Katalog

DÖRT CUMHÜRÎYET 15 EYLÜL 1979 POLİTİKA VE ÖTESİ İİ MEHMED KEMAL ABOULCANBAZ TURHAM SELÇUK Kimden Yanadır? Meşrutıyet Meclısının kobul ettıfll ve padlşohın onayladığı ceza yasası Frcnsızcadan çevnımtştı 8w cezo vasası yapmcntan yoksun meclıs. maddelerı çevirırken ter mierde de yanlıgiık yapmıştı Maddeae bulunan Travaux torces ı hıdematı şakka'yo cevırmışıerdı Bu cezaya carptırıldığım soyleyen eskl vaiıierden Ebubskır Hazım Tepeyron, cBu yanlışlık yorım yüzyıldan cok Burmuştur» dıyor. cYanlışlık yüzunden Ticşakkatll ış Içkence olur. oysa yosanın bu mcddesının altında mahbusıara ışKence yasaklanıyordu » Sadece Mesrutıyefte değll, do b r cok vasalar çevırı yoluyla kanun ceza ka n unu bunlardondır deg s klıkıere ugramasma karsm Cumhurlvet'ten »onra benımsenmıştl Medenl Medenl konun brr cok hala da oturmamıştır. lA; HA^L CMCM^ÛI VcTMfZ. Ya ceza yascsındakl düşünceyl yasaklayan madde ler' Bunıor da Italyon faşıst yasasmdan aktarma degtl mıyaı? Yaso maddelertnm arosına bir glrmlşier blr do ho do cıkmayı b'lmemışlerdlr. Adrna 141 ve 142 denılen b j maddelenn acısını hala her düşünen Insanımız cekmettedır. Bu cevlr! yasoların onlarnı nodlr? Eğer cok saae bır dılle anlatmaya çolışırsak, Anadolu ır.sanı Isvıçre Medenl yascsına core evlenecek. Italyan ceza yasosına göre de cezalandırılacaktır. Şair Cemol Sürevva'nın dedlği gibl, b l ı Isvicn» ko nunu ıle dunyo evlne, Italyan yasası lle de cezoevlne g rmesmı b len bır nvlietız Beledıye Başkanlıgı sırasında ekmevtekl vurgunu çözjmlemeyı üstlenmış olan Ahmet isvan anlatmıştı. *Bız e*slk ekmek cıkoran finnları kapatıyoruz. mahkeme acıyordu Hukukculara ıncelettım. ışyeri cezalondırtlamnz diyorlardı Ekmekçıye veıdığımlz ceza da hıc gıbıvdı Anlodım ki yasalar halktan vana değııdır Yasa 6avaşımını bunun ıcln ortayo attım > B lnem fcrkında m sınız kentlerde tlcaret burluvo» zısının en bu/jk somurusu ekmektedır O''sten aes'ekII b u g d j v al halka ekmek cıarak sct 1 Eeied v« mecIısiennd6 de adamian vor Vur vurgunu 1 1973 ten sonro nalkm guvenerek verdiklerl CHP'II be'edrye'er ekmer sorunu ve benzer vurgunîoria sovasmışlardır Amo yerel yonettmiere a'ko cıkan oımamıştır. 1977 sonrası beledıyecılığı bezmıştır Holktan ov Sterreve de pek yuzleri kalrramıştır Yerel yöne'im de, merkezi yonetım de aynı partıde olriugu haide boşon gun gectıkce azalmtstır CuriKu tıcareî bunuvazlsı mer kezl iktıdara da egemen olmuştur Ero1 Kose yi Izti't'te yıkan tıcoret burıuvazısıdır vs genel merkezde egemen olmuştur Beledıyelere azıcık gel r sağloyacağı umulan yosa «Ja teknecıler ve tekne meraklıları yuzünden geri döndü Be!edı\eler, eskiden ccöp fener parosı ctırîardi. Onu da haikm