Katalog

DÖRT CUMHUEİYET 11 AGUSTOS 197» JBOÜTİKA . MEHMED KEMAL. VE ÖTESİ TURHAN SELCÜK Ölümün de Adı Var H er ölen g>bi ölumun de adı vardrr. ölüm, anadtr. babadır. omcadır, doyıdır. Ölüm, bacıdır. kardeştir. oğuidur, selındir. Her öiüm. bir yakınlıâı olır götürur. Dostum Hıfzt Topuz'un onrtesl öldu, Cami ovlusunda, son uöuriamo lcln bekleşlrken Hıfn Tcpuz icm öium «onne» ıdi. Ölum ono dıye düşündüm. Ta kcynağmdn toprak ano, su ona, tobıat ona, güneş ana Bibi bır «o.um ana» da voröı. Önünds sonuntia clum ona bizi memelennden emziriyofdu. Btr kez görrnuştüm Hıfzı Topuz'un anasmı. 1946 sonJannm karmcsık. kan ktrsan günleri Idt. Ardımda sayısırtı bümediğ'm kador basın dovosı ve polis vardı. Bir süre sonra cskere gıdecek, polisten kurtulocaktım. O günlerde po!,sten kurtulmanın biricık caresl cskers tesllrn olma'r'.tı. Cunkü asker kendıne mal olmuş adamı sivile kolay koıay gerl vermiyordu. İstanbul'a kacmıştım. Hıfzı Topuz'un evıne sığındım. Ev. Tesvikive'de ahsap bir konaktı. Ailede bulunan poşolardon bırinin konağı. Sabah kaikttğımda. yaşlıco soydığım blr kodın, bcrto kchvaltı c;kardı. Kahvaitıdan be!le£imde turlu ev recelleri kalmıştır. «Ye. evladım.t dedl. «Korfcmo yet Burodo kolırsın, tenl polıs ouiomaz.» Demek akşam konustuklonmıza kutak misaflrl olmuş, b a ş ı r n gelenlerl ve gelecekleri bıliyordu, Rchatlcdım. Bır eve değil, bir anaya da sığınmıştım, Şlmdl musalla taşındo yoton bu anoydt. Musalla taşmda yaton her ölu biroz da meanm dünyaiık dostlarını tan:mosı cluyor. Baktım, Hıfzı Topuz'un zamon icinde edindığı yakın dostlan cami avlusunda bırer birer topianıyorlardı. Bunlar ölen ar.anın mı, yoksa Hıfzı Topuz'un mu ccemaat» idi? İkisl birbırine korısıyordu, Meıarl'k daha gtrişlnde. mezortonn ytjpimryia yoksutluk vcrsıüıö.1 serg'iiyor. Zenginlik demiyorum, vorsıMık dıyorum. Yoşarken gözieri doyurmayan para. buroda aynı görgusüzlükle mermere dönüşüyordu. Her varsılın rr»zan. hoyrat kuilanılm»8 mermer demektlr. Her ö!ümde gazete savfatarında uzun uzun boy verwı ölüm llanlon gıbı. burcdc da kabaca. hcvardaca harcanmış mermerler vardı. Her varsıl gideroyak biraz da mermere kıyrp.ıştı. Mezorlıkdakl yozıloro gözum Blşîyordy. fetonbul yftnetimirte ve pazcrlanno egemen olon kls'lerln rrezorlan ua, dıs ya$antıları gibi gorkemliydl. Paroyıi kıyan, dilediâıni de yazdırmıştı. Birlnln ü«tünd«: •Tüccar ve yazar» deniyordu. Hcdl tüccarlığı mezarındakl mermerierln boüufluıv dan betiiydı ama yazarlığı neredeydı? Bunca yıl ne adını duymuş, ne bir satırına raslam.