Katalog

ANKARA NOTLARi ,MUSTAFA EKMEKÇİ, TURHAty SEIÇUK Melekîer •.. Günun konulan belkl seclm, bir punduno getlrfllp «JOşGrülmek jstsnen hükümet beiki. Duşürrr.ek isteyenlerin. «Sonrası ne olur?» diye düşünmek ıstedikieri yok mu? Olmaz olur mu? Hele düşsün, bir hükümet çöreceğiz, ne ince hesaplar yopıhrmış. pabuç nasıl ters Otydirîlrrmiş. Gozlerden sürme nasıl cekilirmiş. Hanyan da, Konya dc cıkacak ortayo. CHP Kocaeli Milletvekili İbrahim Akdoğan, Gebze' de evleri arayan polıslerin. aramadan sonra tuttukları tutonaklan koptığı gibi. soluğu Ankarada aldı. Tutonaklardon başka, Gebze'li CHPIilerin yckıntno düekçelen de vardı. ince hesoplorı. hükümet konusunu daho sonraya bırakarak, önca bu oloyo değinmek istedim. Evl aronon A.K.'nin, Gebze CHP yönetıcilerine dilekce•ınden bir paragrafı aktarayım: c . D a h o sonra aromayo boslomışlar. yotoklon, yorganları yırtıp, pamuklarını dışan cıkarıp aronnışlardır. Evin altı üstüne gelmiştir. Bu arada kitaplıöımda bulunon demokrat yazarımız Aziz Nesin'e alt 5 adet Kitabı olmışlardır. Daha sonra, dtşarı cıkarken. cavrede topionanlara cBu komunistiere uymayın, bunlarm Allahlorı yoktur.» gibi çirkin ve küçültücü sözler söylemışlerdir...» Y. M. odli yatcndaşın evlnde yapılan arama scnunda. tutulan tutonakta da, elkonan kıtaplar şöyie beBrtiliyor: fSosyalist Enternasyortal ve CHP>, clnsan, Kaînat ve Ötesı», fErzurum, Gerede, Diyarbakır ve Elâzığ Oiaytarı», «Sovyetler, iran, Ameriko izlenımleri». cPohs Devleti», tFaşızm Mıllet Meclısınde Yargılanıyor», cVe CeUğe Su Venidi>. «Türkıye'nin Duzenia. «DİSK». «Mobilya Dosyası», «Çin Uyanınca». ıKarl Marks Ücret. Fiyat ve Kâr», «Olaylı Yıllar ve Genclik», «Tütün» »12 Mort V8 Nihat Enm Olayı», «Hiroşimalar O'masın», «3ir Geco Ozguriuk», <Yeni Krallar Yeni Soytarılar». tGorki>. cihtilaiın icyüzü», fDevrim Üzerıne», cCHP Dergısi», cFaşizmin Yalanları», c27 Mayısın Romani», cMaddecilik Olkücülük» clstanbu'da Elll Yıllık Olaylar». tücuncü Adanı», tFaşizme Karsı Birleşik Cephe». tMitterond», «Yüksek Gerılım». fikilı Anlcşmaların İcyüzü». tSosyalizm İçin Yazıian». cinkıicp ve Kaoro», cRusyoda Tanrı ya Dönüş», tDünyayı Sarsan On Gün». <Kızı! Tehlike». İbroh.m Akdcğon'da arama tutanağınm fotokoptsini gördüm. Tutanağın sonunda, tYukanda o c k isimleri yazıiı sol ycyınlcrın zaptedildiğine dair zabıttır. 