Katalog

ONİKİ CUMHURİYET 5 HAZİRAN 1979 EKONOMI... EKONOMI... EKONOML. EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMI... EKONOML. EKONOMI... EKONOMI... Dinç TAYANÇ PETROL KRIZİ SAVAŞ TEHLİKESİNE VARAN BOYUTLARA ULAŞIYOR Füsun ÖZBİLGEN Dunya ham petrol pıyasasında ızlenen ge Üşmeler, arz yetersızlıgı ve fıyat yukselmelen run 1973 dunya petrol kınzının boyutlarını çoktan aştıgı ve bu gelışmenın onlenememesı halmde uçuncu dunya savaşma yol açabılecek kadar onemlı gelışmeler olabılecegı ekonomık konulardakı yetkılıler ve gozlemcılerce ıfade edılmektedır Gelışmış batılı ülkelenn uretımlerını pet rolsuz devam ettıremeyeceklen ve uygulanan tüm kısıntı programlarına ragmen dunyada petrol uretımının yetersızlıgı ıle fıyat yuksek lıgının bu ulkeler ekonomılennı onemlı olçu de krıze sokmaya başladıgı bıldırılmektedır ABD nın de kısıntı programını kabul ettırememesı ve onemlı olçude alıma gırışmesı nedenıyle 1979 başmdan ıtıbaren durmadan yukselen fıyatlar knzın gıderek yogunlaşma sına neden olmaktadır ABD nm petrol alımı ıçın subvansıvona gıtmesı, ozellıkle Avrupa ülkelen ıle ABD arastnda sorun yaratmaya başlamıştır. 1979 yüı başmda 14 dolar olan petrolün varılının 5 ay ıçınde üç kat artarak 36 dola ra kadar yükselmesı ve yükselme egılımının halen de devam etmesı sorununun gıdereK daha cıddı boyutlara ulaşmasına neden olmaktadır Ozellıkle sanayı ve ulaştırma alanında en etken gırdı durumunu koruyan petrol ye rıne kısa surede yenı bır enenı kaynagı da konulamamaktadır Bu durumda sanayıleşmış ülkelenn ekonomık yaşamlannı surdurebılmelen ıçın gerek kendı aralarında gerekse petrol uretıcısı ulkelere karşı her turlu çatışmayı goze alabılecek sorunlarla karşılaşacakları tahmın edılmektedır Ote yandan spot pıyasasında fıyatlann hızla yükselmesı petrol uretıcısı ulkelen ure tımlerını OPEC fıyatları ve anlaşmalar dışında bu pıyasadan degerlendırmeye ıtmekte dır OPEC ın saptadığı fıyatlar da gun geçtık çe geçerhgını yıtırmekte ve uretıcı ulkeler sık sık petrol fıyatlanna yenı zamlar yaptıklannı açıklamaktadırlar Petrol uretıcısı ulkeler av nı zamanda bır sure sonra tukenebılecek bır kaynak olan ham petrol rezervlennı en ıyı koşullarda degerlendırmek ıstemekte ve bu nedenle uretımı arttırarak rezervlenn kısa zamanda tukenmesını ıstememektedırler Ure tıcı ülkelenn petrol arzını arttırmak ısteme melerı sonucu dunva ham petrol sunı ıstem dengesı açık vermekte ve dunva gereksınımını karşılavamamaktadır Dunyadakl ham petrol gehşmelen ve ftyat artışları Turkıye'nın ödeme ve pıyasaya gırme koşullannı çoktan aşmış durumdadır. Ham petrol ıthalındekı yetersızlıkler nedenıy le rafınerılen sık sık durmaktadır Son gunler de yapılan bazı alımlar nedenıyle şu anda Ipraş ve Alıaga rafınerılerının çalışmakta oldugu ancak uretımın ıstemı karşılayacak boyutlara ulaşmasınm beklenmemesı gerektıgı kaydedılmektedır Rafınenlenn çalışması akaryakıt gereksınımını saglayamadıgı ıçın bır yandan da urün ıthal edılmeye çalışılmaktadır Ancak en onemlı gereksımm