Katalog

DORT CUMHUîtlYET 13 NÎSAN 1979 ANKARA NOTLARİ .MUSTAFA EKMEKÇ! ABDÜIıGANBAZ l» BOVAÜ Uyanmak ... 12 Mort dcMmt tşkencelerinln otıp yurüdügü sıraiof oimalrydı. Dlyellm yri 1972'dır. Sıkryonetım de var. Ankora'da onb«ş oid, otellerde fuhuş yapıldığı gerekcesıyle, KomırtonMrço kapctıldı Gelgelelim, aradan on gun gecmeden d« oçıldı oteller yeniden. Ne olmuştu, on cün Dıırumdon meraklonan blr savcı, işln ardını kurcatotiı Emnlyettekl dosyada, Sıkıyonetim Müşavirliğl baslıklı blr yaa vardı. Şöyleydb t... Her ne kodar Ankara'da adı gecen otsller Stkıyönetım Komutan1 gı karanyla *uhuş yapmalan nedenıyle napatılmıs'arsa da, Currhurbaşkanlıgından aldığmız yazıda kendılerının Cumhurbaşkanını zıyaret ettıklennl, bu ışiere bır dahc davam etmıyecek'ernı, pışrron olduklarını bıldırdıklennden, Oumhurpaşkammız kendılernl bağiçla.Tiş bulunma.<la bu otellerın yeniden ocılmasında bır snkırco görulmemıştır ..» Hcsan Kıyaiet, «12 Mart Donemi Fıkralan»na lllşkin bfr kıtop hnzrlıyordu Belkl kertdislne yardımı olur dıye, yukordakl olavı anlattırn Hasan Kıyafet, herholde guçluk cekmiyecek kitabını hazırlomakta.. Blr geceyonsı p<j!ısler, Şkır Yalcın'ın evlnl basrruşlar olıp gotürmuşlerdl Sior'ı gotv,rmeden, golureceKİerl kftoplann listesini hazırladılar. Tutanaktar yapıldı Anodclu'nun bir yetinde savcı olon Doğon Öz de, o gec« Şlor'lardoydı. Doğan Öz, sssinl cıkormıyor, uzuntusünu Şiar"ın seckln konyaklorını yudumlayarok gldermeye cclışıyordu. Gelenler ıcınde MİT'ten klsller de olmalıydı. Evl, şöyle bir dolaştılar once Duvarda Uenin'ln bası ocık, clçıdan yapılmtş büstfotografı vordı Meraklı adam, Şlar Yotcın a donup sordu Peder mi? Slar'ın arkadaşi Remlde D«vr1m, «Şu aromalor bıtse de. gıtseler...» derken, blr ses geldi arıyanlardan Etendlm, bir vallı vor mt, gotureceğımiz kıtaplorı koymak içın? Bu kodon da fazlaydı ortık1 Valiz de bulunup vertldl galıba Kıtaplarla bMıkte, Şıar1! da alıp goturduler. Bir aramada da, güvenllk gorevlıst okuyor, oburu yazıyordu Okuyan kltabın uıerındeki «V l Lenm> Imzosını okudu: Yaz altıncı Lenln... Gunümuzün sıkıyönetlml, 12 Mart sıktyönetlmlerin! andırıyor mu, andırmıyor mu? Bunun da koşullanna, orneklenne bakmak gereklr. 12 Mart dönemlerinde tek sağcı hukum gıymemlş, hlc bır faşo gozaltına aiınmomışsa, gunümuzün sıkıyonetlml degışıkttr. MC, YeMeCe donemlerlnde, hatta, onbırlerın desteğlyle kurulon CHP hukumeti doneminde cvrayet ustune ctnayet Isliyenlerın arkasma duşuluyor, \akalananlar, mahkemeler önüne cıkarılıp yargılanabılıyorlarsa, bu olup bttenlerin gozlerden kacmaması gerekır 12 Mort donemının foşizan alıskanlıklarını unutmamış olantar yok mudur? O'maz olur mu? Ellndo dergl bulundu, «vinde kltap bulundu dıye, çok klmse tedlrgln edılmedı mi? Geçtıgımız gunierde, «Ankara No'lam bunun ornekleriyle doluydu. Bir gun, haber verllmıştl: 44 ona'şıst yakalodık, getırıyoruz.. Gelırdıler. Oğrencl olan çogunluk arabalardon Indlrildl Bır yandan da sayılıyordu ındırılenler . 