13.9.1979» denümş. Aramoyı yopanlarla, aramayı seyredenter tutanağı ımzalamışlar! Polis arama ycpamamalı. bu kitapları alıp göturemerrelivdi. İktıdar oımak bunu gerektırirdi. Şimdı. hemen bu kitoplar schibine verilmeii ve hükümet olaraK. evi aranan o CHP'lıden özür dilenmeüdır. ÇIN 79 Cm, yurt dışına Işcl gönder rreya hazırianıyor.. Bu hoberi Pekm'deyken öĞrendik. Ve şa şırmadık dıyemeyız.. Cm de, Turkıye g>bı ülkeierın kervam no koııiıp (uovız nıox.nası» clorok ışçıleııaı yabar.cı cıyariara mı yollayacaktı?Turk Buyjkelcıligınden oldiğımız ük bıigılece £bre durum şu ıaı: Cm HaiK CumhLirıyeti Ulusaı Inşaat Kuruiuşu ıle llaıyanların «ındustrıal Reconslructi on mst'tuie» adını loşıycn na mu kuruluşu arasındo bir çer Ceve aniaşması mzaıanmısjtı.. İtaiyan şırkeıi, ücüncü dunya ulKeıerınae. ozeilıkie Ortadogu ve Afrika'da yapucağı de mıryolu. lıman. hava lımanı gi b' üit /apı yaiır.mıorında Çınlı ışclerı çalıştırabıieceKtı. iık b.ıgıiere gore. 400 Dın C'"!1 ]Şcının Dell bir zaman aralığın da yurt dışına gonaer.lmesi soz Konusu ıdı Cm. benzer bir onenyı Dazı Japon firmalarıno do yapmıştı. Bonn'aa yayımlanan Oeutsc he Zeıtung'un Roma muhabiri lie Pekm'de tanışmıştık Ekonomı muhabın olduğu lcin de kendısine sofduk, boyie tnr geJışmeden rvaberdar olup oımadığını. « Ben araştırdım. Aniaşma yapılmış, ama Çın'ın gonaermeyı taannüt ettiğı ışci sayısı 400 bin degll, 40 bin» dedi. Hasan CEMAL Çinli ihtiyarlar fotoğraflannın cekilmesinden pek öyie msmnun kalmıyorlor.. Şanghay'dam evlerinin önünde bir öğle vakti muruemsien toruniarıyio otururlarken. makinamızı kendilerıne doğruitunca ayağa katkıp bir de bizi payıadılâr, •ama antomacJıli Başbakan Yardımcısuıa gore Ama, ölenler lcin. canlannı yltlrenler icln, öyle özör, boşsağlığı telgrafian boşunodır. Olayların üstüne üstune, kaynoğına giderek iktidar olduğunu gösterebilir, sopioyobilir. iktidann. seclme giderken kendisin) bir yolnızlık Içlnde sandığı seziliyor. Yapcyalnızmış gibi. Pusuda bekliyenler, nasıl ellerinl uğuşturuyortar? En heyecanlılan da Süleyman Bey. Gazeteciler, geçmişle günü birlikte yaşarlcr. Bir olay, gecmişte olanı anımBatır. Yer yer, geçmış oloyiora gönderma yapılır. Bellekler yinelenir.. Hıc unutmam, AP'lıler çokluk özsllikle Süleyman Bey'ie ilgili soruşturma dosyaları olduğu zamonlar TBMM birleşik toplantısına katılmazlardı. Çoğunluk böylece scğlanmaz, dosyalar da uyur da uyurdu Ama. verjne göre, aynı gün AP ortak grubu clurdu. Süleyman Bey'in derdi günü hükümetin düşmesiydi. Ah. bı düşsevdi. 1978'in aralığının ilk haltasıydı. Grupta. Ahmet ihsan Birincıoğlu, bir konuşma yapıp şöyle diyecek oldu: Bu hükümet çiderse. alternafrfl ne olur? Arkasından Süleyman Bey, cıktı kürsüye tam Nrbucti< saat konuştu. MC hükümetlerinin, Ecevit hükümetinden ustön olduğunu lleri sürdu. Bu nükümet gitsiiiin.. diye bcs bas bağırıyordu, Bıri. arkodoşının kulağına eğildı. Şöyle dedi: Amo, yerine ne geleceğini söyiemtyor bir türlü.