Katalog

SEKİZ CUMHURİYET 30 HAZIRAN 1979 İstanbul Festivali'nden Cumhuriyet 50YIL ÖNCEİ 30.6.1929 Iki Türk Operası Selmi ANDAK anatta ulusalhk ve evrensellik.. Bu yıl İstanbul Festivali nde ağırbğını daha fazla duyuran °u iki kavram. bu sanat şenli^inin simgesi cluyor. Böylere iki yıldanberi Avrupa Müzik Festivalleri Birligine üye olan ve uluslararası niteliğini artıran İstanbul Festivali, bir yandan üginç yabancı sanat yapıtlannın ve sanatçılann ülkemizde tanınmasına katkıda bulunurken. öte yandan Türk yapıtlan ve sa natçılannın önce yurdumuzda çıkışmı sağiayarak. ilerde yabanc] uluslararası şenliklerin de ilgisini şimdikin den daha fazla • çektirebilirse önemli bir hizmette bulunmuş olur... (Geçen yazımızda Festival'de «ulusal ve evrensel sorununun ve bu yolda örneklerin nasıl sonuçlara ulaşacağını, ancak Festival sonunda yorumlayacagımızı belirtmiştik). Bu yazıda iki önemli Türk operasına dejnneüm: Altı değişik yerde sanat olayı var Pestivalde bugun alt' değ'şıK yerde gösteriler sunulacak. B'jnlardaa b.ri Ataturk Külîür Merkezi'nde gerçe<<:sşıyor. Devlet Tiyatroları Sonrrez Atasoy'un yazdıgı ve Serap Btıvucğooq : j tarafından yönetilen cYedı Köyun Vcrgıcı» adlı müziklı cocuk oyununu sergievecek. Müziğini Muammer ftunun. aekor kostümlerın' ise Gu1 Ssngszer'ın yaptığı oyunda önemli 'ol'e.i Sırcıp BüV'Jkağaoğlu. Alev Baygjn . Kuva Sava$, Doğon Yağcı. Şerafeftin Kızılay paylaşıyorlar. Devlet Tiyatroları üynca yine AKM'de saat 21.30'da tMusgravein Dcnsı«nıp ücüncu gösterısıne ckıyor. MÜZİK Bohumil Sme|kal. Adoif Sykoro, Jin Kratochvil. Dr. Karel Krafka'dan kurulu Janacek Yaylıcolgıiar Dörtlüsü Ayo İrrini'de dmleteceği ikinci programıncia Hcydn'ın «Re Majör Op. 64'5 Taria Kuşu». Smetana'nın «Mı Minör Yaşamımdan» ve Ravel'i n tFa Majör» adlı yapıtlanna yer veriyor. FOLKLOR Yedikule'de Milliyet Gazetesi Liselerarası Halk Oyunlan Yarışması finolistierinden Silivrl Lisesi Sılivri. Kortal Uluslararası 7. İstanbul Festivalî'nde bugün Barem ve kazanç vergisi Gozete arkadaşlanmızdan bırı dun, vılâyet hususi muhcseba müdürlüğünün venı tevhidi küsurat kanunura nazaran memurlardan kazanc vergisi kesilmesi ıddiasmda buiundu. Aldıgımız malumata gore, esasen yeni barem konunu bu meseieyi halletmıştır. Barem kanunu tanzim edild'ği zaman bütün vergiler göz onunde tutulmuş ve memurlara verilecek paradan hıc bir suretie katiyat yapılmartıcsı esası kabu edümıştır. Bıncervaleyh memur maaşlarındon yalnız vılâyetlere ait olan tarik bedeli müstesna olmak üzere hic bir vergi kesilmeyecektir. Tevhidi küsurat kanununa göre. memur maaşlarından kazanç vergisi kesilip kes'lmemesinde tereddüt hasıl olmuş vs mese le Maliye Vekâietınden sorudnuştu. Alınan cevapla üc ay sonro barem kanununun totbik ediieceği cihet le o zamana kadar memur maaşlarından katiyat icrası tebliğ edümıştir. Vergilenn ne nispetta tezayüt ettiklerine dair de şu Izahotı a'dık: Beyannanne Itasmo tabi olan fcirinci