Katalog

DÖET CUHBfUXÎYET 2» 1*79 POÜTÎKA VE ÖTESİ MEHMED KEMAL AEDÜLCANEAZ HfcNlM, BEN AYl MıTAT... ) [ TURHAfM SELÇUK Eski Kaçak Yıftar «onra karçıloetığımızda holâ bingrt bınçildı. Oercevesız gözlüklefinm altında göztori flene zekıce bokıyordu. tŞu senin kactş nasıl oMu?» diy« sortum. AnlotaYim mı, anlatmomayım mı gıbiterden blr durofctama gecırdi. Yalnttdık. ıklmlra da yarenlık oerokllydl «Bak,» dedt tAnlatoyım.» Bekiedım aniatmastnı. «Gördüm ki bizım takım ortık tesllm otmuçtu. Htç bir kurtuiuş kalmamıştı Başkanı. Başbakanı. butön tokımı bır gecede toparlamışlar. gafll cviamışlardı. N« yapabilırdım'» Kuzu gıbl teslim ml olmolıydım'» ltl< etopta hostayım diye kendtmı hostaneye ottım Hostaneler kıtiselere benzer, Insanlan bir süre Içın de olsa korurlar. Hastanede koçma planları voprnova koyuldum ı Önundekı ickıden blr yudum aldı Garsono; «Oğlum. beyoz p«ynlr güzelmış, Wroz doho peynngettr> dedl Bana döndO: ıHastonede kendlm* poraonett altştınyordum. Bao <Ja hastanaye alışıyofdum insan bulunduğu yenn topcgrafyosıni lyt cıkarmolıdır Ben de hastoneyl mceliyordum. Dokiortar bellı bır »aatte geliyor. sonro hastane hademeler kalıyordu Hodemeier de allanlık önce ozor azor kavboldum Arıyoriar, blr hastayla konusurken buluyorlardı Koyboiuyordurn ama, güven de verıyordum Daha sonralan kaybolsam bile. bır hastanın yonında gevezelık •d'yordur drye boç venyorlardi.» Yüzüme boktı. Hglyie dlnledlfllrm »optodK tYa,» dedl. «Biz bunco yil kaymakamlık ettlfc. hv san psıkoloiısınden onlorız. Artık planımı yopmıştım, Maksadım. trene bınmek v« Pltyon'do Inmekt!.» Dorın bır soluk aldı. O gönleri yo»ıyor g bıydı. «Pitvon'do kompartımonın camını vurmaöa baştadım. Yunon pollsterı geldıler. Ne var? dıye sorduıar. Pencerevı octım we atıodım Benı. korakollanna götürdütor. Ben. dedim. sıyasetcryım Üikemden kactım. sıgmmo hakkı ıstıyorum Once kuşkuyo duştüler Sonra alıkoydular. Tren de gitmıştı. Rahattım. kurtulmuştum ı tSonra ne oldu"5» «Yunan makamları Türkiye'ye verellm ml. vermlyeüm ml dıye Dir sure tereddut geçırdıler Bızimkıler de bentm adi 6ttcton koctığımı soyluyorlardı. Bır süre yazışmaiar cidu Bu arado vokluk cekmedım değıl cektırrL Sonundo benl geri vermedıler omo. buradan gıt dedıler. Ben oe Belcıko'ya gıttlm.» cOrada ne yaptın?» «Orodo ulusiorarasi siyasai goçmenler drgütu var. Onunta llışkı kurmoyo calıştım Başında Kerim Han bulunuyor Bır şans esert Kerım Hon'ia ılişkl kurabıldim. Bana Wr sıyasetcı olorak ayda koc pora oidıgımı sorcU İnsanm basıretl bcğlanryor Ben aldıâımız aylıgı soyledım de D r do yolıuk alırız, orıu soylemeyl unuttum. > Neyse, oldi(5ımız ay.ık uzerınden ben m bır yıllıgımı b r cek yazarak verdı lyl pora tutuyordu. önce onunlo g«Ctnmeve çolıştım ama. yetmiyeceğını onlodım Bır adam buldum. 