™ 1978'ierde. I979"urı ilk aylarında epeyce umutlanmıçtı. Oo'oyiı yardırpcı'cn da vok değildi. Metin Toker, «geniş tobcniı» hükümet icin büyük coba harcaycnlardondı Bir aun Toker bir arVadaşına sövle dedi: Daho tam olgunlaşmadı; noktcsmc geimedil CHP henüz patlama Bu konudakl sorumuzu. Çln Haık Cumhuriyeti'nln ekonomi ve mal! Işlerle görevli başbakan yardımcısına da yönelttik. Bay Yao Yi Lin, bir anlaşmanın henüz söz konusu olmadığını. isin tasarı aşamasında olduğun" aoğrularken şöyle de*' « Yurt dışına Işcl gönderme planımız var. Yabancı ülke lerde bazı tesislerin inşası Icln işci göndermek istiyoruzAncak bu. şlmdiye kadar da ha gercekleşmedi. Bu, bir plan dır. Bazt üikeler bizden kervdiierine konut yapmomızı Istlyoriar.. Bu inşactlarda Çinll Iş cılerin de calışması konusu tartışılmakta..» Cin Başbakan Yardımcıs» da yabancı ülkelere Oinli Işcl gönderileceğinl doğruluyordu. Amo «konut yopmaya» gideceklerdl o ülkelere, BELKİ AÇIKTA KIMS E YOKTU ARTK ÇÎN'DE AMA, KONUT ALAN1 NDA ATILMASI GEREKLİ DEV ADIMLAR OL DUĞUNU KENDÎ GÖZLERİMİZLE DE GÖRDÜK. KONUŞTUĞUMUZ ÇİNLt YETKİLİLER DE SORUNLARINI SAKLAMAYA ZATEN GEREK DUYMADILAR. Pekln'dekl Kokulu dağlar^n eteğindekl bir büyük parfcta Clnll çocuklar.. Boyunlannda Kizıl eşarpia', ellerlnda de kızıl bayrak» Öğretmenleriyle bir zamaniann ımparatorluk parkını gezmeye gelmişler.. Komunist partısme kadro yetiştiren okulun öğrencilerı. Konut sorununan bojmtlan Cin'de konut durumu nosıl dı?.. Belkl ocıkta klmse yoktu or tık Cin'de ama, konut olanında atılması gerekll dev odım lar olduğunu ksndl gözterlmlz Ie de gördük. Konuştuğumuz Cinll vetkililer de sorunları sak lamayo zaten gerek duymadılar Çcıkaiara da iylden lylye Inonmcğo başlamış gibfydi. Mecüs kulisinde Ziya Müezzinoğlu: Sen Başbakon olunca yaparsın, istediğinl.. blclminde konuşunca. Metin Tcker kızmışti: Senin de calışmcdığın bir benim hükömet kaldıl decmst:... Demek, daha tam olgunlaşmamıştı ortalık, CHP potlamo noktasınc gelmemiştı. Beiki, bu secimden sonro geiirdt.. Sülevman Bey'in gezüer!. çeşlti! biçimlerde yorumlamvordu Bir poiitikacı. şöyle dedi: Demirel, kendi tabanınm bile bir ücüncö MC*ye hayır diyeceğini büiyor. Fakct, 227yi bulduğu onda uCuncü MC'yl kurccaktır. Oy oranını yüzde 45'e cıkarmağa calıştığını do saklamıyor. Yüzde 45 ov. 240 mMletvekil' demektir Konyado MHP'nin tabanına sesleniyor: tBiz hükümet olacağ^ demedik küt biciminde konuşuyor. Bu. gerçekte fasizme ccğrıdir Gezdiği verierde. nerde türbe. vatır varsa. Orada durüp dua edıycr! Din sörr.