Katalog

ÎKÎ CUMIÎURİYET 6 TEMMUZ 1971 arbes belediyes'nln çdğrıhsı o\arak 16 hazlrcn cumo gıinu akşomı Paris'ten gu ney Fransa'ya yolkındık tirenie. YolcuiuÖumuzun büyük bölümü karonlıkta geçeceğı icin, sabohtan baslayarak göreblleceçlm bölge güney Fransa olacaktı; oma dönüşumuzde gün düz treniyle gececektik bütün Fransayı..Tartes, Pirene dağlarının eteklermde, Ispanya sınınna yakrn b:r kentti; bizim oradan caSrı a'momızın nedeni de, Tarbes Beledıyesinin, Nazım Hlkmst ontsrna adanmış bir bayram duzanlemiş olmosı Wı. Dunyaca ünlü ozanırmzın ceşitıı yopıtlortndan esinlenilerek düzenlenmiş bir oyun gösteritecek, bir resim sergısı ıle bir kankatür sergisi oçılacaktı. Haben gazeıeierimızde cıkmıştır samnm, ben olayı okurlurıma ayrıntıkjn i!e anlatmok Istiyorum. Î Nazım Hikmet Tarbes'te Melih Cevdet ANDAY tou|ours de Voudace!» Unutmadan ekieyeyim. Dcn.on TaiDas'U ınrş Ondan Daşka unlü ozon Lautreamont, Mareşal Foscft, doğu romantizmırin öncusü sayılon. Türklerin ıyı bıldıfii Theophı !e Goutier de ora'ı Juies Laforgue gençllğlr.i Tarbes'do geçırmış Belediye saroymm büyük balkonuna «Hommoge a Nazım Hikmet» yozısı asılmıştı. Biz sa lono girdiğimizde, daha resım sergısıne cağnlılar gelmemlştl, resırrlerl uzun uzun görmek olonaöını buldurn Acıl'S günierinde pek oz nosıb olur. Bir yanda büyük bir sofra hazırlanrri'Ştı, orto verlnde Türk bayrağı duruyordu, samponyo şişelerı ccılma töreninl beküyordu. Sonra Belediye Başkcnı iie cagnlıiar saiono gırdıier. Baskan açış soyievini kâğıttan okudu; Nazım Hikmet'ın ılerlci kışiliğini belırttı, yaşamından söz etti. bu törentn onlamı uzerinde durdu. Ondan sonro Abidin Dıno tia cok gürei bT konuşma He açılışo gerekü bir katkıdo bulundu Serginin gezıimesi epey surdü. Bir mosaya, Nazım Hikmefln Fransızcadakı kıtapları dizilrmşti. Bu kıtaplar arosındc en yenisı. Münevver Andoc'ın çevirdiğl, Abıd.n Dino'nun resımiedığı «Al!em Kolıem» masah idi Bu kıtap Tarbes'da basılmıştı. Nczım Hikmet hcftasının acılnnası işte bövle oldu. Sergi ilgı gördü, uzun uzun ge/>d' Sonro konuklar şompanyo Me agıriandı. Merokla bskledığimlz oyunun oyuncuları do orado oidtıklorı icm onlardon bilgl alıyorduk düzenlsd kled gösterı üstüne Compagme des Tretsau/ nun yoneticisi Cathola, doha orcdokl konuşmalan ile bende buyük umu! uvondırdı. ımışlm. Bu genç yonetıcınln ocı bır Kac yıl : cınde büyük b.r un© «avuşaccktır samyo.um. İşcı sınıfmdan gelme 8eiedı>e Başkorr, bizi colışma odasına cotürup orodo aynco ağıriadı. Torbes beisdlves'mi ca'ışmalarını onlattı.'Kenciısine veda edip ayrıldığırpızdo vaM öçlev! gecme!