ştım. Kursağında boözlem mezar taşına yansımıştı. Varsıllıgo doymuî bir tonıç, «Ben.» dtyordu. tDün Mezarlık Müdürlüğu'nün butun telefonfarırn ckardım rehberden. İlk Işım telefon edec«0fm, kendlm tcln blr mezar clacağım. Bu gldişle ortık mezar bulma biJe zorloşryor. Sadece lorloşmıyor, pahalıktaıyor d a j cAltah gecinden versln.t ıMersl. Ama berti dlnieyin. siztor a* kendlntz» «imdld«n bırer mezar aiınt» Dunyodo başım sokacak blr dotrtı olmoyan bfzter lCln, öimecen mezar orcmok blroz tuhattı ama, ntdellm poraiı tcnışımızı kırrrıok istemedik. Bu söziart dinieyen blr yazar arkoacş: tBan altmışımda nthtryet bir ev sahibi ofobddim. Ne olur bir gün evime ge'.senize!» «Gellriz ınşaalloh. Nerede?» tTunel'de. Eskl Italyan yapilonndan blrt. Cok para harcadırn. Terasa çıktın mı Sarcyburnu'ndon Boğaz Köprüsiıne kactar bütün manzaravı kucaklıyorj «Gü'e gOle o t u r j cMemi, muhakkak beklerlm» OlVemtz 8i>ose! tanhtn<je cö'rtıS' " ' O r l e s M &* 9 0 " zetecinin o§luydu. Demek merhum bobost öunea hav» huy lcinde oötuna bcşinı sokocok blr dom komamtştt ç derken. Si"idi zar zor edindlgi bir kottan ötüru çocuklar gibi sevinryordu mezortıkta tAz değtl, 160 metrekare Bötun kltoptanmi y«rleştirdım. Insonm kendi evt olması bcşka blr çeymlş, Senin evin var mı?» «Yok.» de<Jlm. «Inşaallah olur. Bak, ne törlö bir rahatlıkmış anlarsın > Mezarımız yoktu ev düşluyorduk. «Dünyoda mekön, ahrette hnon.» Hıfzı Topuz. ölkemlzın zor yetlştlrdiğt ovdrnlordtm bi'idr. Blr zamanlar birlikte Akşam gazeteslnde kap» kuliuı^u etîık Babıaü'de gozetecllik gele^eğt kapanıp, korardktan sonro UNESCO'da barındı. Yıllordır ordadır. Ülkemiz rie zamon biroz aydınlıgo kovuşur otbf Olso, devleî H'fzı Topvz'u onımsor. Blr.ncı hatirlarması 27 Mo v i8 sonrasında oımuşta tGell» demlslerdi. GeJmlştl ve Bosn Yayın Genel MCıduru olacaktı. Ne care ki gârevf vere^ıed kieri gıbı, pcsaportunu da elinden aldıklan Için b>r sure yurt dışına cıkamadı. iklncl gellşi Cem TRT'sinde Genel Müdür Yardımaıığı oidu. Radyolarımızın elt yuziı duzgünleşirken. yenl yönetim blr daho kıydı. Hıfzı soluğu gene UNESCO'do aîdı. Elr tcısl Istedığince ülkesfnt sevstn, ono hlzmet vermek icın can atsm. Elin oğlu komaz ki! Yurtseverllk bll« vvıc 1 takıır.ımn tekeündedtr. ontor öestur vermedıkce seve.Tiezsın Hıfz: Topuz bunu çoktan kavramiştır. bir doha do mandepsıye Dasmoz. llNESCO"yo yen» glrdiğlnde ben de Porte'te M'm. S«rbon'a ya^m bir ote'de birlikte kalıyorduk. Henüz kucük b'r memur olarak colışmaya boşlom»ştı. lct, »onc ve görev tutkusu ile yanıyordu. cBok.ı demistl bana. fGöreceksin, burada do kerc?lmf göstereceğim. Bu öroute de gerektiğl yenl şeyler ge'.