ürüsünün. dini politikaya arac etmenin son örneklerini vefivor. Bih. su fıkrayı anlotti: Bilirsln. sağdakl melekîer, sevaplan, soldakl melekler de günahlcrı yazar. Bir orkcdaş vardı. Sağa selam verirken gülumser, sıra sola selam vermeye gelince tHadi ordan.. pişt Dişt» diye mırıldanırdıl Süleyman Bev'ln, mason derne^inden oMiğı uvduruk oeigeyı göstererek, AP Genel Baskanlığıno geldigini. cok kimse unutup gltmlştlr bile. Melekîer ml anımsovacok? Yahya ne ycpryordur simdi Cenevre'do? O işe hongl melekîer bakıyordur kf? Sokak lambalannın altında Pekin'de. Şanshoy'da akşam ları yaptığımız gezintilerde bir şey dikkatlmlzi cektL Sokak lambalannın altında öbek öbek insanlar vardı. Dokuz taş ya da 'Skambil oynayanlar, ga zete. kitap okuyonlor. kücük tahta tabureierde dalgın dalgın oturanlar bambudan şezlonglara serilmls uyuyanlar Gezdiğimiz Cin kentlerlnden ak sam manzaralarıydı bunlar, Yol kenannda, sokak lambasının ısığında akşam saatlerlnl gec'renier. Ankeı yaparcasına hemen her rastladığımız Cln'lys. k °C metrekareük evde oturduğunu, evınde bonyo olup olmcdığını. ne kodar kira verdiğinl sorduk. Ortaya oıkan tablo, sorunun boyutunu sergüemesi oçısından pek öyie Iç açıcı doğüdi. Geçen yıl Şanghay kentinde 1,1 milyon metrekare konut yapılmış Ama esl, çocuklan ve torunlorıyla birlikte tam sekiz kişilik bir aile aynı evi paylaşıyordu. Kendisinin maaşı ayda 200 yuan'dı (1.5 yuan, 1 Amerikan doları HC). Kira olarak 40 yuan ödüyordu. Çin ortalamasının cok üzerinde bir miktardı bu. Ancak ailesinde eşl dahll üc kişi daha çalıştyordu... Bay Zao'njn işe gldip gelmek Içln bir de makam orabası vardı. C«n yıl Şonghay'do 1 milyon 100 bin metrekare konut yapıiaı..» Kanton'da ara sokaklardaki bir evin önu... öuna Denzer manzarulara özeiiikle gun botırnından sonra daha COK rastlıyorsunuz.. Yirmi, yırmıbeş metrekarel'k evlerin cok yere='z oiauğj acık.. Guneş batınca, sokak lambalarının altında iskam bil oynayanlara, uyuklayan yo da Kitap okuyanlora gezdiğimiz her kentte tanifc olduk.. Bir işçi emeklisi Şanghay'do Dır ışcl lolmanı gezdik. Altışar katlı blokıaraan oluşuyordu. Bay Cou 73 yaşında ıdi. Uzun yıllar bir com fabrikasında colıştıktan sonro emekli olmuş. ancak hâlâ danışman olarok görev yapıyordu. Emokll maaşı dahil eline oyda 135 yuan geciyordu. Eşl Bayan Lao lise öğretmeniiğınaen emekli oimjştu. Aitmış yaşında Idi. Emekli maaşı 80 yuan'dı. Kızlarıyla birlikte mutfak hariç iki göz odadan oluşan 33 metrekareük bir dairede oturuyorlardı. Banyo yoktu. Lojmanlarm rıamamını kullanıyofiardt. Evln klrası 10 yuan'dL 880 yuan'a. peşlru, Ya vantilatör?» 109 yuan'a.» Duvarda bir Çin ve dünya haritalan asılı. Üstünde de Başkan Moo iie Hua'nın renkli fotoğraflan. Eskl, tahtadan bir kutünrıane Üstünde bir vazoda yapma cıcekler ve bir saat... Emekli işci Bay Cou da hayI! ictenükn konuştu. Kendi durumunun ortalarna hayat seviyesınin üzerinde olduğunu bell! etti. Ve dedi kl: « Bizim hoyat seviyemlz biraz yüksek. Kızım dahil üc kişinln geliri aırtyor...» 