olarak belırlenen fuel oıl, mazot ve LPG ıthalınde dun ya fıyatlarımn yuksekhgınden, ayrılan dövızın gereksınımı karşılayacak ıthalatın yapümasına engel oldugu belırtılmektedır Şu anda motonnın tonu 400 dolardan ve fuel oıl'ın tonu da 150 dolardan ıthal edılebılmek tedır LPG ıçın yapılan dışalım da ıç pıyasada tupgaz sıkıntısının onemlı boyutlara ulaşması ve stoklama egılımının hızla yükselmesı nedenıyle yetersız kalmıştır Dışalım için ayrılan dövizin petrol ve türevleri gereksinimini karşılamaya yetmediği Türkiye'de, ciddi kısıtlamaönlemlerinede gidilemiyor. masına karşın Turkıyede cıddı bır kısıtlama programı halen yururluğe sokulamamıştır Akaryakıt kullanımmda cıddı bır kısıtlama programı uygulanabılmesı ıçın yenne konu lacak kaynaklarla ılgılı olarak da onlem alın ması gerekmlktedır Uzmanlann vaptıklan saptamalara gore Türkıye de akarvakıt tuke tım'nın onemlı bır bolumunun kullanıldığı fuel oıl yenne kömur kaynagının konulma sı ve onun ıçın de komur uretımının arttırıl ması gerekmektedır Aynca fuel oıl ıle ça l'şan sanavı kuruluşlannın ve fuel oıl ıle ısı nan konutlann hızla komurle çahşır hale ge 1979 yılı başmda 14 dolar olan bir varil petrolün fıyatı 5 ay içinde üç kat birden artarak 36 dolara ka dar yükseldi. Fiyatiardaki yükselme eğilimi sürüyor. tınlmesl ve bunu saglamak ıçın bu fuel oıl den komure gecışın ozendınlmesı hatta gereklı kredı ıle desteklenmesı onenlmektedır. Taşımacıhkta kuüanılan mazot da akaryakıt kullanımı ıçmde en buyuk paylardan bırını olu,ıurmaktadır Bu alanda da demırvollannı etkınle^tırmek ıçın onlem ve yatınmlara baş vurulabüecegı ancak bunların gerçekleşmesı ıçın oncehkle bır gunde masa başında duşu nulen onlemler» verıne bılımsel bır hazırhk1? > e aynntıh ıncelemelerle konunun cıddı l iıcımde ele alınması gerektıgı vurguianmaKtadır Türkiye'de "Piyasa ekonomisi,,nin nasıl işlediği zeytinyağı sorununda açıkça görülüyor 1979'A 80130 BİN TONLUK BİR STOKLA GİRİLDİĞİ SOYLENIYORDU. OYSA BUGÜN TÜKETİCİ, BIR KİLO ZEYTİNYAĞINI DARLIK GEREKÇESİ İLE TIRMANDIRILAN FIYATLAR ÜZERİNDEN SATIN ALABILİYOR. 5 AYDA 3 KAT ARTIŞ Turkıye öteden berı Akdenız kıyılarının bellı başl. zeytın ve ze,tın/ag, uretıc lerı arasında yeroian oır ulkedır Ut. eliK, ozeılık e (.yabancı sermaye yogun» rrargarın endusîns nın 1950 lı yılların sonıarında Daşlattıgı ve 1960 lı yıllarda doruk noktasına uıasan uasarıuîa» dek, tereyagı ı.e bırlıkte en çok tuketuğı yog zeytın^agioir 1970'lerden başiayarak bır /andan ıç tuketımdekı Delırgın duşuş.er. bır /anaan urett.gım z zeytınyagırın asıt oranınm dunya siandartlarının oldukça uzerınde (yuzde 5 ve aara yuNarı) olmaSı ve buna karsnık tıyatlarımızın dış pazariarda rekabet edeme»ecek kcdar pahaiı goru'mesı nedenıyle sureklı bır stck art.sına da tanık o.unmuştur Nıtekım 1978 yılı sonlarına gelındıgınde, Turkıye nın zeytinyağı stoklarının bazılarına gore 80 bın ton, bazı arına goreyse 130 bın ton dolaylorında oldugu goziemienmıstır Buna karşın Turkı/e bugun be.