ıreceğim.» Dediğinl vapfıgını sanryorum. Ülkeslnde bonndırmatlıtar amo, yurt dışinda aannrras.nı bıidı. Bano öyle gelıyor ki, Topuz, jöntürkler kuşağının zincırieme geien son haıkalarından blridtr. Öîum, belkı de blr dlnienmedir. Dunva ışlerlnin bunaitıcı, yonıeu, bozdWd MtOn köşelermi iyı. kötü döndükten sonro geflp blf yerde Insonın dinlenmesi gereklr. tşte bu, öyle eonıyonjm M, 6lürndür. Yoşamo gıb< ölüm de blraz muttuluklur. Çeknneden, cektirmeden ölmek mutlu sono ermek «OYrtf mı? Her film sorunda blter. Her filmin bıtimmde, yenl blr karanitğa glrsek Wt« kendımızi lcimlzln avdınhıj.nda buluruz. t Yeni Yerleşme Alanları Projesi Neyi Amaçiıyor?.. SORUN KİRA MI, KONUT MU? Büyük kentlerdo yalnızco ucuz işgücu koynağmı oluşturan emskçl kıtlalerl değil, esnaf ve 8anatkârlor. dor galırli memurlar ve scbest mesleklıler de genıs ölcüde toplcnmaktadır. Özeüikle enflasyon ve BDekölatîf omoçlı konut piyosasının Iük9 konut uretımınln sınırlı olonaklan. ortan kiraların temel nedenldir. Bu ise öncelikle kentteki. kOçük ve orta buriuvazl yığ'nlcrını ügilendirmekte, zamon zoman konut sorunu kamu oyuna bu kesimlerce abartılorok sunulmaktadır. Bunun boşlıca nedenlerl çunlardır • Konut Oretiml sürekll buvük ksnt gereksinmasinin altında kalmstır. 1974 yıllarında üretim açığı önemli ölceklere uloşmış, sonroîarı ruhsotsız kaçak konut uretiml ve gecekondu yopımının hızlanmosı bu ocığı blr ölcude azaltmıştır. Ancok artan kiraların önu alınarrsmiştır. CünkQ örgütlü uretlm geni?. lüks ve pahalı konut Oretlmine doflru hızla geliçmistlr. • 1970 1975 yıllan orasındo konut savısı yüzde 67.5. bu konutlann yuzölcümü yüzde 179 ve deöeri ise yuzde 518 oranında artm;ştır Kentsel arsa rantları ve in$aat maliYetlerindekl artışlardan kaynaklonan bu değer artısları tuketicilere. klracılaro oVtonlınco özellıkle büvuk kentierde apanman klralarında buyük yükselmeler otusmaktadır. Genig emekçi vtÇınionnın ve işcl'ertn, klra'arın yukssimeslne değin. eskl kötü yasoma •osulları. oecekondu vb barınma olanaklan biMnd'ğl halde. sorun ön plona geîırilmekte kücök ve orto bur (uvanın karşı karşıya ko!d'§« kirc scrunu İle, konut sorunu emekci'erin sorunu Imlş gibi ortaya konutmaya çalışılmaktodır. Bunun son ÖTnefll, MC dörtemındekı konut sorunu kompan yjsınm Demlrel'in 1000 Tl yar dımı İle söndünJlmüs o'masıdır. • Konut sorununu burluvarlnin ön plona getlrmestnln blr temel neden! de. konut yotınmlannın. daho çok konut ya tmfnı odı altında orso spekulcsvor>unun, cok kcrlı afanlordan birt olmo özelliğini surduruvor olmasıdır. Burıuvazinin her cianda olduğu gibi, bu a îcen BÖRTÜCENE "YENt YERLEŞÎM ALANLARI,, PROJESÎ KONUT TEKELLERÎ ÖNÜNDEKİ ENGELLERITEMİZLEMEYİ AM AÇLIYOR «ÜCÛNCÛ PLAN DÖNEMİNDE KONUT SEKTÖRÜND5 BİR DURAKLAMA GORÜLMEKTE. IMALAT SANAYİ'NİN KONUT SE'KTÖRUNU AŞTIĞI İZLENMEKTEDİR. BUNUN NEDENI. SANAYI SERMAYESiNİN ARSA VE KONUT OZFRINDEN SAĞLANAN KÂR VE RANTLARIN KEND:SİNE AKTARILMASINl İSTEMESIDİR.» • «BİR YANDAN KONUT YAPIMINDA TEKELLEŞME SA3LANACAK, ÖTE YANDAN İMALAT SANAYIİ İÇİNDE YERALAN