kısım kazanç mükelleflerinin vergi nispet lerı % 18 artmıştır. Mese\a evvelce 510 lira vergi ve ren bundan sonra 600 lira verecektir. Beyanname itasına tabi olmcyan ikinci ki sım kazanç mükelleflerinin ve serbest sanatkârlar fazla vergi vereceklerdir. Meselâ 125 lira veren 130 IIro verecektir Eshamlı şlrketlerin vergıleri %? nıspetinde artmıştır. Evveice 51 lira veren şımdi 55 lira vergi verecektir. Ücretll müstahdem olanlcr % 35 nispetinde, 6 lira veren şimdi 7 lira verecektir. Memurlar da % 34'den fazla kazanç vergisi verecekierdir. Üç lira veren beş lira verecektir. Maamafih memurlar borem kanununun totbikındon sonra hiç bir vergi vermeyeceklerdir. • Sulton Hamidin nüfuzlu, Harem ağalarından Beşir ağa gecenlerde vefat etti. Değer bir Harem ağası do onunla karabet iddia ederek merhumun 180 bin lira kıymetindeki sahip çıkmak istemiştir. Keyfiyet Ha zine Vekilince haber alınarak hakkında dava acılmış ve neticede muhakeme hazine lehine neticelenmiştir. • Konservatuar tarafından Londradan bir piak mü tehassısı getırilmesi kararlaştırılmıştır. Ses mütehas sısı Anadolu havolanm elektrikle plaklara totbikine neazret edecektir. Bu zat bu Iş icin günde 300 lira clacaktır. Tevhidi küsurat Artıkların birleştirilmesı Tanzln: Düzenieme Katiyat: Kesinti Tarik bedeli. Yol parası Müstesna. Ayncalı Nlspet: Oran Tezayüt Coğalma İta etme. Verme Mükellef: Yükümlü Müstahdem: Hizmetli Nufuzlu: Sözu geçerli Mu tehassıs: Uzman S nın metni üzerine Ne^nt Kodallı'nın soyut sotnut karışımını çok iyi belirten ve vo kal müziğe (koro) sağlam oalnaklar sağhyan müzik dizeleriyle birlikte çağdaş modern müziğin bilinçü kavramıyla güçlenen armonizasyon (düzenieme) ve orkestrasyon (çalgılama) ustahğımn başrolü var... Bu muziği ve Cüneyt Gökçer'in olgun mizansenini tatn uygunlukla yorumlayan orkestra şefi Gürer Aykal ve orkestra elemanlannın emeğj de büyük... Yardımcı sanatçılar olarak koro şefi Elena Pushkova. dekoratör Orhan Cetinkaya. giysiler için Hüseyin Mumcu ve koregrafi için Dimiter L. Tzenov iyi çalıştılar. Bol alan tüm sanatçılan (başta Gügameş'te Ayhan Baran konuk sanatçı Deva Çolakoğlu) alkışlanz. Genç yaşta kaybettigimiz besteci Ferit Tüzün'ü nasıl unutabiliriz? En olgun ve verimli çağında yaşamını yitiren ve müzik dünyamıza yazrmş o'.duğu, ya da bitiremediği bestelerinin dışında artık seslenemiyecek olan Ferit Tüzün, özellikle halkımıza (geniş dinleyici kitlesine) en yakm müzigi yazan bir bestecimiz olarak «ulusallık evrensellik» sorununu da çözümlemeğe çalışmış bir besteci idi. İşte «Çeşme Başı» balesi bunun en güzel ve olumlu ömeklerinden bîri degil midir? Çoksesli müziğin ülkemizde sevilmesi ve yayılması ancak bu nitelikte bestelerle daha çabuk gerçekleşir... Ferit Tüzün'ün bu sefer müziğini. Gungör Dilmen'in yazdıgı «İki bölümlük Satirik Opera» türüodski Mldasın Kulaklan»nda izledik İstanbul Festivalinde. Orkestra ve koro şefliğini Orhan Tannkulu uygun bir yorumlayışla yerini getirdi. Cüneyt Gökçer'in sahneye koyduğu. Refik Eren'in dekorlarmı. Hüseyin Mumcu'nun kostümleri hazırladiiğı ve koregrafi'yi Sait Sökmen in uyguladığı «Midas'ın Kulakîarı»nı daha önceleri izlemiş ve yorumlamıştık. Bu önemli yapıt. İstanbul Festivaü'nde de tekrar başanyla oynandı. «MİDAS1N KULAKLARI» • Muserave'in Dansı» ovunundan bir sahne.. • FLANDERN KRALİYET BALESİ Yer: Acık Hava Tıyatrosu Soat: 21.30, !B!et;3r: 200. 