ırgın blr zeytınyagı darlıgı yaşamakta, margarın hammaddesı olarak kullanılon ya do dıger bıtkısel liı<ıt yaglarm yapımırda kullanılan ayçıçeg nın uretım alanlarımn donmosı ve ham yoğ dışolımınn da •dovız bunalımı nedenıyle olcnaksızıanmasıyla ozdeşleşen bır donemde tuketıcı, yo zeytinyağı bulcmamakta ya da resmı fıyatların uzerınden «karaborsa fıvatlanc» alım yapabılmektedır Oysa 80 130 bın ton dolayında bır stokla gırılen 1979 yılında degıl bır bunaıimdan soz etrrek «bolluk yaşonab leceğıs zeytinyağı uretıcılennın ortak gcruşlerıdır Ne olmustur nasıl bır ıvme kazanılmıstır kı Turkıye şu anda yaşanılan duruma dusmustu'7 ENGELLENEN GIRISIMLER 1950 lerde başlatılan «margarın taarruzu» nedenıyle, sofra ve mutfak «margarın egemenlığıne gırmıştır Henuz margarın hammaddesı uretıTiınde bır tıkanıklık ve dısalımlarda o anaksızliK engelı olmadığından margarın uretımı hızla artmakta ve zeytinyağı gıderek unutturulmaktadır O>sa margannın geıeceğını goren ve zeytınyoğı uretımının gelıstr I p yaygınlaştırılmasını one renler 1963 66 yılları arasında on calışmaları yapılan bır' «Delıce tasarımı» hazırlamışlardır Buna gore, Turkıye de zeytın agacı yetıstırılmeye elverışlı alanlar saptcnccck ve Delıce Zeytını veren agaçların yaygınlaştınlmasıyla hem boş alanlcr değerlend rılecek hem de uretım artırılacaktır Yapılan arastırmalar Turkıye nın ceşitlı bölgeler nde yaklasık 1 mılyon 200 bın hektarlık bır alanda zeytm ağacı yetıştırıleb leceğını ortaya koymuştur Bu dıger bır ceyısle 120 mılyon zeytın agaçı deTek' r Ne var kı polıtık engeüemeler ve margarıncılerın agır baskııarı bu Tasarımı engellemıstır 1970'lerın sonuna gelındıgınde ulkemızde, yuzde 10'u meyve vermeyen 80 mılyon dolayında zey'ın ağacı bulunmaktadır ve Türkiye'de yılda kışı başına tuketılen zeytinyağı ortalama 3 kılogram ıle Akdenız ulkelerı ıçınde en alt sıra larda yer almaktadır BIR HUKUMET TEBLİĞİ Işte bu durumda tuketıcıler ellerındeki stoku nasıl entebı'ecekürnı dusünurken, hukumet 10 nısanda 16605 sayılı Resmı Gazete'de bır «Teblığ» yayplamıştır «Türk Parasının Krymetını Koruma Hakkında 17 Sayılı Karara İlişkin Teblığ» (Sen II No 5/2) şoyle demektedır: «Orunlennı ıhraç eden veya yurt ıçınde yabancılara satan veya Gumrük Mevzuatına gore geçıçi kabul ıslemı yapan sanayıcı ve madencılerın, bu yoldan yurda getırdıklerı dovızın en cok yuzde 50'sı ıtgılılerın kendı üret m gereksınmelerı ıçın yapacaklan ıthalat taleplerının transferınde serbestçe kullamlabılır veya üretımlertnm zorunlu gırdılerını ureten dığer sanayıcı ve madencılerın gereksınımlerı ıcın yapacaklan ıtholat taleplerın n bankalar aracılığıyla transferlerınde serbestçe kuMandırılabıhr Bu aslında hukumetın dıssatım'orı ve dolayısıyla dövız g'rdılernı yukseltmek ıçın aldığı önlemlerden yalnızca bındır Ustelık boylelıkle temeı gereksın m maddelerın n dışclımı mumkün kılınacak ve uretım artışı da sağlanabılecektı. VE UYGULANISI.. Burdan sonrakı gelısmelen, Turkıye'nın en büyuk zeytinyağı ımaİGtcılarıyla rafınarıtorlerının ağzından dınlemek