TEKELLEŞMENİN İNŞAAT MAL2EMELERİ SEKTÖRÜ İLE DE ICSEL BAĞLANTI SAĞLANMIŞ OLACAKTIR.» • İmalot Scnayl ve Konui Oretltni Sektöflerinden Sobft Sermayo Yatınmtanndaki Sellsme imalat Scnayl {197E Fiyatları ile Miiyon TL) Kamu öz*l 14 845 41.210 75 704 Be» Yıftık 30 514 53 504 1C0 072 Kafkınma Konut SektörO Kamu Özel 1.55 6.7&3 6.844 45 725 64.450 99.274 tayr açıklamaktadır. Bunlordan bırincici sanayi sermayesınin. arsa ve konut üzerinden eide edilen kur ve rantların, yanl sermayenln yeniden uretımm den cekiimış arîı urunün kon dısine aktanlmasını istemesldir. Iklncisl İse konut üretlml sektörunde bu nedenle bir da ralmamn yapay bir duraklamanın ortaya cıkmastdır, özel sektör lcln Imalöt sanayıi kodar önemH olan konut alanındo. devlet desteğmin sağlanmosı. kredilerin arttınlmast, takelleşmeye engel olon kücük arsa mülkiyetin.n ve ufak mıiteahrıit ve yapsotçı flrmalorın elermesı ge^ekır. Esasen tükenmiş o!an kent arazısi nin kamu ellndeki alcnlardcn ve kOoük mülk sahip'e'ının eHnden alın.p konut ürefrcilerinin ve vapsotcıların bugün riurağaniaşan uretim fact.yetieri icin 8eferber edılmesi gerekir. Böylece tekeHeşme/l enge'leyen kücük orazl mülklyetlnin önune oec'Omesl. yopmtn geVış tlrdiğ1 kücük müteahhitlık ve yapsatcılıkla bö'unen parcalcnon büvuk rontlorın topluloşmasının sağlonması. yeni ve dı so boğımlı bır teknoloü İle kıtle üretimlne gecip henuz el atılmayan yeni rantların elde edll mesl. spekülâtif potonsiyel ka zanclonn bulundi'ğu kent arozi üzerinde denetimin elde edıl mesl. merkezl bir eksen cerceveslnde buyüyen kentleşmfl olgusunda kücük sermoyelerle bl le hâtâ spekülâsyon yapabılen kücük sermayedariarın karşısıno cıkılması gerekmektedir. Böytece blr yandan bu atonda tekelleşme hızlonırken öte ycn dan Imoıât sanayi I lcinde yer alan ve hergün Crünlerinin rek lcmlarını gazete ve televizyonlardo Izledığimiz tekellesmi^ ınşact malzemelerl sektöru lie de lcsel bcğıntı sağlanmış olacaktır, . • Bakanlcr KUPJIU koron lla VÛrürlüğa konulan tYenl Yerleşrne'er» proıesı, bu karşı c kışı sağlomaya ca'ışmaktod.r. Gecicı bır dovum noktasmo ulaşmıs glbl gözüken kentsel arazının devlet eiiyîe altyapısı ya pılarak, seancyenin bu alana kaynok ayırmasma yol acmadan sorunu cözmek: «Üretlle.i orso ve cpvrsterinde venl SDFkülasvon alanicn yaratmok. Merkcz Bankası, özel bcnkalar. Emlok Kredi Bankası. MEYAK. OYAK. sendikalar koopcratlf güc'erlnin eündekl kredi va özel kaynaklara el atmak; kcmunun konut icin ayırdtği Vavnakların tümünü kendl yönünde kullanmak ve «Hclkın konırt gereksınmcsinl toolu konutlaris karşıiamaln slcganı arkasıno glzlenerek konut tekeüeri olarak bugünku enge'lerin karşısına dlkilmek Istenmektedir. 