Katalog

SEKÎZ CUMHURİYET 18 EYLÜL 1979 (JULMACA SOLDAN SAGA 1 ıttıhat ve Tera\k! donerriının LC lıdermden bıri, eskı Posta Teigraf Nazırı 2 Tersı dağ sırosı 3 Tanzımatm nanmdakl cobaları,'tu uilu Osmcnl! Devlet adamı 4 Ters kım/a da magnezyumun sımgesı Tersı sonunc bır horf eK!en dığınde bır tur cıcak A• dıyet eklenndan 5 Tersı Avrupa ekonomik orgutlenmesı • Tersı yoDoncı dılde bayan sıfatı 6 Baş na bır harf getırıldığınde yerrtın Eskı Fransız sornürge lenndan 7 Nışcn nıkoh belgelerınden sus eşyosı San 8 Namaz zamanının duyurusu Bal'kcı teknesı 9 Kendnden doho oncei olandar oio$c.i YUKAR!DAN ASAĞIYA 1 Un u RÜS edebıvatcılarından 2 Tersı bır harf n okunuşu • Ha^lar, yasa. yasaıar t.lımı ve /asa lie her şeyı ıceren kavram 3 Tersı omuzlarda kullanılan gıysı Talıh oyunlarında kullanılan V3 üzer nde say>lar olan c,3'ec 4 Dmse! bayramiaıaan bır oncsh Bun 5 Tersı dort t,a 31/10 uygu'anan mczıf. 6 DEVLET TİYATROLARINDA ÎLK KEZ BRECHT'lN BIR OYUNU SAHNELENÎYOR • 2 3 4 5 6 1 1234 5678 9 ı Tj I I I ! Tprırn 7 n LMT 8 •P I 9 ttt TL3 •••• rjr Hjr ijrr ZMJI B OYUNLAR! VE KONUK YÖNETMENLER BELLÎ OLDU. İLK TUR TİYATRO EVRENİNDEN Tutun lcımtnae kullanılcn gerecleraen 7 Hukumdar bastonu • Guze'lıklerı ele alan etKirlıkiere verılen genel od 8 Guneydoğu ıice'erımızden 9 Bır yere tayn olmomak DÜNKU BULMACANIN CÖ2UMU SOLDAN SAĞA 1 Tramolo 2 Me'aneî 3 Şe/hısıam 4 otsA nA 5 esnE deC 6 Sutre Asa 7 TnsrM 8 IntİKalet 9 13t.da YUKARIDAN ASAĞIYA: 1 Taşkestr 2 Surnı 3 Amyant tS 4 Meh ter • ıT 5 olıS Esk. 6 losA raD 7 An Domlo 3 Eanes 9 Atrrcsa • tE AN'KARA rCumhuriyet Bürosu) Devlet Tıjdtroların da kjruluşundan bu >ana ılk kcz b,r Bertoit Brecnt oyunu ser^ılenecpî'tır Ar*uro Uı nm Onlenebılır TTmaniii adını tas.van B>echtın oyjnu IV tur oıunlar arasında \6r a'mak^adır Brecht ın oyununu sahneTe ^ojan vonetnnen \ ucel Er*en Devlet Konservatuan tıvatro bolumu vuKsek devresını bıtınİjUten sonr^ AI manjada rei' pgıt'.mı v^pmış I^Mrre ie Almaaya i n da o c ıb tıvmroiannda çai ş mıstır ^ one'men Yuce! Erten Ar turo Lı nın Onlenebılır Tırmanışı nı seçı? nedenııiı Şöyle acıklamaktadır E ıdıg,nız gıbı Brecht Arturo Lı Tn Onlepebıhr Tırmanışı nda N'azı Imparatorlugu nun doğuşunu anlatır. A"cak bvrad^ı anlatım bjr zamanlar Ş'kago'vu haraca kesen gangsterlenn ortanına ve ya^amına yerlestınloiiştır Yaru özel olanm vanı^ırn genel olan da yansıtılmaktadır. O>unun oır öğret, otarak da degerlpndınlmevece^mi belırten Erîen açıklama'.nı şovle noktalamıştır «Koiferans \enrcesine vaptlan tıyatrovA kesınhkta karşıyım Duşunsel planda 4I Devlet Tıyatroiarının serg ledığı coruk oyunların dan Yedı Köyün Yargıcı Izmır Fuarı'nda seyırcıle ro ucretsız oiarak sunuldj Nedı Koyun Yargtcı'nın Fuardakı