gerek«Uygulamada' beklenenler gerçekleşmedi Hıç yoksa, zeytinyağı orneğınde boyle oldu 10 nısan kararından hemen sonra, aslında zeytınc lık, büyuk ımalat ve rafınarıtorlükle ılgısı ılışkısl bulunmayan bazı «Dev» kuruluş'ar, ıvedılıkls dışsatımcı belqesı almaya başladılar Ardindan, orneğın Llbya gıbı bazı devletlerle 1516'şar b n tonluk satış bağlantıları basladı Bu kuruluşlann tek amaçları vardı Dışardan dövız sağlamak ve bunun yüzde 50'sını kendı gereksındıklerı dısalımlarda kullanmak Bu yüzden ıç pıyasada «dışsatım adı oltında» karmaşa yaratmak ya da dığer bır deyışle, üretıcılerın elındekı stokları kılogram başına bırkaç lıra fazla vererek toplamak onlar Içın sorun olmuyordu Aynı şekılde dışsatımlarda da fıyat konusunda tıtızlık gostermedıler Cünkü, elde edeceklerı dovız kendılenne pahalıya moloisa bıle. dışalımla yurda sokaoakları mallar bu açığı kapataçaktı Şöyle kı. getıreceklen bır tarım makınasının parçaları rohatlıkla karaborsaya sürulebılırdı tüstelık. bu tür dev kuruluşların ellerınde, denetımlerını üstlendıklerı ve boylelıl'le transfer işlemlerını rahatça gerçeklestırecek bankalar da vardı » SONUÇ: PAHALILIK VE KARABORSA Türkıye nın çeşıtlı bölgelerındekı buyuk zeytinyağı ımaıâtçılcrı ve rafınerıtorlerının tümü bu gorıışu aynıyla paylosmaktadırlar Bu gelışmelenn ardindan ne olmustur; bunu da zeytinyağı fıyatlarındakı son gelışmeler ve bu gıda maddesının pıyasadan çekılıvermesının ışığında gene büyuk uretıcılerden ve tuketıcıyle doğ rudan doğruya karşılaşan bakkallardan dınlemek gerek «Stoklar hızla azalınca, geçmışte pıyasadan ucuz fıyatlarla zeytinyağı toplayan toptancılorın ellerındeki mal, pıyasa fıyatlarıylo dıledıklerınce oynayabıleceklerı duzeye ındı Dığer bır deyışle, artık arz ta.ebı karşılamayacak duzeydeydı 1 . «Hukumet. yenı zeytinyağı fıyatlarını açıkladığında, pıyasada «buyuk üretıcıler fıyatları ye tersız buldular Toptancılara kılogramı 55 lıradan aşağı mal verm.yorlar Bu durumda perakende sa tışlar da 60 lıranın altında olamayacak» soylen tılerı yayıldı Bır sure sonra da pıyasadakı tüm zeytınyağlarının kılogramı 60 lıradan satılmaya başlandığı goruldu Oysa buyuk uretıcı ve rafınerıtörlerın elınde pıyasa,a surebı ecek mal kalmamıştır Pıyascda gofulen yağlor, toptancılarm stoklarından karaborsava surülerlerden başka bırşey değıldır» Gorulduğu gıbt büyuk üretıcıler bazı sanayıcılerı ve toptcncıları, toptancılar ve bakkallarsa büyük uretıcılerı suçlamakta ve bu zıncırın son halkasını oluşturan tuketıcı, zeytınyağını ya 60 lıradan almak ya do yagsız yemek pısırmek sa SÜNUİSTEM DENGESI TÜRKİYE'DE DURUM KISITLAMA ÖNLEMLERİ Buyuk ustaiarın unlü bır sozu vardır Tarihı yaponlaraon koynoklanan bu soz gunumüz Turkıye'sınde alabı'dığıne geçerlık kozanmıştır «Yaşamda h ç bır şey tesaduf dsğ Idır Hıç bır olay tesaduflere baglanamaz ve tesadufler le açıklanamaz» BırbuçuK yıla yaklaşan bır seruvenın son aşaması Porıs tır Pars'te duzenlenen uiuslar arası nıteiıktekı toplantıyla bırl kte onyedı ulke nın açıkloması. Turkıye ye «uzun bır solukı aldıracak guctedır Degış k kanallardan akması kesınleşen «taze para» ıle çok onemlı bır darbogaz aşılma noktosına gelmıştır 18 yuzyıldan kalma bır yapıda ve o yuzyılın modasına gore doşenmış genış toplantı odosında Turkıye'nın masaya yatınldığı bır gerçektır Turkıye o odada ve daha sonra da buraya bırkaç kılometre uzaklıktakı bır başka yapıda «Amenyata» alınm ştır. Bu da bır gerçektır Ne var kı amelıyatın basarısı doktorlarla sınırlı degıldır bu kez Belkı daha çok hastanın dırencme. verılen ılacları kullanma b'çımıne ve hepsınden ote yaşama ısteğıne bağlıdır Bırkac yı dır «ıkiıdar eşıltır taze para» den<lemmi kuronlar. bunda haklıdırlar Carpıcı oerpıcı olduğu olçude becerıksızhklerden ve Turkıyo'nrn sorunlorından ılerı gelen ıktıdarın cozömsuzlukler Parıs toplantısı/la bellı Dr dogrultuda gelışm ştır Parıs Turkıyede sosya! demokrasıye verılen bır armagandır, sosyal demokrosinın ıktıdor olma şansıdır Işte tam bu aşamada muhalefet renklı senaryosunu sahnelemış ve bır bağımsız bakan ıstıfa etmıştır «Yaşamada hıçbır şeyın tesaduf olmadığının» kesın bır kanıtıdır bu ıstıfa Işın ılgınç yanı bıraz daha gerılerde yatmaktadır Taze paranın ıktıdar o mak anlamına geldığını çok ıyı bılen muhalefet aslında ılk senaryosunu Zurıh toplantısı sonrasında hazırlamıştır Malıye Bakanı Muezzınoğlu ve berabsr ndekı heyet, ıktıdar olmak yo'unda ılk adımı Zurıh te atmıştır Nısan ayı ortaiannda Muezzınoğlu ıle IMF Baş kanı La Rosıere Zurıh'te buluştLklarında, Parıs toplantısının ana natları cızılmıs ve Zurıh ten ba kıldığındo Parıs ı gormek kolaylaşmıştır Bu so nuc Ankara ya yansıdığı gunun ertesınde. «Altı ların» unlu çıkışı olmustur Altı bağımsız bckan Zurıh'te varılan anlasmanın tam ertesınde kazan kaldırmışlar ve hukümet onemlı bır yara al mıştır Içerde ve dışorda yara almıştır «Altıların» kazan kaldırması oylesıne etkıli olrruştur kı Batı bLgun sureklı olarak cynı soruyu yınelemektedır «Bu hukumetın omru ne kadar 9 » Hemen her uluslararası toplantıda kıyısından kosesınden ortaya atıİGn soru «Hukumetın omruyle» ılgılıdır Muhalefet ıktıdara gelmek ıçın deg I ıktıdarı sarsmak amacıyla aynı senaryoyu bu kez Parıs te elde edılen sonucun aynı gunu n de yınelemıştır Herkesın Parıs ten haber bekled ğı bır gunde Akova ıstifa ettırılmıştır Bu senaryonun ık, yonu olabılır llkı, ıktıdara gelmek değıl ama ıktıdarı sarsmak Ikincısı de. Y 0 RUM IMF VE İKTİDARIN ÖMRÜ... Yalcm DOĞAN hazır «taze para» gelmışken tktıdara oturarak bırbucuk mılyar oolan kullanmak Şurası tekrar tekror kesındır kı Demirel'ın yap'ığı tum acıklamalara rağmen. onun ıktıdar olmak ısteğı falan yoktur Nesıyle ıktıdar olacaktır k ı ' Hazırlanan senaryo bır an çın Demırel ın ıktıdara gelmek ısteğıne yonelık blr nıtelık taşıyorsa o zamcn şu ıkı noKta herhalda gozlerden kaçıyor olmalıdır Geçen vılın ortaiannda belıren bir gerçek vardır Ecev t Batı'nın gozunde «Akıllı» lıdardır. Batı'ya gore Ecevıt henuz «Alternatıfsızllğıni» ko ruyan bır hukumet başkanıdır Bır haftadır Batı nın