1975 ythnda kurulon tKemıt Kredilerl DOzenleme ve Kocrdfnasyon Kuruluı bu Istekîerl yerine getlrememiştlr bugüne de<jin. Arso Ofisinln Dunya Bor»kcsının ve ulırelororast k'jrulu'î lar.n bugur.e değin kesimscî yaklasımları bile özel sektörOn bu aiondaki sorunlarına yanıt olamomıstır. Smdilik onun istediŞI. dOzenli ve saıîlıkiı bir kredl polit!kaf,ı ile sermayenin venlden üretimlne enge' olmadan spekulosyon yapabl'ecefli venl kentsel crczilerin kendl emrlne venl mesldir. Sosyal blr sorun olon konut eorun'jr.a çözum getırme görun tusü altında kopitalist denqes!z pellsmenfn dolgalanmelanr ı kar$ı clınan bu konionktur polltikası. emeVcl kesimleri vağmur altında llikler:r>e deÇln ıtlctırken kar aitında ciğerierir1» deflin dondururken, özünde o r trdeö,erin sıncl kopitalist ve rontiye arasmdakl paylcsırn'nı veni blr denqeva ulcst'rocaktır. Bu dengeleme isîer slvasal dcl galanmalonn 's'er kapltcllzmin ocımasız kuraıiarının scnuc ı düşunülmfı$ olsun. geits erre< c! kesimîenn yo^sullu^unu bir kac kat dcho cttrccaktır. Ddnemler 19631957 136£ 1S72 13731577 Toplom 45.359 94.714 176 776 Pkmı. 1 OprOin 49.750 71.233 106.118 Koynak: Dordfinefl «KONUT SORUNU KAMUOYUNA KENTTEKİ KÜÇÜK VE ORTA BURJÜVAZİ YIĞINLARINCA ABARTILARAK SUNULMAKTADIR. BU SORUNU BUR JUVAZİNİN ÖN PLANA GETİRMESİNİN BİR TEMEL NEDENİ DE, KONUT YATTRIMLAREVIN VE BU YATIRIMLAR ADINA YAPILAN ARSA SPEKÜLASYONUNUN ÇOK KÂRLI BİR İŞ OL3L\ ÖZELLİĞİNİ SÜRDÜRMESİDtR.» landa da karşılaştığı darboğoz lar vardır. Kredi sorunu vardır. Teks'leşmesıni engelleven kurumsal ve yapısa! sınırlamolar vardır. Speküîasvono olonok soğlamcyan ekonomtk gel.şmeler vardır. özellıkle konut özel sektör fjretımı vapay blr doyum noktosına gırmıştir. 1963 1977 döneminde konut yatınmlarmdakı gelışmeler Izlendığinde bu alonda onem II ipuciarı ocıkca garulmekte dlr. Gercekten 1953 • 1&67 döneminde konut yatırımlarının toDİom yatmmtar ıcîr.dekl payı vüzde 22.4 iken bu oran 1968 • 1972 döneminde yuzde 20ye 1973 • 1977 yılındo yüzde 16.5* o düşmüşlür. Göreli pay azaltıl mıştır. öte yandan konut ssktörü ile imalat sanayl BÜnumuz de boşa bos kaynak paylaşmak lodır. Tobîoda do görüldüğö gibi, özei sektör sobıt sermaye vatı nmian imalat sanayıınde Bırın a Plan döneminde 30 5 müycr ıken konut sektörunde aym dönemde 45.6 mliyara uıaşmıştır. iklnci plan döneminde Özel sektörün konut sektörunde 64 milyar yatınmına karşm Imolat sanayilnde 53.5 milyar II ralık bir yatmm yaptığı görulınektedır. Her ıki dönemde de özei sektörün imalat sanovüne göre konut sektörune daha cok vatırım yaptığı acıkça Izlenmektedir. Ancak ucuncu cianda konut sektörunde blr durakloma görulmekte ve ima lat sanayilnin özel sektör içln konut sektörü İle başbaşa bir duzeve geidıği ve hatta onu bl raz aştığı aniaşilmoktadır. Bu durum baslıca ikl önemli nok BİTTÎ MALİYE BAKANLIĞ! HESAP UZMAN MUAVİNLİGI GİRİŞ SINAVI Mollye Bakanlıflı Hesap Uzmonfarı Kurutunco 19.9. 