Katalog

X İ KJ 19 TEMMUZ 19"Î9 Almanya mektubu Federal Almanya'da aşırı sağcı Strauss, 1980 seçimleri için muhalefet tarafından Başbakan adayı olarak belirlendi Feridun YÜCEDİNÇ GENFRAL ALEXANDER HAÎG: "AMERİKA'NIN ÖZEL MÜDAHALE KUVVETİ İLE ERKEKLİK GÖSTERİSİ YAPMASINA KARŞIYIM,, ABD'de önümüzdeki yıl yapılacah olan Başkanhk seçımlerınde Cumhunyetçı Partı den adaylıgını koyması beklenen NATOnun eskı Komutam General Alexander Haıg «A/ewsweefe» dergısme çeşıllı konularda aörüşlenm açıklamıştır Newr*>eek m Havg'le yaptığı görüşmeyı okuyuculanmıza sunayoruz. lıkt«> üıvelım ki Suudl Arabistan'da Bat aleyhtan bır darbe /apıldn SORU SALT2 anlaşmasına karçı cak mısıruz"> YANIT Anlaşma konusunda bırtakım cıd dı kaygılarım var Anlasmamn bazı bolum lennın çok clddı bıçımde ıncelenmesı gerekır Aynca Sovyet Bacf.re» bombardıman uçaklan konusunda da kaysçılıyım Sovyetlerin savıınma giderleri ı SORU Anlaşma Senatodan oidujru giW geçmezse bu olgu Sov>etler Buhgj tle bır bunaUma yol açar mı? Sovyetler asKen har camalannı artır.riar an? YANIT Bu tur 'ddıalar sorunu dertnlıgıne düîunmeyen kım^eler tarafından ortaya atı hvor Moskova savunma jnderlerını daha ne kadar artırabılır? Sovyetler Bırlıgırun gayrt safı rtıllj hasupsının 114» 7aten sılahlan mayp gıdıyor ABDde ıse bu oran %5tar Sovyet ekonomısı zaten savaş du7eyınde Oy s< bız çayn safi mıllı hasılamızın %l"ıru daha «avunmaya kaydırsak Sovyetlenn nuk leer ustunluk saglama olanagını ortadan kaldırırız. SOPU Bır süredır Batı nın NATO bölgesl dışındakı tehdıtlere daha fazla onem vermesı gerektıeını soyluvorsunuz ABD şımdı Ortadogu ve dıger bolgelere gerektıgınde mu dahale etmek uzere «özel bır ordu» kurmayı tasarhyor Bu ozel ordu ne gıbı bunalımları bastırabılır? ranltfurt Almanya'da 1980 yılında yapılacak olan Parlamento seçimleri içın partıler aaha şlmiıden mucadeleye başlaraışlardır Muhalefetı oluşturan CDU (Hnstıyan Demokrat Bırhgı) ve CSU (Hrtstıyan sosyal Bırhgı) partılen çetın çeçen ıa>ışmalardan sonra CSU Başkaru ve Bavyera EyaJet Baskanı Franz Josef Strauss u önumuzdekı yıl yapılacak seçımler ıçm Başbakan adayı göster mışlerdır Ilımlı ve lıberal tanınan Aşagı Saksonya Eyalet Başkanı Ernst Albercht ın muhalefet ıçmdekı mucadele yi aşın sağcı olarak tanınan F J Strauss a karşı yıtırmesınden sonra sıyasal gozlemcıler yakın gelecek İçın uikenın pohtık yaşatnında bır kutuplasma olacagım behrtmektedırler Muhalefetın basbakanlık adayı F J Strauss un dış polıtıkada kendısme seçtıgı dostlarırun başıuda Şılı dekı as ken cuntanın şefı Pınochet, Günev Afnka Cumhurıyetl ırkçı rejımırun Başkanı Vorster va Turkıye den bo/ kurtlann basbugu Turkeş gelmektedır Yakın geçmışte Strauss un Yunanlstan ve Portekız faşıst partılen lle yü ruttugü ışbırlıgının ortaya çıkması Federal Almanya dakı demokratık Kiıçlerın tepkısıne yol açmıştı. Bu özel lıklere sahıp Strauss un Muhalefet «re mısının kaptanhgını ele geçırmesı tayfalar arasında huzursuzluk yarat nuştır. başka bır deyışle nauhalefet partılennın tabanında aşın sağa kar şı, guçler dırenç göstermeye başlamış lardır Bır çok partı üyesının ıstıfa Mnın yamsıra Bremen evaletl CDU Başkanı da Istıfa etmıştır Strauss un daha çok tutucu seçmen potensıyelino sahıp olan Guney eyaletlennde başan