çeşıtlı çevrelermden edındığımız ızlenım, Ecevıt ın ıç polıtıkada kendıne zırh olarak kullandığı «Alternatıfsızl k» olgusunun dışarda geçerlığını koruduğu yolundadır Bunaa çeşıtlı s yasal ve askerı konularda, Batı'nın karşısında en azından aynı masaya oturabıleoegı bır hukumetın bulunması buyuk bır ağırlık toşımaKtadır Batı tavrını Parıs te açıkça ortaya ko/muştur Bu tavır karşısında Tahtakale yoluyla duzenlenen bır «Darbe/ı» schneye koymak oldukca guç gorunmektedır Batıya karşı Tahtakcle Oldukça aıaturka ve ınsanı kahkahadan kıran b r guldurmecedır bu Gozden kaçan ık ncı nokta, Turkıye ıle IMF arasındakı ılışkıden kaynaklanmaktadır Bır an ıçın. Ecevıt hukumetı IMF ıle anlaştı ve taze para gelmeye basladı, dıyelım Ve tam bu sırada da Ecev t duştu dıyel m Boylelıkle gelecek para yenı hukumetçe kullanılacak oyle m ı ' Oyunun alaturkalıgı ışte burado sırıtıyor Ecevıt'ın ve Muezzınoğlu nun çok saf olması gerek bu oyuna gelmesı ıçın Ornegın IMF ıle Ecevıt huklrmetı öylestne anlaşabılır kl, ıktfdar defJlşMgi anda, yapılan anlaşma yürürluğunü yıtırır Yapıfcfcak antaşmada teknık olarak dyfesıne noktslar bulunabılır kı herhangı bır hukümet degışıklığınde kımsen n farkedemedığı DU «teknık noktalar» bırdenbıre ışlemeye başlayabılır. Teknık olarak bu tur onlemlen almanın yolunu. şu anda Turkıyede Muezzınoğlu'ndan daha başka bırının bılmesı herhalde son derece guçtur Bu şu demektır Geneı sıyasal ve askerı boyutlarla da bırllkte duşunulduğunde IMF anlaşmayı Turkıye ıle değıl, tarıhın belırlı bır amnda, Eoevıt hukumetı ıle yapmaktadır Bunu anlamak ıçın «Doğu mantığından» sıyrılmak gereklıdır O mantığın her turlu oyununa karşı onlem almak da oyle pek guç olmasa gerektır Parıs'te onyedı uikenın verecegı borcun açıklanmasındcn sonrakı en onemlı gelışmeler herhalde bunlardır. Para gelecektır Gelınce de, bunu Ecevıt hukumetınden başka bır hukümet kullanamayacaktır. Parıs'tekı bır hafta süren ılışkıler sıstemının özü budur Parıs'te ıktıdarın ömrü uzamıştır. Hangl ödunlere karşı uzadığı. ayrı bır tartışmadır, ama uzamıştır Omrun uzadığı bır yerde ölmek cok zordur. Hele de Parıs'te... Ote yandan petrol sıkıntısının bu boyutlara ulaşmasından önce çeşıtlı ulkelerde kısıntı onlemlen alınarak uygulamaya konul Türkiye'de petrol tüketimini azaltmak için diğer enerjilere ilişkin çalışmalar hızlandırılıyor Kenan MORTAN Dünya petrol fıyatlarında ızlenen hızlı artışlar karşısında çeşıtlı ülkelenn ceş tlı onlemlere başvurdugu gozlenmektedır Bunların başında petrol kullanımına getınlen sınırlama gelmektedır Bu arada Turkıye yı TIR ulaşımacılığı açısından yakından ılgılendıren bır uygulama da geçtığımız ıkı hafta ıçınde, hemen hemen eşanlı olarak bır çok ulke tarafından başlatılmıştır Buna gore. ulkeler kendı araçlarına tuketım ve hız denetımı getırırken. yurt dışmdan gelen taşıtlara da çeşıtlı sınırlamalar koymuşlardır Soz konusu sınırlayıcı uygulama benzın ve motorın tuketımınde tavan getırme bıçımınde, uygulanmaktadır Sunye ve Irak gıbı komşu Arap ulkelen