150. 100, 75, 50 • LİSELERARASI HALKOYUNLARI Yer: Yedikule Saat: 17.00. Ücretsiz. • MEDDAH Yer: Gülhane Parkı Saat: 17.00, Ücretsiz Lısesı Ezincan Kemah, İstcnbui Erkek Lisesi Bıüıs Totvan, Bakırköy Ticaret Lisesi Diycrbakır, Üskudar Kız Lıses' Vcn ve S'jltanatimet Lisesi de Diyarbakır oyu'Varmı serg leyecekler. • sYEDİ KÖYÜN YARGICI» Yer Atoîürk Kültür Merkezi Saat: 11.00. Bıletler: 50. 25 • JANACEK DÖRTLÜSÜ Yerr Aya İrini Sact: 19 00. Büetler: 150 100, 75, 50 Ç NÖBETCİ ECZANELER ) ANKARA YENİŞEHİR: Ergüven (Selanik Cod. 19/4). Yasemtn (Gazl M. Kemal Bul. Banka Durağı) CANKAYA: Guven (Güvenler Guven Cad. 8). Kalyon (Büklüm Sok. 54/1), Ceylan (Hoşdere Cad. 146) ALTINDAĞ: An (Aydınlık Cevrell Sok. 108). Sedef (Y. Eğlence Hancerli Apt. 132). Veziroglu (Aitmdağ Hüseyin Gozi Son Durak) CEBECİt Deniz (Ulucanlar Cad. 78/A), Mamak (Kayoş Cad. 9/C), Murat (Tıp Fak. Cad. 107) ULUS: Cocuk Sarayı (Anafartalar Cad. CE.K.). Termlnal (Otogar) BAHÇELİEVLER: Sondurak (Son durok 76), Büge (Pazar Durağı 29/B) YENİMAHALLE: Yahyalar (Ivedlk Cad. Yahyalar ilkokulu yanı), Erol (Özevler ivedik Cad. 175/A) SİNCAN: Büyük GÖLBAŞI: Gölbaşı GILGAMES7 İstanbu) Festivali'nin açılışı. beiki bazı izleyirilere göre gösterişli ya da oyalayıcı bir gosteriyle senliklj olmadı amma. sksine sanatsal açıdan ve çağdaş Türk sanatına yarar sağlama yönün den «görkemli bir yapıtla deeerlendi sayıbr Nevit Kodalh'nm •Gılgameş. operasıyla... Müzik dünyasında uluslararası başanlara yönelik çar ba sarfeden usta orkestra şefi ve halen Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Gurer Aykal'ın olumlu yorumu ve bilinçli yönetimi ile. sanat dünyamıza adını yazdırmış, Cüneyt Gökçerin üstün ve etki'eyici sahne koyuşu «Gılgameş»i. yazan Orhan Asena'nın düşüncesine ve bestecisi Nevit Kodallı'nın seslen dirişine uyg\m bir anlatıma ve ileriye açılan bir çağdaşUğa götürüyor. Dört perdelik «dramatik cpera» türünde yazılan Gılgameş»in ana konusu fher evrensel yapıtta olduğu gibi) İnsan'dır Bu oyundaki «İnsan sembolik olarak «Eskl çağ uygarhklannın egemen olduğu Orta Doğu"nun çorak topraklan ve dağlan ara smda yaşar. Tanrı . İnsan ikilemi bu oyunda da görülür ve Tannlarla boy ölçüşmeğe kararlı olan Gılgameş. ker.di üzerine salınan EnKiDu ile birlikte Tannlann oyununa geldiklerini anlar ve iki düşman sonunda iki dost olarak gıiçbirliğj yapar ve ölümle pençeleşirler. Konu böylece gelişir... •Gılgameş operasınm İstanbul Festivali'nde basanya ulaşmasında Orhan Asena' ERKEN ÖTEN HOROZ: SAKARCA Işıl ÖZGENTÜRK anakkale'de önce da\ul vurdu. Arandan ibıği kıpkırmızı, tuyleri boyundon uzun bir horoz cocukları cağırdı: Hayret! Bu horoz boşka horoz. hem otüyor hem konuşuyor. Bu horozun adı Sakarco. Sakorca kendini beğenmiş bir norcz Hanj şu erken öten, erken ötîuğü icin ae ba $ı koponlan cinsîen. Enayi yerine konsa da. boşı koparılsa da, tüyleri voJunup bir guzel kı zartılsa da, doğru bildiğınden dbnmuyor. Canakkale Tahta At Şenfiğinde Sakar co neler yaptı? Görelım bokahm. O ne? Sakarco, yedi cihanın hakimı zartzurt öten Kabza beyın yaptığı hoksızlıklara dayanomayıp, onunla dövüşmek için tek baçıno yola çıkıyor. Ne oluyor? Bizim Sokarca bir güzel yakalanıp kızartma yapılmak içm KoDza Beyın zınaanıarına atılıyor. Ama kım ınanır Sakarcanın yakılacağına, kül oiocaöına. Herkeste bir fiskos. «Sakarca bu! Yedi başlı, yedi koilu. Bir vurdu mu, Kabza beyın gök üstüne yıkıiır.» tSakarca bu! Yonor mı hic? Bir evlıya o. Tam odunlar tutuştuğunda gökte bir bulut belıreceK. buıut yağmur olup inecek. Sakar Ç ca'yı kül edecek alevler sonecek > Öyle mi? Odunlar tutuştu işte. Sakarca vanacak. Gökte bulut filan yok. Yanacak Sakarco. Haksızlıklara karsı cıktığı icin olecek. Hurro..! Kim bunlcr? Ellerınde su dolu kovalar, sahnedeki alevleri sondürmek icin gelmişler. Aiev'erı oynayan oyuncular sırılsıklam. Cocuklar buniar. Onlar evliyolora, efsonelere filan inanmazlar, gördukleri gercek bıı şey var. Sokarca yanıyor. Öyleyse bulut filan beklemeden, alevler sönduruiür. Sakarcoya bakın sız. Ötup duruyor. tYaşasın erken öten horozların başı koparılamıyor artık!» Isîonbul Şehir Tıyatrolarmdan btr grubun oynodığı Sakarca'nın kısaca öyküsu bu. Ama Sakarca yalnız bu değ;l. Olağonüstü bir rıtım, olağanüstü bir ictenlik ve sevgıyle oynayan son yıüarın en güzel cocuk oyunu, hatta en guzel. en değişik oyunlarından birı. Fakir Bcykurt'un usta işi masalt, Mahmut Gokgoz ve Ulvi Alacckaptan'ın usta ışl sahne colışmasıyla ve hepsmden önemlisi işine saygıyia, sevgiyle bağlı bir ekip aracılığıyla umut, sevgi ve güzeilik yayarak, sokaklo rı. festivalleri dolaşıyor. Sakarca. orta oyununun, epik tiyatronun, drarratik tiyatronun pek cok unsurunu ustaca kaynaştırarak ötüp duruyor, Sakarca, en çok oyunun son bölümünu seviyor. Haklı da. Sanırım bu son uzun yıllar oyunu izleyen çocuklorı etkileyecek. onlara sık sık ceşitli sorular sorduracak. Sakarca ya kimler emek vermişse, hepsinin elıne sağlık. Hişt! Duydunuz mu? Komşunun horozu erken otmüş, gelin gidelim yanına. bakalım neler söyleyecek. Dağlarca'nın şiirleri Fransızca yayınlandı Athena D.1PONTE PARİS Pans yakınlorında Mclaucene kentmde yayınlarını sürdüren «Arfuyen» Yayınevi'nin «Avant Lumıere> dizisinde Gerard Pfister tarafın dan ve Abidin Dino'nun ışbirliğiyle Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın şiirleri Fronsızca yayınlanmıştır. Yayınevinin iki dilde yayınladığı ceşitli dünya ulkelerinin şiirlerini Fransa'da tanıtmak