<te ıdı Öğ.e y&rnağlmizi. «Compagnie des Treteaux»nun cağ r !lısı oiaraK bır lokanîanın o?el böiumünde yedik Elbetle bütun konuşmala: Naîim Hikmet ve Tarbes tıyatrosu üzerıne gscti CatrtGla, oyuncu annı başKa atonıarda da yoratıcı olmavo yüreklsndınyordu. Sozgeüşi, Nozım Hıkmet oyunundo Naz'm Hikrre! ıolünü oynavan genc ovuncu sofrado "arşımdo İdi ozandı es* sofrada yanmda ıdı oyun yozmaya cocukiar ıcin fıozırianıyof du. Ovso bizim rahmetlı Muhsın Ertuğrul. oyuncu'orın dıyelim şiır yazma'annt hoş korşılomazdı Gercskten de b'zde şı.r, oyku yazan ovunculorın tıyatroya boş "erd.k'srım gormüşumdür Demek görüşier değişiyor Cadırda. oyun bıttıkten sonro boçko bir vönetmenle daha tonıştık. Trusses idi adı O ao ozandı. şıır kitabını ımzatayıp verdı bana. blış hafto önca bfişlcryan. Yannls R;tsos'la IIgili bır o/unu schneve kovmuştu Oyunun GO «Yoşlı Kadın'ar Ve Denız» .dı Dcnısk şı:rlerden ovunlo cıkar'Tiok. bu tıyatrodo denenen bır yontefidı Yazık kı. yorgunlupum Yannis Rıtsos un şıırie'inı gıaip seyretme''ne oianok vermedı. Al<şom vsmeÇn' b'r Inoılız Pjb nrla er Yola cıktığmiızda beni en cok duşüidüren, oynanacok oyunun dramatık yapıst, başka bır deyışle, çesltli şiırlcrden bır bütüne varılıp varılamoyccagı, bu şiirlerin sahn9 sözün9 uyarlanması ışının nasil başanlabıleceği g'bi konula.'dı. Yen ge;ince izlenımlerımı anlatacağırn. Açıiacok resim sergisinin başarıiı olocaöını kes tirebiilyordun. cünkü do9tum Abıdln Dino'dan öğrendiğime göre, oldukco 'vi resırrler derlenm.şti Paris teki Türk ressamlarındon (ikı de Fikret Muallö vcrdı). Karikatur serglsı ise, genc karıkaturcumıjz Selcuk Demıreî'in birbirinden güzel vapıtlarını kcpsıyordu. Cağrıl:!ar arasınOQ, ondan başka. birkac ressar.iımız vardı; bun lordan bıri erki dostum Tiraje Dıkmen'di. Tiraje. Abidin, eşı Güzin. ben blr kompartımana düştük. Ertesi gün oğieden önce Tarbss'c vardık: blzl istasvondo t>va;rocu cr korşıîadılar. Tiyatro larının odı «CoTipagpie des Tretocux (Salaş Kum ponyosı)» tdt. Böylece o andon gırlverdı* bu guney kcsabosının sanot havosına Uıakto Pireneler kar ıcinde tdl ve Tarbe» soğuktu. oma korşılavıcılorımız arosındaki han.miarın cplaklıkları bızi şaşırtıyordu. incecik yazlık gıy S'ler giymıslerdı Doğru otelımıze gıttik. bıze go r p gelse de, bu kuçük kasobonın temız otelinde muslukla'dan sıcak stı akıyordu. Fransa'nın 6uyu ve bereketlı toorağı üzerinde durmak Isterim ılerde Corçabuk hazırlonıp, resım sergısirıin açıiacağı Beîedıye sarayıno voiland:k. Buyük oiando Donton'un bir yonutu yükselivordu, bu yonutta Dan'on. el'tıı uzatrri'S, uniü sâzunu söy'üyordj sankı: «De l'cudace. cie ı audacs ken erken ylylp erken erken yatmaya glttik. NoJin Hıkmst oyunu ertesi okşamdı. cCompognie das Treteaux ı , oyunlannı b ıyuk bir çod'rda oynuyordu. Bu çadır düzeni. tiyatronun bölgede colaşmasına olonak sogiıyorda. Cok güzel. büyük orabaları vardı kumpanyanın. cadırı. eşyayı .dekoru ve oyuncutarı oradan orayo rahatlik icinds taşıvordu. Biî'rn gıthğımız akşam cadır tıyatrosu. lorbes'in bekı en güzel yeri olor, büvük parkta kuruimu$î.' Bu bir İngılız parkı ıd' ve bir yerinde TürK'ye • den getırılıp yetıştırılmı^ uzun canılar varc. Ben bu guze! cam.n kardsşlerını Yeflı GollerMe pormüştum, Guney Fransa'da karş'mtza cıkması cok şaşırtıcı bir etki yaptı. Dekor, demir parmaklıkiordon yapıünış uc bölmeyı gösterıyorda, ayr