlar çeklrdek dışındaki haclmde Ouluoar Çekırdeğın yançapı yaklaşık 10"'1 cm dir. Çekirdek ( + ) yıiklü, elektronlar ise ( t yııfclüdur Kulon yasasına gore elektronlar çekırdefc taradndan çekıhrler Eıektronlann çekırdek uzenne dusmemesı ıçm elektronlar bu çekım kuvvfr tıne eşıt ve zıt yande bır kuv\'etın etkısı altın* dadır Bu kuwet elektronlann çekırdek etrafında donmesınden oluşan merkezkaç kuvvetıdır. Elektronlann çekırdekten hangı uzakiıkta oulunduklarını madde ıle ışık arasındaiu bağırı* tıdan açıklıyabüıni Atom ve [çıh ' Işıgın nem daig». nem de parçacıR ö^el'îğl vardır Işıgm aalga boyu (\) ve fre.<aıısı v ıle gosterırsen ı^ık hızı c A. v lormulu üe gosteriiır. k. bınrru cm veva Angstron * . bınmı Sn' dır ıA=10" cmj I Nevzat GÜNGÛR h . (PlancK sabiti): 6,626 10"° erg sn dlr Ener]l düzeyleri enerjl/mol olarak Planck sabiti h = 9.54 10"" Kcal/mol almır. olarai Bu verilere göre ışık çeşitll dalga boyo, tn Eansı ve enerjLsl olan ışınlardan oluşmuştur. Bir qib ka>Tiağının verdiği ışık. prtzmadan geçirüırse dalga boylan değı^ik olan ı§mlar farklı açılarla kırılarak ışık spektrumunu oluştururlar. Bu spektrumda gozumü2 dalga boyu 7 10"' cra olan kırmızı ışık ıje dalga boyu 4,5 • 10* a a olan mor ışık arasıru gorur. Kızdmlmış bır metalin yaydığı tşığll» spelît» rumu sureklı olur. Kırmızıdan mor'a kadar bQ« tun renkien gosterır. Bu ışınlar hidrojen gazı bu» lunan bır tüpten geçinlırse spektrumda belli çi» gıler oluşur Bu çız^üerin bır kısmı gorünur böl« gede bır kısmı mor otesi gorunmeyen bolgededir. Hıdrojen gazmdan geçınlen ışınlann belli dalga boylarına karşı gelen ışuılan yok olmuştur. yanl gaz tarafından absorblanmıştır. (soğurulmuştur). Bu spektrumlara absorbsıj'on (soğurma) spekt' rumu denır. Absorbsıyon spektrumu gazuı cinslne gore değışır. Hıdrojen gazı bulunan bir deşar| tüpunun verdığı ışığın spektrurnuna emisyon yınımj spektrumu denir. A\Tii gazm sogurrna 8p"ektrumunflaS3 ctn dalga boyîan Ue ya>nnım spektrumundakl çi* gıienn dalga boylan aynıdir. Bu da gazın telll enerjıdekı ışmlan absorblıyarak .enerjısım artır,dıgı ve belli enerjıdekı ışmlan yayarak enerjısuıı azalttığım gostenr. Bu spektrumlaniaa yararla^ narak maddeler tarunır Atomda elektron çeklrdek etrafında döndügti ıçtn bır kınetık enerjıst ve çekirdek taraîından çekırdeğı lçm bir potansıyel enerjlsi vardır. Elefc. tronon enerjisı bu ikı enerjüım toplamma eşittlr. Elektron çekırdeğe en yakın olduğunaa en küçuk pctansıyeı enerjıye sahıptir. Bu elektronun en kararh ha'.ıdır. Dışarıdan enerji perilirse elektron enerıı alarak çekırdekten uzakla^n ve isararsa bale gelir. Raranı naîe donertten alflıgı jlyi gen verır. V'erüen bu enerji yayınun spektru» mundakı çeşıtll fotonların enerjisıdir. I I 8. Stenîı M'îler tatjoratuvartfa yaptıgı der» fi Oe aşağıdakj varsayiialardan hangisirü denemU oldu? A) tlkel yerküre santanntîa ftasft gasflardan no asitler rrevdana gelmıştir B) Organık molekuller laboratuvaıd» eney getinlebılır O Amıno asitleT blrleserefc proıeinteri meytJan» geîirebüir O) Organık cnolektiîîer Kartxm •• htdrojende» meydana gelmıştır B) Cre laboratuvarda meydana getirüebiR* 3. Koeservatlann mej'dana geîmesi hayat» oaçlangıa ıle ılgnsı bakımmdan onemlıdir. Aşagv dak) seceneiüerden hangısl bu özeüiklerden birt değıldir? A» Amiplerîn nası) meycîana ş?eWîgtni gOsteıi» B) Bıîeşıkienn proıeınlere benzer maddeleı n» lınde toplanmasını sağlayan blr araç olabüe cegını aniatır C) N Ş A babit molekuîîertn öazen daha Romp lex moleı;ulleı meydana geunr.efc içın birle» tıkiennı gosteru D) Nukleik asıllenn ıdmyasal yapüannda cmft» nan bıyoıojık dırektıfler hucre bolünmesl Uı yavru hucrelere geçer C) Cansızlann bazen canluann RaraKterlenm sahıp olabıldiklermı gostenr 4 Aşağıdakı gazlardan nançısinîn Uka «fc moslerde buiunmadığı varsayıür? A) AmonyaK D) O'KMIPH B Meıan > E Hıdro en > O Su buftan BtLIM NEDIR VF. CANLILlGlN ÇEŞÎTLİLİGI İL£ İLGİLI SORLL.^RIN YANITLAR1; 1) E 6) C 2) fc 7) A 31 C 8) D 4) B 91 C 5) D M. Planck kuralma gore tşüs beîtrîî enerîTsi oîan parçacLkiarüan oluşmuştur. Bu parçacıkJara foton veya kuvantum denır. Fotonun enerjısl» E h v bagmtiisı ıle verılır.