40 41 e.2 honi ıklsı? Sız 44 kişı geliriyoruz demedlnız mi? kıNPE Bi W)lM C&ttlt tEHİLPÎM. rJASlLYAf'llttm'f MfcKATiMİ i£KTİ. ÇAüŞıRKEN HEJttoVİ J Rosenberg'ler niçin kurban olarak seçildi ? ED Rosenberg soyadını taşıyan Ikı ınsan, durup dı.rurken oldu Ikı sevglı yavru bıroktılar gerıde, Rosenberg'ler olmeyebilır d Sıcak yuvalarına dönjp ıkl guzel yovrularıyla mutlu bır yaşam sürebılırlerdı Hayır, mutlu bır yaşam suremezlerdı gercekten CunKÜ Rosenberg ler, faşızmin rostgele sectığı bu ıkı kurban olmemek \cn gerekeni yopsoydı, ABD huku metıyle «Işbirliğıt etseydı, daha b r gun bıle yaşamak istemeyeceklerdı Onurlu ıkı ınsandı onlar Belki bu, sözcuk lerte aniatılrmyor mektuplarda ama, ABD hükumetının «komünizme çocuklarından cok bağlı olduğunuı one sürdüğü bu ıki ınscn cocuklannın onurlu bır vaşcım surmelerınl engelle memek ıcın de olduler. Onlar, olmeye mahkumdu Bu gerceği bıhjOrlardı Onursuz yaşamak: tan=:a onurla olmeyı sectüer Rosenberg ler neden ölmeye mahkumdu'' Bu sorunun yonıtını da gene Ethel Rosenberg verıyor «Blı. ABD foşizmlnin ilk kurbonlarıyız » Bu soz şoyle değıştlrilebilir Rosenberg''er kapıtalizmın sayısız kurbanlarından yalnrzca ıkısıdır Rosenberg'ler, kapitalizmln kertcüsını «komünlzm tehlikesl» nden fcorumak ıcırr yarattıği ve> nl tüke'ım alanlarını (savaşları) haklı cıkarmak içln öldür^ mek zorunda olduğu ıkl Insandı Kapıtalızm, böyle bır zorunluğu kendl kurumlarından bırl olan «Adalet mekanlzmasmın» kıtabına u/durarak uygulamış, casusluk sencryoları hazırlcnmış, ıkı sucsuz ınsanı alelacele elektrlk sondalyesıne oturtarak mılyonlarca Amerlkalı'ya gozdagı vermıştır. Yalnızca bu nedenle oldü Rosenbergler, llerlcl oldukları İçln. onurlu bırer ınsan olduklan iç n olduler ABD yı komünlzm korkusıryla gozudönmuş bır c'lğın hallne getıren tarıhsel olguları Julıus ve Ethel Rosenberg'm buyuk oğlu Mıchael Meeropol şoyle ozetlıyor «ABD yoneticl stnıfımn, gerek Buyuk Bunalım sırnsında, gerek onu Izleyen donemde kor şı karşıya bulunduğu en buyuk sorun şuydu: Defnokroslmizin acık acık totallter slsteme donuşmesini onlemede cok onemli olan ideolo(ik ve eyiemsel egemenliğl ve sanayi kuruluşlarının geleneksel hegemonyasını yen'den nasıl kuracağız? Sanayi bunalımı Amerıkan kapltalızminin en kutsal tutamaklarını kokunden sarsmış, sistemın cokebılecegını göstermlştl. Bu sısteml surdurerek, yurttosların maddı selametlnl gerektıgince korumayı nasıl başaracaktı? Mılyonlarca Amerıkalı, ulusun pek cok llkeslnl, hatta yasa ve duzene uyma ge leneğıni blle ayaklar oltına almış, dıleyen herkesın Is bula bıleceği kandırmacasının doğru olmadıgını gormuş, lş yerle rlnın patronlar