'ktno vıllıgımı da kırdırdım Böylece doha çok paro oidtj Aimonya Belcika orasında mekık dokuyordum Bir yazıhane actım Işçıler var, oniarm yasa) onioşmomklorını cozumiemeye caiıştım. Bızim gazeteter boş dururlar mı tşc'leri dolanaırıyor aıye yazTiaya boşlodılot Işcılen ne drve dolandıracağım, avukatlık yapıyordum gecımıını saghyordum» Gene gasona uondu tOğlum rakın gözelmlş. bir kucük şlşs oahai > ded". tParom otunca bir yofunu buldum. nanımı, cocukları da oldırdım orayo... Hanım da tıcarst yapmaya. konfeksıyonculuk etmeye başlodL Çocukları ords OKUtuyordukj Cebinden bir banko cüzdam cıkardı. <Bak, $uno bak'..» dedıd. Baksam ne anlayacaktım, Eciç bucuş vardı. ÇOCUK YILINDA COCUKLARIMIZ 7. COCUK YAYINLARI: gercekten olumlu adımlor otıldı. Turk yazarlorı cocuk yapıtlan vermeye başlodılar. lyl yapıttar verdıier Bunlar. bazı yayınevlen torafından yayınlan dı ly cevırıler yapıldı Ama yetmıyor Bır kez bu lyı yayınların ulaştığı cocuk sayısı cok az. Kentlerın. ancak bılınclı aıle cevreienndekı cocuk lar bu ya/ınlardan vcrarlanıvor Geri kalanı, gene savaşı, şıddeti ögreten yayınların et'nde kolıyor Bu yıl cocukların neleri. ne oranda okuduğu araştırılmalı. Dergı ve kıtap gıw yayıniarda okulların yol gostencı etkısı az. YUK daha cok aılenın omuzunda Aılenin n'telığ( neyse, cocuğun okuduğu da o oluyor. Yaşını basını almış n ce büyüğun fotoroman okuduğu toplumumLzda cocukların kovboy oykulerını, canavar mcsallarını okufnalanno neden şaşmalı? Eğ.tımın amacı, kuşkusuz bazı şeylen okutmak da değıl. Amac, okuduğunu. IrdeleyebıteceK, degerıendıreb lecek yaratıcı klşılıkıer oluşturabılmeK. Bu bakımdan tyı yayıniar kadar bu ya/ın ann ozumlenebıimesını sağlamalıyız. Çocugun ondan ne anladığını bılmefı,ız Ola/lorı, gecn" sı, gelecegı nasıl degerıerdırd'gını anlamalıyız. Cismlı olon Du. Cocuk yayın an. tumuyle tlca re" lışk lerı ıcnde Kâğ't bcskı yonetım gıderlerı, kâr, bu yayınlan yoneten eiKenler B J rada, en lyı nıyeîlı cabalar bıle sadece ticaret icin yapılan calışmalar karşısında sonuyor. Daha cok satmak. hazır değer yargılarına seslenmekle, merak gıcıklamaklo olacak iş Cocuklar ıçın etkıli bcr vayın od Çocuklara yorelık reklamlar. 8 COCUKLAR VE REKLÂMLAR Yillardan beri çocuklora VOnelık reklamlar yapılmaktodır. Gunlük basında. yayın organlarında, radyolarda, televızyonda bu reklamlan görüyoruz. Bunların en büyuk bölümü yiyecek. icecekle ılgılıdir. Bebek mamalarından bısküvl ceşıtlenne çikolotalı yıyecoklerden Ceşıtll meyva sulcrına, kolalı ıceceklere. gazozlara kadar Ço cukların ceş tlı ozlemlerınin orac yapıldığı tuketım mallarının reklâmlan da var. Sınıfını gecen çocuklara bisıklet. onr.eierme sevgısınl göstermek isteyen çocuklara «Anneler Gunu» lc>n hazırlanmış armoğanlar gibı. Reklâm cocuklan cok