sergılenışınden bır sahne gorulüyor... aktarmay! amaçladığımız herşev sevırcımn tıyatrodan alacagı «haz» ıle de buVENİ DONEMIN (LK TLR OYUNLARI Devlet Tıyatrolannın ılk tur oyunlan bebrl o nraıştır Ilk tur oyunlarında ıkı de konuk sönefmen \ er almak tadır Tıjatro dun\a*ınıp as ta!pxından Vasf1! Ri7» Zcbu Buria AJiTiet VefV" Pisa Tıyatıosunun 100 kurulııs l l l donörau nedemyle Ahmet \ efık Piş« nın \U lereden 1 uvarlıd gı Me'at ad'ı o"unu sahne\e koyacak Frensız Cenrre Dramatique Natıonal de Bourgoupıe yönetmen AİTin MergnPt \e yard iırıai Bngıtte Pı'lot ise Jean Anouı!ıı ı ı Antıuore adh o. ınunu ^ahnele',preKtır. Ankara [stanbu1 T^mır ve B ıı ada ı!k furda vor alan Oj unıar sunlarcır ANKARA Çavus ^'Iusgra^eı^ Dansı fjohn Ard^ni Go/ler nı Ka(t T duı> Tan^ı ı Soz V'enyorum (A'ekseı A'"buzov) Arturo L'ı rın Önlenebıhr T rin i! (Be.* it Frechfi O\ urlaı !a Yaşavaniat fO?\ız A'a ) Kırmi7i Sokağın Suzanı (Erdoğan Avtekın) Imparator Jones (Eugene O Neıll), Merakı (Ahmet Vefık Paşal İSTANBUL Antıgone (Jean Arouılh) Deh Dunrul (Gungor Dıl meni Kurnaz ^vnKat (Fügen Sıpahı) Pof la Paf (Ergun Sav) IZMIR. Tırpan (Fakir Baykurt Taner Barlas) Yedı Köyun Yargıcı (Sonmez Atasoy) BLRSA. Kcjıe\ıçc (Turgut Özak man) Çarıdaki Çamk (*\da let \gaoelu) Keloğlcîn Ses Arıyjr (A Habıb Ozgentürk) îrf Kaş yaparken göz çıkarmak Engin KARADENİZ K ÜLTÜR Bakanlığı Yayınları Yazın Dızısı'mn ılk yapıtı Catullus un «Sıırler»ının cevırmenı Gungor Varınlıoglu ndan ılgınc bır mektup aldım. Kamuo/una duyurmayı yararlı sayıyorum «Eodrjm dmlencenız sırasındo Catullus un epeyce ilgınızı cektığını gordum 'Şıırler'ın cevırıc sı olorck buna cok sevındım Ancak. duyduğum mutluluğu sıze belırtmek icın ıster ıstetiez Ankara'yo donmeyı bekiedım C NÖBETCİ ECZANELER ) BAKIRKOY Melek. (Bakırkoy Fışekhane Cad 42'B). Yenı flnc rlı Cad 12/A). Oz!em, |Y Koy Umranıye Cad Zıya Erdem Sok 17/C), Cıhan (Kanarya Bırlık Cod 1). Tuzkaya (Bahtslıevler Izze'.tın Calışlar Cad 57), Me't. (Bagcılar Cad Ferhat Sok 2) Aktun (Mete Sok 26), Hayct. lYenıöosna MahTutbey Yoıu 5) Engın (Sultan NİLrat Ccd 65* Kuçukcekmece 'lstas,on Karşısı 338). llknur (E&er er Atışalanı Cad 67) 3FYOĞLU Pe!ı" (Tokatlıyan !ş Hanı 163), Ikı Kapılı, (Tamırhane Şehıt Muhtar Cad 13'A), Denız, (C hang r Sogancı Sok 15) BEŞ.KTAŞ Sıte. (Gayrettepe Yıldiz Posta Cad 24 C 2) O'î de (Şaır Nedım Cad CatalceşTie Sok 1/A) Cınar (E'ıler Akatlar Zeytınoğlu Sok Özder cı Ap 1) Dıler (Dereboyu Cad 171/2), Bogazıcı, (Bebek Rumelı Hısarı Cad 22C/A) BEYKOZ Sao' k (Beyaz Eguvan Cad 11) EMINONU Yesım (Sulevnan ye Cad 7/8) Ayasofyo fSu tanahmet K Ayasofya Cad 41/2) EYÜP lslcmbey, (Islambe/ Cad 10/2) Meydan. fTuna Cod 86/C) Guner (Reşadıye Cad 20), Sebat, (A!1^beykoy