gözunü boyamak lcın kaidırdılar Fab r lkaların. oteller n vereceğt cop fener parası lle !ki gozluk bır damdo o'uronın vereceğ' aynı mı olocak 9 Ivlsl rnı dedıler fukara da vermesın zengın de Eşıtlığ *u karayı değıl, zenginı koruyarak sogladıtar Belkl bunun odını da ekonom k tfpmokrasi» koymuşlardır, kımbıli 1 ^ Yenıden cop fener porasmı alacak oısan faklr fukara duygusunu sornuren bağırır «Fakir fukafava yeni vergı getlrıyortarL» Ovsa ardında yatan fabrtkaclara buvüfc otellere ko eaman ışhanlanna geten vergıdır Ama öyle der mı, nıc' Faklr fukaraja vergi geHvor. Öğrendık kl bakaniık do !şye<1 cezalandınlamaz «anısında ımış.. Ayakkcbı cezalandınlmaz boğı cezalGndırılır fBızım hu<ukumuza gore boyle...» Surdan ceviri burdan derlerne sanki bizlm btr hukukurruz vor do. ona aykırı dovranılamaz Bıraz daio ovunseler <8 zım hukukumjzu dunva beflenıyor b znen hukuk ısmarlıyor » dryecekler „ Nereden gelıyor b nm hukuk? Hangı ceşmenın suyunu cıyor' Bızons mı. Sslcuk mu Osmanh mı Islam mı, fiıcıh mı, mecelle n l ? Bıraz Isvıcre. bıraz İtalyan... Bunun adı sudurSıstem haikm sömurüimeslnden vanadır burdan ne deriemışsek halktn somurulmes ustüne derlem şız Arada bır halk somürusune karşı cıkacak bin oldu mu gorüvor kı yasalar engeidır. Yasalar sömürüden yanadır Larm. cimi yok böyle 1 Televizvonda Boretto oynarken. gır'de sokakta. bır Baretta çevrtldU geçende, CihanCm de. ozeliıkle kentsel boigelerae en onemli uioşım arocı bısıklet Bısıkletlı Çınlıler trafıkte de önceıiğe sahıp Bır tur a/nca!ıkları var motorlu araclar Karşısında Günün hemen her saatınde arkası kesılme» e <ji gaiar ha1 n'e havlı ge•n *ı ş cadde'erden okıp gıdı/orlar Uc hafto ık gez m 7 sırcsında rrotortu aac'arın kazasına hıc rastlarnadık A ^ a carpışnr bısıketıere ve bırbırlenv'e hemen ağız kovgasına tutuşan sahıp.erıne bır cok kez tanık olcsuk... Sekız mılyon nufus/u Pekın'de 2 milyon 800 bın bısıklet Oıduğunu so/ledı!er Toplj taşırıacılık fenjz ıstenıien duzeye cıkarılobı m s değıl Pskm de halen 260C o'obus ve trole/bus calışı 'or Turru Cm vopısı Oze' bırek otosj hc.uz Qın îlrın yaşantısına gırm.ş değıl Toks !sr genell k'e yabanc lar ve tjrıstler ıcın calışmakta On beş dakıkalık bır uzaklığa Pekınde 10 yuan alıyorior Ortaloma ışcı ucetırın 60 yuan c d u ğu duşunu'ürse b r Cmlı ıç.n taksının luksun de otesınde blr şey oldLğu anlaşnır Toksılerın bır kısmı Cm yapısı ve Sanghay marka Dığerlen Japon Toyoto vs Datsun marka japonyo üan ıthol edı mıs bol rrnktarca bınek oîosu karrvon ve otobjse rastlamyor Bu olan ao en onemn dışclım knynagın n Japon/a oldLgu UCK Sang hQf ın en ış ek caddes rde un İL Jaacn frması Mıtsubıshı'nın b r lekıan 1 dık' atım zı