35 metrekarelik Daha önce ae yazmıştık. Hangçovv Şanghoy treninde tanıştığımız hanım konaukîör Değerlı Ay, annes' oabasi ve iki kardeşiyle birlikte 35 metrekarelik bir evde oturuyordu. Kirası ayda 4 yuan'dı. Bu otuzbeş metrekareye banyo ve mutfak dahildi. Ailenin topiam aylık geliri ise 160 yuan'dı... kl hamamı kullanıvorlardı... Kendısı ve eşı ayda toplam 120 yuan maaş alıyorlardı... Bir devrim komitesi başkan yardımcısı, bir emekli işci, bir işci ve Pekin'de /aşayan iki cydın karı^ocan,n oturdukları konutiar ve ödedıkleri kiraiar işte böyle... Hayat seviyesi düşük Şanghay Devrim Komitesl Eaşkan Yardımcısı Zao Sin Zı, konut durumunun lc acıcı olmadığını söylerken hayll lctenlikle konuştu: « Bütun Çin halkının hayat seviyesi bugün ıcın düşük. Ama herkes karılı kocclı calışıyor. Benim ailemde de eşim dohil dört kişi caiışmakta... Şanhgay'da Dörtlü Çste döneminde cok az konut yapıldı. Sorunun boyutları büyümüştur. Şlmdi her yıl en az 2 müycn met r ekare konut yapmak gerekiyof. Aksi holde cözüm getirmek olası değil. Ge 30 metrekarelik Türkçe bilen mihmandarımız Kuang Şengyıen 32 yaşmöo ve Pekin Üniversitesi mezunu idi. Eşi 31 yaşındaki Baycn Kank ise ortaokul öğretmeni. iki de cocukiarı vardı. BeşDucuk yaşında bir kız, 1.5 yaşındo bir erkek. Mihmandarımız yaşlı annesmi ie kövden getır m:şti. Tam beş Kşi ik: göz odadan oluşan 30 .Tie'rekarelk bir evde oturuycnardı. Böyle bir evi ae Pek nde bulabilmek o Cenli Kolay değildi. Kenri'leri icın de hayii güc olmuştu. Ödediklerl kira. 3 yuan'dı... Banyosu yoktu evin... Işyerlerinde Kedi köpek beslemek yasak... Gezdiğimiz konutların. Pekin' de dalıp doıaştığımız ara sokcklorın tertemiz olduğunu söy lemeliyiz. Bir zamanlar salgm hastalıkların kasıp kcvurduğu Cin'de yıllardır bu tur felaketler görülmüyor artık. Kentlerde kedi köpek beslemek kesınlikle yasak. Salgın hastolığo karşı bir önlem oiduğunj sövlüyorlcr. Bir tek tanesine b'ie rastiamariık. Hatîa Pekin'deki yabancı dıplomatlar icin de aynı yasak gecerlı... Şanghayb işçiler Şanghay'da gezdiğimiz seklzWn Işcinin calıştığı eiektrik makinaları fabrikasında da konut durumunu sorduk Işc'sr, fabrikanm yaptırdığı 'Ojnanlarda oturuyorlardı. A/IIK ucretlerl nin yüzde 3'ünü kiro oıarak veriyorlardı. Ücretler 4? yuan ile 120 yuan arasında değışmekle Idi... Sekiz nüfusla Şangtiay Devrim Komltesl Başkan YardiTicısı Zao Sln Zı" ya da aynı soaıları yönelttik. 1960'ların soniannda Bağdafta büyükelcilik vapmış oian Bay Zao «70 80 metrekorellk bir konufta oturuyordu. Televizyonlu Zemlnl tahta kaplı KOcO* ftlr odaya buyur edıidik. Bir köşede İki kişilik bir yolak, ortada bir masa vardı. Televizyonu kaca aldmız? YARIN: Çarşıpazarda Durum...