1979 çarşamba gunu saat 930'da Ankara ve isionoul'oo Hesap Uzman Muavlnliği Glrış Sınovı acıloccktır. Sınava katıiobilmek icin: a) Devlet Memurlan Kanununun 48. maddesfnde yazılı niteilKiere sohıp olmak. b) 1 1.1979 tarihinde 35 yaşını do'durmamtş butunmok. e) Styasal Bilgller, Iktlsat. Hukuk. Işletme ve Idcrl lllmler Fokültelen II* İktlsadi ve îlcort Ihmlar Fakülte. Akademı ve Yuksek Okullorı veyo Meslek icin gerekll kultCıru veren ve yukardo Balirttlen ögrenlm kurumlorıno eşıtltğı Mıtiı Eğıtım Bakonlığınca kabul dunon yeriı ve yoConcı Fokulte. Akademi ve Yüksek Okullardan bırint bittrmiş olmok gereklr. Sınavlaro girlş şartlarım ve sınav konulorım gosteren broşur yukarıdo tslmien gecen Oğr9tım Kurum'onndan ve Hesap Uzmanlan Kurulu Başkanlığı !le Ankora, Istanbul ve Izmir Grup Başkanlıklarırrdan soOlanabılir. Isteyenlerin adresterırte göndenllr Isteküierin en gec 109.1979 gunü aksomıno koöar Maliye Bnkanlığı Hesap Uzmonları Kurulu Başkonlıgı, Ankara adresine belgelert ile b'rlıkte yozıiı olarak basvurmaton gereKir. NOT 21 tcmmuz 1979 tarihinde vayınianan flonda sırKiv torihi 19.9.1979 carşambadır. Düzeltlrlz. (Basın 14849) 6196 T.C. ZİRAAT BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN (Malzeme ve Satınalma Müdürlüğünden) T.C. DEVLET DEMÎRYOLLAR! İŞLETMESÎ BİRİNCİ İŞLETME BAŞ MÜDÜRLÜĞÜ Alım ve Satım İha!e Kornisyonu BaşkanJ'ğından: Banko ve Vezne Yaptırılacaktır 1 Bankomız gereksinmesl icm, kapalı zarf usulu tekltf alınma< suretıyle 1500 odet banko »e 300 adet vezne yaptırııocaktı;. 2 Bu konudakl Idart ve teKnik şortname lle pro|e'er Ankora'da Molzeme ve Satınaima Mürtürlüğümüzden. İstonbul (Koraköy) ve İzmir Şubetenmizden sağlanabilir. 3 Ihole. Genel MüdurlüğOmüzde yapdocaktır. 4 tşln gecicı teminatı, tekltf tutormm % 8*sı oronında olacaktır. 5 Teklif mektupları Ite vapılacok bonko ve vezne numunelerintn en geç 13/9/1979 günü saat 15.30 a kodar Ankara'da Malzeme ve Sotınalma Müriarluğümüze makbuz karşıhğırtda teslim edllmesi gerekmoktedlr. 6 Bonkamız 2490 sayılı Yasaya boâİ! değlldlr. (Basın 19455) 6198 Çamaşırhane Malzemesi Satıiacak î işletmemlz Haydarpaso camaştrhanosme yenf makineler koniilacuğırtdan holen caiışmakta olan eskl makıneler. 20 ağjstoe 1979 pazartesi gunö saat 15.00'de oçık artırrr.a sureti ile potılccaktır. 2 Geclcl teminotı 5.000, TU olup. şortnamesi Koml8vonda görulebiılr. 3 Tallplerln sözu edüen hazır buiunmalaru gun ve soatte Komi^oncîa 4 TCÜD 2490 sayılı Kanuro tobi oimcdığındar Ihaleyl yapıp yapmarr.akta voya blr Dölörr.ünü yopmckta ve tercin ettiöi talibe yaprtıokto tamamen serbesttlr. (Bcsm: 19518)