ç u tı Dev panonvn ustunde Japon yapısı renkıi kamyon fotoğraflan /er alm ştı Motorıu c a c uretımı haien CCK gen duzeyde Batı 1 ka\nak'ara gore gecen yıl 1 mil,ar nufus u Cm de geçen yı! yaınızca 149 bın moto r iı. araç uretılmış Bjııa Karşılık uretllen bıSıKlet scyısı 5 5 rrılycna ulaşrrış ÇIN 79 30 YILDIR ÇİN AÇLIĞI YENMEYE ÇALIŞMIŞ VE BUNU BAŞAR MIŞTIR. HERKESIN GÎYECEK ÇÖZEBH^ GİDEREK SORUNUNU TEK TIPE YAKIN BIÇİMDE DE OLSA MİŞTIK. RENKLER ÇOĞALJL\KTADIR. Hasan CEMAL Cm'de cozel teşebbus», Pekın'ın merkezınde, Mco nun onıt kabnne yakın bır meydanda yaptıkları kucuk oyuncak ve blblolan satıs lcm yerde sergıleyen Çınlıler Blzım fotoğraf cektlg mız goren blr kadın (solaa) bohcasını top layıp nedense kacmak ıstedı... Buzdolabı, çamaşır makinası ve TV Buzdotabı ve çomaşır makinası Cmnnın evıne henuz gırmış değıl Sanayl tıpl buzdclabı açığından da yakınmaktaıor. Çarşı pazarda etler acıkta satıIıyor genellıkle Pekln'de sadece yobancılara satış yapan duk kandakl et reyonu btle buzdolabmdan yoksun. Bu yüzden yukselen kckular hıç de ıc ocıcı değıl... Televızyon henuz Çınlinin gün !uk yaşcmına tam olarak gırebilmiş değil. Kentlerde. konutlarırt damlarında TV antenlen pek gorulmüyor Ayrıca fiyatlar da orta'ama 60 yuanlık gelir düzeyının cok cok üzerınde. Pekin1in ışlek bır caddesindekl dükkanda TV alıcılorı en pahalısın dan en ucuzuna şöyle sıralanıyordu 2900 yuon. 883 yuon, 732 yuon, 233 yuan Bu fiyatlara korşın dukkanın tcı hayll kalabalıktı, ama coğunluk meraklılardan oluşuyordu sanınz.. n r, or ısı<3< coadeSıTue out/6i vıirır bır Tioâaza Bu da son ıkı yıl n urunu ımış v,,cıı C>n de 2C0C yılı buvtı< b r hedef olarak saotan m ş. Ç n 21 yüzyıia ılen bır sanoyı ulkesı olarak gırecek O tarıhe dek 120 bü/uk sanayı p roıesı gerçekleştırllecek ve tanmda, savunmadc, sancv de, bılım ve leknolclıde dört moder nızasyon ılkesı haycta geçlrılecek Şanghay lımanının kıyısındak dev bır renklı panoda bu konu ışienmekte... Kentln çöbeğınde C hangir parkıntn berd'uşlan var. Ağactor oltında her gece olem yaparlar Bunu mahallell de görur, polıs de görur O gece anzrotlon bttmlç G«lıp bakkaldan zorla alıvortor, paro da vermiyortar Aiıp gen donuyorlar. mezelerl yok, bır kasa şeftall Ist.yorlar Manov«Para'» diyor «Ne parası Ian7> Bır kavga. bir cekiş. Oradon geçmeMe oton babovğıt blri kavgayı oyırmak ıstıyor Onun da üstune cıH lonıyorlar. Adam tobancosını çekiyor, havaya ıkl sl ateş edıyor: «Dan. dan dan! » Butun mahallen pencerelere üsüsüyor. Avırıcı kendinl korumak Istıyor «Varmoyın üstume temlzlerım» Penceredekller parıldayon ateş sacan tabancayı debşetie seyredlyortor Bır ateş doha, berduşiardon t>ırını avağından vuruyor «Vur benı. öldur benl...» Berduş bağırıyor. Seyırcaer kacışıvcrkır Neden sonra sıkıySnettm m!, polıs mı, görevlıler geliyorlar. Vurulanı anyorlof. vuranı arıyorlar, horkes toz oi* mus Sonunda kan ızlerindert vurulanı bır minlbusun oıim do bu'uvonar Tabancalar uzanryor: «Cık lan dışarı » Adom kan leinde cıkıyor. Bundan sonras> sonık, tanık aranmaya başlanıyor. Bokkaiı manavı, vuruîan berduşu g6turüyorlaf Sorgu, yargı. bakkal da. manav do dukkönlorını ertesl gün acamadıior. Ya ötekller7 Onlan kodunsa bulL Herbırl b r ycnc dağıldt. «Efeni m bız m hukuk sîstemlmlzde..» Evet, bizim mulklyeU koruvan hukuk ststemimtzd» en ağır cezo «gasb»dır Hadl uydurahm Kızı becerlrsına • de ıkı yıı yatarsın kılotunu olırsın nerdeyse on yıl yatorsın'. Bakkaiın gosbedilen malları? Tabancayı ceklp vuran bobaylflît!» MahaMenın berduşları? Buniarın heosi hukukun lclnds.» Clhcnolr'm clçeklerlni cezalandırırnr 0*^0 rMfRınr <!#• n Ö' ^eıduş'or ertesl sO de gellr eğlenceye devam eder* Hukuk kımden yana? 1 Ozel binek otosu henüz yaşantıya girmiş değil yonu Başkanı Yuon Pao Huo, çoyle dıyor. f Devnmden »onra gecen 29 yıl lcmde. buyük endustrıyel aşama, ekonomının çeşıtlı sektorlerlnln ve savunma yapısının gereks.nme duyduğu teknık tec hızatı ve ıc pazann ihtıyac duy duğu ağır ve hofıf sonayı maddelennı sağ ayacak duruma ge< mıştır Bu başarıya ulaşmak, kapltalist ulkelerin yarım asırdan fazfa zamanını almıştır» gibı Idller Şlmdl ortık bu dönen ger de kaldı Teknoloıık araştırmo ! aro mjhendıs ve tek nısyenler gereken ozenl gostenyorlar Oysa Dortlü Cete donemınde teknoloııyi öğrenmek gelıstırmek ıste/enler eleştırılırdl » nereden gelecek?... Batılı kaynaklar, yenl pro|elerın ongorduğu yatırım mık tarını 300 mılyor dolar olarak hesoplıyorlar 1985 e kadar dış kredı gereksınımının ıse 30 mil yar dolar cıvarında olduğunu one surüyorlar lü blr Fransız fırması uzun mıjzokerelerden sonra Cınlıler le ılke anlaşmasına varmış. ProtOKOİ ımzolanmıs ve ckşam Pekın Otelındekı bır yemeKte kutlanmış Ertesı sabah lran sız şırke'mın temsılcısı ulKesıne donmek uzere oteiden ay nlırken. rak p Amerıkan f.rma sının yetkılısınl gormüş 8ızans da tedırgınlıkle Pek n' de ne aradıgım sormuş Aldığı yanıt kend sını iyıce şaşırtmış Protokolunu ımzaladık lan ihale konusunda Cml lerden bır davet almış rakıp Amer kan tırması Fransızların tek lf l ı bu, s z, bıroz doho f yat ki'abııır mısınız dıve » Ingılız ka/nak'arına gore. Cın'ın ABD dışifda bugüne dek kâğıt üstunde sağiadığı dış kred lern dağılımı soyle 11 mıl yar do'ar Japonya 6 5 rnlvar dolar Fransa, 5t> milyar dolar ingıltere, 2.1 mılyar dolar Ko nada, 1 mıiyar do'ar Italya Cın kredılerm ABD oolan uzerınden