etkller. Herkes. gündelik yaşamınüo goreb.l'r bunu Konustuğu zarran ilk sozierının arcsında reklâm lardc sozü gecen bır ma lın odını yarım yamalak cocuğunun ağzından duvan ana baba Inr «şevlnirier bıle Cocuğun zekâ bellrtısı olarak karşılanır bu o ay Reklamlar bır crnamda cocuğun yazılı ve sözlu ılk eğ tımt arasına gtrer Doğaıdır kı. Istekien pek de gerı çevnl meyen yavrucuklonn ıstediklerl coğunlukla alınır. ya da c bur kuntusuyla gerl çevril'r Bütün bunlaro hıc tepkl gelmemıstır de, yıllar bovu doğa) karşılancn bu c'ava elestırsel ocdan bakan bır teievızvon ovynu «At Gozlüğü» tuket m ma lı vopon ve onlon pozorlayon cevrelerden tepkı gördüğü zaman etkili olmuştur. öylesme etkJK olmuştur kı. kısa blr süre ronro gösterılmek uzere coc? rnma clman «Cocuklar ve r^ciömlar» konulu bır televlzyon yayını programdan apar loDar cıkarılmıçtır. Ovsa. cocuMara vdnsllk reklâmların coğunun zorarlı olduğu ocıktır Çocukları karbonhıdratlc beslenmeye yöne'ten besln değerf hayvansal protefnden tarramen ycksun bısküvl törlerl, cikolatalı vlvecekler. clk letler. kolalı gazoz turu lcecek ler cocuk beslenmesinde htc COCUK Yayınlon alanında Dr. Erdal ATABEK (Fotoğraf : Ara GULEE) 1 1 1 rakomfar tBak. yüz btn. IW yüz bın frank var. Bunlor ko!a kazonılocak paralar rnı'' Oemek ordo pcram varmış. Ben klmseyı dolandırmam. Paralı adam hıc başkasını dolandrır mı' Dolandıncıiık pcrosı zadamiarın ışıdır» cNrye dondun peki?» «Scbırlı (X anlatıyorum » ickısını yudumladı. Gozlen süzüimüştu: cCocuklar büvudu. Memleket özleml başladı Memlekette de artık cok şeyler deöışmıştl Biztrn arkadoşlcr hopSB glrmışler. yatmi8lor. aıfo uâramışlor. dışon Ckmışlordı Benım ıçın de of vordı MemJekete rahatca gırebılırd m Kım ne derdı' Dönelım artık memfekeîe, dedık Oondük > eŞımdl ne yapıyorsunVt «Avukatlık yaoıyorum EmeW) maaçım wor Blr ya»hane octım Yaşlandım. her tsl yopomryorum Yuklu btr ış otursa alıvorum, otmazsa boş verlyorum Birkao Ka'im vor B nnde ttarı koca bte oturuyoruz. ötekıler ds cocuklor oturuyor Yo$ım yetmtşf aştı ParO hırsım. mevkl nırgım kaimadı Ben bızitn bogkan gib> değıiım. Ocrfsanındo bıle po'ıt ka vapıvor, doymadı o! Bunu soyledığım «cm oenı sevmezier > tMBrr>!9*et!n haltnl nasıi görüyorsun?» eBu ış bıttı Bu düzenîe yörümez Isvec'tekl çıbi blr sosyaiızm gereklı Ben eskıden beri buno ınanırdım, sen de bılırsın amo bizmnküere anlatamadım.» «Eskıden hıc solcu o'duflunu söylemezdin, »aklordın ı cSÖYiemezdım. saklardım Cunit3 ben stein gfW enoyı degıim Sırasını beklerdırn BÛK, şımdı sırası g3lÖi. soylüyorum > «Klm getırdı sırosını?» <Bız getirdık* «Sö mı''ı «Evet b>z getırdik Eger bb hata yapmasak sosvonzTı c«u koıic değerlı o<ur muydu? Ben ae ocıkça sosyaîıstım dlyoruTi Kımse bır $ey yapamaz Çunkü herkes sosvaiısı oldu «D sarrio naio