tarafından yont tılmesıne karşı cıkmıştı. Çoğu Amerıkalı, bu kurallara kar şı koyarken, bazı gruplar da toplumsai devrım cağrısı yapmaya, bu yonde horeketler oluşturmaya başladı. Çrftcller, kendı yasalarını yurutmeye, mulk sohipleri. kuşatmalara en gel olmak lcm bıldıkleri gıbl onlem almaga kalktı. Grevler yaygınlcştı, işsızlerın sokak gosterileri cogaldı Bırınci Dun ya Savasından dönenlerin yoptığı buyuk gosterl bunlann en önemlısıdtr * (Mıchael ın sozunu ettığı bu gosterı sırasmdo coğu Bırınci Dunya Savaşı gazısi olan on beş bın kodar işsız başkent sokaklarına akın ettığınde, za manın Başkanı Hoover orduya «kenti buniardan temizlemasini» buyurdu Daha sonra Kore Savaşını yöneten General Mac Arthur, bu buyruğj bızzat yerıne getırdı. Tank ve suvarılerı kalabalıgm uzerıne sürerek 1 ba ışi kolayca başordı ) «1934 yılında, San Franclsco emekcıleri genel greve gittıler, kentte yaşam durdu Blrlncl Dunya Savaşı sonrası donemin de olduğu glbi grevlerl bastır JUÜUS VE ETHEL ROBENBERG İDAM EDİLDİĞİNDE 10 YAŞINDA OLAN MİCHAEL HABERİ ALDIĞINDA YALNIZCA ELLERİNE BAKTI. AĞLAMADI. ONDAN SONRA DAHA 6 YIL HİÇBİR OLAY KARŞISINDA GÖZYAŞI DÖKEMEDİ. Hemen araba gerı gıttl Olayın geçtığl yerden, ikl kışıyı daha yakaiayıp getırdl Oldu kırkdort Son getlrılenler ;;arıbcn bir koUecıyte, boyacı değıl miydi? ırssanların, hete toplumların değlşivermesl oyle kolay koiay olmuyordu işte ESM alışkanlıklarını gıderemenriış kışiier, ayık anamamış kuruluçlar ortada dururken, kımoen ne beklenıyordu kı"> TIP, Meclıse yenı gırmıştl 1965 lerdl. O zaman, Genel Sekreter olan Rıza Kuas. bir gun arkadaşlarına şoyla demıştı Yanu ben bu ışe cok şaşıyorum Bız geleceğız Mec! se gerçekierı soylıyeceğız Herkes uyonacak mese eie de cozumlenecek Oyso degışen hıçbır şey yok Prof Sodun Aren de şoyle demiştı. Uyanrrok, uyandırmaK oyle koiay değıl Hatıo bazan uyanmomakta bır rroksat bır kosıt bı e var Ornegın, Suleyman Bey ya da Hacı Başbug, Ister mi uyanmcsını yıgınların? Uyandırmak ıstese Suleyman Bey ornegın once yegenını uyandırırdıl Suleyman Bey'tn gczılen da obarlıiıyor, bazı gercekler gormezden gelınerek Ornegm Suleyman Bey ın neden hep yuzde 50 nın ustunde oy topladıgı yeriere ugradığı gozlerden kaçıyor Bır umut mu, degıl rnı Suleyman Bey? Bunu bılmez mı kendısı, ya da yakınındakiler? Solda do nosıl yaniışlar yapılıyor? Sosyalızm sozcugu bne unutturulmak ıstenıyor! Solculuk kucumsenıyorl O aevnmcı değn soicu' Ankara'da bır sıkıyonetım yetkılısi şoyle demlş: So dakı genç er, bıze bır rahat verseler, cınayet ışte/ep sağcıları bır bır yakalıyacagız Gelgeletım, soldak ler rahat bırakmıyoriar Okullarda cokluk onlarla uğraş vcruz Herkes sapkasını onune koyup duşunmeli bır Ankara Sıkıyonetım Mahkemesi «Yasak yayırı bu undjrTa* suc değıl» dlye karar verdı Mahkeme, dunku «Cjmhurı,et»te