ve sabıt faızlı olmasmı yeğllyor. ye tavan olarak yCzde 43 u on«Ortak G rışim ve Yabancı Sermaye Kanunu» 8 temrruz 1979 üo y j r j r ı ^ g e grriış G^e.tnlecek teKnoloı ve tecnızatm cok ılerı du2eyde cnıcsı hal.nde, kuruluş ,!x uc yılındcj gelır vergısınden tamamen muaf olacak veya ındriTlı odeyecek Yabancı ışt rakcı crtok gınşımden sağla/ccagı net ge I rlerı C n topra><lan usturce yat rıma donuştjr u rse veg ladesıne hak kazanacak Ortak gınşımde cır nüc*urer kurulu olacaK vs baskanın Cm toraf* aîayacak. Ve q,r ş m n kovrolü de C n taafırian a'aca< goru/ormuş. 2000 yılının hedefi... Teknolofi ve bılım 2000 yılı na dek gerçekleştırılmes! hedef a'ınmış cdort modernlzasyon ılkesı»nden b'rını oluşturmakfa Dı^erlerı tarım sanayı ve savunma Bu dor' ılkenın ışığındo Cm ın 2000 yılında >le rı b;r sanayj ölkesı holıne ge tırıimesı amaclanıyor Gezdığımız kentlenn ana cad delerinde meydanlarında dev panolar gorduk Tumünde ıhe def 2000 yılı» vazıiı Idl Tarım'da sonayı'de bılım ve tek noloıi'de modemızosvonun 2000 yılına dek vasarrc gecır'iece ği hemen herkese ezberletılmekte Uluslararası bir işhanı Yatırım proıelerı ıle dıs kcry nak ıht'yocmın buyuklüğü ka pıtalıst ulkelerın ve fınans ku ruluşlarının bır kac yıldır ıştlhasını muthış kabartmış durumda Pekın dekı Pekın Ot« !• neredevse otei n teiığ nf kay bedıp «uluslararası bır ıs hon » halıne ae m s Hemen her kotto bır kac yaboncı f r m o odalaro yerleşmış duruTda. Bunlor arosi"da Jaoon fırma lan coöunlnkta Gelıp gıden tıcaret heyetlerl iie ış adamlorının haddi heso bı yok Sadece ocak 1977 lle eylui 1978 arasırvdo 421 ekonomık ve tıcan heyet Pekın'l zryoret etmıs Yurtmaçb etekler Bmek otosu. buzdolab», camaşır mckınası ve televızyon... Yırmınci yuzyılın son ceyregınde bır toplumun yaşam duzeyıne ilışkın gostergeıerden saytlıyor bunlor Ne var ki Cm gıbı 1 mı yoriık bır nufusa sahıp bır ulke acısından anlamlı bırer öfçuvu oluşturmaları pek beklenerrez kuşkusuz. Otuz yıldır Cm, ocltğı yenmeye colışmış ve bunu başarmıştır. Herkesın gıyecek sorununu tek tıpe yakın bıcımde de oisa çözebılm ştlr. Renkler gıderek coğalmakta etek gıyen kadınların sayısı ozeliıkle son ıkı yıldır artmaktadır B z de bu duruTiu saptadık Hotto Sangha\ da ıkı yandan yırtmaçlı etök modasının hayiı ya\gınlaşmış olduğunu gordük Konut alanında daha dev gir bi sorurla' ı olmasına karşın açıkta kımse kalmamıştır. Bu bakımdan sanayileşmeye illşkın öncelıklerin tespltinde buzdolabı. camaşır makinası. binek oto su glo dcyonıklı tuketım mallarının, 1 mılyar nutuslu blr ulkede. arka planda kalmosı scn derece doğa'dır. Cm Devlet Ekonoml Komls* Teknolojide gerilik Bu saptama geneı oıarak dog rudur