kazanması beklenırken. Maın netın nın kuzeyınde çıkacağı oy avında ken dısıne pek şans tanınmamaktadır NATO'nun eski Başkomutanı, Ortadoğu konusunda sessız diplomasiyi, kuvvet polıtıkasına yeğ tuttuğunu söyledı. Haig, SALT 2 konusunda da ciddi kaygılarınm bulunduğunu belirttı YANI7 Bu gıbı duruıı larda ne yapaca^ınızı onceden açıklamak ters sonuç venr ve sızın manevra \etenpgınızı sınırlar Ama kuşkusjz Suudı Arabistan ABD ve Batı ıçm Lajatı onerae sahıptır SORl F lıstınlı şerıllalar HurmÛ7 Bo^azından geçen dev petrol tankerlerınden bır 9 ıkısını batırsalar ne yapaıdık YANIT Baı nın petrol yolunun tıkanmasını kabul edeme>ız Gerektıgınde petro] yolunun guvenlıçını korumamız zooınludur 1 Batı yanhsı ayaklanmalar SORU Afgamstan gıbı Sovyetler Bırlıftı oın nufuz aianına g rmış Uçuncu Dunya ulkelennde Bdtı yanlısı ayaklanmalan desıek1 leme ! YANI7 Once uluslararası hukuk kuralla nna uygun uluslararası davranıslar uzerın dp ısrar einelı ve bu ılkeyı sa\unmalıyLZBemn. ieg tuttugum ÇOZUTI budur Bunu vapab'lecek olanaklanmı? var \m& sımdı>e dek yapmadık Eger bu vontem başarıya uıaTia7sa başke ^areler duşnnebıhrız. SORU Sız Ba~«an oKavdmz eneril bulalımını çözmek ıcın ae vapardınız? YANIT Enenı bunalımına kolay cözum yoktur Sor dererp karışık bır sorun t$L Ancak bu konuda kararlı tutuma gırme^ gerektıgı de apasik ortaria Once haten elımı/dekı eneru kavridiiviarın gelıs'ırmeııvız. Komur ve nukle^r guç gıb ^ynca petrolü de daha ıhtıvatlı ve akıilı bıçımdp kullanmalıyız. Elımizde ^eneı^ komur raadenlerı varken bır dızı Kereksınımın karşılanmaii ıç'n dogal ea? kull^nmami7 saılurn, bır $ev Ben/ının karneye b<iglaıımdaından vana mısınız' V 4N/7 Fapr kerriımızı dısıplın 3İtna sobu onlem 'orun'u olur Haberler ServısO F GENERAL HAIG kuç nmolıyız > tMuttefıklenmızı kuşkutandırmofcıan Erkeklik gösterisi YAHIT Ben ABD nın tek tarafli o'arak bu tür erkeklik gostenlen» vapmasını doğru bulmuvorum Çunku bovle gınşımler böUredekı bır dızı Jİke ıle aramızı bozuyor ve tcpkıiere vo! açıyor Bana kalırsa. Batılı muttef.klenmızlfc Basra Korfezı konusunda ^oruş bırlıgıne varmak ıçın daha >ess / bır polıtıka i7İemermz daha vararlı olur SORU Dıyelra kı buvuk petrol uretıcısı Arap ulkelennden bın dpha ABD>ı seımedıgı ıçın petıol uretımmı kısıtladı Oruegın. tıbva lıden Kprtdafı Bafı vı petrol Ihracatıi! durduımakld ehdı! ettı Bu duiumda ne y dpT flıy ız' ]A\T Bana kalırsa bu sessı/ Iıplomabi ıle ço/ ım enecek bır sorıınd\jr Her durum da dıeer ruket tı ulkelprip saslıklı bır ısbırıgı yapılmadan eyleme geçmekten kesın Kârları gîderek artan çokulusîu petrol şirketlerinin hisse senetleri son birkaç hafta içinde yüzde 10 i!e yüzde 50 arasında değer kazandı ABD'DE YAPILAN BÎR KAMUOYU YOKLAMASINDA AMEMKAN HALKININ %69UNUN, ENERJI BUNALIMINI ÇOK ULUSLU ŞIRKETLERTN YARATTIĞINA INANDIGI ORTAYA ÇIKTI okuluslu Detrol şırketterının petrole yaoılan lam ardan sonro bır zamankı grbı vıne aşırı oı;ur*e karlar saöloaığı bıldır Imekıedır Le Nouvet Observoteur dergısınde bu konudo yuyın lanan Dır yazıvo gore batılı ulkeier kendt ekono mık ve asken govenlıklen acısından ^azgeçılmez savdıkları çokuıuslu şırketlerın OŞTI kârlarını kısıtlamayı duşunmektedırler ner(l bonalımını fiyottora 7am yopraV lc'n petrol şırketlennln