açıkianan kararında «Okuyucularo ulaşmış o an yo/ımlarn ıçerdığı suclaroan oturu bunları okuyan taşıyan yanmdo ya da evındekı kütüphanesınde bJlunduran kış ya da her türlu kurum ve kuruluş mensuplarının cezaı soruştumiöya tutulmasının, yasa hukumlerme avkırı b r ışlem yapmak anlarnındo» olduğunu bellrtıyor llgınc bır karardı, dunku Cumlıurıyet'te ozeti çıkan karar Ne mı soylemak tetiyoaım? Turkıye de ıçınden geçtıgimız donemde, herkesin ne yaptısmı cok lyı degetiendirmesı gerekiyor. Çok guc ortamda, koşullordo işbaşına gelmlf bir yonet mı, alaşagı etmek icın bunca tuzak varken, Hacı Bosbug un Suleyman Bey'ın ekmeğıne yoğ surercesme, «bu da gıts n nereye gıderse gıtsın!» havasına gırmek, oyunun gcbegine duşm«ktir... Eleştırllecek yanlari yok mu? Cooook Uzun yıllar, muholefette olmanın açlığıylo soldırmomalrydı. sofraya. Suleymon Bey lere donuşmemel! arotmomalıydı onu Dogru bunların coğu Ama. cok gecmez değlştirillr oçgozlu bencıl kadrolar Faşolar uzaklaştınlır. beşer onar işbaşlarından Uluslararası egemen guclenn boyundurugundan sıyrılınır yavaş yavaş Cakılır oyunlar. uyana uyana... Robert, "dikkati çekmemekiçin39 annesıyle babasının öldüğünü anlamazlıktan geldi mak, ulusun yaşantısını normale dondürmek koiay değlldl, Cunku bu kez bolluk yaratılamamıştı, bir buhran yaşanıyor ve durum giderek kötülesiyordu, Bu durumda yoneticl sınrf yavaf yavaş radıkalızmin tehll kelerlnl ve sıstemln çokmeslnl onlemed» yardımct olacak bazı reformlar yapmayı bayardı. Franklın D. Roosevelt va partısine seçimlerde oy çoflun luğu sağlayan şey, koklu blr değişm«den cok bu gosterm* lik reformlar olmuştur » Göstermelık reformlar, ABD' yı ıcmde bulunduğu ekonomık cökmeden kurtaromamış İşsız l'ğı azaltmak, kazançlar yaratmak ıçin yenı yatırım claMİarır\o el atrrak gereklı olmuştur. M chael (Rosenberg) Meeropol, annesıyle babasının öldü rulmeslne dek gıden durumun saptomosını şöyl» surdürüyor: ı1940 ve 41 yıllorında llân edilen savaş, bunalımın sona ermesını sagladı, ABD nın »avaşa katılmasıyla yenı yotırım alanlorı doğmuş, ekonomlda bır yukselme gorulmuş, işslzliğın onu olınmış bulunuyordu; oncak sanayi liderlerı tehllkeII bır durumlo karşı karşıya olduklarını gorduler. Sanayi ifçll«ri orgutlenerek işcl sendikalarını oluşturmuşlar, aralarına komunıstlerl (buloştırmamışlardı). Komünlzm ve komunlst ler »aygınlık kazanmış, savaş sırasında Sovyetler Blrltjlylo ittlfok halınde oluşumuz da Mortin Dıes'ln ettlğl buyuk Antlkomunist sozlere, gulunup ge cılacek blrer obartma nitellği kazandırmıştı. Lıberaller, başlotılan reformların fazla llerl glttlğlnden tasalanmaya başla dılar. Fillzlenen bu işçi horeke tlnl denetlm altında tutmok lcln savoşton sonra n« yapacaklar dı? Bir istlsna olmasını bekle diklerl (ımtiyozlar) ın kural haline golmesıni dnltmtk lcln ne