Ancak gerek makıno ve teçhızatto büyuk bır eskıme. gerekse teknolopk düzey ocısırrdan buyuk bır gerıiık soz konusudur Çın'da Konuştuğumuz yetkıhler teknolollk genliğl yads maktan çok uzok bir tutum ıçınde idıler Kendıleri de b j olguvu kabullenıyorlardı Bu teknotoıık genlığın kaynağmı araştınrken karşımıza yıne ıDortlıı Çete' cıktı Şanghay'da 8200 ıscınin çalıştığı elektrık makınalon fabrıkasını gezdık Dev |eneratorler yoDip bazı Afnka ulkelerıno ıhroc edıyorlar Sovyet ve Do ğu Almon tezgâhlanylo kurul muş fabrika Ancak şlmdl ken dı tezgahlOıint kendıleri yopmaktalar.. Bununla bırlıkte tek nolo|ıden pek memnım değıller. tTeknoloııyl geüştırmeüvlz.» deyıp ekledıler « Dortlü cettı ddnemlnde teknoloııve önem verılmedı Mü hendıslerın JÇ teknısyenierln teknoioılyl gellştfrmek lcin calışmalon engellenmıştl. işci Umutîar yeserdi ama.. Ycbcncı sermoye ve dış kre d er Konuounda kcoıta ıst ulkeierde başlangıçta yeşeren u m j t arın son ayiarda bıraz kullendığı beiırt Imekte Ee^.e nen olcude gercekıcşme olama>acag nın g de'ek ya/gın bır kanı/a donuştugu P e k ı n deKi oatıiı «kaimKiarca fade edlı»or < C n! ler bu alanlar da ışbır'ıgıne "stekıı gozukuyor larsa da amden freng bastıla' Kâgı: us'unde cok şev var bek lent 'er var Ama ortada henuz 6omut olarak aercekleşmış b r şey yok» dıyorlar 120 yeni proje De«!et Ekonomı Komısyonu Başkanı Yuan Pao Hua, 2000 yılına kadar hedeflen şoyle be lırliyor 10 demır celık komplek sl 9 demır dısı metal komp'pks 8 komür ışletmesl, 10 petrol ve doğal gaz üretim tesıs1. 30 elektrık üret m kuruluşu 6 yenı demıryolu örgutu. 5 bur yük llmanı ıce en 120 yenl pro |e Böylece Çmde 14 yenı ve buvük sanayı bolpesi oluşturu lacak Ve turr prole'er en yeni teknoiouyie yapılacak. Pekl ama değ.rmenm suyu Müsteri kızışhrma taktiği Cm ıse kendılerıne özgu tncelık'e «Muşterı kızıştırmo» tok tiğ gütrrekte Dev proıeler ve kâğ t ustünde astronomlk dış kredf anlasmalarına karsın henuz gercekleşmış blr şey olmadıgı one strulmekte Kanadolı bır mesıektaşınız ken di gazetesine de vazdığı blr «müşten kızıştırmo» olaymı bl ze şovie aniattı t Dev blr telefon cantralinln Ihalesl soz konusu ıdı. Un Yabancı sermaye yasası Cm ın yabancı sermaye icm hazırlayıp yururluğe 60ktuğj ilgınc bır de vasası var Uygulamada ne olacağı bıllnmlyor ama öngördugu bazt rlkeler acısından Turkıye'deki yabancı sermaye kanunundan daha lıberal Bır kere, yabanu 1 sermayenin kontro edeceğl po va herhangl bır smır get'rmış değ I Sadece en az katılma payı yüzde 25 oıacak. Daha oncekı yasa, yabancı sermaye Başbakan Yardımcısı ne diyor? Nıte* m bu konuda, C T Hak Cu^hur yetmın ekonom k ve malı ışierie gore/lı Başba(Arkası 11. Sayfado)