vorott ğına ınanmaktoo r Yapılan bır kamuoyu yoklomasında Amer kclılar ın 69 unun buno ınandığı meydana çıkmışttr Ancak bozı cev reler tüm ıddıa «e suclamaiara karşm batılı hUKU metisrın bu şırketlerın kârlarını kısmok ıcln hıçbır onlem almıyaragını ılerı surmektedırler Potrol şirketlerinin yetkılilerı cok buyük kârlar yaptıklorını yodsımamakta amo sondaı faal'yât's rmın ve bilımsel arast rmaların cok parıalı olduğu nu ıleri surmektedırler Bu arada Exxon şırketınin 10 yıl ıclrtde kazan dığının ıkı katı darıa fazla votırım voptığı ıleri 60 rülmüştur Yem kârlaria şırketler venı enerıi kavnakları aroştırdığı gıbı yenı petrol yatakları da aravabllmekted r C Strauss'un, muhalefetın. başbakan adayı olmasından dogan sıyasl kutup laşmanın ulkenın polıtık goruşunu et kılemesı dogal sonuç olacaktır Muhale fetı oluşturan Hnstıyan Demokratla rın saga kayış gostermesınden. son parlamento seçımlennde. oyların yak ıaşık %7 sını toplayan lıberal parti FDP (Humyetçı Demokrat Partı) ka zançh çıkabılecekür Ilımh tutucu seçmenlenn Sosyal Demokratlar ıle Hınstıyan Demokratlann arasında yer alan hberallere ügı göstermesı beklen mektedar. Ana ıktıdar partısi SPD'vı olusturan Sosyal Demokratlar Strauss' a karşı parlamento dışı sol guçlerin yardımlarıyla oy sayılannı arttıracak laruu hesaplamaktadırlar Lıberaller ve Sosyal Demokratlann oluşturdugu şımdıkı ıktıdarın onümüzdekı parla mento seçimleri ıçin bu gelişmelerden sonra başan şansının arttığı yapılan son araştırmalann sonuçlarından an laşılmaktadır Muhalefet kulısınden sızan haberlere gore üst düzeydekı polıtıkacüar arasında 1984 yılındakl seçımlerde başbakan adayı olabıl mek ıçın yarış şundıden başlamış gozuküyor. Güçler dençesi deeisti 1973 Arap Israll savaşı ve bunu fzleven ener |l bunalımından scnra petrol sırketlerl ABD, Japonva ve Avrupa nın petro'e olan bağımlılığınl azaltmaya calısmıslardır Dönyanın ceşitll yörderınde yenl yeni petrol yatakları bulımduğu holde bugün hâlâ şırketler bu bağımsızlık omac'arına tam anlamıyle ulaşabılmfs deâ'idır Ancak Alasko, Meksika ve Kuzev denizırde bulunan Detrol, guc ler denges nı bellı bir ölcüd9 derjıstırrpiştir OPEC In dünya pıyosasında kontrol altında tuttuğu hisse %65den %58e düsmüştur Bu oron %50"nm oit no duştuğünde cok şey n deö'seceğı belırtılmektedlr örneğın Ingıltere 1973 bunalımından böyuk ötcude etkılenmışken şlmdı tornamen kendi ken dıne yeterlı duruma gelmıştır Amerıka B rleşık Devletleri ulusal petrol rezervierml korumakto ve Orta doğudan petrol o\ moyt tercıh etmektedır Geıısmekte olan ulkelere gelince bu uikeler ısteseler de petrole olan boğımlıhklarını ozaltcmamakta enerıi bunaiımının vu künü kendı başlarına çekmeve cai'şmakndırlo(Dış Haberler Servısı) Cokuluslu petrol şırketlennln yuksek duzevae ki yonetıcılen enerıi bunniımındon vakınıyor gıbı gorunme'enne karsm aşırı kâr getıren bu durundon son derece hosnut bulunmaktodırlor Bu şıı ketıerın vıl başınöan bu yana vaptıklan kârın %60 cıvarında olduğu tohrmn edılmektedır Bu ot gu Exxon Royal Duch Shell Brıtısh Petroleum Eılf Aquıtaıne gıbı dev pet'ol şırketlerırtın hısse se netlennın rie^erı bırkac hofta ıcınde %10 lla %50 oranında bır sıçramo gostermesınden de artloşılmaktadır Oysa aynı dönem hernen hemen diğer