Ata'urk Cad 62/B) FATİH Cajı (Fatıh K ztaşı Emn. Sand Yanı 42) K Gürrcjk 'Garagümruk Fevzıposa Cod 231) Gencoy (Fa•t'h Ascği Garebo Cod £4$ M M (Sehremml Altımermer Cad 11/2) Cerahpcşa iKoamustafopaşa Cad 2), Fener. (Yıld rm Cad 27'29) G O PAŞA Der/a, (Kucukkoy Yolu 93), Günüşen, (KuCokkoy Cerg z Tope! Cad 199) KADIKÖY Seda. (Moda Devnye Sok 52'2) Yanış. (Boharıye Dr Esat Işık Cad 72). Bahar. (Kuşd iı Hasırcı başı Sok 35'41 Aybcrs, tGoztspe Kayışdağı Cad 135/19), Taiyer (C'fte^avuzlar. Bağdat Cad 249'6A). Aylın (Erenkoy Intas Sıtesı A1). Şensoy (Şeresenevler S Gunaitay Cao 30/BI KAPAKÖY Bıılent (Karaköy Rıhtım Cad 17) KAIVASA Bahrıve (Hostaie Yokuşu 12) Hılâl. fBahrv Caa 5V55) Ceşne (Fatıh Su.ion Cad 26 2) SARIYER tşık (Sanyer Ortoçeşme Cad 62/2), Celıkbas 'Yen <öy Cad 1631 S SL1 Anber (Şışlı Perıhan Sok 3) Emek (Fenköy Boruthane Cad 106/108). Nur, (N şantaşı Rumell Cad 21^ Den z (Nışantaşı Topağacı Poyracık Sok 29), Ulkü (Mecıdıyekoy 2 Taşocağı Cad 2/1), Arzuman, (Ta latpaso Cad 52/1) USKUDAR Bora. (Fıstıkağocı Selamt Ait Ekmek cıbaşı Sok 21/1) Üskudar (Salman' Pak Cad 55). Zeynsp Kâmıi (Zevnep KâTiıl Toptaşı Cad 489) BeylerbeVi (3e"lerbeyı Yalıboyu Cad 90), Mıne, (Fatıh Mehmet Cad 11 GUNEŞIN KATLI,, OYUNUNDA ORGUTLU SAVASIMIN GEREKLİLİĞİ VURGULANIYOR Frdo&an AYTEKİN Ovunu iz'edıkten sonra «Bu oyunun vazcrı oğretrnen oalı ba > aemıç m Cunkı ovunda o zellıkle ogretsei Dıa^ktk yan ağır basıyordu Mgmet Turkkan' dan O2w Oıierım asa! ugroşısını b lene^ıgım cın 12 Mart donemınde savoşımı nı buyuk b r vuret'Mlıkle yurüten öğretnenlsnn ısılların yonl guneşler, i oykjsunu ıcerıyor oyun örgjüu savaşımın gereklıUğt ola/iarla surekiı vurguianryor Baskı zulum ve 'çkonce Ite o'durmeler n bır ulu orman gıbı bırbtnne kenettenmış bılırc lı yıgınlTrı yok ede'Piyeceğını, klsıle' oiduruise bıle dusuncelerın genc surgunlerde fjskıracagını yürekiıce anlatıyor Tum bunlaro kar$m yozar. romantızme yakışon bir yanılgı ıle zorlamo rastlantılara ver veriiese ve oyunun yükünü, C < cocukiu bır aıienın. az geG lırlı reısi gıbı yuklenmış Zekl Goker re|ı calışmalarınao bıci mı bu denll zorlomasa daha iyı oluruu Kendılığındencı goruş ne denl! eieştırı almışsa, btllnc cıyl o<ıınun ıcıne almak acısından do doho varariı otur ve hatta ovuncu aro bır rahatlık bıie sağlayabılır Yazar tıvatroda sıırsel anlatımı yaka arken. kısmen deneyımsız oyuncu'ardo bu bir şlir okumay'a dönuşuyor O zaman. zate'i afitasyon dozu yuksek oyunda duygu ıle karısık bir kohra^ıanlık atmosferı yaratılıyos. Sahnede tabut oezdırmek oyunun organık yapısı lc r>de bas'a batrrıyor ınsana oncak, bu sahnenm uzaması ızleyıcıvl duyguso1 acıdan voğunlaştırıp, bır deyfirr.C) tıyatronun on plân da tutmnsı