ama cını güden bu d'zinin ilk sayısı bir Türk'e ayrılmışt!. Türkçe büen ve aynı zaman da Sair olon Dergı Yöneticisl Gerard Pfister ilerde aynı dizide baska yer vereceklerini bildlrmiştir. ADANA Pınar: (Abidinpaşa Cad), Yıldız: (Dörtyolağzı), Yeşiievler: (Yeşilevler Mah). Cağlar: Numune Hast. korşısı, Famk (Saydam Cad.) Amerika'da ücTürk halk türküsünün notaları yayınlandı Amerika'nın müzik yayınevlerinden Thomas House Publications, «Three Anatolian Türkish Fo!k Songs» (Anadolu' dan üc Türk Halk Türküsü) başlığı altında üç türkunün beste ve güfteierini yavınlamıştır. Koro, piyano ve fült uyarlamclarını Joseph Roff'un yaptığı türkülerin güfteierini İngilizceye Talât Haıman çevirmiştir. Turk hclk türkülerinin nota ve güfteleri ilk kez bu yayınla Amerika'da sunulmuş olmaktadır. Yunanlı yazar Assimocopulos yurdumuzdan ayrılıyor Dışişleri Bakanlığının çağnhsı olarak geçtigimiz günlerde yurdumuza gelen Ulusal Yunan Edebiyatcıları Birligi II. BaşKanı Kostas Assimocpoulos. bugün ülkesine dönecektir. Türk tiyatrosunu ve edebiyatım yakmdan tanıması amacıy la çağnda bulunulan küçük hik&yeci. romancı ve piyes yazan Assimocopoulos, İstanbul ve Ankara'daki izlenimlerinl anlatırken şunlan söylemiştir: •Bu. Türkiye'ye ilk gelişim. Burada bana gösterilen yakın ilgi beni çok mutlu etti. Halklann birbirlerini yakından tanımalan yazarlan aracılıgıyla olmaktadır. Örnegin Rusya'yı Dostoyevski ve Gorkl'nin. Ainerika'yı Faulknerü», Steinbeck' Aydın Sanat Festivali eylül ayında yapılacak Aydm Belediyesi'nin Turizm ve Tanıtma Bokaniığı ile Kül tur Bakanlığı katkıları sonunda gerçekleştTileceği Aydın Sanat Festivali eylül ayında yapılacaktır. Aydn ve yöresinin tarihsel kütürel değerlerine çağdaş b'r bakışlo vaklaşmak, ulkemiz sanat kültür ortamında katkıda bulunmok amacı güdüldüğu büdirüen Sanat Festivali'nin Sanat Damşmanlığı görevini Çe tin ipekkaya yürütecek. festıvalde ayrıca Yüksel Yalova (Sanat yönetmeni). Atilla Dorsay (sinema), Doğan Hızlan (soyleşi), Sanar Onur Yurdatapan (müzik) Tan Oral (karikatur), Suat N. Öztuma (tiyat ro) yer a'acaktır. İstanbul Fotoğraf ve Einema Amatörleri Derneği'nin (İFSAK) fotoğraflarıyla katılocağı şenlikte, Kente'ler Dostlar, Birlik Sah nesi, Zulfu Livaneli, Cem Karaca. Selda. Ruhi Su, Rahmi Saituk, Tımur Selcuk, Melike Demirağ, Yekta Kara. Bedia Akar türk ile Ozay Gönlüm izlenebilecektir. DİYARBAKIR Gördün, Ofis. Yunanh yazar Kostas Asslmocopoulos, Haldun Taner ve Fazıl H. Dağlarca ile.. (Fotoğraf Bora Dörter) in yapıüarından tanımışızdır. Son zamanlarda Yunanistan'da birçok Türk yazannın yapıtı yayıniandj. Buniar arasında Nâzım Hikmet, Aziz Nesin, Orhan Kemai. Yasar Kemal, Mahmut Makal. Necati Cumah sayılabilir. Hatta diyebilirim ki Türk yazarlannın dilimize çevrilip yaymlanan eserleri, Türkiye'de yayınlanan Yunan yapıtlanndan daha fazladır. Şimdi ise tiyatroya yönelindi Özellikle Haldun Taner'in piyesleri Türk halkma olduğu kadar Yunan halkının psikolojisine de uygundur.