töm sanayı şırketlenmn hısse senetleri duraganlık gös termıştır Enerıi bunalımı nedenıyle krize giderek daha cok gomulen dunyo ekonomısı içındo durumu lyl olan ender şırketlerın arasında dev petrol şırket lerı başta yer almoktadırlor. Yapılan tahmlnlers gore petrol fıyotı arttıkca cokuluslu petrol şırket lerının kârlorı do yukselrreve devam edecektır Petrol şırketlermm hıssedarlarıno dağıttığı kOr ora^ı arttıgı ıcm yatırımiar da bu alana kaymıştır Bu şırketlerın kârlan artınco petrol bunolımın dan yararlanarak spekulasyon yaptıkları ıierı sürulmeye başlamıştır. (FRANSIZ KARIKATURU) Suudi Arabistan suçluyor Bu şırketlerle cok ıyı ılışkıier ıcinde olan Suudl Arobıstan bıie kendılerını cok buyuk karlar yapmak boylelıkie enerıi bunalımına neden olmakto suc lamıştır ABD Başkanı Corter Ise bu şırketlerın gercekte haketmemış oldukları karlan daha do ço ğaltmak Icm sovaşım vereceklerını ve Kongre'nın bu alandakı kârlarını etkıleyeceklerınl ıleri sürmek tedır Bugun benzm Istosyonlarının önünde kuyruk yapan Amenkalılar başkanlannı beceriksızlıkle suclamakta ama asıl nedenın cokuluslu şırketleroe oldugunu da bılmektedırler. Amenkan halkı o H asan Işık anlatmıştı Moskova Buyukelçılığı dönemınde Sovyet devlet adamı Podgorny ıle Turkıye'ye gehyor. Izmırden Kuşadasına dogru gıdıyorlar Yolda zeytın agaçlan Podgorny gülümsayor Şoföre otomobıh durdurmasını söyluyor Bır zeytın dalı tutmak Istlyorum. Ba ıirsirdsn Havrana dofru ''erterken ze>tın agacHn kucaklıyor msanı zeyt pl=nn eı Tiavı \»çıi n^on Edremıt Korfezının tgo nın mavıhgıne ulaşıyorsunuz p dereK PortEr^T? ner'en *iır ze\tın dalı 1usunı,ırun lu nr Ze>tın dalı barış sımge'.ı oldugunddn oturu mu yoksa doğa özlemıyle mı? Başkentın sıragından kıırpg ndan gel'nce ınsan tam ?evtınien avucuııda yuregmde tnsseder gıbı Ancak zevtınlenn öykusu agaçlann gorı ntusu kadar guzel degıl körfezde CHP Baiıkesır Milletvekılı Nun Bozyel vag ool t)ka«ım enıne bovuna eleştırmıştı geçen gun Pelıtköyun eskı Beledıye Başkanı Mehmet Karaoglan da havlı derth. Y?g fıyatlan arttı ama kıme varadı dıyor Uretıc mutlu degıl Taınşın verdıgı gu.çlendırme kredı'en ertelenmezse duruns daha da kotu olacak Pekıyı, ze>tınyag. fîvatfannın artma£ \cr sı kıme yaradı derseniz büyük tuccara. Onlar teneke yok. gerekçesıyle yagları depolarında saklıyoriar Fıyat artışından da oturdukları yerde mılyonlar kazanıyorlar Zeytın ışçılenmn, ya da üretacüenn çüesı sona ennış degıl .. Korfezi her yaz bıraz daha kalabalık buluyorum. Artur giderek genışüyor, 06 plakalı arabalar çoğunlukta yollarda. Butün dostlar burada, AP Balıkesır Mılletvekıh Cıhat Bılgehan Tabii Senatör Selahattın Ozgur. Sanu Kuçük. Devlet Bakanı Lutfu Dogan Profesör Bahrı Sava. Proîesör Edıp Çehk Yazar Dhamı Soysal, Ankara Unıversıtesı Tıyatro Kursüsunden Sevda Şener, DISK Genel Başkanı Abdullah Ba^türk, Şukrü Koç. Tahsın SaraÇDlSk Genel Başkanı Abdullah Baçturk Oren kıyılanna güzel bır ttınsuk kuruluş kazandırmikla oianebıhr Akdenlz turu guzel yapıtardan oluşan bembeyar bır kuruluş Başturk jn bahçevanlıgına da d >ecek yok Yem>eşıl bır bahçesı var turıstık tesıslenn Gullen <rmenlerı ebyla dıkmış DISK Cenel Bişkanı Buyuk havuzun çevı"%sı de ayn bir çlçek bahçesı Bıkınıh yabancı kadınlar yanında şalvarhlar