böyie para'aT alan, uiusıararası 5ren vardırr gorenlet yar mı?» «Olmoz oiur rnu' Vardır Amo tepedo oturanların bjno fh'ıyocı yoktur Hepsl dışan para kacrmıstır. Yahya dışarda ne lle gecmryor sanırsm'* Hep ctkonlrmş oarofar vor Onunla gec'nirler Her siyasetclnm. bızım feloketten sonra dışan para kacırmosı ologan oldu Sugünküler de, bır fırtınada kaçsafar. paraları vardır, geclnlrter » Bır ad söyledlm: tOnun da vor mıdır?» dTye sordum. «Eibette vardır. Yoksa enayldlr.» «Yonl bfzim burjuva siyasetctet dışon kacsa (Sa rahat. icerde otursa da rahat 6y(e mi?t «Ns sandm? Blr sizin gtW soJculor bunu blimez.» Cinsel eğitimde sokağın işini okula, | aileye İ verelim | bır olumlu etkf yapmazlar Onlara ödenen para ıcındek mad deler* de cok aşar o ccra ambalaıı reklâm gıderierını so tiala ılgıll tum gıderlerı yapomn dağıtonın kânm da oder Tuketım ekonomısınde savurganlıqın vararsız hatto zararlı besienmenın orneklerıdır bunlcr Cocuk mamaiarında valnız kcrbonhıdratlı momo türlerl ıse, havvansal pro'e'nden yoksunluk hıc bel rt lneriıgınaer van!ıs besl3pme orppÇırinter Çocuklara vnnelık tlcarı Omaclı '•ekifj'n at kaidırılmalıdır İlk aşamodc rfr bu reklamlar cocuk soö'iö! uzmonları torafın dan denetlennneii'iır Masallar coruk klsılığmde cnemll bır pösterae 9 COCUK MASALLARI Cok bılınen k o^ıkleşm'S cocuk masaılorı çocukları edı!aenl ae kendi ırads'en dısında oluscn olavlara boyun eğme ve vönelten övkulerdır «Pamuk Prenses ve Yed' Cüce» «Kulkedısn gıbf mns"l|arda 'v1 olan fokir ve pöz» b r kızdır KötOler onu" frutlulıığunu enpel'erler Fakct sarav cevre'ernden gelıveren güze1 prensler, lyl ve fokir, guzel kızın gos terdiğl sabrın ödülü olorak onu bulur, mutluluğa kavuşturur A ÇOCUK YAYINI ALANINDA OLUMLU ADMLAR ATILDL. AMA YETMİYOR. İYİ YAYINLARIN ULAŞTIĞI COCUK SAYISI ÇOK AZ. GERİ KALANI YİNE SAVASI, ŞİDDETİ ÖĞRETEN YAYINLARIN ELİXDE KALIYOR.. J ! ! î i | ! tryatroyo gelmeleri olanokstz halk kesimlerine giderek oynanmosı gereklidlr.. Tryatro alamndakı oiumsuz etkller kent lerde gıderek guclesen uloşım. aılenın evden cıkmasını olumsuz kılan anarşık oiaylar. evdekı televizyon gıbı etkllerd>r Bu ookımdan teievızyonun do cocuk oyunıorıno da ha cıddı bıcımde eğıimes gerekır Çocuklara yayın yapmak. «cocukluk yopmak» de ğıldır Cocuk tıyatrosu rastge le skeclene uyduruk işler vaç> mak değıl, belk1 büyükienn tı yatrosundan daho fazla emek daha fazio dü$ünce, da ha fazla becerl ısteyen bır ıştır 12 COCUKLAR VE CİNSELLİK Cocuklan cırsellık konusunüa sokak eğıtır Cocuğun ağl tımıni aldığı uc yer olan aıle, okui. sokoğın cinsellik konusundokı vakloşımlan cehşkıier le doludur.. Cocuk, cinsel konularda oilesınden «ayıp ve günahn. okulda tam b sessızlığı ve gızlıllğı soka<to ıse herşeyı oğrsnır Böylece clnsei konuların hepsı de