ca bunjr> önundeKİ olan da. ceşitlı amaçiorla boyuna kullanıldı. Öyle kı. hıc ora vertlmeden. ovun bir önde. bir arkcda. sciuksuz sürdu gittı ACIK söyleyeyim, sürden oy^n yapıs ro bunca basorı ile gecllebileceğinı pek ^e kesîireblrrış değildim. Bu yuzden oyurun başorıs'no hayron oldum. Nczım H.kniet'in tek tek şilrlerlnden oldjğu glbı. «Meniaketımden İnsan Manzoralarıs, «Kutulus Savcsı Destanı» gıbi uzun şiırlerindsn de vararlaiılnı$tı Ozcanın mektuplorı. Bufso hapisharesmdekl düslsr. aclık grevi de yer yer. tom bır basarı ıle kul!anılm:ştı. Zaman zoman muzlğ'n ^e eşllk ettığı oyunda, yokın cağ Türk tarihi gozler önüre serıldi Osmonlı Irnpara'o'luouriLn yıkılısı. Musta'o Kemol'ln AnodoILI do örgüt ! enme9i. Amenkon mondocılığı, sonra Yuparl'!İor'n Anodolu'vo cıkışlorı. ven>l'S'erl. Nazım Hıkmeî'ın ycşamı ile ilişki cercevesı içlnde sergMendı Nozım Hıkmefı oynayan genc ovuncunun sir okuyusu cok güzeldi; helfc doktoru 'e konusur glbl söyledıfll «Anqmo Pekta ris» şıırinde bsşarısı atkış oldı. Cathala. oyun cu ciarak do karıştı temsile ve okordeon eşlığtncis dromotik sorkılor sovlemesı cok beöenıldl Nazım H kmet'ın oiumü sahnesi cok dokuncklı Idi. D'vet:! rım ki, bitîş, cyunu en yüksek rtüzeve cıkordı İşte bır ozan, o gün, dunyanın bır ucuado ülkemızı bcyle tamttı. Türk'u boy'e vaçcttı B r devie'ın mı;vor>lar harcovarak bas^romayccoi'i bir ı<;t. bu Alkışlar SÛHJD glrjerker, Guzln D;iO kuıoğıma, «Nozım sad oino dn gormei'Vdı. ölıme kızıyoram» devınce. «Sanotcı her insan aib' olumludü''. olumsür OıOr< sanoü'r» d'ye yorvl'odlf! OTU Maske Üüştü ... urriyet Gazetesinm dunkü manşeti «MHP yöneticisi MİT ajanı cıktı tümcesınden oluşuyordu. Ankara'dan verilen hebere bakılına. MHP Beşiktaş Ilçe Sekreteri: 1) Anarşık olaylan kışkırtmış. 2) Yeraltı çahşmalan yapmış. 3) Gençlen soyguna teşvik etmış, 4) Adam öldurme. gasp, soygun türünden 13 olaya bulaşrmç. S) Bilinmeysn bir yerden gelen 1.5 mllyon lirayı bilinmeyen bir yere harcamıştı. MHP'li yönetici: Bu parayla Ülküculere yardınj ettim» diyordu. Yapılan araçtırmada gizli belgeler, şifreler. siyasai isim listeleri, notlar ele geçirildi. MHP örgütüne dagıtüan emirlerden bazılan şöyleydi. * MHP illegal çalışma mecburlyetindedir Savasımız katıdır. Milliyetçı militan. polis tarafından aranıyorsa. yeraltına inmelı. gizlenerek yajamalıdır.» « Operasyon önceden bürokratik usuilerle planlanmalı ve mtlitanın bunu gerçekleştirmesl sonucu husule gelen hadise. zacıaa ve mekana nısbetle doktrin leyhine propagsnda unsuru teşkil edebılmelidir.» Polise ispiyonluk yapanlara. ele geçirlltrlerse haıclere yapıidıgj şekilde olüm cezası verllmelidir.» • Görülüyor ki MHP'U yonetıci, Başbugu Türkeş'In «davadan dönenleri vurun» kuralını tazeliyor; ve •devietın güvenlık kuv\etienne yardımcı mılliyetçi gençler» olarak tanıtıian kişilerin pohse ispiyonluk yaptîkları zaman. oldurulmeleri gerektiğine değgin yasa yuruyor. Teror kaynagınm ?orçek tablosu fum aci cizgilerıyle ortaya cıkmıştır. Ecevit hükumetini destekleyıp işbaşında kalmasının zorunluğunu vurgulayanlann ne denli haklı oîdukları da ortaya çıkmuîtır Eger MC ortaknğı ya da partiier ustü bir hukümet başta ol«aydı. MHP ile sağdaki barı odak'ann yakalanması oîanaksızdı. 