Mard^n den. Kars tan, Diyarbakırdan gelenler Kımı ılk kez denlz goruyor anna bıkaç E Jn kalınca denız ve guneş tutkusu başl.yoı q\nlmak ıstenai yorlar Genel Iş'in turistik teslsleri giderek genışlevecek çok geçmeden bır do ışçı unıversıtesı oluşacak burada. Yazar arkadaşım Ilhamı Soysal gerçekçı bır kışıdır duş kurmaktan hoşlanmaz Ama dv,p gece ha%oız başında gezerken ışçj unıversıtesının gelışmesını ve ışleiını bır masal turü anlattı bana. Başturk de gulumseyerek ızledı bu konuşmayı Genel Iş uyele ANKARA, ANKA... Zeytinlerin Ötesinde Müşerref HEKtMOĞLU rinln tatıl günlerınden çok hoş anılar var Işçıler bahçede. balkonda se/gıyle doiası yor esyaya temızlığe. duzene buyuk ozen gösterıyorlar Bu özenı başkaiarına da öğretseler bırazl Oren plaılannın iskeleye yakın bolumünde çok ılgınç olaylar yaşanıyor! Tunstık bır kasabanın beledıye ba§kanlann da başka yetenekler aramak gereklyor dogrusu. Kımılerı doğal guzellıge. insanca beledıyece katkıda bulunmak bır yana, o güzellığı bozmakta rekor kınyor Kımı ışler ıçm para da gerekmıyor, ama en azın dan dogaya sevgı ve saygı istıyor Orne&m Oren ögretmen evlennm önündeki Altın Plajda rahatça guneşlenmek olanağı yok. Bır otomobü ya da traktör geçerek her yanı toza buluyor. Böylesme bır pla) trafıgi başka bır yerde var mı acaba? Bu otomobıl ya da traktorlen çevre yollanndan geçırmek. ya da at ve eşek sırtında gezgm satıcılan önlemek ıçın Yerel Yönetım Bakanbgından özel ödenek gerekrrez degıl mı' Ya da kumdakı çöplert temızlemek ıçm mılyonlar gerekmez Her yaz Oren'de tatü yapanlar Burhanıye ye mıtyonlarca para bırakıyor ama beledıye onlara görev götürmekte yaya kahyor Bıri şöyle dedı Böyle yerlenn beledıye baskanlan seçımle degıl. atamayla gelmelı Oyle şey olmaz ama kentıni kasabasmı, denızı. guneşı msanlan sevmeyen sıneklerden toz bulutlanndan, çöp yıgın larından rahatsız olmayanlan, belLı bir uy garlık duzeyıne ulaşamayanlan başkan seçmemeh Guzel bır ılçenın çırkmlesmesme seyırcı kalanlar yasal degılse de ulusal suç işlıyorlar. doga da, tanh de hoş gormez böylelenni Denız kıyısında bir J çenın, bır koyun doğal yerel özellıklenyle uyumlu bır ımar planı olmalı bu plan uygulanmah degıl m\"> Burhanive dar sokaklan, kuçuk pencereh bembeyaz evlerı. avlulannda çıçek ^aksılanyla Edremıt Korfezının şıpşınn bır kasabasıvmış vaktıvıe O evlerde dogup buyuyenler çetrelerıne nasıl bu kadar yabancılaşabılıyor anlaşıhr şey degıl. Iskelemn ötesınde Tayîıelı dıye bır köy var, tepede bır koy Fatıhın uç beylennden bin kurmuş evlen bır elden çıkmış gıbı, denıze, guneşe gulumser gıbı bakıyorlar. Oren dekı yenı evler plansız geüşme yanında Tavl elı nın eskı ama çok soylu bır goruntusu var Bu yozlaşma evleıdekı bahçelerdekı bu soysuzlaşma ınsanı şaşırtıvor kımı /aman. Yaşam sevgısınde bır gerıleme »ar besbelh Çocuklar bahı.edekı fıdelen kc panyorlar, buyukler ellerınde testere komşu evın bahçesındekı agacs kesıyorlar Insan ne dıyecegını bılemıvor Bır çocııga doğa sevgısını agaç se\eısını kım venr büyuK'er ogretmpnler dın adamlan de=nl mı' Pekıyı onlar agaç duşoıan'ysa ne olacak' Kımi gözlemler tatıl hava<!inı da bozacak duzeyde ulkemızde DagUr r"i7da» taşlarımızda buyuk ujgarlıklar konu^uyor. ama giderek tum uygarlıklarin gerısınde kalıyoruz.