yapmalan gerekiyordu? Komu nizmln saygınlığını ve gücunu nasıl ozaltabllırlerdi? Öte yandan blr sanayi bunalımı doneml daha yaşonabllecegl kor kusuyla başka ulkelere acılma polıtlkasında cozum bulmcyo çahşıyorlardı. Amerlkan yoneticl sınrfının severek kabul ettlgı ana fıkir şuydu Mol, serma ye ve kurum ıhracı lcln dunyada ekonomik alanlara gerek slnme vardı Eski scmurgecıllğin modası gecmıştı, siyasal somurgecılıği yaygmlaştırmak gerekiyordu * ABD nın, Havvaı yl, Fıl pınler ı Porto Rcoyu ve Kuba yı egemenliği oltına alması, Acık Kapı polıtıkosıylo dunyanın b'rcok ulkesınde yenı somuru alonlan ele geçırmesı. giderek en gjç'u rakıbı olarak gordu ğu Sovyetler Bırlığı ıle hem ekonomk hem ıdeolojık alanlarda savaşmaya başîaması ve sonuc olarak soğuk savaşm doğrrası bu donemlere rastlamaktadır Nukleer eılohlarm bulunmosından sonra başlotılan soğuk savaş, ABD'nın komünıst guclerın ve komunızmın yayılTiosını önlemek ıçin başvurduğu bır yontemdır Savaş araçları ıse bu top tüfek yerine «her şeyıdır. Idâolojık, ekonomık, sı/asal ve askeri güclerle savaşılır. ABD de yayımlanmış bir sozluk'ekı «soğuk savaşı tanımına gore «Soğuk demek, siyasal ekonomik aroclar ya nl propaganda ve sıntriı şlddet demektlr» Sovyetier Btrhğınln dünya devrıml emellerin» karşılık olmak üzere ABD'nın baş Mlchoel ve Robert mücadaleyi sürdurüyorlar... lattığı bu sovoş, öst yopı kurumlannın çabalamasıyla değı şık bıcımlerde suregelmekted r Ancak bu savaş sırasında, «sınırlıı dedıklerı şıddetı zamon zoman arttırmak, kamuoyu yaratmak, eskl savaş yöntemlerıne başvurmak komunız mı savunanları acık acık, dırı dıri öldurmek gerekebılır. Burada gene Mıchael'ı dınleyelim«Herhangi blr uiusun Komunıst olmasını onlemek lcm, savas cıkarmak pahosına da olsa daha hırslı blr polltlka uygulamak gerekmekteydl. ABD kamuoyunu bir kalıba sokmak, bir cırpıda yapılacak işlerden değıldl Emekçılerin «smıf savaşımı» her an başgosterebllirdi. Kongre'den yıllık odenek koparmak zorunluydu. Bu anlamaa federal hukumetın bir casusluk sorunu ortaya atma «ı Amertka'yı blrlık ve beraber lığe kavuşturabilirdl Bunun Için şoyle blr eşıtleme yapmak yeterliydl: Radikal yurttaş=dış guçlerın emrinde calışan a|an = ABD'nin ulusal guvenlığine büyuk zarar ve ağır tehllke. Daha once yapılan solcu avlannda gorulen mahkemeler de bu eşitllğln öneml, cosus duruşmatannda olduğunca vur gulanmamıştı. Babamın blr mektubunda Işaret ettıği uzere onların davasında oslındo Komunizm suclaması eg«mendi NSC68 daha ezlcl Soğuk Savaş polıtıkaları kuramı, Kore Savaşıysa bir laboratuordı «Blzım çocuklar Komönist bos kısı yüzündsn öldürülmekteyken, düşmandan yona olduğunu> açıklamak cok tehllkeliydl > Düşmandan yanl komunlzmden yana olduğunu açıklamok değll, sezdirmek bile yeterınce tehlıkelıvdl Senator Mc Carthy, 9 şubat 1950 günü