12 Mart tan ben kenetlenerj ve devlet kasimınde yuvalanan teror kainakiarı zaten çoktan ben biliniyoıdu Bu konııda Cumhurbaşkanına. Başbftkana ve MİT Müsteşarına yazıh başvurularla bilgi d9 sunulmuştur. Şımdi «suçustü» yakalanma sozkonusudur. Yeni olayın ışığında soa gunlerde tezgahlanân «Ecevit hükumetini düş,urme operasyonu da ilginç bır anlam kazanıyor. MC partileri. parabnbalan. terör odakları niçin eş zamaaİJ bir saldanya gecmişlerdlr? Bu durumda artık: a) Terorün CHP himayesindeki komünıstlerce üretlldiyı savı yıkılmıştır. b) Türkeş/in son günlerdeki t«laşı ve banş çagnlarının nedenleri ortaya ç'.kmıştır. c) HüJtümetln iktldarda kaimak için direnmesl geçerli bir anlam kazanmıştır. d) Teröru yoketmek için. işe. devletin içinden başlamaK gereği bir kez daha vurgıuanmıştır. Her zaman yineledigimiz bir gerçek var Siyaeft] savaşıra uzun soluk, ve taş gibi sabır ister. Ancak uzun soluklu olmak. edügin olmalc degUdir, sabırtaşı olmak da yetersız olmak değildir. Bır buçuk yıldan beri için Jçyüzünu btlenler. tnı konuda davul çaldılar. Terör odaklanna bir türlü lnemiyen hükümetin bu son olaydan sonra artık bir atılıma geçmesi gerekiyor. Eger bu aşamadan sonra da> hükumet, geçmişteki durağanlığuu ve yüreksızliğini sürdürür' se kendi kuyusunu kendi elleriyle kazar. Türkiye'yi karanlık rejimin siyah kuyusuna duçürmek için terörü yöntem olarak saçenlerin kımlikleri komando kamplarından bu yana sergilendi. Hiç kımse almna «Ben suçluyum diye yafta yapıştinp dolsşmaz. Ama şimdi aînında yafta olmasa da suçluyu suracmdaa tarumıyor muyuz? H Iktidarı MC'ye Evet Kaptırmamak âyır OKTAY AKBAL CHP 1977 mllletvekıü secimlerinde Muğla'dan 73 bm, Monısa'don 140 bin, Konya'dan 147 bın. Aydın'dan 98 bm. Ediıne'den 75 bın oy almış. Yu/orlak sayı oioraK yozıyorum, bır ıkl yuzlük forkları atarok... CHP'nın AP'yı oştığı ıkı ıl vor Edirne ve Konya.. Ötekı uc ilde AP, CHP' yı epey gerıde bırakmış. Aydın'da tam 34 bın, Manısodo 36 bın. Muğlo'da 13 bm oy... Konya'da durum bıraz değl$tk, cünkü MC portHeri ayrı ayrı büyük oy topıomışlor. Şoylece; CHP 147 bın. AP 132 bm, MSP 92 o>n. MHP 50 bın... Yanı CHP'nm üstünluğü blroz gorece. karSiS'ndakıler bölündüğü ıcm en çok oyu o topioniış, CHP'nın bır Edirne'de durumu sağlam, AP'den 20 bın daho cok oy olmış, MC partilerının oyları ıse bırer ixışer bm .. 8u tabtoyu karşımızdo iyiC9 görmeliyız Tüm tcıkdgıyla, gerceklığıyle... 