> Kostas Assimocopoulos'un yapıtlan daha çok sosyaîist ülkelerde îskandinav diîlerinde yayınianınış.tır. HEDEF, DEV 3İR DENİZ GÜGÜ! TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞENIZ YARDIMLARLA BU HEDEFEULAŞABİLİRİZ. CBULMACA SOLDAN SAĞA.1 Sözcük biçimlerinU kökiere tamami He kaynaştırmaksızın. birçok ekler ka tarak kuran dil. 2 Okyanuslann çck derin bölümü ve daha özel olarak, guneş ışığının erişemediği bolüm. Tersi hic bir zaman. 3 Uzun anlamında yobancı kökenli bir kelime. 4 De rf ile kemik arasındaki tabaka. Nikelin simgesi. 5 Bir oy. Tersi ince ve yaprak durumundaki organicra ya da organ kıstmlarına verilen ad. 6 Uluslararası denızcilikte Türkiye'nin simgesi. Bir erkek adı 7 Süresi dolmamış bir senedin faiz ve komisyonu düşürulerek karşılığından eksiğino clınması. 8 Eski dilde bayram. Tersi kent 9 Kerestesi değerli bir ağao ve bunun güzel kokulu ciceği. YUKARIDAN AŞAĞ1YA: 1 Varlığı başka bir şe ytn varlığma bağh bulunan, mutlak olmayan, göreli. 2 Tersi bizmutun simgesi. Turk alfabesinde olmayan bir harfin okunuşu. 3 Yeni doğan bebeklerde göğus kemiği arkasında bulunan ve erişkin duruma geünce kaybolan bez. Is landığı zaman kolayca biçimlendirüebilen yumuşak ve yağlı toprak. 4 Bir peygamber. Aynı meslek ten olanların oluşturduğu resml birlik. 5 Eski dilde iRistin ya da bir erkek adı. 6 Ayrıcalıklar bakımından yukarıdan aşağıya doğru kesin ölcülerle smırlandırılmış bulunan. onamalcı dönem önces) toplumsal 6inıfların her biri. Bir ağıriık ölçü biriminin kısa yazıhşı. 7 Tersi bir bağlac. Güney Amerlka'da bir kent. 8 Tersi kalayın simgesi. Sod yumun simgesi. 9 Eskiden kokbovası denilen bit kiden cıkarılırken şimdi 123456789 KÜÇÜMEN 1AVI HASLET SOYOZ 7 VOLKER SCHLÖNDORFF, PARİS OPERASI'NA ÇAĞRILDI PARİS 1979 Cannes Rim Şenliği'nde cTaneke Trampetı adlı fılmiyle Altın Palmiye Ödülü'nu kazanan Yönetmen Volker Schlöndorff, bir cpera sah nelemesi İcin Paris Operası'na cağrılmıştır. Filmlerlnds tiyctroya özgü olanaklarından ustaca yararla nan ve daha önce de ceşitli operaları sahneye koyan Sohlöndorff Paris Operası Gene) Sanat Yönetmeni Rolf Lieberman'nın yerine gececek olan Ber nad Lefort'un yönetiminds Janacek'ten bir opera sahneleyecektir. Öte yandan yine bu yıl, Cannes'de « Siberıade> adlı filmiy le »Jüri ödülu'nü kazanan Mic halkow Kanca'ovvsky'nin de Prokofiyeften bir operayı sahneye koymak uzere Paris Operası'na cağrıldığı öğrenilmiş tir. HEDEF. DEV BİR DENİZ GÜCÜI TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA BU HEDEFE ULASABİÜRİZ. kimyasal yöntemlerl* hazırlanan boya maddesi. DÜNKÜ BULMACANIN CÖZÜMÜ SOLDAN SAĞA.1 Nükleon. 2 Azor. Naro. 3 keS, Akron. 4 knoB. Oh. 5 Ag. Rol. Do. 8 Riziko. 7 Ak. Juri. 8 krE. irem. 9 Paf ta. Ek. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1 Nakkare. 2 Ozengi. kA. 3 Kasa. Zarf. 4 Lr. Briket. 5 Ok 6 Onkoloji 7 Narh. Üre. 8 Ra Oirek. 9 Kanto. im. GARTH MARTIN STORM