cccuk bıl ncınds yanyann durur Cinsel orgonlar ayıp, sessızlık. cnset işlevler. gızlılık, gunafı. Hepsl yanyana, tçıce. bırbıriyle karmasık dururlar, yer de ğıştırırler, ınerier. cıkartar Itıfdıkce canlanan daha da dın tutulan cinsel motıfler'e dolu davramşların celışkılen, yaniışları. sıkıntıları, mutsuzlukları klmseyt saşırtmamaiı. Ne yol gösteren vardır. ne yar dım eden Erkek cocuklan sırf erkek oldukları ıc n ponpohlayan. kız cocuklan öa s.rt kız olduklan İcin cekındıren b>r toplum Isl daha basında yonlışlara sokmuşîur. Bu başJon gıctan doğrularo varmak olanağı vok kL Cocukloro cinsel eğltım vere \)m Sokağın .şıns okula, aıleye verellm Ooğrusu bu Gor mezden, bılmezden gel'neyelım. Yapabıiırsek kuşkusuz.. 13 CALIŞAN ANNENİN ÇOCUKLARI Çalışan annelerın cocjklan, degışen toplumun, kent.eşmenın, çarpık »anayıleşmentn b<r başko tür Kurbanian oimaktodır. Anne calışmak zorundadır Cocugunu Dırakab.le ceği bir kreş yoKt^r. Kreşlerın sayısı azdır Ozei kreşler pahaiıdır. Evde kalan cocak ıçın ikı olasılık vardır Ya ^aşiı bır buyuğun cocuğa bOKması, va da cocukİLO'jru osor'Oriış b'r yardımcı k.zm baLım Asıinda iier KISI de vaniısî!' bx.n ların Yuşh boyjk ,avrjyu kuşkusuz sevmek;edıı, ama, gün ba"unca oe* nde KOŞmok yorucudjf, bezd'rıcıdır. Yos'ı buyagun CO^UĞJH bakımınaan anıOjigı cogu <ez. fızıksel ge sKsnreierrı,r Qocuğun yeaırılmesıoe cı r nesme. temız'iğıne t'fzlsnır Ama, cocuk yetışies noekı mo ral degerıerın tumunu «endl bıidığ1 gıbı cağın co^ ^p'ıier.nde kalmış ö<cımde ^o'uğa aktanr Ceş t! oculer 'jıacılar, ayıpıar gunah'ar o1 nazlar cocuğo bu yo'dan tıtızlıkönlem de yoktur Bj durum b! le, bir yabarcının cocuğa bok masına yeğienır Cunkü ou tur bakımda nıc deg 'se >ctenlık vordır. Bır yabancnın, bokıcının cocuğc3 bakimı ise, kuşku'arla dolııdur Davra nı$ları bülnmemekteciır Cocuğa nelen yedlrmış ne'eri Icırmış, nelen söylamış bılinmez. Bu bokıcı. coğu kez parava gereks'nme duvan b.r kadın. ya da kendl de cocuk cağmda bir kızdır BöyJe bır bakımın bilgısızlıâl. Mgıslzlığl her yönöyle cocuğa yansır. Ama, yapacak blr şey yoktur. Eve okşam gefen onne, evlnın h zmetıyle cocuğo kar şı sevglslnl blrlikte yurutmsk ıcm c<rpınır durur. ^ozuk b r sosval duzenın corkları Içinde kı çırpsntıicrdır bunlar. t» a*tar <ır 8una a mocai< oeK r İ 1 1 1 1 1 # ı 1 \ ! CALIŞAN ANNELERİN ÇOCUKLARL DEĞİŞEN TOPLUMUN, KENTLES1VIENİN CARPIK SANAYİLEŞ1MENİN BIR BAŞKA TÜRLÜ KUKBANLARI OLMAKTADIR.. | ; J \ ! 