14 ekimde Senato seçımlen de vcr, onlar da önemli elbet, portılerm yurt olçüsunaekl yenı durumlarını. etkılerinl, güçlerıni verecek bize. 1981'in bir çeşit habercısi olacak... Ne vor kı Senato sec.irilerınde acnacok sonuclor ıktıdar sovaüımı veren CHP ve MC'y: o kador etkilemeyecek. Senoto üyelerının hukümetin kurulmasında yo do devrıimesınde oylorı yoktur. Bu yuzden önemli olan, beş ilde yapılocak mnletvekilı seçımlerl... Kısacası, Meclis's gelecek beş kl$i... Bu yenı beş mılletvekllının CHP'den ya da MC'der» yana oıfnast, 222 222 cıkiTKHında kolmış bir iktidar muhalefet cekişmesınde teroztye konan son, kesln ağırlık olacak... Bu h«sop, tobil Meclls'tekı dengenm 14 ekime dek değışmemesı duşuncesıne doyanmışt r. Ylne de bellı olmaz, MC'den uc beş kışi CHP saflarma geceblllr, bunun gıbi, CHP'den ya da bcğım6izlardan üç dört klşl öteki yona koyabılır! O zaman 14 ekim secımlerının 60nuçları pek onem toşımaz. 18 oylık CHP ağırlıklı hükümetın pek cok eleştırilecek yanı vardır. Hep yazdık soyleciık bunlan. elinde tom cogunluk varken niye bir tokım yasaiarı cıkartmadığı, Demırel ve onun glbı bir tokım polıtikacılardon shesap!» SOrmodıâı, üsrıc' gücleri ardma alarak faşizmın ustüno gıtmediğı, hatta llerlcl devrımci örgutleri, gucleri kırdığı, darılttığı; hotto etklsız hale getirmeye uğraştığı; MC'aen devralınan korkunc çercekleri zamanında halka uniatmodığı; «kendimlze yetmek» onlemlerinı ıktidara gelır geimez clmodığı... Daho bunun gibi bir seyler... Bunlar CHP ağırlıklı ıkt'dorın kusurları, yonılgılartdır. Amo CHP ağırlıklı hükumet Meclis'te coğunlugu karşı tcrafa koptırırsa ne olacak? Bır de bunu göreim: Demirel bir kez doho Başbakan atonocak. Turkes ve Erbakan başbakan yardımcıları, Fe/zioğ'u belki de Devlet Bakonı.. Yeniden «devleti parselleme» girişımlerine geçiiecek... ücüncü MC bu kez eskisinden daha dıkkatII, daho tutkulu, daho deneyli olarok büyük bir hızla mılitanlannı her yona yerlestırecek... CHP'nın yapmadığı bütün partizanlıklan en kısa zomando yapacak... CHP. DİSK'le. TÖBDER'le. POLDER'le, tum devrimci örgutlerle, gucierle anlaşamadı. hat'a bu orgütiert gücsüzleştird.. MC'cıler Ise bunun tam tersinl yopacaklar, tüm ülkücü dernekier. sağcı ârgutler büsbütün güc kazanocak. Mılitan, partızan orgütlere dayonan MC «vurucu gücler» le kendı anlayışındakl b r yönetim kurmaya yönelecek; Anayaso'yı değıstirme elnşmlsnne, Kemalist devnmden, 27 Mayıs aiılım'arından kalan ne vorsa hepsini tarihin cöpluğüne atmaya kolkışacak; soi MC ıktidarının tüm agıriığını, tüm sıddetlm üstünde duyacak... Devrimcı dernekler, sendikaiar. örgütler. partiler colışamaz. sesım ouyuramaz hcle gelecek... Ecevit hükümetinin devrilmesi, yerine Ücüncü M C nın gelmesi deme'<tir. Türkeş'li, Demırel'li 'ülkucü' örgutlü bir «Ücüncö MC» Türk halkının yeniden karanlık bır doneme gırmesi dennektır. Faşızme gıden yolda önemli bır adım atılmış olocaktır. Bağımlılık poütikasının. kişil'tfsizliğm, gercek milhyetciüğe karşı ne varso hepsinn. hem de 'millıyeîci'ik, kutsalcılık adına' bir bir uygulandığını göreceğiz... Bunu şimdiden btlellm. Bu karonhk : görünumü c zerek sağduyu sahip'erinı uvarmak Istiyorum Beş mıüetvek'lini AP'nin, ya do MC partüerinm elde etmesi olmayacok bir şsy değildir. O zaman Ecevit hükümetinin de