qereken düşündürrne vo'qı!r!aa oqflennı 2edelı yor Bu bolumunLn yeni bır d'amaturıı colışmasmaan gecı•ı nesi duygu dozunun yenlden avar anması ge scek oyun lar ıcm yerınde olur cGüneşın Katlı>nden bir sahna roıine surec nın bu denlı kısa o'uşu da o denlı eleştırılır SureKıi amatıya dayanan oyuTLn. ssyırlık oyun anlayışı ıcndc acı'ıp cozulmesı ıse o denlı başarı ı deq I Bunda arado ku!lanılan kara perdenın de rahat sız edıc! bır etkısl var Bırıncl DO umds hızla değ $en epısotıar arasında perdenın sık sık acıiıp kapanmasi kopukluklar yoiütı/or Oysa yıne bır seyırıik o>unu anlayı$ı ıcınde bu per denın hiç kullanılmaması, ızleyi O^/unun kahramanı, kışılığın de oğretmenlerı sımgelı/or. An cak fazla ıdealıze edılrrış bu kışmn olaylor örgusu ıc nde ıç'enışi. onun tavıranm yodırgamayı önlüyor Bununla beraber düzenın eleştlnsınde tıyatronun özunde olon hareket, yerıni anlatımo bırakıyor cok yerde Oyso oyun tüm dışi yan larıyla bır yelpaze gıbı acılıp gelişneye, ızleyıcısı ıle butünleşıp ışlevını yerıne getırmeye cok uvgun. Zekl Göker'ın, yukarıda da beiırttığımız gıbı oyunun ağırlı ğını yüklenışı cok yerınde C.z dığl kompozisyonlardaki basarı, oyunculuğundakı üstunluk övgüye deger Ancak artık tlyatro kollektıf bır uğraş Bir lz leyıcl ofarak böylesı başarılı bır oyunun Tüm eleştırdığım yanlara rağmen tüm oyunculorı ile bırlıkte daha başarılı bır düzeye cıkanlması, en az tıyotromuz içın bır kazanc olurdu. Catullus. yapısındakl duygululuğu. du/arlığı ozon yeteneğıyle dızelerıne yansıtarak eskımez oır yapıt ortaya koymuştur Klasık eğıtıme onem veren uluslor bu yapıtı kendı dıllerıne bırcok kez cevırmışlerdır Ulkemızde ıse Lotınce nın oğrenımdekı yerıne koşut olarak bu alandakı calışmalar hep sınırlı kalmıştır Cevırıler genellıkle 'secmeler', 'orneKıer" bıcımınde venlmışt r N »ekım Catullus un da kımı şıınerı dergıler dışında bır guldestede yer almıştır Oysa bu cok yanlı ozanı tepeden tırnoğa tanınmak ve tanıtmak gerekırdı Işte bu amacla Catuılusj Turkcemızie eksıksız sjnTiak ısted.m Ne \ıar kı, kıtabın basılması. sonro da dağıtımı bır olay oldu (...) Cevinnin öyküsü dört beş yıl önce tjaşiar 1975 yıhriın başında CHP MSP ortak hükümetı zamonmda Kjltur Bakanlığı Tanıtmo ve Yayımlar öaıresı Başkanlığ na başvuum uzenne raportor secılen sa/ın Doç. Dr Azra Erhat cevırıyı ınceleyıp olumlu buıdugunu bıld rdı Ancak, sayın Ecevıt n cekılmesıyle yerıne kurulcn 1 MC hukumetı csvırıyı yenıden ınceletmek gereğ nı djydu Bu kez uygun gorulen raportor secılen sayın Prof Dr Hamıt Derelı n'n de olumlu rapor vermesı uzerıne toplanan kurul sayın Prot Dr Ahmet Uysal ı cevırın n yayınlanıp yayınlanmanıası konusunda yetkılı kıldı. Sa>,ın Profesorun 'mustehcen kısımlar. 