W ıeslıng de yaptıgı bır konuşmada komuntstlerln devlet daırelerıne bıle sızdığını, komumst. komünıst yanlısı ya da «guvenllgl tehdrt eden» 57 205 kışının bulunduğunu acıklGdı Amerlkan tarıhinde, «kormınlzme karşı savasta buyuk katkılan olan senator» dıve anılan Mc Carthy, ortaya attıgı «guvenlık onlemlerl» paketıyle bu\uk bır solcu avı başlattı Kore Sovaşı'nın başlamasındon korrunıst len sorumlu tuttu Kongre'ye kabul ettırdığı «ov» yasası giderek butun komunıstlerı bır araya getıren bır toplama kampı oluşturmaya elverışlıydı Ethel ve Julıus Rosenberg'm «ıtl raf» etmesını, daha bas^alarını da ele vermele'inj sağlayan kıtiesel bır casusluk davası yaratmayı amaçlıyordu Rosenberg'lerın ele verdığı kımseler tutuklanacak ve boylece «en keskln» komunıstler «casusların başı» olarak ılan ed lecek, başlor ezılerek toplama Vamo lannda soyutlanocoklardı Amerikalı ilencıler. RoseTberg ler davasını böyle yorum'uyorlardı. Rosenberg'lerin kurban o'arak secilmesının blr başka nedenl de emperyalızmın kendi yaşamını korumak lcm gınştığı Kore Savaşı'nın «buyuk duşmonı komunıstlere karşı yapıldığı izleniminl vermek, bu voldo kamuoyu yorotmak, hızio tırmanan bu savasta atom bom bası kullanmak zorunda kaıabıleceğl olosılığına karşı şımdıden kendini haklı cıkarmoktı ABD hukümetı atom sırları nın Rusya'ya satıldığmı boylece Ruslartn da atom bombası yapablleceklerıni Gunev Kore'yi «komunlstlerden kurtarmak v lcln» savcşan bınlerce masum ABD yurttaşırm olu îıune yol acccagm soyluyordu Julıus Rosenberg n soyledıgı gıbl, «olum cezası karşısmda şaşmamak gerekır Bu zorunluydu. Bır Rosenberg Davası yaratmak kacınlmazdı» Rosenberg er bo/'ecg oiduruldu Cocuklarmı «nca mınnet bekleyen» dostlara bırakt lar Robe't Rosenberg a tı yaşndaydı. «dıkkat çekmemek için» annesıyle babcsın p olduğunu anlamazlıktan ge'a 10 yaşındakı cgabey Mıcl^ael Rosenberg haben aldığ.nda yalnızca ellerıne baktı Aglomodı Ondon sonro daha altı yıl h cbır olay karsıs nda qozyaşı dokenedı Vıchael 1959 yılmda 16 vasnciavken 'Knock on Any Door* (Isle^i aın Kcpıyı Çat) odlı k taoı okudjgunda, roman kahrananın'n elektrık so^dalyesınde can verd.ğ nı ailatan son sayfaya geldıg nde kendınl yatağıno otıp hıCKira hıckıra oğlamayo baş'cdı Uvey bcbası Abel Mee'opol yanına koştu, kitabı gorunce her şeyı anladı, oma onu avutmaya kalkmadı; Bunu başaramayacağmı bıliyordu Mıchael gunlugune şunları yazdr «Knock On Door adlı kitabın, •lektrlk sondalyeslnde olen blr odomın duygularını anlaton son bolümunü okudum Cok şarstı benl, paramporca ettl Dunyanın en sevgill Iki insanının bundan daha da buyuk bır acı duyarak oiduğunu anladım Korkunc bir sey bu Ağlcdım, anladım, ovle cok aglodım kl ( ) Bu ikl harıkulade Inscnın Ethel ve Julıus Rc3enbsrq ın yarısı kodar yureklı olmck ah! .» YARIN BUGUN NASIL GÖRUYORLAR