sonu gelecektir. Türkiye'de cağdoş uygarlığın. A'aturk ilkelerinden güc olan bir oMımın. Anayasal haklanmızın, bılinclenen halk guclerinin zor. ocı dolu b.r döneme girmesi olacaktır. CHP ve tüm sol partiler bu gerceği şimdiden görmelidirler. Zaman, «sen mi, ben mi» kavgasıyla öldurulmeyecek kadar değerlidır. CHP, kısacosı Türkiye'nin aydınhktan yana gücieri. bu beş mifletvekilini, hic değilse coğunu kazanmok i c n smdiden savaş'ma gecmelidlrlef. Gösterilecek adavlarm oneml, klşılikleri, dğırtıkları dengeyl CHP'den yana cevirebllir. Kücük, kısır partlclllk hesaplannm bir yana bırakılması baş koşuldur. Bunu şimdiden yazıp söylemeyi bir görev sayıyofum. HEDEF, DEV BİR DENİZ GÜGÜ! TÜRK DÛNANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA BU HEDEFE ULAŞABTLÎRÎZ. imilert. dil devrlmimizin başanya uiaşmış olduğu düşüncesiyle. bu güzel devrime karş,ı çıkanlara ilgj gösteıilmetnesl gerekti^ini söyleyebilirler. Böy'.e bir düşünüş. devrimln kökleşmesim, ondan beklenen urünlerin devşirilmesini gücIeştireceği için doğru degildir. Karşıt görüşlü olanlar. dil devrimimiz üzerine derinliglne bilgisi olmayanlann kaialermda duraksama uyan dırmaktadırlar. Onlann bu çabaianna engei olmalıyız. Bu kısa yazıda, di! devrimimızin onemıni kavrayama mış olanlann yanılgılan gösterilecektir. • Yüce Atarürk. harf devrimıni gerceklestirmskle ulusumuza en büyuk iyiligi yap tnıştır. Onun Arsp harflenni kaldırması ulusumuz için bir rnutluluktur S.ze. Dogulu ve Batıh ikj bilginin bu harflere ilişkin görüşlerini sunacagım: ı Büyük Türk Bilgtnt Beyrunt. bin yıl önce. Arap yazısı için «bitişik harflerden oluşması, sesliler için ay rı harf bulunmaması yuzunden ciddi ve bllimsel tşlerde kullanılması güçtur» yargısını vermiştir tisiâm Ansiklopedisi C 2. S: 638). 2 Paris Do£u Dilleri Pro fesörü Jean Deny de bu konuda şunlan yazmaktadır. •Siz Türkler Arap dihni bugüne dek zengin bir dil o!arak benimsemıştiniz. Oysa Arap dilinde üç tane sesli rıarf vardır. (...) Cç tane sesli harfi olan bir dil zengin bir dil olabilir mi? Yeni benimsediginız yazıda sekiz tane sesli harf vardır. Gazi Mustafa Kemal'uı yaptıgı harf devrimi ile kaJemlerin kolayhkla işlemesi mümkündür» (Cumhunyet. 26.4.1970». Ne yerinde bir göruş. Evet Ataturk'ün gerçekleştirdiği harf devrimi ve onu izleyen dil devrinrri İle kalemler kolayhkla işlemiş. ulusumuz yüzyıllardır dalmış oldugu uykudan uyanmaya başîamıştır. • Harf devriminl izleyen dil özleşmesi bir masal değildir. Tersine, bizi güçlü. çağda? bir toplum düzeyine çıkaracak gerçeğin ta kendisidir. Düşünce gucünün yalmz «anadili» ile doruğa ulaşabileceğini kavrayan, bu yol da bilinçlenen toplumumuz. gun geçtikçe konuya daha çok bağlanmaktadır. Böylece dunün ve bugünün kimi düşünürlerinin değişmez» olarak nitelediği Dogu ya da Batı dillerinden gelme yabancı s6zcükler, ana dilimizden karşılıklan bulunarak, birer birer dilimizden ablmaktadır. • Ataturk. ulusu bilgislzlikten kurtarmaıun. uyandırmanın biricik