'uydurma kelımeıer', "sentaks duzenı' ge'ekcesıyle cev r^nın basılmasını sckıncalı bulduğj goruşu benımsendı O zaman onların ısteklerı yonunde odun vermememın bu kararda buyuk payı vardı. 1978 yılında CHP Bağımsızlar ortak hjkümetı zamanında ayrıntılı sayılab lece< bır dılekceyle Kultjr BGkanlığına bır daha başvurdum Bu kez Bedrettın Comen cevırıyl inceledı Onun olumlu raporuyla cevırının basılmasma karar verıldl Boylece kıtap 1978 yılının bıtmesıne az kata basıldı İşe bakın kı. soyın sorjmlular kıtabın basılmasındon sonra k nı dızelenn acık sacık oldugunu gorerek. kendılerlne gore •mustehcen dızelenn cıkanlması ıcm turlu yollar aradılar. 'Utanılacok sozcukler'ın üstüne kara damga vurrrayı b le uslarından geçırdıler Düşüne taşına kıtabı altı ay gızledıkten sonra. bıldıkleri gıbı bır ondenetm uygulayarak bugunkü durumuna soktular, acıkcası kuşa benzettıler. Uzun sözün kısası, 2000 yıl önce bızımkı gıbi bır Akdenız ulkesınde sereserpe söylenmış, yazılmış şı.rleraen anlaşılmaz bır bıcırrde utanıp sıkıldılar Bunu da ışten anlayanlar değıl, getırıldıklerı yer dolayısıyla bu ışfe ılgıîı kışıler yaptılar Kanu yuksek gorevlıle'inın gosterdıklerı 'tıtızl k sonucu yapılan ışlem Turk okuyucusjna Catul'us'u bır bakımdan h c göstermemek dennektır Öto yandan ellmızdekı kesıntılı şnrler anlaşılmaz olmuştur. Bunları kltaba aimamak bıle daha yerınde bır tutum sayılırdı. (...)» «işte» diyor Varınlıoğlu, mektubunun sonunda. «Blzlm llerıcı Kultür Bakanlığı yetkılılerınin yazın anlayışı» dıye eklıyor ve soruyor. «Sucları bağışlanacak gıbı değıl, ns dersınız?» Dıyeceğımız şu: Kültür Bakanlığı yenl yayınlan arasındg bılım. yazın. felsefe ve cocuk dızıleri ıle son derece yararlı, değerli cevırı ya da lyerlı» yapıtlorın yer aldığı kuşkusuz bır gercek Tutunuz bır «Turk Tıyatrosunda Komedyanın Evrımı» başlıkıı Sevınc Sokullu'nun mcelemesınden, Feraızcızade Mehmet Sokir'm «Kırk Yolan Kose Yalan Tükendı» gıbı sahne yazılan ya da Djrrenmatt'ın «Beşıncı Frank»ına degın sunulan değerli urunler! James Joyce'un «Surgünlen>ı, Shakespeare ın «Kış Masalı», Strındberg ın 1 ^"^~"™""'^"'"^~ «Hayaletler Sanatı, Bedrettın Cömert'ın «Croce'nm Estetıgı» ve nıcelerı... Ne var kı «kadım» Roma'nın saygın ozanı Galus Valerıus CatulİJS un yapıtmın dılımıze budanarak kazandırılması kaş yaparken göz cıkarmak gıbı geldı bize . Catullus'un muzık evrenınde bıle Karl Orff'a esın kaynağt olan dızelerının Türkceya «otantık» yanı csîına uygun sunulmasından ürkrnek ozana saygısızlık bır yana bağnazliKtır!.. YENI DÖNEMİ DEVLET BALESt 3, OPERASI 15 EKİMDE AÇIYOR ANKARA Devlet Opera ve Balesı Genel Müduru Gurer Ay kal De.» et Balesmın perdelerlnı 3 ekım carşamba gunu «Gisel!e> adlı bır perdelık yapıtla