bu uygulama ıçınaed.rler Buna gore Türkıye'den gelen bır TIR kamyonu lıtresı Surıye den 100, ve Irak'dan 75 kuruşa motorın alabılmektedır Ancak ülke ıçınde ıstedığı kadar motorın alabılen T1R'lara bu ulkelerı terkederlerken 300 lıtreden fazla motorın verılmemektedır Almanya ıse petrol tuketımını kendısı ıçın <ârlı hale getırmıştır Almanya da halen mo torının lıtresı 2324 lıra arasında değışmektedır Ancak ulkeye gırışte Alman makamları ellı lıtrelık bır sınır koymuşlardır Bu yuzden sınırda ucuzo aldıkları motonnı yedek olarak depolanmış TIR'larm motonnı boşaltılmaktadır. Aynca gırıste dogru beyanda bulunmayan surucuden her fazlo lıtre ıçın ellı fenık (12 5 TL) çeza ıle buna ek yüz mark toplu para ce lası alınmaktadır Yıne TIR surucülerının çok voğun bır geçış bolgssı olarak ku landıgı Bulgarıstan ve Rorpanva aa motorın fıyatının dunva ortalamasının çok altında olmasına karşılık karneli satış uygulaması yuzunden otomatık bır kontrol getırılmıştır Bulgarıstcn'da motonnın lıtresı 89 lıra, Romanya'da ıse 2,5 lırodır Bu onıemlerın ışığı altında, Türkıye'den geçen TIR'lar ıçın de benzer bır uygulama başlatılabıleceğı ortaya çıkmaktadır 10 nısanda başlatılan dovız uygulaması sonucu Turkıye'den Ankara yoluyla yuk taşımacılığı yabancılar ıçın gorelı olarak ucjzlamıştır 10 hazıranda, prımlı uygulamanın sona ereceğı tarıhte buna yenı bır kapsam kazandırabıleceğı bıldırılmektedır Petrolde yaşanan son cıddı gelışmeler, Tür kıye de de petrol almasığı olarak kabul edılen ve zengın kaynakların daha ıyı değerlendırılmesı surecını hızlandırmıştır Ilk elde komür tuketımının hızlandırılmasına çalışılmaktadır Bu amaçla Zonguldak'da maden makıneleri ureteoek bır fabrıkanın kuruluş calışmaları ılerlemektedır Ikıncı olarak ısıtmada destek ener|i olarak kabul edılen guneş enerıısı üzennde çalışılmaktadır Bu alanda 25 mayıs tarıhinde Resmı Gozetede yayınlanarak yururluğe gıren guneş enerıısı araştırma ve geııştırme merkezı kurulmuştur Uçuncu ve en ılgınç araştırma da bıogaz konusundadır Bu uygulamada tezekten bıogaz uretılmeKte ve ışlem basıt bır aygıt ı'e gerçekleştırılmektedır Nıtekım Ankara Şeker Fabrıkası makına bolumünde teknıs/en ve mühendıslerının boylesıne bır gerecı gehstırdıklerl oğrenılmıştır M Ozbudun tarafından yapılan bır hesaplamada Turkıye de buyük bas hayvanlardan elde edılen 60 mılyon tonluk tezeğın tumunun bıogrz uretımınde kullanılabıleceğı hesaplanmıştır PEK ÇOK ÜLKE TIR TAŞIMACILIĞININ PET ROL TÜKETİMİNİ DÜŞÜRMEK AMACIYLA OJsLEMLER ALIYOR. ÜLKEYİ TERK EDECEK OLAN TAŞITLARA BELİRLİ BİR MİKTAR AKARYAKIT VERİLİYOR. ı YAPILAN ÇALIŞMALAR KÖMÜR, GÜNEŞ ENERJISİ VE BİOGAZ ÜRETİMİ KONULARINI KAPSIYOR. ZONGULDAKTA MADEN MAKİNALARI ÜRETECEK BİR FABRİKANIN KURULMASI İÇİN HAZIRLIK YAPILIYOR. TIR ULAŞEMIHANGİ ÜLKEDE NE KADAR? ÜLKE Bulgarıstan Romanya Yugoslavya Almanya Avusturya Kuveyt Surye Irak iran TIR GEÇİŞ ÜCRETİ 570 dm. 350 » 900 » 50 dm / günde 250 dm yuke gore » > MOTORİN FİYATI 8 9 TU 25 » 20 » 23 24 » 20 » 32 kr. 100 » 75 100 » 100 >