1 1 lar Bu mascllarda lylletin kötuluklere karşı hep sabırlı olma an öğütlenır Zengınlık güzeüık, mutluluk onları sonunda bulacaktır Şımdılerde, bunlara ek olarak doho akla yakın. goze dahc chalkcn gorunen öyküler ek lenmektedır Heıdı bunların topiumumuzda da cok beğenı'en bir örneğı Doğ köyünde ycsavan fakır ama mutlu kız: kentte yasavan zengın. ama sağlıksız Klara va da ycrdım eder Oağhk cevrenın sağlıklı ha vası doğaıın gücü hostalıkla n da lyılpstl rr Bu Insancıl. doğayı öven oradaki tnsanların murluluk rfcâıtan vanını vurgulavan övkürte de «Fakırl'k mut 'uluktur zengınlık sıkıntıdın nınnısı biimcaltına verlestınlmekfedlr Eski masallor plbl kı sı cok edı'gen değüdlr ama, kentteki büvük serve'lerin neler oahasına, o dağ kövlerının ne lerl pahasına elde edıldıâjne de drnen fek bır morlf yoktur Du zen ustalıklo korunmakta usta'ıkla savunulmakta cocuk bı !<>cipHnin altına ustalıklo verCocuk masaltarında c'rklnler. sokatlar kendl Iradeleriyle ycşamîarını değıştlrmeye calışanlara pek yer yoktur. Bu öy kOler cağa göre mo'ıf'eri değışen. ama ana motıfi htc değışmeyen duşunceyi Dekıstınrler. Düzen cok lyıdır amo, colışma lıdır Cal şmak ve kazanmak yakışır Insanc bu düzene uygun bır İnsan olunuz. 10 COCUK SINEMASI Nısan ayının 10'u olan solı aksam, TV'de Türk slneması olarak Yılmaz Günev'in «Ağıt»ı oynatılacaktı Programda ver clan bu fılmin son anda yavın dan cıkartıldığı venne «Ayser>k» adındakı Mmin cos'erileceğl anlcşıldt «Avşecik» cocuk fılmi dlve t^nıtılan bır fılm dl Herhafde OOnyo Cocuk Yılıpda olduğumuz düşünülerek vayına, «Ağıt» fllml sokıncalı bulunduğu ıcm konulmuç olmolıydı ToDİumun gerceklenvle lliskls! oîmoyan blr dızı vapav felâkefm bîr crava aeldığl, heoslnln de mutlu sono boğlan dıgı bu filmin cocuk fimcllğvle herhaide tek lllsklsl blr cocuk vıldi7 olan Avseck'ın fı'mde yer aimasıvdı Bu o'ayı, ulkemlzde coruk fiimrnigine bır «Aâıt» saymak gereklr C'lkemızde coruk slneması dl ye blllnen. lclnde cocuk yıldızkınn rol aldığı verll fllmlerdlr. Bunlar gercekte cocuk slnema sı dağll, tyerll fllm» diye blllnen tür fllmlerln, IclrtdB btr tcocuk yıldız» bulunan örnekleridır icnde valnız cocukların değ'i, tüvuklerln blle rüylennl ürperten dehşet sahnelen buiuncn. cocuğa oiumlu hıc blr sey vermeyen, daha cok annelenn goz yaşı dokmelenne cocuğuna sıkı sıkı sanlmalarına voı açan. onun İcin büyuklerin daha cok gıttıklerı fılmierdır bunlar. Gercek cocuk smeması da, ulkemlzde gercek sınemaylo bıriıkte oiusabillr Cocuğun dün yasını yansıtan, cocuğa yeol duygu ve düşünce ufuklan acan, yaşamı ono daha gercekcı bıclmde gösteren cocuklan düsönmeye, duymaya yönelten filmler de, Türk slnemasmın sorunlarıvla bırlıkte cözürrlsne cektlr. 11COCUK TİYATROSU Cocuk tlyatrosunda, töm olumsuziuklara karşın gercekten otumlu adimlar atılmaktadır. Samet Behrengi'nln oyunları, bu yıl Istanbul $ehlr Tıyatrolannda ovnonmava başlayan Emekköy glbi oyunlar. dog>u ve olumlu atılımlardır. Bu alanda atılan adımların Belediyeier tarafından desfeklenmesl umut vericldir. Kuşkusuz. bu ömeklerln da ha geniş alanlara yayılması. YARIN: Çalışan Cocuklar