aracı olarak DİL'i ele almca, çevreslne toplanan onurlu kişiler de kendllerini bu soruna adamışlardır. Onlar da Atatürk glbl, dil anlaşması. özleşmesi isteklerinln yüzyıllardır Turk lerin gönlünde yattıgını blllyorlardı. Bu çalışmalarda yanılmalar olmuş olabilir. Ama, sağlanan büyük yararlann karşısında bu yanılmalann sözü edümez. Özleşmenln gereklillgi. y»rindeliğı üstöne yazılacaklar çoktur. Ben buraya. Osmanlıhk döneminde bu konuya önemle egilmiş Iki iiginç yapıttan kısa bolümler aktarmakla yetinecegim. 1 Birçok değerli yapıt bırakmış olan Kurmay Topçn Tufepenerali Ahmef Muhtar, 1902'de yayımlanmış o K Önemli Bir Sorunumuz: Dil Ataturk'ün gerçekleştirdiği harf devrimi ve onu izleyen dil devrimi ile kaIemlcr kolaylıkla işlemiş, ulusumuzun uyandınlış! htz kazanmîşür.. Bunu kavrayanıayanlar anlayışsızhklarına yansınlar. Rüştü ERGUN. Hekim lan «Rehberi Umran» adlı betiginde şunlan yazmaktadır: «Lisanı Osmatılnuı butun akvamı Osmanıve ve Ulâmiye arasında int.ışar ve taammümü için bahsı rnahsusunda beyan olunduğu üzre, sadelestirilmes,i... kat'iyyen lâzımdır.» Sayfa: 135. (Beyazıt Devlet Kitaplığı No: 23789). 2 Yanyalı Ali Rıza adlı bir yargıç, 1898'de hazırlayıp 1909'da Kastamonu'da bastırablldigl. Okuma Yaz ma» adını verdi&i bu adın altmda da. «Som Türkçe yazılmış bi»" betiktir» acıklamasını koydugu değerli yapıtında. «Her ulus ancak kullandığı anadili ile şeregi gibi, dilediğini. içindekini karşısındakine anlatabilir» dedlkten sonra, Osman lıca'nm Içlndekl çeşitli dilleri ögrenmeyen Turk çocu ğrunun ıse. «Kendj Tıirkçesru anadillnı dahı ogreneruediginj. bundan dolayı bahtsız Türklerın çoklukla tor, bilgisiz, kor Kaldıklannı belirtir 4. sayfada Turk çe'yi de; flil. isım. harf. kelime. keiam. cumle. hat, sarf. nahiv, deyu. bize Arap sözleriyle Arap yolîanyla anlatmaya kalkıştılar» demesı çok ilainçtir. T. Dil Kurumunca, başına yazannın resmi eklenerek deger lendirilen taşbasması bu ya rarlı betik Beyazıt Devlet Kitaplıginda. 167179 sayıda bu'.unmaktadır. 63 yıl önce «Türkçemizin yabancı diller ile kanşık. onlann boyunduruğu altında> olmasından üzüntü duyan bu yurttaçımıza ne den li hayran olunsa yeridlr. Geçmişimizdekl özleşme lsteklerine. çabaianna kısa c;k bir bakış büe bize. dı! devrınyni^m bııvük önemı ni anlatmava yeter. Bu is'pkİT Atatürk |nbi üstün bır ınsanda birikmiş. Onun devrımci tını ile ulusumuza yansımıştır. Bızler. bu ana devrımin kökleşmesine. yeygınlaşmasına yardımcı olmak zorunda olduğumuzu unutmamaJıyız. Dil Ku rumunun universitelerdeki yazm bâlümlennin dilse ver nice yazann. tinbiümci. topîumbilimci. felsefeci. tüzeci. b b bilimadamlannın bu konuya sersılmaz bir ilgi ile bağlanmış olmalann!n derin anlamını kavranıalıyız. Bu güzel çahşmaHra. hiç olmazsa yabancı sozcukler için bulunmu? kar şılıkları. anadilimizden ture tilmiş «öî'ükîpri kuHanarak katılmahyız. OTisfm miıli idare mpclisi. mecmua. v b.. yerine. ulusal. yönetim kurulu. dergi. v.b.. sözcükleri kııllanmalıyız. Atatürk'e ve dilseverlere borcumu7u ödeyebilmenin. tılusumuz* ysrarlı olabılme nin bundan daha kolay vo!u vsr mı? Kimi bilımadamlan ile ilerici olması gereken kimi kurumlann sö7cü!eri. gen. kaîmış ya7ar!ar bu eer çe|n bir türlü kavrayamıyoriar Oysa gerçek durum kendilerini a.