operanın ıse, 15 ekım pozortesı günu Carl Off un cCarmına Burona>sı ıle açacağını bıldırmıştir. Aykal, bu yıl öfieTilı bir otıIrm okırak Turk Bestecı ve Koreograflarının yapıtlarına oğırlık verıldığınl, Devlet Opera vs Balesmın 1979/80 donemi prog ramında, uç yenı Turk Balesı ile, ılk kez sahnelenecek ıkl Türk operasının sanatseverler n beğenısıne sunulacağını soylemıştır Dev'et Ope a ve Balesı Genel Müdürü Aykal. 25 sanatçıdan oluşan bır Opera ve Bale kadrosu ıle, Anadolu nun ceşıttı kentlenndekl okullarda temsıller venlecağmi belırterek, şunlan söylemıştır«Gez cı Opero ve Ba!e, yedl oylık bır süre ıcınde Turkıye'nın çeşıtlı ıllenndekr okullarda öğrenclere ucretsız olarok ten S'ller verecektır Her gtdılen ! kentte, uc tems verılecek, sergılenecek Opera ve Balenın oyun öncesı acıklamosı yapılacaktir Oyunlcn ızleyen öğrencılerden görüşıerı daha sonro kompozısyon derslerınde kendılernden alınaco^'ır Bu bınlerce gorüş ve duşünce, Gsnel Müdtırlüğu nuzun Haikıa llışkıler Müdürlüğü'nce değerlendırilece<tır Bu değetiendirmelerın gelecek yıllardaki calışmaîarımızın daha saölıklı olması acısından bıre ışık tutacağı kanısındayım » Aykal, Başkent'tekı öğrenclle rln de, Devlet Opera ve Bale s nın yenı sezon yapıtlorını izlemesınde kolaı lıklar sağlandığını kaydederek, cDevlet Ope ra ve Balesı nın yıl ıcınde oynayacağı eserlerl, Boşkent okul lorında ucretsız olarak sıra He sergıleveceğ z Öğretmenler tçm de bu tems llerımızi IzlemeGEZICİ OPERA VE BALE r lenne bır olanak sağlamak üze re. her temsıl icm 100 kışı oicrak ayırdığımız yerlerı M llî Eğıtım Bakanlıâının emrırte verd,k» ISTANBUL'DA GEZİCİ OPERA VE BALE Aykol, Gezıcı Opera ve Balen.n Istanbul'da da kurulacagını, sanatçıların Istanbul ve çev reslnde tens Her vereceğını soy lem'ştır. İZMİR OPERA VE BALESİ KURULUYOR Devlet Opera ve Bolesl Genel Muduru Gürer Aykal, Izmır de Opera ve Bale kurulma calışmalannın son aşomaya geloığını b Idırerek, Izmır Opera ve Balesl blnasının bıtımınden, sonra, muhtemelen aralık ayında sanat etkınlıklenre başlayacağını sozlenne eklemıştır. KÜCUMEN HASLET SOYOZ DETÇA, SANSÜR OLAYLARINI KINADI GARTH t/BMfZM GÛBEN 9CKSÛ. MCE AZGMLAŞtB VUZÛNE MARTIN STORM ANKARA {Cumhurlyet Bürosu) DETCA (Devlet Tıyatrolarında Çahşanlar Derneğı) Genel Başkanı Ferdı IVertef n mzasıyla yayınladığı bııdırı şoyledır «Toplum yaşamınm zenginleş mesıne, saklanan gerceklerın gozler onune serılmesıne, ınsan duşuncesın n ve yaratıcılığmın gelışmesıne katkıda bulunmak üzere, Sanat ve Kültür calısmoları demokrasl gereğı olorok her kesıme yayılmalıdır. Topluma en yaygın sanat dalı olan Sınemada da düşünce ve yaratıcılık özgurluğünü kısmaksızın ve sanctı yonlend rmeğe kalkışmaksızın destek olunma' d'r.ı