şıp çeçmiştir. Geri kalanlar kendi durumlarma yansınlar. VFEAT Merhum Kurmay Yarboy Bursalı Nihat Bey'in cşt, Merhum Orhan Kirlzman'ın annesi, Feriha Tunc'un koyınvaildesl, Zeynep Ertürk ve Munls Klrtzman'm babaonneleri. Hasan Ertürk ve Nurdan Kirtzman'ın büyükkayınvolldeleri Emre, Ekrem ve Orhan'ın nlnelerl, Etyemez Kadom Şerif Tekkesı evlatlarından Nlnemiz BU Fikret ve Cuneyt BENTÜRK Sünnet oiduk İLAN DİYARBAKIR BELEDİYE BAŞKANLIĞINDAN 1. Belediyemızde munhal bulunan 4. dereceli Hukuk işlerı Müdürlüğüne Avukat alınacaktır. 2. Belediyemızde munhol bulunon 4. dereceil Hukuk Müşavirliğıne Avukat aiınacaktır. 3 İsteklılerin mesaı dahil.nde Belediye Başkonlıgına muracaotları rica olunur. Ayşe Sıdıka KİRİZMAN 5. Temmuz. 1979 Perşembo gunu Hokkırı rohmotino kovuşmuştur. Cenozesi 6. Temmuz. 1979 Cuma gunu öğle namazını müteakip Aksoray Valıde Camıınden kaldırılıp Kozlu Mezorlığına defnedılecektır. Rahmet dualarınız uzerin» olsun. EVLATLARI TEŞEKKÜR AİLEMİ2İN DEĞERLİ VARLIĞI EMEKÜ TÜMGENERAL Nazmi Yavuzalp'in Bir trafitc kazası sonucu anl vefâJı nedenlyls, bizzat gelen, cetıazs tSrenina katılan, çiçek gonderen, telefon ve telgrafla acımızı payiaşan başta; soym Cumhurbaşkanımız Fahri Korutürk olmak uzere, Meclls Başkanımız soyın Cahit Kara<aş'a Başbakanımız sayın Bülent Ecovit'8, Adalet Partisi Genel Başkanı sayın Süleyman Demlrel'e, Genelkurmoy Başkanımız Orgeneral sayın Kenan Evren'e. Hukjmetimizin sayın uyelerine, Kara Kuvvetlerl Komutanı Orpenero! sayın Nurettın ErB'n'e. Hava Kuvvetlari Komutanı Orgeneral sayın Tahsin Sahinkaya'yo, Cenız Kuvvetleri Komutanı Oramlrol sayın Bülent Ulusu'ya, CHP Genel Sekreteri saytr. Mustcfa Ustundağ'a. AP Genel Sekreteri soyın Nurl Bayar'o, sayın mılletvekll! ve eenatörlerimize, silah arkadaşlarına. T.C. Ziraat Bankası Genel Müdüru saym Turgut Erdem'e, Ordu Yardımlaşma Kurumu ve iştiraklerlmn sayın yönaticllerine ve calışanlarına. T.C. Ziraat Bankasının sayın çalışanlarına, bosınımızm VG TRT'nın değerli temsilcilerino, bütün dost, akraba, herr.şehrl ve arkada$larımızo gonulden tesekkürü bir borç bilırlz. AİLESİ ADINA A2Mİ YAVUZALP Acı Bir Kayıp Cemiyeümlz üyesi. degerlj arkadaşımız Sezai SOLELLİ Geçirdiğj rahatsızlığı müteakip vefat etmiştir. Uzun yıllar basımmıza hizmet veren Gazeteci ve Yazar arkadaşımızın bu elim kaybı camıamızda derin teessür uyandırmıştır. Aziz hatırasını daima saygı tle anacagımız Setai Solelli'rıln cenazesi 6 temmuz 1979 cuma Cbugun) ögle nama2im müteakip Şişli Camıinden alınarak Feriköy'deki ebedi istirahatgâhma tevdi edilecektîr. Degerll arkadaîimi2a Tann'dan magfiret, allesi ve tneslekdaîlanmıza başsaglıgi dllariz. GAZETECTLER CE>flYETÎ GuzeJ 2138 5383